Słownik nowopołabsko-polski
WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK
SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI
O słowniku
Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimji, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim.
Za literacki został wzięty djalekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/.
Wymowa i ortografja
W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie ortografji.
/i/ = i = i | /ü/ = y = u | /u/ = u = u̇ | |
/ė/ = e = ė | |||
/e/ = ɛ = e, é | /ö/ = œ = o | /o/ = ɔ = a, á | |
/a/ = a = ȧ | /å/ = ɒ = å |
/ĕ/ = ə = è, e |
/ă/ = ɐ = à, a |
Znaki é oraz á oznaczają samogłoskę pełną i są stawiane wyłącznie w ostatniej sylabie, także w słowach jednosylabowych z wyjątkiem przyimków. Znaki à oraz è oznaczają samogłoskę zredukowaną i stawiane są wyłącznie na innej sylabie niż ostatnia. Jeśli na przedostatniej sylabie jest samogłoska zredukowana, to na ostatniej jest pełna i nie ma potrzeby oznaczania tego akutem. Znaki a oraz e na ostatniej sylabie oznaczają samogłoskę zredukowaną, a na pozostałych – pełną.
/ai/ = ai = î | /åi/ = ɒi = ŷ | /oi/ = oi = ŷ | /au/ = au = û | /åu/ = ɒu = ů |
Dyftong /oi/ jest alofonem /åi/ po spółgłoskach wargowych.
/ą/ = ã = ą | /ǫ/ = ɔ̃ = ǫ |
Wargowe | Dziąsłowe | Zadziąsłowe | Palatalne | Postpalatalne | Miękko- podniebienne |
Krtaniowe | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zwarte | /p/ = p = p | /ṕ/ = pʲ = pi | /t/ = t = t | /ť/ = tʲ = ti, ki | /k/ = k = k | ||||
/b/ = b = b | /b́/ = bʲ = bi | /d/ = d = d | /ď/ = dʲ = di, gi | /g/ = ɡ = g | |||||
Afrykaty | /c/ = t͡s = c | /ć/ = t͡sʲ = ci | |||||||
/ʒ/ = d͡z = dz | /ʒ́/ = d͡zʲ = dzi | ||||||||
Szczelinowe | /f/ = f = f | /s/ = s = s | /š/ = ʃ = š | /ś/ = sʲ = ś | /x́/ = xʲ = chi | /x/ = x = ch | /h/ = h = h | ||
/v/ = v = w | /v́/ = vʲ = wi | /z/ = z = z | /ź/ = zʲ = zi | ||||||
Nosowe | /m/ = m = m | /ḿ/ = mʲ = mi | /n/ = n = n | /ń/ = nʲ = ni | |||||
Boczne | /l/ = l = l | /ľ/ = lʲ = li | |||||||
Drżące | /r/ = r = r | /ŕ/ = rʲ = ri | |||||||
Półsamogłoski | /j/ = j = j |
Docelowa ortografja ma zapisywać spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne zgodnie z etymologją, czyli np. /defkă/ = dewka.
Rozróżnienie di/gi oraz ti/ki ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = giora, /ďolü/ = dialu, /ťostü/ = tiastu, /ťölü/ = kiolu.
Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy w tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = swiat - świat, /no svăte/ = na swàte - na świecie.
A
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
a /ă/ | a, lecz | psł. *a | słowo poświadczone |
aberhîd /oberhaid/ | dzierżawca rządowy | śdn. overheit | słowo poświadczone |
agát sa /ogot să/ | podobać się | śdn. hagen | poświadczone w 3Sg: ogăji-să |
akî /oťai/ | szydełko? | śdn. hake + -åi | słowo poświadczone |
alȧja /olajă/ | olej | śdn. oli(g)e | słowo poświadczone |
alȧnt /olant/ | głowacz (ryba) | śdn. âlant | słowo poświadczone |
aliat /oľăt/ | iść po coś, brać coś | śdn. holen | poświadczone w 3Sg: oľă |
amår /omår/ | młot | śdn. hamer | słowo poświadczone |
amél /omel/ | skop (wykastrowany baran) | śdn. hamel | słowo poświadczone |
apá /opo/ | małpa | śdn. âpe | słowo poświadczone |
apat /opăt/ | mieć nadzieję, ufać | śdn. happen~hoppen | poświadczone w 1Sg: opăm |
ará /oro/ | prostytutka, dziwka | śdn. hore | poświadczone w ASg: orǫ |
ás /os/ | padlina, ścierwo, przynęta?? | śdn. âs | poświadczone w GSg: oso, Lehr-Spławiński uważa za femininum |
atát /otot/ | nienawidzić | śdn. haten | poświadczone w 3Sg: otăji-mĕ |
awka /ofkă/ | jastrząb | lüneb. håfk(e) | słowo poświadczone, być może afka |
azŷ /ozåi/ | uszko, eska (do haczyka), spinka?, klamra? | śdn. ose + -åi | słowo poświadczone |
Ȧ
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ȧgát /agot/ | chronić, oszczędzać | śdn. hegen, heien | słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/ |
ȧchtér /axter/ | tył | śdn. achter | rozkład złożenia /axterskă/ |
ȧchterskie /axtersťĕ/ | tylny | śdn. achter + psł. *-ьskъjь | słowo poświadczone w r. żeńskim |
Ȧlbȧnîja /Albanajă/ | Albanja | por. niem. Albanien, końcówka -ajă | zapożyczenie z niemieckiego |
ȧlbȧnskie /albansťĕ/ | albański | Albanajă + -sťĕ | typowy przymiotnik od nazwy państwa |
ȧlbȧrga /albargă/ | oberża, gospoda | śdn. herberge | słowo poświadczone |
ȧltitŷ /altitåi/ | zawsze | śdn. alletiden | słowo poświadczone |
ȧmén /amen/ | amen | śdn. amen | słowo poświadczone |
Ȧrmenîja /Armenajă/ | Armenja | por. niem. Armenien, końcówka -ajă | zapożyczenie z niemieckiego |
ȧrmenskie /armensťĕ/ | ormiański, armeński | Armenajă + -sťĕ | typowy przymiotnik na -sťĕ |
Å
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
Åns, Ånsa /Åns(ă)/ | Jan | śdn. Hans | słowo poświadczone |
Ånska /Ånskă/ | Janek | śdn. Hans + psł. *-ъka | słowo poświadczone |
B
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
babá /bobo/ | baba, stara kobieta | psł. *baba | słowo poświadczone |
babka /bopkă/ | akuszerka, położna | psł. *babъka | słowo poświadczone |
bagnîna /bognaină/ | bagnisko | psł. *bagnina | poświadczone w toponimji: Bonnein |
bagne /bognĕ/ | bagno | psł. *bagno | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) |
barane /boronĕ/ | obrona | gerundium od /borot/ | słowo utworzone wzorem: aikrădinĕ (kradzież), vobenĕ (pokusa), vecenĕ (krzyk) |
barát /borot/ | bronić | psł. *ob-varati, zreanalizowane | poświadczone w rozkaźniku: boroj |
bardŷnia /bordåińă/ | siekiera | psł. *bordyňa | słowo poświadczone |
bardzia /borʒ́ă/ | brózda | psł. *borzda | słowo poświadczone |
Barlen /borlĕn/? | Berlin | psł. *bъrlinъ? | rekonstrukcja |
barna /bornă/ | brona | psł. *borna | słowo poświadczone |
barnu /bornü/ | ił, glina | psł. *bъrno | poświadczone w toponimji: Barneitz (<*bъrnišče) |
bart /bort/ | barć | psł. *bъrtь | poświadczone w toponimji w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart |
bartnek /bortnĕk/ | bartnik | bort + -nĕk | z rekonstruowanego bort, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe: Bartenick |
barš /borš/ | okoń | por. niem. Barsch | słowo poświadczone |
bȧba /babă/ | babka, babcia | słownictwo dziecięce | słowo poświadczone |
bȧckie /baťĕ/ | troszkę | zdrobnienie od baťĕ? | słowo poświadczone, ale Polański widzi jako zwykłą oboczność do baťĕ |
bȧdål /badål/ | kat, oprawca | śdn. bodel | słowo poświadczone |
bȧdån /badån/ | kadź, zbiornik | śdn. boden | słowo poświadczone |
bȧdiane /baďonĕ/ | modlitwa | baďot + 'onĕ | gerundium od poświadczonego baďot |
bȧdiannek /baďonĕk | modlitewnik | baďonĕ + -nĕk | formacja z -nĕk tworzącym nazwy narzędzi |
bȧdiát /baďot/ | modlić się | beden | słowo poświadczone |
bȧkie /baťĕ/ | trochę | por. szlez.-holszt. betken | słowo poświadczone |
bȧlȧja /balajă/ | miednica, balia, ceber | śdn. balleie | słowo poświadczone |
bȧn /ban/ | strych | śdn. bon | słowo poświadczone |
bȧnkî /banťai/ | ławka | śdn. banke | słowo poświadczone |
bȧrgiėr /barďėr/ | mieszczuch | śdn. borger | słowo poświadczone |
bȧrwin /barvin/ | wódka | śdn. brannewîn | słowo poświadczone |
bȧt /bat/ | przykazanie | śdn. bot | słowo poświadczone |
båla /bålă/ | byk | śdn. bulle | słowo poświadczone |
båz /båz/ | bez | psł. *bъzъ | słowo poświadczone |
bedet /bedĕt/ | prosić, błagać | śdn. beden | poświadczone w 1Sg: bedą, w 3Sg: bedĕ |
bek /bek/ | strumień | śdn. beke | słowo poświadczone |
bél /bel/ | biel | psł. *bělь | rozkład poświadczonego belĕt |
belet /belĕt/ | bielić ubrania | psł. *běliti | słowo poświadczone |
ber /ber/ | niedźwiedź | śdn. bâr | słowo poświadczone |
bet sa /bet să/ | bać się | psł. *bojati sę | słowo poświadczone |
betrat /betrăt/ | ulepszyć | śdn. beteren | słowo poświadczone |
bezat /bezăt/ | biec, biegać | psł. *běžati | słowo poświadczone |
bezîka /bezaikă/ | goniec, biegacz | psł. *běžika | słowo poświadczone |
bikac /bikăc/ | dzięcioł | śdn bicken + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
bialak /b́olăk/ | białko jajka; białko | psł. *bělъkъ | słowo poświadczone |
biale /b́olĕ/ | biały | psł. *bělъjь | słowo poświadczone |
Bialèrûska /B́olĕrauskă/ | Białoruś | b́olĕraus + -skă | por. głuż. Běłoruska, cz. Bělorusko |
bialèrûskie /B́olĕrausťĕ/ | białoruski | b́olĕraus + -sťĕ | przymiotnik od nazwy narodu na -sťĕ |
bialèrûs /b́olĕraus/ | Białorusin | b́olĕ + raus | por. biał. беларус, cz. Bělorus |
biardu /b́ordü/ | klepaczka do lnu, przybijaczka, płocha | psł. *bьrdo | słowo poświadczone |
bigrȧft /bigraft/ | pogrzeb | śdn. bîgraft | słowo poświadczone |
biûcet /b́aucĕt/ | szczekać | dźwiękonaśladowcze? | poświadczone w 3Sg: b́aucĕ |
biûcîka /b́aucaikă/ | szczekacz | b́aucĕt + -aikă | formacja z produktywnyk -aikă, por. brącĕt-brącaikă |
bît /bait/ | bić | psł. *biti | słowo poświadczone |
blave /blovĕ/ | niebieski | śdn. blawe | słowo poświadczone |
blȧntia zûzàlîcia /blanťă zauzălaićă/ | robaczek świętojański | blanťă + psł. *žužalica | słowo poświadczone |
blåcha /blåxă/ | pchła | psł. *blъxa | słowo poświadczone |
blåse /blåsĕ/ | pchli | blåxă + -ĕ | formacja wzorem korvo-korvĕ i podob. |
blåsa mîska /blåsă maiskă/ | pchli targ | blåsĕ + maiskă | kalka niem. Flohmarkt, por. korvĕ rög jako niem. Kuhhorn |
blåne /blånĕ/ | błonie | psł. *bolnьje | słowo poświadczone |
blåtu /blåtü/ | błoto | psł. *bolto | poświadczone w toponimji: Platjei, Plaut |
blij /blij/ | ołów | śdn. bli(g) | poświadczone w dopełniaczu /blijau/ |
blijene /blijenĕ/ | ołowiany, ołowiowy | śdn. bli(g) + -enĕ | złożenie |
blinskat /blinskăt/ | kołysać | ??? | słowo poświadczone |
bliǫdat /bľǫdăt/ | śnić | psł. *blędati | poświadczone w 3Sg: bľǫdă |
blîzą /blaizą/ | bliźnię (chłopiec) | psł. *bližę | słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ |
blîzek /blaizĕk/ I | blizko | psł. *blizъko | słowo poświadczone |
blîzek /blaizĕk/ II | znajomy | psł. *blizokъ | poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ |
blîzîcia /blaizaićă/ | bliźnię (dziewczę) | psł. *bližica | słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ |
blîzkje /blaisťĕ/ | blizki | psł. *blizъkъjь | według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko |
blǫdet /blǫdĕt/ | błądzić | psł. *blǫditi | poświadczone w czasie przeszłym: blǫdål |
bober /böbĕr/ | bóbr | psł. *bobrъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) |
bobre /böbrĕ/ | bobrzy | böbĕr + -ĕ | poświadczone w toponimji: Bobra (<*bobŕaja) |
bogát /bögot/ | skręgać | śdn. bögen | słowo poświadczone |
bogiėl /böďėl/ | strzemię | śdn. bögel | słowo poświadczone |
bor /bör/ | chłop, rolnik | śdn. bûr | słowo poświadczone |
boret /börĕt/ | szczekać | psł. *boriti? | poświadczone w 3Sg: börĕ, 3Pl: börą, być może od *borti, wtedy /bort/ |
bose /bösĕ/ | bosy | psł. bosъjь | słowo poświadczone |
boze /bözĕ/ | zły | śdn. böse | dodatkowo zasymilowane poświadczone /böse/ |
bǫbån /bǫbån/ | bęben | psł. *bǫbъnъ | słowo poświadczone |
bǫcet /bǫcĕt/ | ryczeć | psł. bǫčiti | słowo poświadczone |
bǫkar /bǫkăr/ | bączek (ptak) | psł. *bǫkařь | słowo poświadczone |
brak /brok/ | nieużytek, odłóg | śdn. brake | słowo poświadczone |
brat /brot/ I | brat | psł. *bratъ | słowo poświadczone |
brat /brot/ II | brać | psł. *bьrati | poświadczone w 3Sg: berĕ |
bratac /brotăc/ | brat, braciszek | brot + -ăc | słowo poświadczone |
bratȧcak /brotacăk/ | braciszek | brot + -acăk | słowo poświadczone |
brȧdá /brado/ | pieczeń | śdn. brade | słowo poświadczone |
bråwŷ /bråvoi/ | brwi | psł. *brъvi | słowo poświadczone |
brącet /brącět/ | brzęczeć | psł. *bręčěti | poświadczone w 3Sg: /brącĕ/ |
brącîka /brącaikă/ | harfa (żydowska?) | psł. *bręčika | słowo poświadczone |
brést /brest/ | wiąz | psł. *brest | poświadczone w toponimji: Briest, Brestah (<*brestъkъ), Prestein (<*brestina) |
breza /breză/ | brzoza | psł. *berza | słowo poświadczone |
brezuwe /brezüvĕ/ | brzozowy | breză + -üvĕ | złożenie z poświadczonego /breză/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ |
brig /brig/ | brzeg | psł. *bergъ | słowo poświadczone |
brizîna /brizaină/ | brzezina, las brzozowy | breză + -aină | poświadczone w LSg: brizaină |
brizne /briznĕ/ | brzegowy | brig + -nĕ | przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
brîtka /braitkă/ | czapka | śdn. breit?? | słowo poświadczone |
brod /bröd/ | bród | psł. *brodъ | poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg |
broda /brödă/ | podbródek | psł. *borda | słowo poświadczone |
brodawîcia /brödavaićă/ | brodawka | psł. *bordavica | słowo poświadczone |
brudegȧm /brüdegam/ | małżonek, mąż | śdn. brüdegam | słowo poświadczone |
brudek /brüdĕk/ | brodzik | psł. *brodikъ? | poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack |
bruder /brüdĕr/ | żebrak | śdn. broder | słowo poświadczone |
bruderŷnka /brüderåinkă/ | żebrak | śdn. broder + -åinkă | słowo poświadczone, Polański rekonstruuje brüderainkă |
bruderska /brüderskă/ | żebraczka | śdn. broder + -skă | słowo poświadczone |
bruga /brügă/ | most | śdn. brügge | słowo poświadczone |
bruk /brük/ | użycie | śdn. brük | słowo poświadczone |
brukaza /brükoză/ | spodnie | śdn. brôkhôse | słowo poświadczone |
brukát /brükot/ | używać | śdn. brüken | słowo poświadczone |
brut /brüt/ | panna młoda | śdn. brüt | słowo poświadczone |
brûd /braud/ | brud | psł. *brudъ | poświadczony w toponimji: Braud, Braude |
brûne /braunĕ/ | brązowy | śdn. brûn | zapożyczenie z dn., dyftongizacja wynika ze starości zapożyczenia, o czym świadczą łuż. bruny |
brŷsat /bråisăt/ | skrobać (rybę) | psł. *brysati | poświadczone w 3Sg: brăisĕ |
bub /büb/ | fasola | psł. *bobъ | słowo poświadczone |
bucka /bückă/ | leń, próżniak | ? | słowo poświadczone |
budąca mûchá /büdącă mauxo/ | bąk, giez | psł. *bodǫťaja muxa | słowo poświadczone |
Bug /Büg/ | Bóg | psł. *bogъ | słowo poświadczone |
bukî /büťai/ | litera | śdn. bôk + -åi | singulativum od poświadczonego plóralnego bükvoi |
bukwît /bükvait/ | gryka, tatarka | śdn. bouk-weit | słowo poświadczone |
bukwîtne /bükvaitnĕ/ | gryczany, tatarczany | bükvait + -nĕ | słowo poświadczone |
bukwŷ /bükvoi/ | książka | śdn. bôk | słowo poświadczone |
bul /bül/ | ból | psł. *bolь | poświadczony czasownik pochodny: bülĕ |
bulet /bülĕt/ | boleć | psł. *bolěti | poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ |
busa /büsă/ | strzelba, karabnin | śdn. büsse | słowo poświadczone |
bust /büst/ | kłuć, przebijać; żądlić | psł. *bosti | słowo poświadczone |
butia /büťă/ | zdobycz, łup | śdn. büte | poświadczone w ASg: bütą |
butian /büťăn/ | bocian | psł. *botěnъ | słowo poświadczone |
buwát /büvot/ | budować | śdn. buwen | słowo poświadczone |
Buza Dîská /Büză Daisko/ | Komunja Święta | büză + daisko | słowo poświadczone |
Buza Matî /büză motai/ | Matka Boża | psł. *božьja mati | słowo poświadczone |
Buzac /Büzăc/ | Bóg | psł. *božьcь | słowo poświadczone |
Buzȧcak /Büzacăk/ | Bóg | psł. *božьčьkъ | słowo poświadczone |
buzą /büzą/ | obraz święty | psł. *božę | słowo poświadczone |
Buze /Büzĕ/ | Boży | psł. Božьjь | słowo poświadczone |
Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ | Syn Boży | psł. Božьjь Otrokъ | słowo poświadczone |
Buźǫtkiu /büźǫtťü | obrazek święty | psł. *božętъko | słowo poświadczone |
bu̇k /buk/ | piasta | śdn. bûk | słowo poświadczone |
bu̇ntie /bunťĕ/ | kolorowy, pstrokaty | śdn. bunt | słowo poświadczone |
bu̇ntia rŷbá /bunťă råibo/ | pstrąg | bunťă + råibo | słowo poświadczone |
bûd /baud/ | szyling | śdn. butken | słowo poświadczone |
bûk /bauk/ | buk | psł. *bukъ | słowo poświadczone |
bûkiuwe /bauťüvĕ/ | bukowy | bauk + -üvĕ | złożenie z poświadczonego /bauk/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ |
bŷstre /boistrĕ/ | szybki, bystry | psł. *bystrъjь | poświadczone w toponimji: Wisstreitzen, Wüstereitz (<*bystrica), Fistrein (<*bystrina) |
bŷt /boit/ | być | psł. *byti | słowo poświadczone |
C
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
cád /cod/ | dym; sadza; kopeć | psł. *čadъ | słowo poświadczone |
cadet /codĕt/ | kurzyć, dymić | psł. *čadъ | słowo poświadczone |
carne /cornĕ/ | czarny | psł. *čьrnъjь | słowo poświadczone |
casá /coso/ | miska, czasza | psł. *čaša | słowo poświadczone |
caska /coskă/ | miseczka | coso + -kă | zdrobnienie z przyrostkiem -kă |
cȧbår /cabår/ | ceber | psł. *čьbъrъ | słowo poświadczone |
cȧrkiėwne /carťėvnĕ/ | kościelny | carťai + -nĕ | przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
cȧrkî /carťai/ | kościół, także cmentarz przykościelny | psł. *cьrky | słowo poświadczone |
cȧrkwîcia /carkvaićă/ | kaplica | psł. *cьrkъvica | słowo poświadczone |
cȧrmak /carmăk/ | żółtko jaja | psł. *čьrmakъ | słowo poświadczone |
cȧrnet /carnĕt/ | czernieć | psł. *čьrněti | formacja wzorem zåuknĕt, belĕt |
cȧrnîcia /carnaićă/ | czarna jagoda | psł. *čьrnica | słowo poświadczone |
cȧrw /carv/ | robak? | psł. *čьrvь | poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ |
cȧrw lezące /carv lezącĕ/ | ślimak | psł. *čьrvь lězęťьjь | słowo poświadczone |
cȧrwene /carvenĕ/ | czerwony | psł. *čьrvenъjь | słowo poświadczone |
Céch /cex/ | Czech | cz. Čech | zapożyczenie z czeskiego |
ceskie /cesťĕ/ | czeski | Cex + -sťĕ | Cex-cesťĕ jak Wénd-wensťĕ |
cela /celă/ | pszczoła | psł. *bьčela | słowo poświadczone |
celar /celăr/ | pszczelarz | celă + -ăr | formacja wzorem ťönăr, gǫśăr |
cele /celĕ/ | pszczeli | psł. *bьčelьjь | słowo poświadczone |
cele wåsk /celĕ våsk/ | wosk pszczeli | celĕ + våsk | por. niem. Bienenwachs, por. także poświadczone korvĕ rög (niem. Kuhhorn) |
celu /celü/ | policzek | psł. *čelo | słowo poświadczone |
cepak /cepăk/ | kij, kijak | psł. *cěpakъ | słowo poświadczone |
cepŷ /cepoi/ | cep | psł. *cěpy | słowo poświadczone |
cera /ceră/ | wczoraj | psł. *vьčera | słowo poświadczone |
cerajse /cerojsĕ/ | wczorajszy | psł. *vьčerajьšьjь | formacja analogiczna do dans - dansejsĕ |
cesat /cesăt/ | czesać | psł. *česati | słowo poświadczone |
ce /cĕ/ | czy, lub | psł. *či | słowo poświadczone |
céw /cev/ | cewka tkacka | psł. *cěvъ | słowo poświadczone |
cikànîcia /cikănaićă/ | kózka? | niem. Zike + -naićă | słowo poświadczone |
ciliûst /ciľaust/ | szczęka dolna | psł. *čeľustь | słowo poświadczone |
cial /ćol/ | na zdrowie! | psł. *cělъ | słowo poświadczone |
cirkác /cirkoc/ | świerszcz | onomatopeja + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
cirkát /cirkot/ | ćwierkać? | onomatopeja, patrz pol. ćwierkać | rozkład złożenia cirkoc |
citer /citĕr/ | cztery | psł. *četyre | słowo poświadczone |
citèrdiśǫt /citĕrdiśǫt/ | czterdzieści | psł. *četyre desętъ | słowo poświadczone |
citèrnacte /citĕrnoctĕ/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
citèrnacti /citĕrnocti | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
citèrnàdist /citĕrnădist/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
citèrnarde /citĕrnordĕ/ | czworokątny | psł. *četyre + śdn. nôrd | słowo poświadczone |
citwàru /citvărü/ | czworo | psł. *četvoro | słowo poświadczone |
citwiarte /ciťortĕ/ | czwarty | psł. *četvьrtъjь | słowo poświadczone |
cîpål /caipål/ | cebula | szlez-holszt. zippel | słowo poświaczone |
cîst /caist/ | liczyć | psł. *čisti | poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ |
cîste /caistĕ/ | czysty | psł. *čistъjь | słowo poświadczone |
cîsté /caiste/ | czysto | psł. *čistě | słowo poświadczone |
cîstet /caistĕt/ | czyścić | psł. *čistiti | poświadczone w 3Sg: caistĕ |
cîstu /caistü/ | czysto | psł. *čistě | słowo poświadczone |
clåwàcene /clåvăcenĕ/ | człowieczy, ludzki | psł. *čelvěčenъjь | słowo poświadczone |
clåwak /clåvăk/ | człowiek | psł. *čelvěk | słowo poświadczone |
crewu /crevü/ | trzewia, wnętrzności | psł. červo | słowo poświadczone |
criw /criv/ | but, trzewik | psł. *červь | słowo poświadczone |
criwnek /crivnĕk/ | szewc | criv + -nĕk | słowo poświadczone |
cu /cü/ | co; że | psł. *čьso | słowo poświadczone |
cûdze /cauʒĕ/ | cudzy, obcy, nieprzyjaciel | psł. *ťuďь | słowo poświadczone |
cût /caut/ | czuć | psł. *čuti | poświadczone w 1Sg: cajă (-ją?) i w 2Sg: cajĕs (-jis?) |
cůn /cåun/ | czółno, łódka | psł. *čьlnъ | słowo poświadczone |
cůnak /cåunăk/ | czółenko tkackie | psł. *čьlnъkъ | słowo poświadczone |
D
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
dade /dodĕ/ | zmarły | śdn. lüneb. dode | słowo poświadczone |
dagat /dogăt/ | być wartym | śdn. dogen | poświadczone w 3Sg: dogă |
dách /dox/ | przecież | śdn. doch | słowo poświadczone |
dalek /dolĕk/ | daleko | psł. *daleko | słowo poświadczone |
dalekie /doleťĕ/ | daleki | psł. *dalekъjь | według poświadczonego /dolĕk/ - daleko |
dát /dot/ I | dać | psł. *dati | słowo poświadczone |
dát /dot/ II | śmierć | śdn. dôt | słowo poświadczone, być może dod |
dawek /dovĕk/ | jastrząb | psł. *davikъ | słowo poświadczone, niepewne |
dawet /dovĕt/ | cisnąć, dławić | psł. *daviti | słowo poświadczone |
dȧgiėl /daďėl/ | tygiel | śdn. degel | poświadczone w 3Sg: dovĕ |
dȧglitie /dagliťĕ/ | powszedni | śdn. daglik | słowo poświadczone |
dȧliá /daľo/ | długość | psł. *dьľa | poświadczone w ASg: dalą |
dȧlna /dalnă/ | osnowa | psł. *dьľьna? -oje? | słowo poświadczone |
dȧmá /damo/ | dama, pani | niem. Dame | zapożyczenie z typowym -e>-o, por. niem. Gale>galo |
dȧn /dan/ | dzień | psł. *dьnь | słowo poświadczone |
dȧnac /danăc/ | dzień | psł. *dьnьcь | słowo poświadczone |
dȧnesne /danesnĕ/ | codzienny, dzienny | psł. *dьnešьnъjь | słowo poświadczone |
dȧns /dans/ | dzisiaj | psł. *dьnьsь | słowo poświadczone |
dȧnsejse /danseisĕ/ | dzisiejszy | psł. *dьnь | słowo poświadczone |
dȧra /dară/ | dziura | psł. *dira | słowo poświadczone |
dȧrgnǫt /dargnǫt/ | dziergać, wyczesywać (len) | psł. *dьrgnǫti | słowo poświadczone |
dȧršår /daršår/ | młóckarz | śdn. derscher | słowo poświadczone |
dåné /dåne/ | wewnątrz, w środku | psł. *dъně | słowo poświadczone |
dånu /dånü/ | dno | psł. *dъno | słowo poświadczone |
dånû /dånau/ | do wewnątrz, do środka | psł. *dъnu | słowo poświadczone |
dåwá /dåvo/ | dwa | psł. *dъva | słowo poświadczone |
dåwáj /dåvoj/ | dwoje | psł. *dъvojь | słowo poświadczone |
dåzd /dåzd/ | deszcz | psł. *dъždžь | słowo poświadczone |
dącká /dącko/ | dzięki, dziękuję | śdn. dank + -ăk | słowo poświadczone, Polański odczytuje /dancko/, ale jest to raczej stara pożyczka |
dąkát /dąkot/ | dziękować | śdn. danken | czasownik związany z poświadczonym /dącko/, por. pol. dziękować, głuż. dźakować, ukr. дякувати |
dedîcia /dedaićă/ | ojcowizna | psł. *dědica | poświadczone w toponimji: Tideitz, Tiedeitzen, Taddeis |
dedîna /dedană/ | dziedzina, spadek, dziedzictwo | psł. *dědina | poświadczone w toponimji: Deetjein, Detschön |
degne /degnĕ/ | odpowiedni, warty | lüneb. dägen | słowo poświadczone |
degá /dego/ | szpada | śdn. dege | słowo poświadczone |
dék /dek/ | dach | śdn. dâk | słowo poświadczone |
delet /delĕt/ | dzielić | psł. *děliti | poświadczone w 3Sg: delĕ |
demutichie /demütix́ĕ/ | pokorny, uległy | śdn. dêmödich | słowo poświadczone |
denkát /denkot/ | myśleć | śdn. denken | słowo poświadczone |
deret /derĕt/ | drzeć | psł. *derti | poświadczone w 3Sg: derĕ, por. perĕ-perĕt |
deta /detă/ | dziecko | psł. *dětę | słowo poświadczone, obocznie detą |
detîne /detainĕ/ | dziecinny | psł. *dětinъjь | słowo poświadczone |
dewa /devă/ | dziewczyna; służąca | psł. *děva | słowo poświadczone |
dewîcia /dewaićă/ | dziewica | devă + -aićă | złożenie wzorem pol. dziewica, sch. devica, por. niem. Jungfrau |
dewka /defkă/ | dziewczyna; córka | psł. *děvъka | słowo poświadczone |
diada /ďodă/ | dziadek, ojciec matki | psł. *děda | poświadczone w toponimji: Thiedken (<*děd(k)in?), Tideitz, Tiedeitzen (<*dědica) |
dialat /ďolăt/ | pracować, działać | psł. *dělati | poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ |
dialàtuwne /ďolătüvnĕ/ | pracowity | psł. *dělatovьnъjь | słowo poświadczone |
dialu /ďolü/ | dzieło, praca, wysiłek | psł. *dělo | słowo poświadczone |
Dianèmarka /Ďonĕmorkă/ | Danja | Ďon + -morkă z niem. Mark | por. dłuż. mroka 'granica' z niem. Marke |
Dianska /Ďonskă/ | Dunka | śdn. Dêne + -skă | zapożyczenie ze śdn., por. Śoskă 'Niemka' |
Dianskie /Ďonsťĕ/ | Duńczyk | śdn. Dêne + -sťĕ | zapożyczenie ze śdn., por. Śosťĕ 'Niemiec' |
dianskie /ďonsťĕ/ | duński | śdn. Dêne + -sťĕ | por. śosťĕ 'niemiecki' |
diatka /ďotkă/ | dziecko | psł. *dětъka | słowo poświadczone |
dif /dif/ | złodziej | śdn. dief | słowo poświadczone |
dik /dik/ | staw | śdn. dîk | słowo poświadczone |
dikie /diťĕ/ | gruby | lüneb. dick | słowo poświadczone |
din /din/ | także, też | śdn. den | słowo poświadczone |
dingat /dingăt/ | wynajmować | śdn. dingen | słowo poświadczone |
diǫsna /ďǫsnă/ | dziąsło | psł. *dęsna | słowo poświadczone |
dirzet /dirzĕt/ | trzymać, powztrzymywać | psł. *dьržiti | słowo poświadczone |
disąt /disąt/ | dziesięć | psł. *desętь | słowo poświadczone |
disątàru /disątărü/ | dziesięcioro | psł. *desętero | słowo poświadczone |
disątdisiǫt /disątdiśǫt/ | sto | psł. *desętь desętъ | słowo poświadczone |
disąt pątstig /disąt pątstig/ | tysiąc | disąt + pątstig | słowo poświadczone, ale Polański odczytuje disąt pątstiďĕ |
disiǫte /diśǫtĕ/ | dziesiąty | psł. *desętъjь | słowo poświadczone |
disiǫtka /diśǫtkă/ | dziesiątka, dziesięć | desąt + -kă | (Rost) poświadczone zapożyczenie do niem.: Dischschonke(n) |
diwąt /divąt/ | dziewięć | psł. *devętь | słowo poświadczone |
diwątàru /divątărü/ | dziewięcioro | psł. *devętero | słowo poświadczone |
diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ | dziewiętnaście | psł. *devętь na desęte | słowo poświadczone |
disątnacti /disątnocti/ | dwadzieścia | psł. *desętь na desęte | słowo poświadczone |
diwątdisiǫt /divądiśǫt/ | dziewięćdziesiąt | psł. *devętь desętъ | słowo poświadczone |
diwiǫte /div́ǫtĕ/ | dziewiąty | psł. *devętъjь | słowo poświadczone |
dîpá /daipo/ | jama, jaskinia | psł. *dupa | poświadczone w toponimji: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe |
dîpaste /daipostĕ/ | głupi, naiwny | psł. *dupastъjь | słowo poświadczone |
dîpawe /daipovĕ/ | głupi, naiwny | psł. *dupavъjь | słowo poświadczone, ale por. daipostĕ |
dîská /daisko/ | stół | śdn. disk | słowo poświadczone |
dîwak /daivăk/ | jeleń | psł. *divakъ | słowo poświadczone |
dîwe /daivĕ/ | dziki | psł. *divъjь | słowo poświadczone |
dîwîna /daivaină/ | zwierzyna łowna; dziczyzna | daivĕ + -aină | złożenie wzorem głuż. dźiwina |
dlån /dlån/ | dłoń | psł. *dolnь | słowo poświadczone |
dobål /döbål/ | djabeł | śdn. duvel | słowo poświadczone |
dol /döl/ | dół, dolina | psł. *dolъ | słowo poświadczone |
dolda /döldă/ | (duży) garnek | śdn. dulte | poświadczone jako dölde, dodatkowo zasymilowane |
dor /dör/ I | dwór | psł. *dvorъ | słowo poświadczone |
dor /dör/ II | prze-, przez, (durch) | śdn. dor | słowo poświadczone |
dorstiat /dörsťăt/ | być spragnionym | śdn. dörsten | poświadczone w 3Sg: dörsťojĕ |
dorianek /döŕonĕk/ | dzierżawca | dör + -'onĕk | formacja wzorem dör-döŕonkă |
dorianka /döŕonkă/ | dzierżawczyni | psł. *dvořanъka | słowo poświadczone |
dost /döst/ | dość | psł. *dostъ | słowo poświadczone, obocznie düst |
dǫb /dǫb/ | dąb; drzewo | psł. *dǫbъ | słowo poświadczone |
dǫbak /dǫbăk/ | drzewko | psł. *dǫbъkъ | słowo poświadczone |
dǫbîcia /dǫbaićă/ | sad, dąbrowa | dǫb + -aićă | słowo poświadczone |
dǫbrianka /dǫbŕonkă/ | galas, dębianka | psł. *dǫbřanъka | słowo poświadczone |
dǫpá /dǫpo/ | chrzest | śdn. dôpe | słowo poświadczone, obocznie dǫpă |
dǫpiat /dǫṕăt/ | chrzcić | śdn. dôpen | poświadczone w czasie przeszłym: dǫṕălai-jĕg |
dǫpnîcia /dǫpnaićă/ | chrzcielnica | śdn. dôpe + psł. *-ьnica | słowo poświadczone |
dǫt /dǫt/ | dąć, dmuchać | psł. *dǫti | poświadczone w 3Sg: dåmĕ |
drȧle /dralĕ/ | prędki, szybki | śdn. dral | słowo poświadczone |
drȧmeta /drametă/ | fujarka | śdn. drummete | słowo poświadczone |
dråwa /dråvă/ | drwa | psł. *drъva | słowo poświadczone |
dråwene /dråvenĕ/ | drewniany | dråvă + -enĕ | słowo poświadczone |
dråwnu /dråvnü/ | drewno | psł. *drъvьno | słowo poświadczone |
dråzet /dråzĕt/ | drżeć | psł. *drъžiti | poświadczone w 3Sg: dråzĕ |
dremat /dremăt/ | śnić, marzyć we śnie | psł. *drěmati | poświadczone w 2Sg: dremĕs |
dren /dren/ | cierń | psł. *dernъ | słowo poświadczone |
drene /drenĕ/ | ciernie | psł. *dernьje | słowo poświadczone |
drenuwate /drenüvotĕ/ | cierniowy | dren + -üvotĕ | słowo poświadczone |
Drewes /Drevĕs/ | Andrzej | śdn. Drêwes | słowo poświadczone |
Dreweska /Dreveskă/ | Andrzejek | Drevĕs + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
drewu /drevü/ | drzewo | psł. *dervo | rozkład poświadczonego drivenĕ, "drzewo" to także ľos, dǫb, drevü mogło być zapomniane |
driste /dristĕ/ | odważny, mężny | śdn. drîst | słowo poświadczone |
driwene /drivenĕ/ | drzewny | psł. *dervenъjь | słowo poświadczone |
drizȧl /drizal/ | pas do przepasywania czy podciągania odzieży | psł. *dьržalь | słowo poświadczone |
druwa /drüvă/ | winogrono | śdn. drûve | słowo poświadczone |
drûde /draudĕ/ | niekiedy | psł. *drugdy | słowo poświadczone |
drûg /draug/ | inny, drugi, jeden | psł. *drugъ | słowo poświadczone |
drûg drûgû /draug draugau/ | jeden drugiemu | psł. *drugъ drugu | słowo poświadczone |
drûg gegén drûga /draug gegen draugă/ | jeden przeciw drugiemu | psł. *drugъ + śdn. gegen | słowo poświadczone |
drûgie /drauďĕ/ | drugi | psł. *drugъjь | słowo poświadczone |
drûz Bug /drauz Büg/ | szczęść Boże, dopomóż Boże | psł. *druži bogъ | zwrot poświadczony |
drûzet /drauzĕt/ | pomagać | psł. *družiti | słowo poświadczone |
du /dü/ | do | psł. *do | słowo poświadczone |
duble /düblĕ/ | podwójny | śdn. dubbel | słowo poświadczone, obocznie dubbelt? |
dublér /dübler/ | rodzaj monety, dytki | śdn. dubler | słowo poświadczone |
dubra jûtru /dübră jautrü/ | dobre rano | dübrĕ + jautrü | zwrot poświadczony |
dubra nuc /dübră nüc/ | dobranoc | dübră + nüc | zwrot poświadczony |
dubre /dübrĕ/ | dobry | psł. *dobrъjь | słowo poświadczone |
dubré /dübre/ | dobrze | psł. *dobrě | słowo poświadczone |
dubre dȧn /dübrĕ dan/ | dzień dobry | dübrĕ + dan | zwrot poświadczony |
dubre vicér /dübrĕ vicer/ | dobry wieczór | dübrĕ + vicer | zwrot poświadczony |
dubru /dübrü/ | dobro | psł. *dobro | słowo poświadczone, znaczenie niepewne |
dujet /düjĕt/ | doić | psł. *dojiti | słowo poświadczone |
dujokie /düjoťĕ/ | dwojaki | psł. *dъvojakъjь | słowo poświadczone jako düjocĕ, niepewne |
dukiuncet /düťüncĕt/ | dokończyć | psł. *dokončiti | słowo poświadczone |
dum /düm/ | dom, posiadłość | psł. *domъ | słowo poświadczone |
dumá /dümo/ | do domu | psł. *doma | słowo poświadczone |
Dumas /Dümăs/ | Tomasz | śdn. Domas | słowo poświadczone |
Dumaska /Dümoskă/ | Tomek | Dümăs + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
dupîte /düpaitĕ/ | pijany | psł. *dopitъjь | słowo poświadczone |
dust /düst/ | dość | psł. *dostь | słowo poświadczone, obocznie döst |
duzȧdát sa /düzadot să/ | doczekać się | psł. *dožьdati sę | formacja wzteczna od poświadczonego düzaidăt |
duzîdat /düzaidăt/ | oczekiwać | psł. *dožidati | słowo poświadczone |
du̇dȧja /dudajă/ | dudy | śdn. dûdey | słowo poświadczone |
du̇ldichie /duldix́ĕ/ | cierpliwy | śdn. duldich | słowo poświadczone |
dûsa /dausă/ | dusza | psł. *duša | słowo poświadczone |
dûsne /dausnĕ/ | zaduszny | psł. *dušьnъjь | słowo poświadczone |
důg /dåug/ | dług | psł. *dъlgъ | słowo poświadczone |
důgie /dåuďĕ/ | długi | psł. *dъlgъjь | słowo poświadczone |
důgièråt /dåuďĕråt/ | długodziób | psł. *dъlg-o-rъtъ | słowo poświadczone |
důgiu /dåuďü/ | długo | psł. *dъlgo | słowo poświadczone |
důzne /dåuznĕ/ | dłużny, winny | dåug + -nĕ | złożenie wzorem pl. dłużny |
důznek /dåuznĕk/ | dłużnik, winowajca | dåug + -nĕk | poświadczone w NSg: dåuznaicĕ |
dwȧr /dvar/ | drzwi | psł. *dvьrь | słowo poświadczone |
dwȧrnîcia /dvarnaićă/ | pokój | psł. *dvьrьnica | słowo poświadczone |
dwenàcte /dvenăcte/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
dwenacté /dvenocte/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
dwenàcti /dvenăcti/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
dwenàdist /dvenădist/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
dwîgát /dvaigot/ | dźwigać, podnosić | psł. *dvigati | iteratyw do poświadczonego dvaignǫt |
dwîgnǫt /dvaignǫt/ | dźwignąć, podnieść | psł. *dvignǫti | słowo poświadczone |
dŷchat /dåixăt/ | chuchać | psł. *dyxati | poświadczone w 3Sg: dåixă |
dŷm /dåim/ | dym | psł. *dymъ | słowo poświadczone |
dŷmat /dåimăt/ | dmuchać | psł. *dymati | poświadczone w 3Sg: dåimă |
E
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ele /elĕ/ | cały czas, zawsze | śdn. hêl | słowo poświadczone |
eluwe /elüvĕ/ | cały | ele + -üvĕ | słowo poświadczone |
emerika /emerikă/ | królewstwo niebieskie | śdn. hemmelrîke | słowo poświadczone |
enep /enĕp/ | konopia | śdn. hennep | słowo poświadczone |
engiėl /enďėl/ | anioł | śdn. engel | słowo poświadczone |
engiwår /enďivår/ | imbir | śdn. engewer | słowo poświadczone |
enkst /enkst/ | ogier | niem. Hengst | słowo poświadczone |
er /er/ | pan | śdn. er | słowo poświadczone |
erá /ero/ | cześć, honor | śdn. êre | poświadczone w bierniku /erǫ/ |
eriát /eŕot/ | szanować, czcić | śdn. êren | poświadczone w 3Sg: eŕojĕ |
erlikie /erliťĕ/ | uczciwy | śdn. êrlik | słowo poświadczone |
erska /erskă/ | pani | er + -skă | poświadczone u Mithoffa w formie cytatu 'Ehrsske' |
erste /erstĕ/ | pierwszy | śdn. erste | słowo poświadczone |
ewål /evål/ | hebel | dn. hewel | słowo poświadczone |
F
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
fȧrbia /farb́ă/ | kolor | por. niem. Farbe | słowo poświadczone |
flîtá /flaito/ | flet | śdn. floite | słowo poświadczone |
flîtac /flaităc/ | piegża | flaito + -ac | słowo poświadczone |
flîtát /flaitot/ | grać na flecie | flaito + -ot | słowo poświadczone |
Frącoz /frącöz/? | Francuz | dn. Franzoos | zapożyczenie z dn., zasymilowane, por. głuż. jendźelski 'angielski' |
frącozkie /frązösťĕ/ | francuzki | frązöz + -sťĕ | przymiotnik od nazwy narodu |
Frąkrika /frąkrikă/ | Francja | kalka niem. Frankreich | por. emerikă ze śdn. hemmelrîke |
Fris /fris/ | Fryzyjczyk | śdn. Vrêsch | słowo poświadczone |
G
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
gabel /gobel/? | widelec | śdn gåb(e)l | słowo poświadczone, ale niepewne |
gad /god/ | wąż | psł. *gadъ | słowo poświadczone |
gade /godĕ/ | gadzi, węży | psł. *gadьjь | słowo poświadczone |
gadek /godĕk/ | robak | psł. *gadikъ | słowo poświadczone |
gaj /goj/ | gaj, lasek | psł. *gajь | poświadczone w toponimji: Gei, Gei-wiesen |
galǫz /golǫz/ | gałąź | psł. *galǫzь | słowo poświadczone |
gard /gord/ I | stajnia, obora | psł. *gordь | słowo poświadczone |
gard /gord/ II | zamek, gród; sąd | psł. *gordъ | słowo poświadczone |
gardîste /gordaistĕ/ | grodzisko, plac grodowy | psł. *gordišče | słowo poświadczone |
Garduw /Gordüv/? | Gartow | psł. *gordovъ? | rekonstrukcja |
garch /gorx/ | groch; wyka | psł. *gorxъ | słowo poświadczone |
garnak /gornăk/ | garnek (na mleko) | psł. *gъrnъkъ | słowo poświadczone |
garnet /gornĕt/ | mówić, gadać | psł. *gorniti | słowo poświadczone |
garsle /gorslĕ/ | garść | psł. *gъrstlьje | słowo poświadczone |
gaset /gosĕt/ | gasić | psł. *gasiti | poświadczone w 3Sg: gosĕ |
gat /got/ | gać, grobla, (staw?) | psł. *gatь | poświadczone w toponimji: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen |
gatek /gotĕk/ | mały staw | psł. *gatikъ | poświadczone w toponimji: Kadieck |
gȧklår /gaklår/ | kuglarz | śdn. gôkeler | słowo poświadczone |
gȧlá /galo/ | strój odświętny, urzędowy | por. niem. Gala | słowo poświadczone |
gȧle /galě/ | żółty | śdn. gêle | dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ |
gȧlèrepá /galĕrepo/ | marchew | galĕ + repo | słowo poświadczone, Polański uznaje je za dwa osobne: gale repo |
gȧlgvŷ /galgvoi/ | szubienica; wieszak | śdn. galge | słowo poświadczone |
gȧnat /ganăt/ | być życzliwym | śdn. gannen | poświadczone 1Sg: ganăm, 2Sg: ganăs |
gȧnc /ganc/ | cały | niem. ganz | słowo poświadczone |
gȧng /gang/ | przejście, korytarz | śdn. gank | słowo poświadczone |
gȧngrena /gangrenă/ | gangrena | niem. (die!) Gangrän | zapożyczenie, por. głuż. gangrena |
gȧz /gaz/ | gaz | niem. Gas | zapożyczenie, por. pol. gaz |
gȧzene /gazenĕ/ | gazowy | gaz + -enĕ | typowy przymiotnik od nazwy substancji |
gåzîwe /gåzaivĕ/ | prędki, szybki | psł. *gъzivъjь | słowo poświadczone |
gåzet /gåzĕt/ | gzić się, wzciekać się (o bydle) | psł. *gъzъ + -iti | poświadczone w 3Sg: gåzĕ |
gegén /gegen/ | przeciwko | śdn. gegen | słowo poświadczone |
giole /ďölĕ/ | goły | psł. *golъjь | słowo poświadczone |
giolǫb /ďölǫb/ | gołąb | psł. golǫbь | słowo poświadczone |
giolǫbak /ďölǫbăk/ | gołąbek | psł. golǫbъkъ | słowo poświadczone |
giora /ďöră/ | góra | psł. *gora | słowo poświadczone |
giorcanek /ďörconĕk/ | stwór górski, górzanin | psł. *gorьčanikъ | słowo poświadczone |
giorét sa /ďöret să/ | palić się | psł. *gorěti sę | słowo poświadczone |
giorka /ďörkă/ | górka, pagórek | psł. *gorъka | słowo poświadczone |
giorkie /ďörťĕ/ | gorzki | psł. *gorьkъjь | słowo poświadczone |
Giorska /Ďörskă/ | Bergen | psł. *gorьska(ja) | słowo poświadczone |
giujek /ďüjĕk/ | uzdrowiciel | psł. *gojikъ | słowo poświadczone, Polański tłumaczy "lekarz, cyrulik" |
giujet /ďüjĕt/ | leczyć, goić | psł. *gojiti | poświadczone w 3Sg: ďüjĕ |
giujît sa /ďüjait să/ | goić się | psł. *gojiti sę | poświadczone w 3Sg: ďüji-să |
giulia /ďüľă/ | pustkowie, wrzosowisko | psł. *golьja | słowo poświadczone |
giune /ďünĕ/ | gówno | psł. *govьno | poświadczone w GSg: ďünă |
giust /ďüst/ | gość | psł. *gostь | słowo poświadczone |
giustnîcia /ďüstnaićă/ | kawał ziemi, z którego sołtys może ugościć wójta | psł. *gostьnica | słowo poświadczone, ale znaczenie być może dużo szersze |
giuzd /ďüzd/ | gwóźdź; kołek | psł. *gvozdь | słowo poświadczone |
giûster /ďaustĕr/ | jaszczur | psł. *guščerъ | poświadczone nazwisko rodowe: Gauster, por. sch. gušter, także w toponimji: Güstrow, Guzstrowe |
gîmne /ďaimnĕ/ | gumno, zabudowa gospodarska | psł. *gumьno | słowo poświadczone |
gladkie /glotťĕ/ | gładki; ładny | psł. *gladъkъjь | słowo poświadczone |
glazá /glozo/ | szkło; szklanka | śdn. glas | słowo poświadczone |
glaznek /gloznĕk/ | szklarz | glozo + -nĕk | słowo poświadczone |
glåd /glåd/ | głód | psł. *goldъ | słowo poświadczone |
glådet /glådĕt/ | głodzić? | psł. *golděti | poświadczone w 3Sg: glådĕ i gerundium glådenĕ, ale znaczenie 'głodować, biedować' |
glåduwat /glådüvăt/ | głodować, biedować | psł. *goldovati | poświadczone gerundium: glådüvenĕ, ale patrz glådĕt |
glåduwate /glådüvotĕ/ | głodny | psł. *goldovatъjь | słowo poświadczone |
glåduwne /glådüvnĕ/ | biedny | psł. *goldovьnъjь | słowo poświadczone |
glåduwnate /glådüvnotĕ/ | biedny | psł. *goldovьnatъjь | słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ |
glåwa /glåwă/ | głowa | psł. *golva | słowo poświadczone |
glåwènene /glåwĕnenă/ | dotyczący główki lnu | psł. *golvinenъjь | słowo poświadczone |
glåwîna /glåwaină/ | główka lnu | psł. *golvina | słowo poświadczone |
glåwka /glåfkă/ | główka | psł. *golvъka | słowo poświadczone |
glåwne /glåwnĕ/ | głowowy, główny | psł. *golvьnъjь | słowo poświadczone |
gliǫdat /gľǫdăt/ | śnić | psł. *ględati | poświadczono w 3Sg: gľǫdăl |
glîná /glaino/ | glina | psł. *glina | słowo poświadczone |
Glîne /Glainĕ/? | Lüneburg | psł. *glinьje | poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ |
glînene /glainenĕ/ | gliniany | psł. *glinenъjь | słowo poświadczone |
glîpe /glaipĕ/ | młody | psł. *glupъjь | słowo poświadczone |
glîpîna /glaipaină/ | młodzież | glaipĕ + -aină | utworzone wzorem sch. omladina |
glîpust /glaipüst/ | młodość | psł. *glupostь | utworzone wzorem råd-rådüst |
glîsta /glaistă/ | glista, robak | psł. *glista | słowo poświadczone, być może glaist |
glǫb /glǫb/ | głębina | psł. *glǫbь | poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei |
glǫbek /glǫbĕk/ | głęboko | psł. *glǫboko | słowo poświadczone |
glǫbukie /glǫbüťĕ/ | głęboki | psł. *glǫbokъjь | słowo poświadczone |
glu̇pse /glupsĕ/ | zdradliwy, podstępny | śdn. glupesch | słowo poświadczone |
glûchie /glaux́ĕ/ | głuchy | psł. *gluxъjь | słowo poświadczone |
gnát /gnot/ | gnać | psł. *gъnati | poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ |
gnåle /gnålĕ/ | zgniły | psł. *gnilъjь | słowo poświadczone |
gnålîcia /gnålaićă/ | zgnilizna | gnålĕ + -aićă | rzeczownik od przymiotnika jak x́audĕ-x́audaićă |
gnew /gnev/ | gruczoł? | psł. *gněvъ | poświadczone w l. mn.: gnevoi |
gnezdît sa /gnezdait-să/ | gnieździć się | psł. *gnězditi sę | słowo poświadczone |
gnist /gnist/ | gnieść | psł. *gnesti | poświadczone w 3Sg: gnitĕ |
gnîdá /gnaido/ | gnida | psł. *gňida | poświadczono w l. mn.: gnaidåi/-ĕ |
gnît /gnait/ | gnić | psł. *gniti | poświadczono pochodne gnålĕ (zgniły) |
gnuj /gnüj/ | gnój | psł. *gnojь | słowo poświadczone |
gnujene /gnüjenĕ/ | gnojowy | psł. *gnojenъjь | słowo poświadczone |
gniazde /gńozdĕ/ | gniazdo | psł. *gnězdo | słowo poświadczone |
gǫs /gǫs/ | gęś | psł. *gǫsь | słowo poświadczone |
gǫse /gǫsĕ/ | gęsi | psł. *gǫsьjь | słowo poświadczone |
gǫsiar /gǫśăr/ | gąsior | psł. *gǫsьjařь | słowo poświadczone |
gǫska /gǫskă/ | biały chleb, bułka | psł. *gǫsъka | słowo poświadczone |
gǫste /gǫstĕ/ | gęsty | psł. *gǫstъjь | słowo poświadczone |
grab /grob/ | grab | psł. *grabъ | poświadczone w ASg: groboi |
grabȧlnek /grobalnĕk/ | świder ciesielski (do grabi) | psł. *grabьlьnikъ | słowo poświadczone |
grablé /groble/ | grabie | psł. *grabľě | słowo poświadczone |
greblu /greblü/ | ożóg, pogrzebacz | psł. *greblo | słowo poświadczone |
grad /grod/ | grad | psł. *gradъ | słowo poświadczone |
gratewár /grotevor/ | dziadek | dn. grôte-vâer | słowo poświadczone |
gratka /grotkă/ | babka, matka ojca | śdn. grôteke | słowo poświadczone |
gratiát /groťot/ | chwalić | śdn. groten | słowo poświadczone |
grawá /grovo/ | rów | śdn. grave | słowo poświadczone |
grawena /grovenă/ | starzec, siwy mężczyzna | śdn. grawe + -enă | słowo poświadczone |
grȧmat /gramăt/ | grzmieć | psł. *grьměti | słowo poświadczone |
gréch /grex/ | grzech | psł. *grěxъ | słowo poświadczone |
grensa /grensă/ | granica | śdn. grense, z pol. granica | słowo poświadczone |
gresît sa /gresait-să/ | grzeszyć | psł. *grěšiti + să | słowo poświadczone |
gresnar /gresnăr/? | grzesznik | psł. *grešьnařь | poświadczone w DPl: gresnărüm |
gresnek /gresnĕk/ | grzesznik | psł. *grěšьnikъ | poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ |
grėbiåt /grėb́åt/ | grzbiet, plecy | psł. *xrьbьtъ, nieregularnie | słowo poświadczone |
gribin /gribin/ | grzebień | psł. *grebenь | słowo poświadczone |
gribinátîcia /gribinătaićă/ | kręgosłup | psł. *grebenatica | słowo poświadczone |
griját /grijot/ | grzać | psł. grějati | poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să |
griǫda /gŕǫdă/ I | belka | psł. *gręda | słowo poświadczone |
griǫda /gŕǫdă/ II | grzęda | psł. *gręda | słowo poświadczone |
grîb /graib/ | grzyb | psł. *gribъ | poświadczone nazwisko rodowe: Greibke, Griepke, a także w toponimji: Greibkens feld |
grîba /graibă/ | drobne pieniądze, grosze | psł. *grubyjě | słowo poświadczone, ale niepewne |
grîp /graip/ | kupa, stos | być może śdn. grîpe | słowo poświadczone |
grodling /grödling/ | kiełb | dn. grödeling | słowo poświadczone |
grone /grönĕ/ | zielony | śdn. gröne | słowo poświadczone |
gronlądskie /grönlącťĕ/ | grenlandzki | Grönľǫdü + -sťĕ | przymiotnik od utworzonej nazwy państwa |
Gronliǫdu /Grönľǫdü/ | Grenlandja | grönĕ + -ľǫdü | kalka niem. Grönland |
grulikie /grüliťĕ/ | okrutny, okropny | śdn. grülik | słowo poświadczone |
gruzne /grüznĕ/ | brzydki, szpetny | psł. *grozьnъjь | słowo poświadczone |
grûk /grauk/ | grusza | psł. *gruša skontaminowana z *buk | słowo poświadczone |
grûsŷ /grausåi/ | grusza | psł. *gruš-y | słowo poświadczone |
guld /güld/ | złoto; gulden (pieniądz) | śdn. güld | słowo poświadczone |
guldån /güldån/ | gulden (pieniądz) | śdn. gülden | słowo poświadczone |
guldione /gülďonĕ/ | pozłacany | śdn. güld + -'onĕ | słowo poświadczone |
gu̇rkî /gurťai/ | ogurek | śdn. gurke | słowo poświadczone |
gu̇t /gut/ | dobrze | niem. gut | słowo poświadczone |
gwiazda /gjozdă/ | gwiazda | psł. *gvězda | słowo poświadczone |
gwiazdka /gjoz(d)kă/ | gwiazdka | psł. *gvězdъka | słowo poświadczone |
Ch
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
chala /xolă/ | chwała, sława | psł. *xvala | derywat od poświadczonego xolĕ - chwali |
chalet /xolĕt/ | chwalić | psł. *xvaliti | poświadczone w 3Sg: xolĕ |
charna /xornă/ | pokarm, pożywienie | psł. *xorna | słowo poświadczone |
charnet /xornĕt/ | karmić, żywić | psł. *xorniti | słowo poświadczone |
charstîwe /xorstaivĕ/ | parszywy, pokryty krostami, świerzbowaty | psł. *xorstivъjь | słowo poświadczone |
charstŷ /xorståi/ | krosta, parch; świerzb | psł. *xorsty | poświadczone w l. mn.: xorstvoi |
Charwat /xorvăt/ | Chorwat | sch. hrvat | zaadaptowane zapożyczenie, dop. -otă |
charwatska /xorvockă/ | Chorwacja | xorvăt + -skă | odbitka sch. Hrvatska |
charwatskie /xorvocťĕ/ | chorwacki | xorvăt + -sťĕ | typowy przymiotnik od nazwy narodu |
chėmil /x́ėmil/ | chmiel | psł. *xъmělь | słowo poświadczone |
chiorac /x́örăc/ | zły duch, djabeł | psł. *x(v)orьcь | słowo poświadczone |
chiore /x́örĕ/ | zły, niedobry; brzydki | psł. *x(v)orъjь | słowo poświadczone |
chiorîcia /x́öraićă/ | zło | x́örĕ + -aićă | rzeczownik odprzymiotnikowy wzorem x́audĕ-x́audaićă |
chiost /x́öst/ | miotła, pomiotło | psł. *xvostъ | słowo poświadczone |
chiudet /x́üdĕt/ | iść | psł. *choditi | słowo poświadczone |
chiutá /x́üto/ | chata, chałupa | niem. Hütte | słowo poświadczone |
chîzá /x́aizo/ | chałupa, chata | psł. *xyža | rozkład poświadczonego x́aiznĕ, por. dł. chyža |
chîzka /x́aiskă/ | chałupka, chatka | x́aizo + -kă | zdrobnienie od rekonstruowanego x́aizo |
chîzne /x́aiznĕ/ | chałupne, około chałupy | psł. *xyžьnъjь | słowo poświadczone |
chlåd /xlåd/ | chłód | psł. *xoldъ | słowo poświadczone |
chlådene /xlådenĕ/ | chłodny | psł. *xoldenъjь | słowo poświadczone |
chléw /xlev/ | chlew | psł. *xlěvъ | słowo poświadczone |
chlǫd /xlǫd/ | laska, kij | psł. *xlǫdъ | słowo poświadczone |
chrąst /xrąst/ | chrząszcz, chrabąszcz | psł. *xręščь | słowo poświadczone |
chrián /xŕon/ | chrzan | psł. *xrěnъ | słowo poświadczone |
chriûd /xŕaud/ | bicz, bat | psł. *xřudъ | słowo poświadczone |
chriûdek /xŕaudĕk/ | smyczek | psł. *xřudikъ | słowo poświadczone |
chrume /xrümĕ/ | kaleki, chromy | psł. *xromъjь | słowo poświadczone |
chrumîcia /xrümaićă/ | kalectwo | xrümĕ + -aićă | złożenie wzorem x́audĕ-x́audaićă |
chrumene /chrümenĕ/ | obrażenie, skaleczenie | psł. *xromenьje | słowo poświadczone |
chûdac /x́audăc/ | zły duch, djabeł, szatan | psł. *xudьcь | słowo poświadczone |
chûde /x́audĕ/ | marny, lichy; zły, niedobry; brzydki | psł. *xudъjь | słowo poświadczone |
chûdîcia /x́audaićă/ | marność, coś złego | psł. *xudica | słowo poświadczone |
Î
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
î /ai/ I | u, przy | psł. *u | słowo poświadczone |
î /ai/ II | ej, hej | psł. *aj | słowo poświadczone |
îbezat /aibezăt/ | uciec | psł. *uběžati | słowo poświadczone |
îbet /aibĕt/ | zabić, ubić | psł. *ubiti | słowo poświadczone |
îbrukát /aibrükot/ | zużyć | ai- + brükot | słowo poświadczone |
îbust /aibüst/ | ukłuć, ubóść | psł. *ubosti | słowo poświadczone |
îdawet /aidovĕt/ | udusić, zadusić | psł. *udaviti | słowo poświadczone |
îdialat /aiďolăt/ | zrobić | psł. *udělati | poświadczony imiesłów: aiďălonă |
îdelet /aidelĕt/ | oddzielić | psł. *uděliti | słowo poświadczone |
îdrûzet /aidrauzĕt/ | pomóc | psł. *udružiti | poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål |
îklestet /aiklestĕ/ | ścisnąć | psł. *uklěščiti | poświadczony imiesłów: aiklăstenĕ |
îkǫset /aikǫsĕt/ | ugryźć, ukąsić | psł. *ukǫsiti | poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ |
îkrast /aikrăst/ | ukraść | psł. *ukrasti | poświadczone gerundium: aikrădinĕ |
îkrujet /aikrüjĕt/ | ukroić, odciąć | psł. *ukrojiti | słowo poświadczone |
îlumet /ailümĕt/ | ułamać | psł. *ulomiti | słowo poświadczone |
îlûcet /ailaucĕt/ | utrafić | psł. *ulučiti | słowo poświadczone |
îmarzat /aimorzăt/ | zmarznąć | psł. *umoržati | poświadczony imiesłów : aimărzonĕ |
îmret /aimrĕt/ | umrzeć | psł. *umerti | poświadczony imiesłów: aiḿortĕ |
îmûdît sa /aimaudait să/ | opóźnić się | psł. *umuditi sę | poświadczone w czasie przeszłym: aimaudål să |
îplatet /aiplotĕt/ | zapłacić, opłacić | psł. *uplatiti | poświadczone w 3Sg: aiplotĕ |
îprąst /aiprąst/ | uprząść | psł. *upręsti | słowo poświadczone |
îpûstet /aipaustĕt/ | upuścić | psł. *upustiti | poświadczone czasy przeszłe: aipaustål, aipaustaix, aipaustăs |
îrezat /airezăt/ | uciąć, odciąć | psł. *urězati | poświadczone w 3Sg: airezĕ |
îrudît sa /airüdait să/ | urodzić się | psł. *uroditi sę | poświadczone w czasie przeszłym: airüdål să |
îsact /aisăct/ | uciąć, usiec, skosić | psł. *useťi | słowo poświadczone |
îsȧgat /aisagăt/ | oszlifować | ai- + śdn. sagen | poświadczony imiesłów: aisăgonĕ, być może aisogăt |
îstrîzat /aistraizăt/ | ostrzyc | psł. *ustrižati | poświadczony imiesłów: aistraizonĕ |
îšapat /aišopăt/ | stwarzać | ai- + šopăt | słowo poświadczone |
ît /ait/ | iść | psł. *iti | słowo poświadczone |
îta /aită/ | ojciec | germanizm, por. sfr. heitha | słowo poświadczone |
îtąt /aitąt/ | uciąć | psł. *utęti | poświadczone w 3Sg: aitnĕ |
îtupît sa /aitüpait să/ | utopić się | psł. *utopiti sę | poświadczone w 3Sg: aitüpi să |
îwiǫzat /aiv́ǫzăt/ | przywiązać | psł. *uvęzati | poświadczone w 3Sg: aivązĕ i imiesłów: aiv́ǫzonĕ |
J
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
jabkiu /jopťü/ | jabłko | psł. *jablъko | słowo poświadczone |
jablun /joblün/ | jabłoń | psł. *jablonь | słowo poświadczone |
jagièda /joďĕdo/ | wysypka? | psł. *jagody | słowo poświadczone, znaczenie niejasne |
jagną /jogną/ | jagnię | psł. *jagnę | słowo poświadczone |
jaji /joji/ | jajko; jądro | psł. *jaje | słowo poświadczone |
jaluwe /jolüvĕ/ | jałowy, niepłodny | psł. *jalovъjь | słowo poświadczone |
jaluwîcia /jolüvaićă/ | jałówka | psł. *jalovica | słowo poświadczone |
jamá /jomo/ | jama; dół na grób | psł. jama | słowo poświadczone |
jár /jor/ | dolina | psł. *jarъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) |
jarmic /jormic/ | szpada | psł. *jarъ měčь? niepewne | słowo poświadczone |
jasènîna /josĕnaină/ | las jesionowy | psł. *jasenina | słowo poświadczone |
jasin /josin/ | jesion | psł. *jasenь | słowo poświadczone |
jastrŷ /jostråi/ | Wielkanoc | psł. *jastry | słowo poświadczone |
jawar /javăr/ | jawor | psł. *javorъ | poświadczone w l.mn.: javårĕ |
jáz /joz/ | ja | psł. *jazъ | słowo poświadczone, obocznie: jo |
jȧdån /jadån/ | jeden | psł. *jedьnъ | słowo poświadczone |
jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti | jedenaście | psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte | słowo poświadczone |
jȧgiėr /jaďėr/ | myśliwy | śdn. jeger | słowo poświadczone, obocznie jagår |
jȧcht /jaxt/ | polowanie | śdn. jacht | słowo poświadczone |
jȧnác /janoc/ | jedynak | psł. *jedьnačь | słowo poświadczone |
jågla /jåglă/ | igła | psł. *jьgla | słowo poświadczone |
jågra /jågră/ | gra | psł. *jьgra | rekonstruowane z jågraićă, które jest wyrównaniem jėgraićă do pierwotnego jågră |
jåkra /jåkră/ | ikra | psł. *jьkra | słowo poświadczone |
jåskra /jåskră/ | iskra | psł. *jьkra | słowo poświadczone |
jåzba /jåzbă/ | izba, świetlica | psł. *jьstъba | słowo poświadczone |
jąc /jąc/ | przełyk | psł. *jěťь, nieregularnie | słowo poświadczone |
jącåne /jącånĕ/ | jęczmienny | psł. *jęčьnьnъjь | słowo poświadczone |
jącånek /jącånĕk/ | trznadel | psł. *jęčьnьnikъ | słowo poświadczone |
jącmin /jącmin/ | jęczmień | psł. *jęčьmenь | słowo poświadczone, być może istniał pierwotny mianownik: jącmoi |
jącmine /jącminĕ/ | jęczmienny | psł. *jęčьmenьnъjь | słowo poświadczone, wtórne wobec jącånĕ |
jąt /jąt/ | chwytać, łapać, brąć | psł. *jęti | poświadczone formy osobowe: jėmĕ, jėmăto-să i imiesłów: jǫtĕ |
jątrènîcia /jątrĕnaićă/ | jątrznica, kiszka | psł. *jętrenica | słowo poświadczone |
jé /je/ | tak (potwierdzenie) | śdn. je | słowo poświadczone |
jéd /jed/ | jedzenie, jadło | psł. *jědь | poświadczone w wyrażeniu: ai jădai |
jedna /jednă/ | potrawa | psł. *jědьna(ja) | słowo poświadczone |
jedzna /jeʒdnă/ | jedzenie | psł. *jěďьna(ja) | słowo poświadczone |
jesera /jeseră/ | ości u kłosa, wąsy, kolce | psł. *jesera | słowo poświadczone |
jést /jest/ | jeść | psł. *jěsti | słowo poświadczone |
jezdet /jezdĕt/ | jeździć | psł. *jězditi | słowo poświadczone |
Jezu̇s /Jezus/ | Jezus | śdn. Jesus | słowo poświadczone |
jėgrîcia /jėgraićă/ | zabawa | psł. *jьgrica | słowo poświadczone, obocznie wtórne postaci: jaigraićă, jågraićă |
jėlma /jėlmă/ | wiąz, brzost | psł. *jьlьma | słowo poświadczone |
jėlmuwe /jėlmüvĕ/ | wiązowe, z wiązu | jėlmă + -üvĕ | słowo poświadczone |
jėskrît sa /jėskrait să/ | iskrzyć się | psł. *jьskriti sę | z poświadczonego jåskră; jå->jė- por. jågră>jėgraićă |
jėwér /jėver/ | wiór, trzaska | psł. *jьverъ | słowo poświadczone |
jidîne /jidainĕ/ | jedyny | psł. *jedinъjь | słowo poświadczone |
jisin /jisin/ | jesień | psł. *jesenь | słowo poświadczone |
jisin-mand /jisin-mond/ | wrzesień | psł. *jesenь + śdn. mând | słowo poświadczone |
jist /jist/ | jeszcze | psł. *ješče | słowo poświadczone |
jiz /jiz/ | jeż | psł. *ježь | słowo poświadczone |
jizér /jizer/ | jezioro | psł. *jezerъ? | poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn |
jizerak /jizerăk/? | jeziorko | psł. *jezerъkъ | poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) |
jî /jai/ | wy | śdn. jî | słowo poświadczone |
jîgiu /jaiďü/ | jarzmo | psł. *jьgo | słowo poświadczone |
jîgrát /jaigrot/ | bawić się, grać | psł. *jьgrati | poświadczone w 3Pl: jaigroją |
jînam /jainăm/ | gdzie indziej | psł. *jьnamъ | słowo poświadczone |
jîmenne /jaimenĕ/ | imienny, związany z imieniem | jaimą + -nĕ | przymiotnik na -nĕ od poświadczonego jaimą |
jîmat /jaimăt/ | łapać, łowić | psł. *jьmati | słowo poświadczone |
jîmą /jaimą/ | imię; nazwisko; rzeczownik | psł. *jьmę | słowo poświadczone, znaczenia wzorem niem. Name |
jîmu /jaimü/ | imię | psł. *jьmę, zmiana deklinacji | słowo poświadczone, obocznie do jaimą |
jînde /jaindĕ/ | kiedyś, pewnego razu | psł. *jьngdy | wzorem poświadczone draudĕ |
jîne /jainĕ/ | inny | psł. *jьnъjь | poświadczono zaimek z rdzeniem jain- |
jîstu /jaistü/ | nerka | psł. *jьsto | poświadczone w l.mn.: jaistă |
jǫdre /jǫdrĕ/ | jądro, ziarno orzecha | psł. *jędro | słowo poświadczone |
jǫtra /jǫtră/ | wątroba | psł. *jętra | słowo poświadczone |
jǫzek /jǫzĕk/ | język | psł. *językъ | słowo poświadczone |
ju̇nge /jungĕ/ | młody | śdn. junk | słowo poświadczone |
jûnac /jaunăc/ | młody byk | psł. *junьcь | słowo poświadczone |
jûtra /jautră/ | jutro | psł. *jutrě | słowo poświadczone |
jûtru /jautrü/ | poranek | psł. *jutro | słowo poświadczone |
jûz /jauz/ | już | psł. *juže | słowo poświadczone |
jûzîna /jauzaină/ | obiad | psł. *južina | słowo poświadczone |
K
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
kabált /kobolt/ | krasnoludek, chochlik, kobold | śdn. kobolt | słowo poświadczone |
kád /kod/ | skrzynka międlicy | psł. *kadь | słowo poświadczone |
kák, kak /kok, kăk/ | jak | psł. *kako | słowo poświadczone |
kaká /koko/ | pręgierz | śdn. kâk | słowo poświadczone |
kakát /kokot/ | kakać, robić kupę | psł. *kakati | słowo poświadczone |
kál /kol/ | kapusta | śdn. kôl | słowo poświadczone |
kám /kom/ | dokąd | psł. *kamo | słowo poświadczone |
kamát /komot/ | przychodzić | śdn. komen | słowo poświadczone |
kamår /komår/ | pokój | śdn. kamer | słowo poświadczone |
kapår /kopår/ | miedź | śdn. kopper | zapożyczenie ze śdn., podobnie w łużyckich |
kapjá /koṕo/ | kropla | psł. *kapľa | poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope |
kapka /kopkă/ | kropelka | psł. *kapъka | słowo poświadczone |
kaprene /koprenĕ/ | miedziany | kopår + -enĕ | formacja wzorem dråvă-dråvenĕ |
kárk /kork/ | noga (u zwierzęcia)? | psł. *korkъ | rozkład złożenia korťĕtüc |
karkiétuc /korťĕtüc/ | kret | psł. *korkъ + -točь | słowo poświadczone |
kartá /korto/ | kartka; karta | śdn. kârte | słowo poświadczone |
kartka /kortkă/ | kartka, karteczka | śdn. kârte + kă | zdrobnienie |
kartål /kortål/ | koszula | szlez-holszt. kortel | słowo poświadczone |
kartkie /kortťě/ | krótki | psł. kortъkъjь | słowo poświadczone |
karwá /korvo/ | krowa | psł. *korva | słowo poświadczone |
karwe /korvĕ/ | krowi | psł. *korvьjь | słowo poświadczone |
Karwîcia /Korvaićă/? | Karwitz | psł. korvica? | rekonstrukcja |
kas /kos/ | zakwas? | psł. *kvasъ | słowo poświadczone |
kasac /kosăc/ | drożdże | psł. *kvasьcь | słowo poświadczone |
kȧkû /kakau/ | kakao | niem. Kakao | por. niem. Kakao [kaˈkaʊ̯], a także -au jako partytyw |
kå /kå/ | ku | psł. *kъ | słowo poświadczone |
kål /kål/ | kieł | psł. *kъlъ | niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- |
kåtu /kåtü/ | kto | psł. *kъto | słowo poświadczone |
Kliǫska /Kľǫskă/? | Clentz | psł. *klęsъka | słowo poświadczone |
kicér /ťicer/ | kosz; więcierz, kaszerz (do łowienia ryb) | por. śdn. Kesser | słowo poświadczone |
kicerak /ťicerăk/ | koszyczek | ťicer + -ăk | słowo poświadczone |
kicernek /ťicernĕk/ | koszykarz, łubiankarz | ťicer + -nĕk | formacja wzorem criv-crivnĕk, klübĕk-klübaucnĕk |
kiėd /ťėd/ | gdzie | psł. *kъde | słowo poświadczone, być może /ťėdĕ/ |
kiėjènîcia /ťėjănaićă/ | tłuczek do ubijania lnu | psł. *kъjanica | słowo poświadczone |
kiėlîn /ťėlain/ | łono | psł. *kъlinъ | słowo poświadczone |
kiėnądz /ťėnąʒ/ I | król; król w grze | psł. *kъnęʒь | słowo poświadczone, także w znaczeniu 'szlachcic; junkier' |
kiėnądz /ťėnąʒ/ II | księżyc | psł. *kъnęʒь | słowo poświadczone |
kiėsin /ťėsin/ | żołądek | psł. *kъsenь | słowo poświadczone |
kiodrat /ťödrăt/ | gadać, paplać | śdn. koderen | słowo poświadczone, forma osobowa /ťödrojĕ/ wzkazuje na ťödrot |
kiola /ťölă/ | fura, pojazd, samochód | psł. *kola | słowo poświadczone, znaczenie samochód por. sch. kola |
kiolàsena /ťölăsenă/ | wózek | psł. *kolesena? nieco niejasne fonetycznie | słowo poświadczone jako /ťölăsenă/ |
kiolåt /ťölåt/ | deska | psł. *kolъtь | słowo poświadczone |
kiolu /ťölü/ | koło | psł. *kolo | słowo poświadczone, prawdopodobnie odmiana s-tematowa, por. ťölăsenă |
kionar /ťönăr/ | pasterz koni | psł. *konařь | słowo poświadczone |
kionika /ťönikă/ | konewka | psł. *kony + *-ika, nieregularnie | słowo poświadczone |
kionwîcia /ťönvaićă/ | dzbanek | psł. *konъvica | słowo poświadczone |
kionŷ /ťönåi/ | dzban | psł. *kony | słowo poświadczone |
kiorac /ťörăc/ | korzec (miara) | psł. *korьcь | słowo poświadczone |
kiorŷtce /ťöråitcĕ/ | korytko | psł. *korytьce | poświadczone w l.mn.: ťöråitcă |
kiorŷte /ťöråitĕ/ | koryto | psł. *koryto | słowo poświadczone |
kiosa /ťösă/ | kosa | psł. *kosa | słowo poświadczone |
kiosàrene /ťösărenĕ/ | kaszany, z kaszy | ťösör + -enĕ | słowo poświadczone |
kiosor /ťösör/ | kasza, krupy | psł. *kosorъ | słowo poświadczone |
kioster /ťöster/ | kościelny | śdn. köster | słowo poświadczone |
kiostka /ťös(t)kă/ | kostka (anatomiczna) | psł. *kostъka | słowo poświadczone |
kioza /ťöză/ | koza | psł. *koza | słowo poświadczone |
kiozka /ťöskă/ | kózka | psł. *kozъka | słowo poświadczone |
kirbé /ťirbe/ | żłób, drabinka żłobowa | śdn. kribbe, z metatezą | słowo poświadczone |
Kirialîs /ťiŕolais/ | Kyrie eleison | niem. Kyrieleis | słowo poświadczone |
kirnia /ťirńă/ | maślnica, kierznia | śdn. kerne | słowo poświadczone, obocznie ťirnă, ale raczej to niedokładność zapisu |
kiulèsî /ťülĕsai/ | rower | psł. *kolesi | dualis tantum od poświadczonego tölü, por. celü-cilĕsai |
kiun /ťün/ | koń | psł. *koňь | słowo poświadczone |
kiunek /ťünĕk/ | koń | psł. *koňikъ | słowo poświadczone |
kiuset /ťüsĕt/ | kosić | ťösă + -ĕt | czasownik od poświadczonego ťösă |
kiust /ťüst/ | kość | psł. *kostь | słowo poświadczone |
kiusten /küstĕn/ | Küsten | psł. *kostinъ? | rekonstrukcja |
kiupål /ťüpål/ | motyka | psł. *kopъlь | słowo poświadczone |
kiûrá /ťauro/ | kura | psł. *kura | poświadczone w l.mn.: ťauråi |
kiûrą /ťaurą/ | kurczę, kurczątko | psł. *kurę | słowo poświadczone |
kiûrèpatka /ťaurĕpotkă/ | kuropatwa | psł. *kuropatъka | słowo poświadczone |
kiûrîcé /ťauraice/ | przedmieście, przysiółek | ťauro + -aice | słowo poświadczone |
kiûsát /ťausot/ | kosztować, próbować, smakować | psł. *kušati | słowo poświadczone |
kiûtît /ťautait/ | robić, czynić | psł. *kutiti | słowo poświadczone |
kiwit /ťivit/ | czajka | śdn. kiwit | słowo poświadczone |
kîpac /ťaipăc/ | kupiec | psł. *kupьcь | słowo poświadczone |
kîpet /ťaipĕt/ | kupić | psł. *kupiti | poświadczone w 3Sg: ťaipĕ |
klagá /klogo/ | skarga | śdn. klage | słowo poświadczone |
klare /klorĕ/ | czysty; wódka | śdn. klare | słowo poświadczone |
klást /klost/ | kłaść | psł. *klasti | poświadczone w 3Sg: klodĕ |
klȧnîka /klanaikă/ | ten, który przeklina | psł. *klьnika | słowo poświadczone |
klȧc /klac/ | kij, drążek, laska | śwn. kloz | słowo poświadczone |
klȧpa /klapă/ | most zwodzony | por. niem. Klappe | słowo poświadczone |
klȧwår /klavår/ | kawaler | śdn. klover | słowo poświadczone |
klȧwrek /klavrĕk/ | chłopak, chłopiec | śdn. klover + -ĕk | słowo poświadczone |
klåda /klådă/ | beczka | psł. *kolda | słowo poświadczone |
klåkiol /klåťöl/ | zegar; dzwon | psł. *kolkolъ | słowo poświadczone |
klåkiolak /klåťölăk/ | dzwonek | psł. *kolkolъkъ | słowo poświadczone |
klåkiolnek /klåťölnĕk/ | zegarmistrz | klåťöl + -nĕk | złożenie, por. criv-crivnĕk |
klåkionak /klåťönăk/ | dzwonek (kwiat) | psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- | słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ |
klånîcia /klånaićǎ/ | kłonica (u wozu) | psł. *kolnica | słowo poświadczone |
klås /klås/ | kłos | psł. *kolsъ | słowo poświadczone |
klåse /klåsĕ/ | kłosie | psł. *kolsьje | słowo poświadczone |
kląt /kląt/ | kląć, przeklinać | psł. *klęti | poświadczone w 3Sg: klanĕ |
klen /klen/ | klon | psł. *klenъ | rozkład przymiotnika klenüvĕ |
klenuwe /klenüvĕ/ | klonowy | psł. *klenovъjь | słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd |
klestet /klestĕt/ | ściskać | psł. *klěščiti | rozkład poświadczonego imiesłowu aiklăstenĕ |
klicka /klickă/ | czapeczka | niem. Klitz + -kă | słowo poświadczone |
klika /klikă/ | członek męzki | ? | słowo poświadczone |
klit /klit/ | nieduży garnek | śdn. klît | słowo poświadczone |
kliûc /kľauc/ | klucz | psł. *kľučь | słowo poświadczone |
kliûd /kľaud/ | myśl, rada | psł. *kľudъ? | słowo poświadczone |
kliûdát /kľaudot/ | myśleć, dumać | kľaud + -ot | czasownik utworzony wzorem brük-brükot |
kliûdîka /kľaudaikă/ | myśliciel | kľaud- + -aikă | formacja z utworzonego kľaudot wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych |
klîbá /klaibo/ | głowica na dachu | śdn. klûwe | słowo poświadczone |
klǫb /klǫb/ | biodro | psł. *klǫbъ | słowo poświadczone |
klǫbne /klǫbnĕ/ | biodrowy | klǫb + -nĕ | przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
klǫbak /klǫbăk/ | kłębek | psł. *klǫbъkъ | słowo poświadczone |
klubek /klübĕk/ | kapelusz | psł. *klobukъ | słowo poświadczone |
klubûcnek /klübaucnĕk/ | kapelusznik | klübĕk + -nĕk | słowo poświadczone |
klubûcnia /klübaucńă/ | wytwórnia kapeluszy | klübĕk + -ńă | słowo poświadczone |
klutá /klüto/ | bryłka, grudka | śdn. klüte | słowo poświadczone |
knop /knöp/ | guzik | śdn. knôp | słowo poświadczone |
kradîka /krodaikă/ | złodziej | psł. *kradika | formacja z rekonstruowanego /krost/ wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych |
krást /krost/ | kraść | psł. *krasti | rozkład poświadczonego gerundium: aikrădinĕ |
Kristu̇s /Kristus/ | Chrystus | śdn. Kristus | słowo poświadczone |
krîdle /kraidlĕ/ | skrzydło | psł. *kridlo | słowo poświadczone |
krujet /krüjĕt/ | kroić, odcinać | psł. *krojiti | rozkład poświadczonego aikrüjĕt |
krŷ /kråi/ | krew | psł. *kry | słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi |
kůcá /kåuco/ | głownia (płonąca) | psł. *kъlča | słowo poświadczone |
kwetîste /kvetaistĕ/ | kwietnik, łąka kwiatowa | kjot + -aistĕ | formacja wzorem gord-gordaistĕ i wielu innych |
kwetene /kvetenĕ/ | kwiecisty | kjot + -enĕ | przymiotnik wzorem clåvak-clåvecenĕ i wielu innych |
kwetnek /kvetnĕk/ | kwiaciarz | kjot + -nĕk | złożenie wzorem criv-crivnĕk |
kwiát /kjot/ | kwiat | psł. *květъ | słowo poświadczone |
L
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ladá /lodo/ | skrzynia; trumna; kałamarz | śdn. lade | słowo poświadczone |
ladka /lotkă/ | skrzynka, szufladka | lodo + -kă | słowo poświadczone |
ladát /lodot/ | ładować | śdn. laden | słowo poświadczone |
lame /lomĕ/ | kulawy, chromy | śdn. lam | słowo poświadczone |
lastawîcia /lostovaićă/ | jaskółka | psł. *lastavica | słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă |
latwa /lotvă/ | łata (dachowa) | śdn. latte | słowo poświadczone |
lawá /lovo/ I | ława | psł. *lava | poświadczone w toponimji: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) |
lawá /lovo/ II | wiara | śdn. glâwe | słowo poświadczone |
lawîća /lovaićă/ | ławka | psł. *lavica | poświadczone w toponimji: Lappke, Loweitz, Lowitz |
lazet /lozĕt/ | łazić, włazić | psł. *laziti | poświadczone w 3Sg: lozĕ |
lazîka /lozaikă/ | ropucha | psł. *lazika | słowo poświadczone |
lȧdek /ladĕk/ | członek | śdn. let + -ĕk | słowo poświadczone |
lȧgiėr /laďėr/ | obóz | śdn. leger | słowo poświadczone |
lȧchiėn /lax́ėn/ | konewka, beczułka | śdn. lechen | słowo poświadczone |
lȧját /lajot/ | pożyczyć | śdn. leihen | poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă |
lȧmpá /lampo/ | lampa | śdn. lampe | słowo poświadczone |
lȧnene /lanenĕ/ | lniany | ľån + -enĕ | formacja jak våuno-våunenĕ |
lȧnîste /lanaistĕ/ | pole lnu | psł. *lьnišče | poświadczone w toponimji: Lanneitz, Lannisch, Lehneitzen |
lȧp /lap/ | gałgan, łachman, szmata | śdn. lapp | słowo poświadczone |
lȧs /las/ | łosoś | śdn. las | słowo poświadczone |
lȧsterår /lasterår/ | oszczerca, potwarca | śdn. lasterer | słowo poświadczone |
lȧsterårska /lasterårskă/ | oszczerczyni, potwarczyni | lasterår + -skă | słowo poświadczone |
lȧwe /lavĕ/ | lwi | ľåv + -ĕ | formacja wzorem korvo-korvĕ, gǫs-gǫsĕ |
lȧzát /lazot/ | czytać | śdn. lesen | słowo poświadczone |
Låbi /Låbi/ | Łaba | psł. *olbe | słowo poświadczone, rekonstruuje się także Låbü, ale cz. Labe i głuż. Łobjo sugerują psł. *olbe, nie *olbo |
lågát /lågot/ | kłamać, łgać | psł. *lъgati | poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ |
låzîc /låzaic/ | łyżka | psł. *lъžicь | słowo poświadczone |
låzîka /låzaikă/ | kłamca, łgarz | psł. *lъžika | słowo poświadczone |
ląc /ląc/ | klęk, czepigi | psł. *lęčь | słowo poświadczone |
lągnǫt /lągnǫt/ | kładnąć się? | psł. *legnǫti | poświadczone w 3Sg: lągnĕ |
lecet /lecĕt/ | leczyć | psł. *lěčiti | poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg |
le /lĕ/ | tylko, chyba, no; -że | psł. *li | słowo poświadczone |
léd /led/ | lód | psł. *ledъ | słowo poświadczone |
ledene /ledenĕ/ | wykonany z lodu | led + -enĕ | formacja jak våuno-våunenĕ |
lekánîcia /lekănaićă/ | jastrząb, kania | ?? + -aićă | słowo poświadczone |
lekar /lekăr/ | lekarz | psł. *lěkařь | słowo poświadczone |
lemąz /lemąz/ | krokiew, kozioł (na dachu) | psł. *lěmęzь | słowo poświadczone |
lepse /lepsĕ/ | lepszy | psł. *lěpьšьjь | słowo poświadczone |
lesne /lesnĕ/ | leśny | psł. *lěsьnъjь | słowo poświadczone |
lesna jablun /lesnă joblün/ | jabłoń leśna, leśniówka | lesnă + joblün | słowo poświadczone |
lesne wréch /lesnĕ vrex/ | orzech laskowy (owoc) | lesnĕ + vrex | słowo poświadczone |
lestîcia /lestaićă/ | leszczyna | psł. *leščica | słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă |
lestèwîcia /lestĕvaićă/ | leszczyna | psł. *leščevica | słowo poświadczone |
lestîna /lestaină/ | leszczyna | psł. *leščina | słowo poświadczone |
lewe /levĕ/ | lewy | psł. *lěvъjь | słowo poświadczone |
lewîcia /levaićă/ | lewica, lewa ręka | levĕ + -aićă | formacja wzorem pl. lewica, głuż. lěwica |
lialen /ľolĕn/ | ojcowy | ľoľă + -ĕn | słowo poświadczone |
lialia /ľoľă/ | tata | prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego | słowo poświadczone |
lias /ľos/ | las; drzewo, drewno | psł. *lěsъ | słowo poświadczone |
liatát /ľotot/ | latać | psł. *lětati | poświadczone w 3Pl: ľotoją |
liatu /ľotü/ | rok; lato | psł. *lěto | słowo poświadczone |
liån /ľån/ | len | psł. *lьnъ | słowo poświadczone |
liåtkie /ľåtťĕ/ | legki | psł. *lьgъkъjь | słowo poświadczone |
liåtkiu /ľåtťü/ | legko | psł. *lьgъko | słowo poświadczone |
liåw /ľåv/ | lew | psł. *lьvъ | słowo poświadczone |
liîbaj /ľaibăj/ | raczej, lepiej | psł. *ľuběji | słowo poświadczone |
liîbe /ľaibĕ/ | miły, przyjemny | psł. *ľubъjь | słowo poświadczone |
liîbet /ľaibĕt/ | kochać, lubić | psł. *ľubiti | poświadczone w 3Sg: ľaibĕ |
liîbėw /ľaibėv/ | miłość | psł. *ľubъvь | słowo poświadczone |
liîbėwne /ľaibėvnĕ/ | miłosny | ľaibėv + -nĕ | przymiotnik z -nĕ jak plaug-plauznĕ, bükvait-bükvaitnĕ |
liîbu /ľaibü/ | żartobliwie, dla żartu | psł. *ľubo | słowo poświadczone |
lidiá /liďo/ | cierpienie | śdn. leide | poświadczone w ASg: lidą |
lidiát /liďot/ | cierpieć | śdn. leiden | słowo poświadczone |
lifka /lifkă/ | kaftanik, gorset | śdn. lîfke | słowo poświadczone |
lichån /lixån/ | ciało, zwłoki, trup | śdn. lîcham | słowo poświadczone |
liját /lijot/? | lać | psł. *lěti? | poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ |
likát /likot/ | równać, zrównać, wyrównywać | śdn. liken | słowo poświadczone |
likåm /likåm/ | równie, równo | śdn. lîk w narzędniku | słowo poświadczone |
liǫdu /ľǫdü/ | pole, ziemia rolna | psł. *lędo | słowo poświadczone |
lipia /liṕă/ | warga | śdn. lippe | słowo poświadczone |
litet /litĕt/ | lecieć | psł. *letěti | poświadczone w 3Sg: litĕ |
liûdi /ľaudi/ | ludzie | psł. *ľudьje | słowo poświadczone |
liûdskie /ľaucťĕ/ | ludzki | ľaudi + -sťĕ | złożenie wzorem ogólnosłowiańskiego ludzki |
lizet /lizĕt/ | leżeć | psł. *ležeti | poświadczone w 3Sg: lizĕ |
lezt /lest/? | pełzać, leźć; włazić | psł. *lězti | poświadczone w 3Sg: lezĕ |
lîb /laib/ | miara zboża | psł. *lubъ | słowo poświadczone |
lîcerne /laicernĕ/ | lejcowy, zaprzęgowy | laićăr + -nĕ | słowo poświadczone |
lîciar /laićăr/ | lejce | leid-sêl | słowo poświadczone |
lîpá /laipo/ | lipa | psł. *lipa | słowo poświadczone |
lîpåk /laipåk/ | dudek (ptak) | psł. *lupъkъ | słowo poświadczone |
lîpîka /laipaikă/ | oprawca, hycel | psł. *lupika | słowo poświadczone |
lîpîna /laipaină/ | łupina, kora; łyko | psł. *lupina | słowo poświadczone |
lîska /laiskă/ | lisa, liszka, | psł. *lisъka/*lišьka | słowo poświadczone |
lîst /laist/ | liść; list | psł. *listъ | słowo poświadczone |
lîste /laistĕ/ | liście, listowie | laist + -ĕ | złożenie, wzorem innych collectiv |
lîstne /laistnĕ/ | listny, liściasty | psł. *listьnъjь | słowo poświadczone |
lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ | maj | laistnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
lîstnîcia /laistnaićă/ | szałas, dom z gałęzi | psł. *listьnica | słowo poświadczone |
lîzát /laizot/ | lizać | psł. *lizati | poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz |
lonu /lönü/ | łono, objęcia | psł. *lono | słowo poświadczone |
lozát /lözot/ | wybawić | śdn. losen | poświadczone w rozkaźniku: lözoj |
lǫp /lǫp/ | lump, szmata, łachman | śdn. lump | słowo poświadczone w l. mn.: lǫpoi, wybrany zasymilowany warjant |
luchtår /lüxtår/ | latarnia, latarka | śdn. luchter | słowo poświadczone, obocznie löchtår |
luder /lüdĕr/ | pijak, nicpoń, obdartus | śdn. luder | słowo poświadczone |
ludia /lüďă/ | łódź | psł. *oldьja | słowo poświadczone |
luj /lüj/ | łój | psł. *lojь | słowo poświadczone |
lujene /lüjenĕ/ | łojowy | psł. *lojenъjь | słowo poświadczone |
luk /lük/ | szczęście | psł. *glücke | słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka |
lumet /lümĕt/ | łamać | psł. *lomiti | słowo poświadczone |
lupàtîcia /lüpătaićă/ | łopata do pieca, do chleba | psł. *lopatica | słowo poświadczone |
lupata /lüpotă/ | kość łopatkowa | psł. *lopata | słowo poświadczone |
lukiėt /lüťėt/ | łokieć | psł. *olkъtь | słowo poświadczone |
lu̇ft /luft/ | powietrze | śdn. luft | słowo poświadczone |
lûg /laug/ I | łąka, pastwisko | psł. *lugъ | słowo poświadczone |
lûg /laug/ II | ług | śrwn. louge | słowo poświadczone |
lûk /lauk/ I | czosnek | psł. *lukъ | słowo poświadczone |
lûk /lauk/ II | łuk | psł. *lukъ | poświadczone ailucĕt (ułuczyć) |
lûna /laună/ | księżyc | psł. *luna | słowo poświadczone |
lûza /lauză/ | kałuża | psł. *łuža | poświadczone w toponimji: Lausch-feld, Lausche, Lausch-weide |
Lûzîcia /Lauzaićă/ | Łużyce | laug + -aićă | zaadaptowanie łuż. Łužica |
lûzîckie /lauzaicťĕ/ | łużycki | Lauzaićă + -sťĕ | przymiotnik geograficzny |
lŷse /låisĕ/ | łysy | psł. *lysъjь | rozkład poświadczone låisaină |
lŷsîna /låisaină/ | czoło | psł. *lysina | słowo poświadczone, być może låisaińă |
M
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
madek /modĕk/ | dżdżownica | śdn. made, maddik | słowo poświadczone |
madŷ /modåi/ | mól | śdn. made | słowo poświadczone |
mácht /moxt/ | moc, siła, potęga | śdn. macht | słowo poświadczone |
mál /mol/ | znak, piętno, znamię | śdn. mâl | słowo poświadczone |
male /molĕ/ | mały | psł. *malъjь | słowo poświadczone |
maliat /moľăt/ | malować | śdn. malen | poświadczone w 3Sg: moľă |
malîna /molainǎ/ | malina | psł. *malina | słowo poświadczone |
maltit /moltit/ | posiłek, danie | śdn. mâl-tît | słowo poświadczone |
mán /mon/ | księżyc | śdn. mân | słowo poświadczone |
mánd /mond/ | miesiąc | śdn. mând | słowo poświadczone w nazwach miesięcy |
Margata /Morgotă/ | Małgorzata | śdn. Margate | zapożyczenie zaadaptowanej do śdn. formy imienia |
Margatka /Morgotkă/ | Małgosia | śdn. Morgotă + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
Marîja /Moraja/ | Maryja, Marja | śdn. Marie | słowo poświadczone |
Marîjen dȧnac /Morajĕn danăc/ | święto Matki Bozkiej | Morajĕn + danăc | słowo poświadczone |
Marîka /Moraikă/ | Marysia | Moraja + -kă | słowo poświadczone |
Marîna zîpa /moraină zaipă/ | tęcza | psł. *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi | słowo poświadczone |
Márk /Mork/ | Marek | śdn. | |
marwa /morvă/? | mrówka | psł. *morva | poświadczone w l.mn.: morvĕ |
marwîste /morvaistĕ/ | mrówisko | psł. *morvišče | poświadczone w toponimji: Moorfeitz, Morfeitzen |
marz /morz/ | mróz | psł. *morzъ | słowo poświadczone |
masketår /mosketår/ | żołnierz | niem. Musketier | słowo poświadczone, niejasna pierwsza (o? u?) i trzecia (e? i?) samogłoska, wybrano -år z uwagi na NPl: /musketri/ |
Maskwá /Moskvo/ | Moskwa | ros. Москва | zapożyczenie, pozostawiony akcent oksytoniczny |
mastkiu /mosťü/ | masło | psł. *maslъko | słowo poświadczone, ale obocznie mosťĕ |
maslena mlåka /moslenă mlåkă/ | maślanka | psł. *moslenoje melko | słowo poświadczone |
maslene /moslenĕ/ | maślany | psł. *maslenъjь | słowo poświadczone |
matá /moto/ | wymiar, rozmiar | śdn. mate | poświadczone w ASg: motǫ |
matecha /motexă/ | macocha | psł. *matexa | słowo poświadczone |
materen /moterĕn/ | matczyny | psł. *materinъ | słowo poświadczone |
matî /motai/ | matka | psł. *mati | słowo poświadczone |
matîcia /motaićă/ | królowa pszczół | psł. *matica | słowo poświadczone |
matka /motkă/ | suka | psł. *matъka | słowo poświadczone |
mazat /mozăt/ | mazać, smarować | psł. *mazati | poświadczone w 3Sg: mozĕ |
mȧdiá /maďo/ | miód pitny | śdn. mêde | poświadczone w ASg: madą |
mȧde-dát /made-dot/ | dać coś komuś w drogę, wyposażyć | śdn. mede + dot | słowo poświadczone |
mȧde-jést /made-jest/ | jeść z kimś | śdn. mede + jest | słowo poświadczone |
mȧdgit /madgit/ | posag | śdn. medegift | słowo poświadczone |
mȧl /mal/ | żerdź, tyka, drążek | śdn. mol | słowo poświadczone |
mȧlnek /malnĕk/ | młynarz | śdn. malen + -ĕk | słowo poświadczone |
mȧlnîcia /malnaićă/ | młyn | śdn. malen + -naićă | słowo poświadczone |
mȧlnîkiuw /malnaiťüv/ | młynarski | malnĕk + -üv | słowo poświadczone |
mȧma /mamă/ | mama | mowa dziecięca | słowo poświadczone |
mȧn /man/ | ale, lecz | śdn. man | słowo poświadczone |
mȧnaj /manăj/ | mniej | psł. *mьněje | słowo poświadczone |
mȧnese /manesĕ/ | mniejszy | psł. *mьnějьšьjь | słowo poświadczone |
mȧrene /marenĕ/ | śmierć | psł. *mьrěnьje | poświadczone w celowniku: mareńĕ |
mȧrkát /markot/ | znaczyć, oznaczać | śdn. marken | słowo poświadczone |
mȧrznǫt /marznǫt/ | marznąć, zamarzać | psł. *mьrznǫti | poświadczone w 3Sg: marznĕ |
mȧzet /mazĕt/ I | mży, siąpi (o legkim deszczu) | psł. *mьžiti | poświadczone w 3Sg: mazĕ |
mȧzet /mazĕt/ II | mrużyć, puszczać oczko, dawać znak | psł. *mьžiti | poświadczone w 3Sg: mazi-mĕ |
måch /måx/ | mech | psł. *mъxъ | poświadczone w toponimji: Maach, Machunike (<*mъxovьnikъ), Maschein (<*mъšina) |
måswîcia /måsvaićă/ | komar | psł. *mъšьvica | słowo poświadczone |
mąc /mąc/ | piłka, balon | psł. *męčь | słowo poświadczone |
mąciat /mąćăt/ | dotykać, macać | psł. *macati | poświadczone w 3Sg: mąćă |
mącnǫt /mącnǫt/ | dotknąć, macnąć | psł. *macnǫti | poświadczone w 3Sg: mącnĕ |
mąsi /mąsi/ | mięso | psł. *męse (!) | słowo poświadczone, obocznie /mąse/, Polański rekonstruuje praformę *męsьje |
mąsnene /mąsnenĕ/ | mięsny, z mięsa | psł. *męsьnenъjь | słowo poświadczone |
mątkie /mąťĕ/ | miękki | psł. *mękъkъjь | słowo poświadczone |
méd /med/ | miód | psł. *medъ | słowo poświadczone |
méch /mex/ | worek, torba | psł. *měxъ | słowo poświadczone |
mejėr /mejėr/ | kosiarz | śdn. meier | słowo poświadczone |
menet /menĕt/ | mniemać, sądzić | psł. *měniti | poświadczone w 1Sg: meną, 2Sg: menăs wg Polańskiego niepewne |
merek /merĕk/ | dziki chrzan | śdn. marreik | słowo poświadczone |
meret /merĕt/ | mierzyć | psł. *měriti | poświadczone w 3Sg: merĕ |
mesak /mesăk/ | torba, worek | psł. *měšьkъ | słowo poświadczone |
mesȧcak /mesacăk/ | woreczek | mesak + -ăk | zdrobnienie, wzorem ros. мѣшочекъ |
mesat /mesăt/ | mieszać | psł. *měšati | słowo poświadczone |
mesîste /mesaistĕ/ | wór | psł. *měšišče | słowo poświadczone |
mestiår /mesťår/ | mistrz | śdn. mêster | słowo poświadczone |
mét /met/ | mieć | psł. *(jь)měti | słowo poświadczone |
metat /metăt/ | miotać | psł. *metati | poświadczone w 3Sg: micĕ |
metla /metlă/ | miotła | psł. *metla | słowo poświadczone |
miale /ḿolĕ/ | malutki | psł. *mělъjь | słowo poświadczone |
miará /ḿoro/ | miara | psł. *měra | słowo poświadczone |
miárt /ḿort/ | szpik kostny | śdn. mark, nieregularnie | słowo poświadczone |
miastu /ḿostü/ | miejsce | psł. *město | poświadczone w miejscowniku: meste |
miågát /ḿågot/ | mrugać | psł. *migati, pod wpływem *mьgnǫti | słowo poświadczone |
miågnǫt /ḿågnǫt/ | mrugnąć | psł. *mьgnǫti | rekonstrukcja słowa, którego wpływ zniekształcił *maigot>ḿågot |
miågla /ḿåglă/ | mgła | psł. *mьgla | słowo poświadczone |
midzia /miʒ́ă/ | miedza | psł. *meďa | słowo poświadczone |
mildichie /mildix́ĕ/ | łagodny | śdn. mildich | słowo poświadczone |
milta /miltă/ | śledziona | śdn. milte | słowo poświadczone |
Mîchal /Maixăl/ | Michał | śdn. Michel | poświadczone w przymiotniku Maixălevĕ~üvĕ |
Mîchelka /Maixelkă/ | Michaś | Maixăl + -kă | słowo poświadczone |
mîliá /maiľo/ | mila | śdn. mile | słowo poświadczone |
mîlnîcia /mailnaićă/ | mączniak (grzyb pasożytniczy) | śdn. mel + -naićă | słowo poświadczone, obocznie mailaićă |
mîmu /maimü/ | mimo, obok | psł. *mimo | słowo poświadczone |
mînåk /mainåk/ | wykastrowany samiec konia, wałach | por. śdn. meidem | słowo poświadczone |
mîrán /mairon/ | majeranek | śdn. meiran | słowo poświadczone, być może mairån |
mîska /maiskă/ | targ; jarmark | maiso + -kă | słowo poświadczone |
mîsá /maiso/ | msza | śdn misse | słowo poświadczone |
mîsåcne /maisåcnĕ/ | targowy, jarmarczny | maiskă + -nĕ | przymiotnik od poświadczonego maiskă |
mlåcene /mlåcenĕ/ | mleczny | psł. *melčenъjь | słowo poświadczone |
mlåcenek /mlåcenĕk/ | mlecz, rybie nasienie | psł. *melčenikъ | słowo poświadczone |
mlåde /mlådĕ/ | młody | psł. *moldъjь | słowo poświadczone |
mlåka /mlåkă/ | mleko | psł. *melko | słowo poświadczone |
mlåt /mlåt/ | mleć, mielić | psł. *melti | słowo poświadczone |
mode /mödĕ/ | zmęczony | śdn. mode | słowo poświadczone |
mord /mörd/ | mord, morderstwo | śdn. mord | poświadczone jako /mord/, ale por. /mördål/ |
mordål /mördål/ | morderca | śdn. morder | słowo poświadczone |
mori /möri/ | morze | psł. *moře | poświadczony miejscownik: no mărai, por. püli-vå pülai |
mornek /mörnĕk/ | marynarz | möri + -nĕk | kalka niem. Seemann, por. głuż. namórnik, ros. морякъ |
morska pasîcia /mörskă pasaićă/ | psioszka, zdrobniale o żeńskich genitaljach | mörskă + ṕås + -aićă | por. pl. psiocha, psioszka |
morskie /mörsťĕ/ | morski | möri + -sťĕ | por. pol. morze-morski, ros. море-морской, głuż. morjo-mórski |
morskie piås /mörsťĕ ṕås/ | foka | mörsťĕ + ṕås | kalka niem. Seehund, por. głuż. mórski pos |
most /möst/ | grobla, wał | psł. *mostъ | słowo poświadczone, w węższym znaczeniu "droga na grobli" |
motát /mötot/ | motać | psł. *motati | poświadczone w 3Sg: mötojĕ |
motuwîdle /mötüvaidlĕ/ | motowidło | psł. *motovidlo | słowo poświadczone |
mǫcåne /mǫcånĕ/ | mączny, związany z mąką | psł. *mǫčьnъjь | słowo poświadczone |
mǫka /mǫkă/ | mąka | psł. *mǫka | słowo poświadczone |
mǫde /mǫdĕ/ | męzkie genitalja | psł. *mǫdo | słowo poświadczone w NDu: mǫdă |
mucet /mücĕt/ | moczyć | psł. *močiti | poświadczone w 3Sg: mücĕ, mücålă |
mucia /müćă/ | suczka | niem. Mutz | słowo poświadczone |
muciá /müćo/ | nietoperz | por. śdn. vledder mûs | słowo poświadczone, obocznie müćă |
mucîdle /mücaidlĕ/ | moczydło (do moczenia lnu) | psł. *močidlo | słowo poświadczone |
muct /müct/ | móc | psł. *moťi | poświadczone formy osobowe: müg, müzĕs, müzĕ… |
mugiåla /müďålă/ | mogiła | psł. *mogyla | słowo poświadczone |
muj /müj/ | mój | psł. *mojь | słowo poświadczone |
mukre /mükrĕ/ | mokry | psł. *mokrъjь | słowo poświadczone |
mukret /mükrĕt/ | zwilżać | psł. *mokriti | słowo poświadczone |
mukru /mükrü/ | mokro | psł. *mokro | słowo poświadczone |
mumîstu /mümaistü/ | korale (koral?) | psł. *momisto | słowo poświadczone |
muzgie /müzďĕ/ | szpik kostny | psł. *mozgy | słowo poświadczone |
muzdin /müzdin/ | mózg | psł. *moždženь | słowo poświadczone |
mûdîka /maudaikă/ | zatyczka w dyszlu u radła | psł. *mudika | słowo poświadczone |
mûdît sa /maudait să/ | opóźniać się | psł. *muditi sę | poświadczone w 3Sg: maudi-să |
mûchá /mauxo/ | mucha | psł. *muxa | słowo poświadczone |
mûriá /mauŕo/ | mur | mure | słowo poświadczone |
mûriát /mauŕot/ | murować | muren | poświadczone w 3Sg: mauŕojĕ |
mûrnek /maurnĕk/ | murarz | mauŕo + -nĕk | słowo poświadczone |
mûsîcia /mausaićă/ | położnica, sześćniedziałka | niejasne | słowo poświadczone |
můcące skǫpe /måucącĕ skǫpĕ/ | Wielki Piątek | måucącĕ + skǫpĕ | słowo poświadczone |
můcet /måucet/ | milczeć | psł. *mьlčiti | poświadczony imiesłów: måucącĕ |
můckǫ /måuckǫ/ | potajemnie, po kryjomu | psł. mьlčьkojǫ | słowo poświadczone |
můnia /måuńă/ | błyskawica | psł. *mъlnьja | słowo poświadczone |
můz /måuz/ | ślimak | psł. *mъlžь | słowo poświadczone |
mŷ /moi/ | my | psł. *my | słowo poświadczone |
mŷn /moin/ | cześć, czołem, siema | dn. moin | pożyczna z dolnoniemieckiego, por. kasz. mòjn |
mŷs /mois/ | mysz | psł. *myšь | słowo poświadczone |
mŷska /moiskă/ | mięsień | psł. *myšьka | słowo poświadczone |
mŷt /moit/ | myć | psł. *myti | słowo poświadczone |
mŷte /moitĕ/ | wynagrodzenie, zapłata | psł. *myto | słowo poświadczone |
N
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
na /no/ | na | psł. *na | słowo poświadczone |
nabår /nobår/ | sąsiad | śdn. naber | słowo poświadczone, wybrano warjant zasymilowany |
nabiartkie /nob́ortťĕ/ | rama z przybijaczką (w krosnach) | psł. *nabьrdъko | słowo poświadczone |
nacąt /nocąt/ | rozpocząć, zacząć | psł. *načęti | poświadczone w czasie przeszłym: nocǫl |
nacǫtak /nocǫtăk/ | początek | psł. *načętъkъ | słowo wzorem głuż. započeć-započatk |
nadǫt /nodǫt/ | nadmuchać | psł. *nadǫti | poświadczone w 3Sg: nodåmĕ |
nagie /noďĕ/ | nagi, goły | psł. *nagъjь | słowo poświadczone |
nàpuwadet /năpüvodĕt/ | zaprzęgać | psł. *napowaditi | słowo poświadczone |
nȧckî /nacťai/ | niecki; opałka | psł. *nьťьky | słowo poświadczone |
nȧpȧrad /naparăd/ | najpierw | psł. *naperdъ | słowo poświadczone |
nȧra /nară/ | głupiec | śdn. narre | słowo poświadczone |
nȧwŷsne /navoisnĕ/ | zwierzchni, naczelny | psł. *navyšьnъjь | słowo poświadczone |
nȧzduk /nazdük/ | chusteczka do nosa | śdn. nase-dôk | słowo poświadczone |
nebu /nebü/ | niebo; podniebienie | psł. *nebo | słowo poświadczone |
nebudziår /nebüʒ́år/ | świder | swn. *nebagēr | słowo poświadczone |
nedånuw /nedånüv/ | bezdenny | psł. *nedъnovъ | słowo poświadczone |
nednaza /nednoză/ | pończocha | śdn. nedden-hase | słowo poświadczone |
negelka /negelkă/ | goździk | śdn. negelken | słowo poświadczone |
nech /nex/ | niech | psł. *nexaji | słowo poświadczone |
nechat /nexăt/ | zostawić, zaniechać | psł. *nexati | słowo poświadczone |
nèkåtu /nĕkåtü/ | nikt | psł. *nekъto | słowo poświadczone, odczyt niepewny |
nemac /nemăc/ | młodzieniec, chłopiec (stanu wyższego niż chłopski) | psł. *němьcь | słowo poświadczone |
nemkînka /nemťainkă/ | dziewczyna, panna (stanu wyższego niż chłopski) | psł. *němъkynъka | słowo poświadczone |
nenka /nenkă/ | panna młoda; synowa | prawdopodobnie słownictwo dziecięce | słowo poświadczone, obocznie ninkă |
neret sa /neret să/ | żywić się | śdn. neren | słowo poświadczone |
nerezac /nerezăc/ | nie trzebiony samiec świni, kiernoz; dzik | psł. *nerěžьcь | słowo poświadczone |
netupard /netüpărd/ | motyl | psł. *netopyřь, -d nieregularne | słowo poświadczone |
ni /ni/ | nie | psł. *ne | słowo poświadczone, obocznie w niektórych pozycjach także /ne/ |
nibisne /nibisnĕ/ | niebiański | nebü + -nĕ | przymiotnik utworzony z przyrostkiem -nĕ, wzorem ros. небесный |
nic /nic/ | nic; wcale nie | psł. *nečьso | słowo poświadczone |
nidelia /nideľă/ | niedziela; tydzień | psł. *neděľa | słowo poświadczone |
nidelne /nidelnĕ/ | niedzielny | nideľă + -nĕ | przymiotnik na -nĕ, por. *sredületĕ-sredületnĕ |
nidet /nidĕt/ | nienawidzieć; zazdrościć | śdn. niden | słowo poświadczone |
nijȧdån /nijadån/ | żaden | psł. *nejedъnъ | słowo poświadczone |
nikiėde /niťėdĕ/ | nigdzie | psł. *nekъde | słowo poświadczone, być może niťėd |
nina /nină/ | teraz | psł. *nyně, nieregularnie | słowo poświadczone, obocznie także nenă, nånă |
nincera /ninceră/ | przedwczoraj | śdn. nên + ceră | słowo poświadczone |
ninjûtra /ninjautră/ | pojutrze | śdn. nên + jautră | słowo poświadczone |
nislé /nisle/ | nosze | psł. *neslě | słowo poświadczone |
niwiǫzana réc /niv́ǫzonă rec/ | niewiązana mowa, proza | psł. *nevęzanaja rěčь | słowo poświadczone |
nizît /nizait/ | ropień, wrzód | psł. *nežitъ | słowo poświadczone |
nît /nait/ | nić | psł. *nitь | słowo poświadczone, być może rodzaju męzkiego |
nîwa /naivă/ | pole; rola; niwa | psł. *niva | słowo poświadczone |
nîzkie /naisťĕ/ | nizki | psł. *nizъkъjь | słowo poświadczone |
nîzkiu /naisťü/ | nizko | psł. *nizъko | słowo poświadczone |
nuga /nügă/ | noga, stopa | psł. *noga | słowo poświadczone |
nugàwîcia /nügăvaićă/ | nogawka | nügă + -vaićă | formacja jak rǫkăv-rǫkăvaićă, por. cz. nohavice, dłuż. i głuż. nohajca |
nuz /nüz/ | nóż | psł. *nožь | słowo poświadczone |
О
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
opát /öpot/ | pocałować | śdn. open | poświadczony derywat: öpåk |
opåk /öpåk/ | pocałunek | śdn. open + -åk | słowo poświadczone |
ovål /övål/ | strug, hebel | śdn. hovel | słowo poświadczone |
P
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
padát sa /podot să/ | padać (o deszczu) | psł. *padati sę | poświadczone w 3Sg: podăji-să |
pagîbne /poďaibnĕ | mądry | psł. *pagubьnъjь | słowo poświadczone |
pające /pojącĕ/ | pajęczy | psł. *pajǫčьjь | formacja analogiczna do god-godĕ, korvo-korvĕ |
pająk /pojąk/ | pająk | psł. *pajǫkъ | słowo poświadczone |
pającîna /pojącainǎ/ | pajęczyna | psł. *pajǫčina | słowo poświadczone |
pak /păk/ | ale, lecz | psł. *pakъ | słowo poświadczone |
pal /pol/ | pal, kołek | śdn. pâl | słowo poświadczone |
palac /polăc/ | palec | psł. *palьcь | słowo poświadczone |
palcą /polcą/ | paluszek | polăc + -ą | słowo poświadczone |
palek /polĕk/ | kołek, drewniany gwóźdź | pol + -ĕk | słowo poświadczone |
pará /poro/ | błoto, brud, kał | psł. *para | słowo poświadczone |
parene /porenĕ/ | brudny, ubłocony | psł. *parenъjь | słowo poświadczone |
paret /porĕt/ | brudzić | psł. *pariti | poświadczony zleksykalizowany imiesłów: porenĕ, por. poro |
parg /porg/ | próg | psł. *porgъ | słowo poświadczone |
parch /porx/ | purchawka, purchatka | psł. *porxъ | słowo poświadczone |
parîna /poraină/ | huba, hubka, żagiew | psł. *parina | słowo poświadczone |
parsą /porsą/ | prosię | psł. *porsę | słowo poświadczone |
parpart /porport/, papart /poport/ | paproć | psł. *paportь>*porportь | poświadczone w toponimji: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen |
parsnene /porsnenĕ/ | prochowy, dotyczący prochu | porx + -nenĕ | słowo poświadczone |
pasék /pasek/ | pasieka | psł. *pasěkъ | poświadczone w toponimji: Pasacken, Paask, Passek, Patschak, por. pośw. persek |
pasmą /posmą/ | pasmo nici | psł. *pasmo | słowo poświadczone |
past /post/ | paść | psł. *pasti | słowo poświadczone |
pastȧrnek /postarnĕk/ | pasterz | psł. *pastyřьnikъ | słowo poświadczone |
pastwîste /postvaistĕ/ | pastwisko | psł. *pastvišče | słowo poświadczone |
pat /pot/ | kopyto nierozdwojone | por. szlez.-holszt. poot | słowo poświadczone |
patát /potot/ | szczepić, zaszczepiać | śdn. poten, paten | słowo poświadczone |
patŷ /potåi/ | kopyto rozdwojone, racica | por. szlez.-holszt. poot + -åi | słowo poświadczone |
pȧjane /pajonĕ/ | pijany | psł. *pijanъjь | słowo poświadczone |
pȧjàwîcia /pajăvaićă/ | pijawka | psł. *pijavica | słowo poświadczone |
pȧjîka /pajaikă/ | pijak | pait + -aikă | słowo poświadczone |
pȧn /pan/ | pień | psł. *pьnь | słowo poświadczone |
pȧnkiuk /panťük/ | omlet | dn. pannkōk | słowo poświadczone |
pȧpàrnîcia /papărnaićă/ | paṕår + -naićă | ||
pȧpiår /paṕår/ | pieprz | psł. *pьpьrъ | słowo poświadczone |
pȧpir /papir/ | papier | śdn. papîr | słowo poświadczone |
pȧpirene /papirenĕ/ | papierowy | papir + -enĕ | formacja z typowym przyrostkiem do rzeczownik ozn. materjała |
pȧradle /parodlĕ/ | miejsce do prania, pralnia | psł. pьradlo | słowo poświadczone |
pȧrànîcia /parănaićă/ | kijanka do prania | psł. *pьranica | słowo poświadczone |
pȧrdet /pardĕt/ | pierdzieć | psł. *pьrděti | poświadczone w 3Sg: pardĕ |
pȧre /parĕ/ | pierwszy | psł. *pьrvъjь, nieregularnie | słowo poświadczone |
pȧréd /pared/ | przedtem, dawniej | psł. *perdъ, z nieregularnym -a- | słowo poświadczone |
pȧrstin /parstin/ | pierścionek, obrączka ślubna | psł. *pьrstenь | słowo poświadczone |
pȧrtîa /partajă/ I | partia towaru; partia w grze | niem. Partie | zapożyczenie, słowo dość międzynarodowe |
pȧrtîa /partajă/ | partia polityczna | niem. Partei | zapożyczenie, internacjonalizm |
pȧse /pasĕ/ | psi | ṕås + -ĕ | typowa formacja jak korvo-korvĕ, dodatkowo cofnięty przegłos |
pȧsinne /pasinĕ/ | pszenny | psł. *pьšenьnъjь | derywat od poświadczone pasinaićă, por. jącmin-jącånĕ |
pȧsinîcia /pasinaićă/ | pszenica | psł. *pьšenica | słowo poświadczone |
pȧstrîcia /pastraićă/ | żmija | *ṕåstrĕ + -aićă | słowo poświadczone |
pȧt /pat/ | naczynie | por. śdn. pot/put | poświadczone w liczbie mnogiej: pate |
påknǫt /påknǫt/ | upaść, spaść | psł. *pъknǫti | słowo poświadczone |
påtinac /påtinăc/ | ptak | psł. *pъtenьcь | słowo poświadczone |
påtinȧcka /påtinackă/ | ptaszek | psł. *pъtenьčьka | słowo poświadczone |
påtince /påtincĕ/ | ptasi | psł. pъtenьčьjь | słowo poświadczone |
påtince garch /påtincĕ gorx/ | ptasi groch, ptasia wyka (rodzaj chwastu) | påtince + gorx | słowo poświadczone |
påtince mlåka /påtincĕ mlåkă/ | ptasie mleko | påtince + mlåkă | słowo poświadczone |
påtince zȧlą /påtincĕ zalą/ | ptasia wyka | påtince + zalą | słowo poświadczone |
påtincnîcia /påtincnaićă/ | klatka na ptaki | patinăc + -naićă | słowo poświadczone |
påtka /påtkă/ | genitalja | psł. pъtka? | słowo poświadczone, Polański waha się pomiędzy potkă i påtkă |
pąpil /pąpil/ | bąk, czmiel | dźwiękonaśladowcze? | słowo poświadczone |
pąska /pąskă/ | kiełbasa, kiszka | śdn. panse + -kă | słowo poświadczone |
pąst /pąst/ | pięść | psł. *pęstь | słowo poświadczone |
pąt /pąt/ | pięć | psł. *pętь | słowo poświadczone |
pątàru/pątărü/ | pięcioro | psł. *pętero | słowo poświadczone |
pątnàdist /pątnădist/ | piętnaście | psł. *pętь na desęte | słowo poświadczone |
pątdisiǫt /pątdiśǫt/ | pięćdziesiąt | psł. *pętь desętъ | słowo poświadczone |
pątkiuste /pątťüste/ | Zielone Świątki | psł. *pętь kostьje | słowo poświadczone |
pątkiustne /pątťüstnĕ/ | zielonoświątkowy | pątťüstĕ + -nĕ | słowo poświadczone |
pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ | czerwiec | pątťüste + śdn. mând | słowo poświadczone |
pątstig /pątstig/ | sto | psł. *pętь + stig | słowo poświadczone, ale Polański odczytuja pątstiďĕ |
pegá /pego/ | pieg | psł. *pěga | słowo ogólno zach.- i płd.-słow., por. sch. pega, cz. piha, głuż. piha, dłuż. pěga, sła. peha |
pegate /pegotĕ/ | piegaty | pego + -otĕ | pego-pegotĕ tak jak nügă-nügotĕ |
pek /pek/ | smoła | śdn. pek | poświadczone w GSg: peťai |
pekar /pekăr/ | piekarz | psł. *pekařь | słowo poświadczone |
pekàrnîcia /pekărnaićă/ | piekarnia | psł. *pekarьnica | słowo poświadczone |
pelen /pelĕn/ | piołun | psł. *pelynъ | poświadczone w GSg: pelåinĕ |
pènidelia/pĕnideľă/ | poniedziałek | psł. *poneděľa? | słowo poświadczone |
pènidelne /pĕnidelnĕ/ | poniedziałkowy | pĕnideľă + -nĕ | przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ |
penît sa /penait să/ | pienić się | ṕonă + -ait să | czasownik od zrekonstruowanego ṕonă |
perdaja /perdojă/ | sprzedaż | psł. *perdaja | słowo poświadczone |
perdajîka /perdojaikă/ | sprzedawca | perdot + -aikă | słowo poświadczone |
perdát /perdot/ | sprzedawać | psł. perdavati | słowo poświadczone |
pere /perĕ/ | pierze | psł. *perьje | słowo poświadczone |
perèndȧn /perĕndan/ | czwartek | psł. *perunъ dьnь | słowo poświadczone |
perèndȧne /perĕndanĕ/ | poniedziałkowy | perĕndan + -nĕ | przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ |
peret /perĕt/ | prać | psł. periti | słowo poświadczone |
perîka /peraikă/ | praczka | psł. *perika | słowo poświadczone |
perjadat /perjodăt/ | przejadać; przegrywać | psł. *per-jědati | poświadczone w 3Sg: perjodă |
perjést /perjest/ | przejeść; przegryźć | psł. *per-jěsti | poświadczone w 3Sg: perjedĕ i rozkaźniku: perjeʒ |
perlît /perlait/ | przelać | psł. *perliti | poświadczone w 3Sg: perlajĕ |
permesat /permesăt/ | przemieszać, pomieszać, zamieszać | psł. *perměšati | słowo poświadczone |
perrŷt /perråit/ | przekopać, przeryć | psł. *perryti | poświadczone w 3Sg: perråjĕ |
pers /pers/ | brzoskwinia | dn. pers | poświadczone w l.mn.: persai |
perstrelet /perstrelĕt/ | przestrzelić | psł. *perstrěliti | słowo poświadczone |
peru /perü/ | pióro (ptasie) | psł. pero | słowo poświadczone |
pesen /pesĕn/ | pieśń | psł. *pěsnь | słowo poświadczone |
Piana /Ṕonă/ | Peene, pol. Piana | psł. *pěna | rekonstrukcja |
piana /ṕonă/ | piana | psł. *pěna | poświadczone w toponimji: Peene |
piasak /ṕosăk/ | piasek | psł. *pěsъkъ | słowo poświadczone |
piås /ṕås/ | pies | psł. *pьsъ | słowo poświadczone |
piåstre /ṕåstrĕ/ | pstry, pstrokaty | psł. *pьstrъjь | poświadczony derywat: pastraićă |
pic /pic/ | piec piekarski | psł. *peťь | słowo poświadczone |
picȧn /pican/ | bochenek chleba | psł. *pečьnь | słowo poświadczone |
picene /picenĕ/ | pieczony | psł. *pečenъjь | słowo poświadczone |
picne /picnĕ/ | służący do pieczenia | psł. *pečьnъjь | słowo poświadczone |
pict /pict/ | piec | psł. *peťi | słowo poświadczone |
pija /pijă/ | ciepła koszula, kabacik | por. szlez.-holszt. pie | słowo poświadczone |
pilenka /pilenkă/ | pieluszka, pielucha | psł. *pelenъka | słowo poświadczone |
pinka /pinkă/ | srom kobiecy | ??? | słowo poświadczone |
piniat /pińăt/ | katować, męczyć | śdn. pinigen | poświadczone w czasie przeszłym: pińol, pińălai-jĕg |
piǫta /ṕǫtă/ | pięta | psł. *pęta | słowo poświadczone |
piǫte /ṕǫtĕ/ | piąty | psł. *pętъjь | słowo poświadczone |
pipȧną | przepiórka | ??? | słowo poświadczone, być może pipalą |
pipat /pipăt/ | całować | dn. pīpen | poświadczone w 3Sg: pipă |
pipsȧk /pipsak/ | dudy | śdn. pip-sak | słowo poświadczone |
pirdat /pirdăt/ | sprzedać | psł. *perdati | poświadczony imiesłów: pirdonĕ |
pir /pir/ | dla | psł. *perъ | słowo poświadczone, obocznie Polański rekonstruuje pir |
pirbas /pirbăs/ | na bose nogi | psł. *perъ + bosъ | słowo poświadczone |
pircu /pircü/ | dlaczego | pir + cü | w analogji do poświadczonego pirtü |
pirtu /pirtü/ | dlatego | pir + tü | słowo poświadczone |
pirtągnǫt sa /pirtągnǫt să/ | wyciągnąć się, przeciągnąć się | psł. *pertęgnǫti sę | poświadczone w 3Sg: pirtągni-să |
pirwȧrtet /pirvartĕt/ | przewiercić | psł. *pervьrtiti | poświadczone w 3Sg: pirvartĕ |
pisát /pisot/ | oddawać mocz, sikać | śdn. pissen | słowo poświadczone |
pisîna /pisaină/ | mocz | pisot + -aină | słowo poświadczone |
Pitår /Pitår/ | Piotr | śdn. Peter | imię mocno zasymilowane, ale por. dłuż. Pětš, pol. Piotr |
Pitrègard /Pitrĕgord/ | Piotrogród, Petersburg | Pitår + -gárd | kalka niem. Petersburg, por. cz. Petrohrad, głuż. Pětrohród |
pîlą /pailą/ | gąsię, kaczę | psł. *pilę | słowo poświadczone |
pîstat /paistăt/ | gwizdać | psł. *piščati | poświadczone w 3Sg: paistĕ |
pîstialka /paisťolkă/ | piszczałka, fujarka | psł. *piščalъka | słowo poświadczone |
pît /pait/ | pić | psł. *piti | słowo poświadczone |
pîte /paitĕ/ | picie, napój | psł. *pitьje | poświadczone w celowniku: kå paiťĕ |
pîwene /paivenĕ/ | piwny | paivü + -enĕ | por. mlåkă-mlåcenĕ |
pîwnîcia /paivnaićă/ | pub, miejsce picia piwa | paivü + -naićă | kalka cz. pivnice, por vaină-vainaićă |
pîwu /paivü/ | piwo | psł. *pivo | słowo poświadczone |
pîza /paizǎ/ | dupa? | por. prus.-niem. puse | poświadczone w ASg: paizǫ |
pîzda /paizdǎ/ | dupa | psł. *pizda | słowo poświadczone |
pîzdia /paizďǎ/ | dupa, tyłek? | psł. *pizda, zmiękczony temat | słowo poświadczone |
plagá /plogo/ | plaga, klęska | śdn. plâge | słowo poświadczone |
plagát /plogot/ | męczyć, dręczyć | śdn. plagen | poświadczone w czasie przeszłym: plogol |
plachta /ploxtă/ | płachta, prześcieradło, obrus, serweta | psł. *plaxъta | słowo poświadczone |
plachtwîcia /ploxtvaićă/ | chusta, chustka | ploxtă + -vaićă | słowo poświadczone |
plakat /plokăt/ | płakać | psł. *plakati | słowo poświadczone |
plast /plost/ | włóka (jednostka powierzchni) | psł. plastъ | poświadczone w nazwie terenowej såvlåknĕ plast, co do znaczenia p. plostnĕk |
plastnek /plos(t)nĕk/ | właściciel jednej włóki pola | plost + -nĕk | słowo poświadczone |
platet /plotĕt/ | kosztować, być wartym | psł. *platiti | poświadczone w 3Sg: plotĕ |
plȧmazé /plamoze/ | pióropusz | śdn. plumasie | słowo poświadczone, liczba mnoga |
plȧnta /plantă/ | roślina | śdn. plante | słowo poświadczone |
plȧntát /plantot/ | sadzić | plantă + -ot | poświadczone gerundium: plantonĕ |
plȧtér /plater/ | miska, półmisek | śdn. plattêr | słowo poświadczone |
plȧterek /platerĕk/ | miseczka | plater + -ĕk | poświadczone w liczbie mnogiej: plateraiťĕ |
plåtne /plåtnĕ/ | płótno | psł. *poltьno | słowo poświadczone |
plåtnene /plåtnenĕ/ | płócienny | plåtnĕ + -enĕ | słowo poświadczone |
plåtninek /plåtninĕk/ | handlarz płótnem | plåtnĕ + -inĕk | słowo poświadczone |
plåwet /plåvĕt/ | pleć, plewić, przesiewać, oddzielać plewy od ziarna | psł. *pelviti | poświadczone w 3Sg: plåvĕ |
plåwŷ /plåvoi/ | plewy | psł. *pelvy | słowo poświadczone |
plekièpîzde /pleťĕpaizdĕ/ | sarnię, sarenka | dn. pleckig + paizdă + -ĕ | słowo poświadczone, zapewne substantywizowany przymiotnik |
plesen /plesĕn/ | pleśń | psł. *plěsnь | poświadczone złożenie plesnaivĕ, co do -ĕn, por. pesĕn<*pěsnь |
plesnîwe /plesnaivĕ/ | spleśniały | psł. *plěsnivъjь | słowo poświadczone |
plestȧn /plestan/ | placek, płaskie ciasto | psł. *plěščьnь | słowo poświadczone |
plewá /plevo/ | błonka na oku | psł. *plěva | słowo poświadczone |
plice /plicĕ/ | ramię, bark | psł. *pleťe | słowo poświadczone |
pliǫsat /pľǫsăt/ | tańczyć | psł. *plęsati | słowo poświadczone |
plist /plist/ | pleść | psł. *plesti | poświadczone w 3Sg: plitĕ |
plitát /plitot/ | splatać, pleść | psł. *pletati | słowo poświadczone |
plitene /plitenĕ/ | grodzenie płotem | psł. *pletenьje | słowo poświadczone |
pliûst /pľaust/ | bluszcz | psł. *pljuščь | poświadczone w GSg: pľausťă |
Plotus /Plötüs/ | Piłat | śdn. ? | słowo poświadczone |
plutwîcia /plütvaićă/ | płotka | psł. *plotъvica | słowo poświadczone |
plûce /plaucĕ/ | płuca | psł. *pluťa | poświadczone w l.mn.: plaucă |
plûg /plaug/ | pług | psł. *plugъ | słowo poświadczone |
plût /plaut/ | pływać | psł. *pluti | poświadczone w 3Sg: plajĕ |
plûzet /plauzĕt/ | płużyć, orać | psł. *plužiti | poświadczone w 3Sg: plauzĕ |
plûzne /plauznĕ/ | pługowy, płużny | psł. *plužьnъjь | słowo poświadczone |
pod /pöd/ | palenisko | psł. *podъ | słowo poświadczone |
poddane /pöddonĕ/ | oddany | psł. podъdanъjь | słowo poświadczone |
podrûg /pödraug/ | towarzysz, pomocnik | psł. *podrugъ | słowo poświadczone |
pol /pöl/ | pół, połowa | psł. *polъ | słowo poświadczone |
pol kiupe /pöl ťüpĕ/ | trzydzieści, pół kopy | pöl + ťüpă | słowo poświadczone |
polåt /pölåt/ | połeć, duży kawał mięsa | psł. *polъtь | słowo poświadczone |
polni /pölni/ | południe (pora dnia), południe (kierunek) | psł. polъdьne? | słowo poświadczone |
polnuc /pölnüc/ | północ (pora dnia), północ (kierunek) | psł. polъnoťь | w analogji do poświadczonego pölni |
polskiorné /pölsťörne/ | półbuty, trzewiki | pöl + sťörne | słowo poświadczone |
poltîste /pöltaistĕ/ | stłuczka, kawałki tłuczonego naczynia | śdn. polt + -aistĕ? | słowo poświadczone |
poluwnek /pölüvnĕk/ | rolnik posiadający połowę włoki pola | *pölüvă + -nĕk | słowo poświadczone |
poluzet /pölüzĕt/ | położyć | psł. *položiti | słowo poświadczone |
popást sa /pöpost să/ | spaść, upaść | psł. *popasti sę | poświadczone w 3Sg: pöpădi-să, p |
porudene /pörüdenĕ/ | urodzony | psł. *porodenъjь | słowo poświadczone |
porudet /pörüdĕt/ | urodzić | psł. *poroditi | poświadczony imiesłów: pörüdenĕ |
poslûsat /pöslausăt/ | posłuchać, być posłusznym | psł. *poslušati | słowo poświadczone |
powǫz /pövǫz/ | drąg służący do przyciskania siana | psł. *povǫzъ | słowo poświadczone |
pǫkàwîcia /pǫkăvaićă/ | ropucha | psł. *pǫkavica | słowo poświadczone |
pǫp /pǫp/ | pępek | psł. *pǫpъ | słowo poświadczone |
pǫt /pǫt/ | droga | psł. *pǫtь | słowo poświadczone |
pǫtewe /pǫtevĕ/ | drogowy | pǫt + -evĕ | przymiotnik utworzony z miękkotematowym przyrostkiem -evĕ |
pǫtnîcia /pǫtnaićă/ | napiwek | pǫt + -naićă | poświadczone zapożyczenie w dn: Punkeneitz |
prafeta /profetă/ | prorok | śdn. prophête | słowo poświadczone |
pram /prom/ | prom | śdn. prâm | zasymilowane zapożyczenie, por. dłuż. prama |
prasat /prosăt/ | pytać | psł. *prašati | poświadczone w czasie przeszłym: prosăl, w teraźniejszym niepewnie |
prawe /provĕ/ | prawy | psł. *pravъjь | słowo poświadczone |
prawîcia /provaićă/ | prawica, prawa ręka | provĕ + -aićă | formacja wzorem pl., głuż. prawica |
prawnek /provnĕk/ | prawnik | provü + -nĕk | formacja z przyrostkiem -nĕk tworzącym zawody |
prawu /provü/ | prawo | psł. *pravo | formacja wzorem pl., głuż. prawo, cz. právo, kalka niem. Recht, fr. droit |
prȧding /prading/ | kazanie | śdn. predinge | słowo poświadczone |
prȧchstîl /praxstail/ | ambona, kazalnica | por. dn. prēgestaul | słowo poświadczone |
prądȧn /prądan/ | pełne wrzeciono, szpula? | psł. *prędьnь | słowo poświadczone |
prądene /prądenĕ/ | motek, pasmo przędzy | psł. *prędenьje | słowo poświadczone |
prądia /prąďă/ | prządka | psł. *prędьja | słowo poświadczone |
prąslén /prąslen/ | przęślik, ciężarek obciążający wrzeciono | psł. *pręslenь? | słowo poświadczone |
prąst /prąst/ | prząść | psł. *pręsti | poświadczone w 3Sg: prądĕ |
prene /prenĕ/ | przedni; wczesny; pierwszy | psł. *perdnьjь | poświadczone w r.ż.: preńă |
prenia zîma /preńă zaimă/ | jesień | preńă + zaimă | słowo poświadczone |
prenia zîma-mand /preńă zaimă mond/ | wrzesień | preńă zaimă + mond | słowo poświadczone |
prepict /prepict/ | smażyć, przysmażać | psł. *perpeťi | słowo poświadczone |
presék /presek/ | sad owocowy, ogród za domem | psł. *persěkъ | słowo poświadczone |
prestor /prestör/ | kazalnica, ambona | psł. *perstorъ | poświadczone w miejscowniku: no prăstöră |
pricne /pricnĕ/ | poprzeczny | psł. *perčьnъjь | słowo poświadczone |
pricne pǫt /pricnĕ pǫt/ | skrzyżowanie, rozstajna droga | pricnĕ + pǫt | słowo poświadczone |
prid /prid/ | przed | psł. *perdъ | słowo poświadczone |
pridcerak /pridcerăk/ | podwieczorek | prid- + ceră + -ăk | słowo poświadczone |
pridèbede /pridĕbedĕ/ | śniadanie | psł. *perdobědьje | słowo poświadczone |
pridjîmą /pridjaimą/ | imię | prid- + -jaimą | kalka niem. Vorname, por. głuż předmjeno |
pridjûzînauk /pridjauzainăk/ | przedobiadek, posiłek przed obiadem | psł. *perdъjužinъkъ | słowo poświadczone |
pridmét /pridmet/ | przedmiot, objekt, rzecz | prid- + met | -met z metăt, por. voimetăt, co do kalki por. pl. przedmiot, głuż. předmjet, cz. předmět |
prichel /prixĕl/ | chór kościelny | por. fryz. Prichel | słowo poświadczone, Polański rekonstruuje prixel |
prikie /priťĕ/ | przeciw, za?, na? | psł. *perko | słowo poświadczone |
prikî /priťai/ | wpoprzek, naprzeciwko | psł. *perky | słowo poświadczone |
prilidiát /priliďot/ | przecierpieć, wycierpieć | pri- + liďot | słowo poświadczone |
priǫdka /pŕǫtkă/ | prządka | psł. *prędъka | słowo poświadczone |
priǫtru /pŕǫtrü/ | strych domu lub stodoły służący na siano | psł. *prętro | słowo poświadczone |
pripék /pripek/ | przepieczone miejsce na chlebie | psł. *perpekъ | słowo poświadczone |
priwizt /privist/ | przewieźć | psł. *pervesti | słowo poświadczone |
priz /priz/ | bez | psł. *perzъ | słowo poświadczone |
prîbet /praibĕt/ | przybić | psł. *pribiti | słowo poświadczone |
prîbuwat /praibüvăt/ | dobudować | prai- + büvot | słowo poświadczone |
prîdat /praidăt/ | przydać, dodać | psł. *pridati | słowo poświadczone, obocznie praidot |
prîlåbe /prailåbĕ/ | jarzmo przyrożne | psł. *prilъbьje | słowo poświadczone |
prîluzît sa /prailüzait să/ | przywyknąć, przyzwyczaić się | psł. *priložiti sę | poświadczone w czasie przeszłym: prailüzål să |
prîmȧrtîna /praimartaină/ | spadek | praiḿortĕ + -aină | formacja z -aină, por. *låisĕ-låisaină |
prîmiarte /praiḿortĕ/ | odziedziczony po czyjejś śmierci | psł. *primьrtъjь | słowo poświadczone |
prîrest /prairĕst/ | przyrosnąć | prai + rüst | poświadczone w 3Sg: prairüstĕ |
prîskat /praiskăt/ | przywiązać, zawiązać | psł. *prisъkati | słowo poświadczone |
prîstawet /praistovĕt/ | wynająć | psł. *pristaviti | słowo poświadczone |
prîtoret /praitörĕt/ | przymknąć | psł. *pritvoriti | słowo poświadczone |
prîwabet /praivobĕt/ | przywabić | psł. *privabiti | słowo poświadczone |
prîwåst | wzrosnąć, przybrać | psł. privъzęti | poświadczone w 3Sg: praivåmĕ, por. våst |
prîwiǫzat /praiv́ǫzăt/ | przywiązać | psł. *privęzati | poświadczone w 1Sg: praivązą |
prîzȧdat /praizadăt/ | zaczekać, poczekać | psł. *prižьdati | poświadczone w rozkaźniku: praizad |
prosu /prösü/ | proso | psł. *proso | słowo poświadczone |
proste /pröstĕ/ | niedorzeczny, szalony | psł. *prostъjь | słowo poświadczone |
prostota /pröstötă/ | dziwak, cudak | psł. *prostota | słowo poświadczone |
prǫt /prǫt/ | rózga, pręt | psł. *prǫtъ | słowo poświadczone |
pruliatu /prüľotü/ | wiosna | psł. *prolěto | słowo poświadczone |
prupél /prüpel/ | śniadanie | por. dn. pröpel | słowo poświadczone |
prusak /prüsăk/ | popiół, perzyna | niejasne | poświadczone w GSg: prüsťau |
prusene /prüsenĕ/ | jaglany | psł. prosenъjь | słowo poświadczone |
prusene kiosària /prüsenĕ ťösăŕo/ | kasza jaglana | prüsenĕ + ťösör | |
pruset /prüsĕt/ | żebrać, prosić | psł. *prositi | słowo poświadczone |
prusinek /prüsinĕk/ | kasza jaglana | psł. *prosenьnikъ | słowo poświadczone |
pruwesle /prüveslĕ/ | powrósło | psł. *proveslo | słowo poświadczone |
pu /pü/ | po | psł. *po | słowo poświadczone |
pucąt /pücąt/ | odpocząć | psł. *počęti | aspekt dokonany od: pücaivăt |
pucîwat /pücaivăt/ | odpoczywać | psł. *počivati | poświadczone w 3Sg: pücaivă |
pucréd /pücred/ | najemny pastuch | psł. *počerdъ | słowo poświadczone |
pud /püd/ I | pod | psł. *podъ | słowo poświadczone, obocznie pöd |
pudåptat /püdåptăt/ | podeptać | psł. *podъpъtati | poświadczone w 3Sg: püdåpcĕ |
pudûsa /püdaisă/ | podeszwa | psł. *poduša | słowo poświadczone |
puli /püli/ | pole | psł. *poľe | słowo poświadczone |
Puliak /Püľăk/ | Polak | püli + -ăk | odbitka, złożenie pole + -ak, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe Polack |
Puliacka /Püľockă/ | Polska | Pülăk + -kă | por. toblăc-toblockă |
pulne /pülnĕ/ | polny | püli + -nĕ | przymiotnik jak plaug-plauznĕ |
Pulska /Pülskă/ | Polska | Pülăk + -skă | kalka pol. Polska, por. także inne państwa na -skă |
pulskie /pülsťĕ/ | polski | Pülăk + -sťĕ | Pülăk-pülsťĕ jak Vend-vensťĕ |
pumost /pümöst/ | strych | psł. *pomostъ | poświadczone zapożyczenie do dn.: Pomöhs |
pup /püp/ | ksiądz, duchowny | psł. *popъ | słowo poświadczone |
pustil /püstil/ | łóżko | psł. *posteľь | słowo poświadczone, ale w formie djalektalnej /pöstil/, obocznie püstiľă |
put /püt/ | pójść | psł. *pojьti | poświadczone w rozkaźniku: püd, 3Sg: püdĕ |
pu̇ciår /pućår/ | fryzjer | dn. putzer | poświadczone w wyrażeniu: pućår vǫsüv |
pu̇ciår wǫsuw /pućår vǫsüv/ | golibroda | dn. putzer + psł. *ǫsъ | słowo poświadczone |
pu̇ckat /puckăt/ | golić | dn. putzen | słowo poświadczone |
pu̇lwér /pulver/ | proch strzelniczy | śdn. pulver | słowo poświadczone |
pûcene /paucenĕ/ | nadziewany | niejasne | słowo poświadczone |
pûcet /paucĕt/ | nadziewać | niejasne | czasownik, od którego derywowano poświadczony imiesłów: paucenĕ |
pûn /paun/ | funt | śdn. punt | słowo poświadczone |
pûstet /paustĕt/ | puścić | psł. *pustiti | poświadczone w 3Sg: paustĕ |
půn /påuno/ | pełnia | psł. *pьlnъ | słowo poświadczone |
půne /påunĕ/ | pełny | psł. *pьlnъjь | słowo poświadczone |
půnu /påunü/ | pełno | psł. *pьlno | słowo poświadczone |
R
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
rad /rod/ | radca | śdn. rât | słowo poświadczone |
radát /rodot/ | rządzić | śdn. raden | poświadczone w 3Sg: rodojĕ |
radet /rodĕt/ | radzić, naradzać się? | psł. *raditi pod wpływem /rod/ | poświadczone w 3Sg: rodĕ |
radnek /rodnĕk/ | radca | rod + -nĕk | słowo poświadczone |
rak /rok/ | surdut, tużurek | śdn. rok | słowo poświadczone |
ratšȧra /rotšară/ | sztokfisz, wątłusz (ryba) | śdn. rôt-scher | słowo poświadczone |
rawát /rovot/ | rabować, łupić, grabić | śdn. roven | poświadczone w czasie przeszłym: rovol, rovălai-jĕg |
rawån /rovån/ | kruk | śdn. raven | słowo poświadczone |
rawną /rovną/ | wrona, wronię | rovån + -ą | słowo poświadczone |
razát /rozot/ | bawić się; szaleć, hałasować | śdn. rasen | słowo poświadczone |
razet /rozĕt/ | ciąć, kaleczyć, (bić?) | psł. *raziti | poświadczone w 3Sg: rozĕ |
razinak /rozinăk/ | rodzynek | por. niem. Rosine + -ăk | poświadczone w l.mn.: rozinťai |
rȧdlikie /radliťĕ/ | uczciwy, rzetelny | śdn. redelik | słowo poświadczone |
rȧgnǫt sa /ragnǫt să/ | ruszać się, poruszać się | śdn. regnen | poświadczone w 3Sg: ragni să |
rȧchî /rax́ai/ | zemsta | niem. Rache + -åi | słowo poświadczone |
rȧmka /ramkă/ | baran (?); cap, kozioł | śdn. ram | słowo poświadczone |
rådá /rådo/ | chętnie | psł. *rada | słowo poświadczone, najpewniej nieodmienne |
rådá met /rådo met/ | lubić | rådo + met | słowo poświadczone |
rådlîcia /rådlaićă/ | radlica | rådlü + -aićă | słowo poświadczone |
rådlîcîste /rådlaicaistĕ/ | radliczysko (część w radle, na której osadzona jest radlica) | rådlaićă + -aistĕ | słowo poświadczone |
rådlu /rådlü/ | radło | psł. *ordlo | słowo poświadczone |
rådust /rådüst/ | wesele | psł. *radostь | słowo poświadczone |
råkî /råťai/ | skrzynia | psł. *orky | słowo poświadczone |
råkwîcia /råkvaićă/ | skrzynka | psł. *orkъvica | słowo poświadczone |
råmą /råmą/ | ramię | psł. *ormę | słowo poświadczone |
råna /rånă/ | poranek? | psł. *ranoje? *raně? | słowo poświadczone, niejasny sposób odmiany |
råná /råno/ | rana | psł. *rana | słowo poświadczone |
rånene /rånenĕ/ | ranny | *ranenъjь | imiesłów od utworzonego rånĕt, por. ros. раненный, pl. raniony |
rånet /rånĕt/ | ranić | råno + -ĕt | czasownik wzorem bel-belĕt |
rånu /rånü/ | wcześnie, rano | psł. *rano | słowo poświadczone |
råt /råt/ | usta | psł. *rъtъ | słowo poświadczone |
råtáj /råtoj/ | rataj, oracz | psł. *ortajь | słowo poświadczone |
råwat /råvăt/ | rwać | psł. *rъvati | słowo poświadczone |
råz /råz/ | żyto | psł. *rъžь | słowo poświadczone |
råzene /råzenĕ/ | żytni | råz + -enĕ | przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ |
rebru /rebrü/ | żebro | psł. rebro | słowo poświadczone |
rec /rec/ | mowa, język | psł. *rěčь | słowo poświadczone |
recka /reckă/ | potok, strumyk | rekă + -kă | poświadczone zapożyczenie w dn.: Retsch |
reka /rekă/ | rzeka | psł. *rěka | słowo poświadczone |
renia /reńă/ | rynna | śdn. renne | słowo poświadczone |
repá /repo/ I | rzepa | psł. *rěpa | słowo poświadczone |
repá /repo/ II | skrobaczka | śdn. rêpe | słowo poświadczone, por. rif |
resene /resenĕ/ | rozwiązywanie (snopów) | psł. *rěšenьje | słowo poświadczone |
reset /resĕt/ | rozwiązywać | psł. *rěšiti | rekonstrukcja czasownika z poświadczonego gerundium |
rewát /revot/ | ruszać, poruszać | śdn. reppen | poświadczone formy osobowe i rozkaźniki: revojĕ, revăji-să, revoj-să |
reze /rezĕ/ | szybciej, prędzej | psł. *rěžeji | słowo poświadczone |
rezek /rezĕk/ | szybko, prędko | psł. *rězokъ | słowo poświadczone |
rezna /reznă/ | trzcina | psł. *rězьna | słowo poświadczone |
riazat /ŕozăt/ | rżnąć, piłować | psł. *rězati | poświadczone formy 1Sg: rezą, 3Sg: rezĕ |
ribre /ribrĕ/ | drabina | psł. *rebrьje | słowo poświadczone |
rict /rict/ | rzec, powiedzieć | psł. *reťi | słowo poświadczone |
rif /rif/ | skrobaczka, tarka | lüneb. Rîf | słowo poświadczone, być może riv, por. repo II |
riká /riko/ | królestwo | śdn. rîke | słowo poświadczone |
rikate /rikotĕ/ | bogaty | riko + -otĕ | słowo poświadczone |
risa /risă/ | kłos | por. stmarch. ress | słowo poświadczone |
risete /risetĕ/ | rzeszoto, sito | psł. *rešeto | słowo poświadczone |
rîgeriat /raigeŕăt/ | kierować, rządzić, panować | śdn. regêren | poświadczone w 3Sg: raigeŕă |
rîz /raiz/ | ryż | śdn. rîs | zapożyczenie ze śdn., alternatywnie z niem. Reis |
rîzá /raizo/ | podróż; raz | śdn. reise | słowo poświadczone |
rîzat /raizăt/ | podróżować | śdn. reisen | słowo poświadczone |
rîzene /raizenĕ/ | żytni | raiz + -enĕ | przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ |
rodér /röder/ | wiosło sterowe, ster | śdn. roder | słowo poświadczone |
rosa /rösă/ | rosa | psł. *rosa | słowo poświadczone |
rozga /rözgă/ | rózga | psł. *rozga | słowo poświadczone, obocznie /rozgo/ |
rozkîdat /rösťaidăt/ | rozrzucić | psł. *orzkidati | poświadczone w imiesłowie: rösťaidĕl |
rozznat /rözznăt/ | rozeznać, rozpoznać | psł. *orz-znati | słowo poświadczone |
rǫb /rǫb/ | szew, brzeg (materjału, ubrania) | psł. *rǫbъ | słowo poświadczone |
rǫbet /rǫbĕt/ | obrębiać | psł. *rǫbiti | słowo poświadczone |
rǫcne /rǫcnĕ/ | ręczny | rǫkă + -nĕ | słowo poświadczone |
rǫcnek /rǫcnĕk/ | ręcznik | rǫkă + -nĕk | słowo poświadczone |
rǫka /rǫkă/ | ręka | psł. *rǫka | słowo poświadczone |
rǫkaw /rǫkăv/ | rękaw | psł. *rǫkavъ | słowo poświadczone |
rǫkawa /rǫkovă/ | koszula | psł. *rǫkova (dualis tantum) | słowo poświadczone |
rǫkàwîcia /rǫkăvaićă/ | rękawica | psł. *rǫkavica | słowo poświadczone |
rǫp /rǫp/ | kosz, lej (w młynie) | śdn. rump | słowo poświadczone, być może: rump |
rudene /rüdenĕ/ | urodzony | psł. *rodenъjь | słowo poświadczone |
rudet /rüdĕt/ | rodzić | psł. *roditi | poświadczono jedynie w stronie zwrotnej |
rudia /rüďă/ | ruta (roślina) | śdn. rude | słowo poświadczone, obocznie rüdo |
rug /rüg/ | róg (u zwierzęcia); róg (instrument) | psł. *rogъ | słowo poświadczone |
rugiuza /rüďüză/ | rogoża (roślina) | psł. *rogoža | słowo poświadczone |
rugiuznek /rüďüznĕk/ | rogoża, pałka | psł. *rogožьnikъ | słowo poświadczone |
rudît sa /rüdait să/ | rodzić się | psł. *roditi sę | poświadczone w 3Sg: rüdi-să |
ruj /rüj/ | rój | psł. *rojь | formacja wsteczna od poświadczonego /rüji să/ |
rujît sa /rüjait să/ | roić się (o pszczołach) | psł. *rojiti sę | poświadczone w 3Sg: rüji să |
rukat /rükăt/ | pachnieć, wonieć | śdn. ruken | poświadczone w 3Sg: rükă |
rukelbu̇ska /rükelbuskă/ | bukiecik kwiatów | śdn. rükelbusk | słowo poświadczone |
rulia /rüľă/ | zaorane pole | psł. *orľa | słowo poświadczone |
rumá /rümo/ | przestrzeń, obszar, plac | śdn. rûm | słowo poświadczone |
rumiån /rüḿån/ | bławatek | psł. *rumьnъ | słowo poświadczone |
Ru̇mén /Rumen/ | Rumun | niem. Rumäne | zapożyczenie z niemieckiego |
Ru̇menîja /Rumenajă/ | Rumunja | por. niem. Rumänien | nazwa kraju wzorowana na niemieckiej |
ru̇menskie /rumensťĕ/ | rumuński | rumen + -sťĕ | typowy przymiotnik od nazwy narodu |
ru̇nte /runtĕ/ | okrągły | śdn. runt | słowo poświadczone |
Rûska /Rauskă/ | Rosja | Raus + -skă | por. głuż. Ruska, cz. Rusko |
Rûskie /rausťĕ/ | Rosjanin | niem. Reuße lub psł. *Rusъ + -sťĕ | por. cz./sch. Rus, niem. Reuße, co do -stĕ por. Śosťĕ - Niemiec |
rûskie /rausťĕ/ | rosyjski | rus + -sťĕ | przymiotnik odrzeczownikowy jak wend-wensťĕ |
rŷbá /råibo/ | ryba | psł. *ryba | słowo poświadczone |
rŷbe /råibĕ/ | rybi | råibo + -ĕ | słowo poświadczone |
rŷbe dik /råibĕ dik/ | staw do hodowli ryb | råibĕ + dik | słowo poświadczone |
rŷbe kiėcér /råibĕ ťėcer/ | sieć do łowienia ryb | råibĕ + ťėcer | słowo poświadczone |
rŷbnek /råibnĕk/ | rybak | råibo + -nĕk | słowo poświadczone, być może råibinĕk < *rybenikъ |
rŷdze /råiʒĕ/ | ryży, rudy | psł. *ryďьjь | słowo poświadczone |
rŷdze kiunek /råiʒĕ ťünĕk/ | konik polny; szarańcza | råiʒĕ + ťünĕk | słowo poświadczone |
rŷt /råit/ | ryć | psł. *ryti | słowo poświadczone |
rŷwat /råivăt/ | wyrywać | psł. *ryvati | słowo poświadczone |
S
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
sȧhi /sahi/ | wiśta, w lewo | sa? + dn. hi? | słowo poświadczone, być może saxi, sax́ü, sahü? |
sȧlát /salot/ | sałata | śdn. sallat/salât | słowo poświadczone |
sȧlia /saľă/ | chomąto, szleja | psł. *šьľa | słowo poświadczone |
sȧlinek /salinĕk/ | rymarz | saľă + -inĕk | słowo poświadczone |
sȧr /sar/ | ser | psł. *syrъ | słowo poświadczone |
sȧrat /sarăt/ | srać | psł. *sьrati, wyrównane | słowo poświadczone |
sȧra zena /sară zenă/ | wdowa | psł. siraja žena | słowo poświadczone |
sȧre /sarĕ/ | owdowiały, osierocony | psł. *sirъjь | poświadczone w wyrażeniu: sară zenă |
sȧrb /sarb/? | Łużyczanin, także Serb? | psł. *sьrbъ | odbitka łuż. Sorb |
sȧrek /sarĕk/ | szeroko | psł. *širokъ | słowo poświadczone |
sȧrota /sarötă/ | sierota | psł. *sirota lub sarĕ + -ötă | por. pröstĕ-pröstötă lub ogólnosłow. sirota/syrota/sierota |
sȧrp /sarp/ | sierp | psł. *sьrpъ | słowo poświadczone |
sȧrsin /sarsin/ | szerszeń | psł. *sьrxy | słowo poświadczone |
sȧrukie /sarüťĕ/ | szeroki | psł. *širokъjь | słowo poświadczone |
så /så/ | z (cum, ex) | psł. *sъ | słowo poświadczone |
såbrukát /såbrükot/ | zużyć | så- + brükot | poświadczony imiesłów: såbrükonĕ |
så Bugiåm /så Büďåm/ | z Bogiem, adieu | så + Büg | zwrot poświadczony |
såcit /såcit/ | szczeć, szczotka | psł. *sъčetь | słowo poświadczone |
såcitîna /såcitaină/ | szczecina | såcit + -aină | słowo poświadczone |
sådat /sådăt/ | zrobić, zdziałać | psł. *sъděti | słowo poświadczone |
sådȧrgnǫt /sådargnǫt/ | wyczesać len | psł. *sъdъrgnǫti | słowo poświadczone |
sågràsene /sågrăsenĕ/ | grzeszny, bezbożny | psł. *sъgrěšenъjь | słowo poświadczone |
såkadle /såkodlĕ/ | kołowrotek | psł. *sъkadlo | słowo poświadczone |
såkret /såkrĕt/ | skryć, ukryć | psł. *sъkryti | słowo poświadczone |
såklî /såklai/ | okulary | psł. *s(t)ьklě, -i z jo-deklinacji | dualis tantum, por. rǫkăv-rǫkovă (koszula) |
såklinek /såklinĕk/ | szklarz | *såklü + -nĕk | słowo poświadczone |
såklu /såklü/ | szkło | psł. *stьklo, nieregularnie | rozkład poświadczonego såklinĕk |
såląc /såląc/ | zgiąć | psł. *sъlęťi | poświadczony imiesłów sålącenă, por. stcz. léci, leku |
såląk /såląk/ | wyka? | psł. *sъlękъ | słowo poświadczone |
såluw /sålüv/ | słowik | psł. *sъlovь | słowo poświadczone |
såluzet /sålüzĕt/ | złożyć | psł. *sъložiti | poświadczone w 3Sg: sålüzĕ |
såmȧrciane /såmarćonĕ/ | zmierzch | psł. *sъmьrcanьje | słowo poświadczone |
såmȧrt /såmart/ | choroba, pomór, zaraza | psł. *sъmьrtь | słowo poświadczone |
såmàtana /såmătonă/ | śmietana | psł. *sъmětana | słowo poświadczone |
såmet /såmĕt/ | zmyć | psł. *sъmyti | słowo poświadczone |
sånadkie /sånotťĕ/ | płytki | psł. *sъnadъkъjь | |
såpat /såpăt/ | spać | psł. *sъpati | słowo poświadczone, obocznie såpot |
såpące kamår /såpącĕ komår/ | sypialnia | såpącĕ + komår | słowo poświadczone, także såpącĕ |
sårota /sårötă/ | serwatka | psł. *syrota | słowo poświadczone, Polański rekonstruuje jako sarötă, bez wyjaśnień |
sås /sås/ | pierś kobieca, cycek | psł. *sъsъ | słowo poświadczone |
såsat /såsăt/ | ssać | psł. *sъsati | poświadczone w 3Sg: såsĕ |
såt /såt/ | zejść; spaść (o deszczu) | så- + ait | poświadczone w aoryście: sådĕ |
sect /sect/ | siec, rąbać | psł. *sěťi | słowo poświadczone |
sedme /sedmĕ/ | siódmy | psł. *sedmъjь | nie **sidmĕ, bo poświadczono våsmĕ, a nie **vismĕ |
sekànîcia /sekănaićă/ | siekane mięso | psł. *sěkanica | słowo poświadczone |
sekat /sekăt/ | siekać | psł. *sěkati | iteratyw od pośw. sect |
sekiȧra /seťară/ | siekiera | psł. *sěkyra | słowo poświadczone |
sekiàrnîcia /seťărnaićă/ | toporek | seťară + -naićă | poświadczone zapożyczenie do dn.: Zinterneitz (topór) |
seste /sestĕ/ | szósty | psł. *šestъjь | słowo poświadczone |
Siaska /śoskă/ | Niemcy | śdn. Sasse + -ska | nazwa kraju na -skă, por. głuż. Nimska, cz. Německo, sch. Nemačka |
Siaskie /śosťĕ/ | Niemiec | śdn. Sasse + -sťĕ | słowo poświadczone |
siaskie /śosťĕ/ | niemiecki | śdn. Sasse + -sťĕ | słowo poświadczone |
sidem /sidĕm/ | siedem | psł. *sedmь | słowo poświadczone |
sidèmdisiǫt /sidĕmdiśǫt/ | siedemdziesiąt | sidĕm + diśǫt | słowo poświadczone |
sidmàru /sidmărü/ | siedmioro | psł. *sedьmero | słowo poświadczone |
sist /sist/ | sześć | psł. *šestь | słowo poświadczone |
sîdlu /saidlü/ | szydło | psł. *šidlo | słowo poświadczone |
sît /sait/ | szyć | psł. *šiti | poświadczone w 3Sg: sajĕ |
sîtna jågla /saită jåglă/ | igła do szycia | saitnă + jåglă | słowo poświadczone, obocznie saită jåglă |
sîtne /saitnĕ/ | do szycia, związany z szyciem | saitĕ + -nĕ | słowo poświadczone |
sîtnîcia /saitnaićă/ | igła do szycia | saitnĕ + -aićă | słowo poświadczone |
sîve /saivĕ/ | szary | psł. *sivъjь | słowo poświadczone |
skiukànîcia /sťükănaićă/ | zając | psł. *skokanica | poświadczone zapożyczenie do dn.: Zickaneitz |
sluweskiu /slüvesťü/ | słówko | slüvü + -ťü | zdrobnienie poświadczonego slüvü |
sluwisne /slüvisnĕ/ | związany ze słowem, filologiczny | slüvü + -nĕ | złożenie wzorem ros. словесный |
sluwisnek /slüvisnĕk/ | słownik | slüvü + -nĕk | złożenie wzorem pl. słownik |
sluwianek /slüv́onĕk/ | Słowianin | psł. *slověnikъ | z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi |
sluwu /slüvü/ | słowo | psł. *slovo | słowo poświadczone |
smårk /smårk/ | świerk | psł. smъrkъ? | poświadczone w toponimji: Schmarkien |
snég /sneg/ | śnieg | psł. *sněgъ | słowo poświadczone |
snezet /snezĕt/ | śnieżyć, padać (o śniegu) | sneg + -ĕt | por. caistĕ-caistĕt, *bel-belĕt |
snezene /sneznĕ/ | śnieżny | sneg + -nĕ | por. viďėn - vignenĕ |
srebru /srebrü/ | srebro | psł. *sьrebro | słowo poświadczone |
sreda /sredă/ | środa | psł. *serda | słowo poświadczone |
sredulete /sredületĕ/ | dzień przesilenia letniego | psł. *serdolětьje | rozkład poświadczonego sredületnĕ |
sreduletne-mand /sredületnĕ-mond/ | czerwiec | sredületnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
sreduzîme /sredüzaimĕ/ | dzień przesilenia zimowego | sred- + zaimă + -ĕ | formacja wzorem rekonstruowanego sredületĕ |
sribȧrne /sribarnĕ/ | srebrny, srebrzony | psł. *sьrebrьnъjь | słowo poświadczone |
stade /stodĕ/ | stado | psł. *stado | poświadczone w toponimji: Staddin, Stadin, Stadineitz |
stadnîcia /stodnaićă/ | stadnina | stodĕ + -naićă | poświadczone w toponimji: Stadineitz |
sták /stok/ | kij | śdn. stock | słowo poświadczone |
stanîcia /stonaićă/ | osiedle, kolonja | psł. *stanica | poświadczone w toponimji: Stans, Stameitz, Stoinsch-weg |
stanîste /stonaistĕ/ | obóz, obozowisko | psł. *stanišče | poświadczone w toponimji: Stameist |
stará /storo/ | ostatnia kwadra księżyca | psł. *stara | słowo poświadczone |
stare /storĕ/ | stary | psł. *starъjь | słowo poświadczone |
starek /storĕk/ | zakwas, zaczyn | psł. *starikъ | słowo poświadczone |
starîcia /storaićă/ | wyschnięty potok | psł. *starica | poświadczone w toponimji: Storeitz, Starreitz, por. cz. stařice |
starna /stornă/ | strona | psł. *storna | słowo poświadczone, choć zapisy trudne w interpretacji |
starnîste /stornaistĕ/ | partia polityczna, stronnictwo | stornă + -aistĕ | -aistĕ jak w nazwach miejsc, co do storn- por. pol. stronnictwo, cz. strana, sch. stranka, głuż. strona |
starust /storüst/ | starość | storĕ + -üst | złożenie |
starusta /storüstă/ | sołtys | psł. *starosta | słowo poświadczone |
stát /stot/ | stać | psł. *stati | słowo poświadczone |
stawet /stovĕt/ | postawić; podstawić | psł. *staviti | poświadczone w 3Sg: stovĕ |
stawîdle /stovaidlĕ/ | ogrodzone pastwisko; kopka lnu | psł. *stavidlo | słowo poświadczone |
stȧdzia /staʒ́ă/ | ścieżka | psł. *stьʒa | słowo poświadczone |
stȧmil /stamil/ | czmiel | psł. *(š)čьmelь | słowo poświadczone |
stefialia /stef́oľă/ | ojczym | śdn. stef + ľoľă, zdysymilowane | słowo poświadczone |
stegnu /stegnü/ | lędźwie, biodro | psł. *stegno | słowo poświadczone |
stenîcia /stenaićă/ | pluskwa | psł. *stěnica | słowo poświadczone |
stepa /stepă/ | szczapa, drzazga | psł. *ščepa | słowo poświadczone |
stepiat /steṕăt/ | łupić, rozszczepiać | psł. *ščepjati | poświadczone w 3Sg: steṕă |
stig /stig/ | dwudziestka, dwadzieścia sztuk | szlez-holszt. stieg | słowo poświadczone |
stilena /stilenă/ | cielna (o krowie) | psł. *sъtelenaja | słowo poświadczone |
stilet /stilĕt/ | słać (łóżko) | psł. *stьlati, steľǫ | poświadczone w 3Sg: stilĕ; bezokolicznik wyrównany do tematu cz. teraź. |
stiną /stiną/ | szczenię | psł. *ščenę | słowo poświadczone |
storét sa /störet să/ | podpierać się | śdn. stüren | poświadczone w 3Sg: störi-să |
stǫpet /stǫpĕt/ | stąpnąć, wejść | psł. *stǫpiti | słowo poświadczone |
stǫpá /stǫpo/ | stępa | psł. *stǫpa | słowo poświadczone |
strȧfá /strafo/ | kara, mandat | śdn. strâfe | słowo poświadczone w ASg: strafǫ, ~ą |
strȧfát /strafot/ | karać | śdn. strâfen | słowo poświadczone w 3Sg: strafojĕ |
strȧk /strak/ | osełka | śdn. strâk | słowo poświadczone |
strelet /strelĕt/ | strzelić | psł. *strěliti | słowo poświadczone |
strelîka /strelaikă/ | strzelec | psł. *strělika | formacja wzorem bezăt-bezaikă |
striala /stŕolă/ | strzała | psł. *strěla | derywat od strelĕt |
strîct /straict/ | strzyc | psł. *striťi | poświadczone w 3Sg: straizĕ |
strîp /straip/ | strup | psł. *strupъ | rozkład poświadczonego straipovă |
strîpave /straipovĕ/ | strupowaty | psł. *strupavъjь | słowo poświadczone w r. ż. straipovă |
strîzwŷ /straizvoi/ | nożyce | psł. *strižьvy | słowo poświadczone |
stuber /stübĕr/? | ogrodzenie | psł. *stoborъ | poświadczone w toponimji: Stabber, por. dłuż. Stobrice, pl. Stobrawa |
stûdinac /staudinăc/ | studnia | psł. *studenьcь | słowo poświadczone |
stûl /staul/ | krzesło | śdn. stôl | słowo poświadczone |
subota /sübötă/ | sobota | psł. *sobota | słowo poświadczone |
suj /süj/ | swój | psł. *svojь | słowo poświadczone |
sukol /süköl/ | sokół | psł. *sokolъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Sückolofen (<*sokolovъ), Suckolnedüpe (<*sokolьnaja dupa) |
sul /sül/ | sól | psł. *solь | poświadczone w GSg: süle |
sum /süm/ | sum | psł. *somъ | poświadczone nazwisko rodowe: Sohm, Suhm oraz w toponimji: Sohms-feld |
supål /süpål/ | smark | psł. *sopъlь | słowo poświadczone |
sur-mand /sür-mond/ | marzec | śdn. sor + śdn. mând | słowo poświadczone |
sukiėr /süťėr/ | cukier | śdn. sucker | zapożyczenie ze śdn., śdn. -ker -> -ťėr w zasadzie typowe |
sûchie /saux́ĕ/ | suchy | psł. *suxъjь | słowo poświadczone |
sûchiu /saux́ü/ | sucho | psł. *suxo | słowo poświadczone |
sûká /sauko/ | suka, dziwka | psł. *suka | słowo poświadczone |
sûkiėr /sauťėr/ | dziwkarz | sauko + -ėr | słowo poświadczone |
sûkne /sauknĕ/ | sukno | psł. *sukъno | słowo poświadczone |
sûnîcia /saunaićă/ | poziomka | psł. *sunica | poświadczone w l. mn.: saunaică |
sûr /saur/ | ocet | śdn. sûr | poświadczone w GSg: saurau |
sûrne /saurnĕ/ | znużony, zmęczony | śdn. sûr + -nĕ | |
sûset /sausĕt/ | suszyć | psł. *sušiti | słowo poświadczone |
swiǫte /sjǫtĕ/ | święty | psł. *svętъjь | słowo poświadczone |
Swiǫte Ånska /Sjǫtĕ Ånskă/ | dzień św. Jana | psł. *svętъjь, Ånskă ze śdn. | słowo poświadczone |
Swiǫte Tåri Kiėnądzî /Sjǫtĕ Tåri Ťėnąʒai/ | Trzech Króli | psł. *svętyji trьje kъnęʒi | słowo poświadczone |
swiǫtu /sjǫtü/ | święto | psł. *svęto | słowo poświadczone |
swîną /svainą/ | świnia, wieprz | psł. *svinę | słowo poświadczone |
swîne /svainĕ/ | świński | psł. *svinьjь | słowo poświadczone |
swînewe /svainevĕ/ | wieprzowy | psł. *svinevъjь | słowo poświadczone |
swînewîna /svainevainǎ/ | wieprzowina | psł. sviňevina | formacja wzorem wieprzowina-wieprzowy z poświadczonego svainevĕ |
sŷnka /såinkă/ | synek | psł. *synъka | słowo poświadczone |
sŷpat /såipăt/ | sypąć | psł. *sypati | poświadczone w 3Sg: såipĕ |
sŷte /såitĕ/ | syty | psł. *sytъjь | słowo poświadczone |
sŷtet /såitĕt/ | sycić | psł. *sytiti | poświadczone w 3Sg: såitĕ |
Š
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
šabiá? /šob́o/ | łuska rybia | dn. schobben | poświadczone w l.mn.: šobe |
šadá /šodo/ | szkoda, brak, niedostatek | śdn. schâde | słowo poświadczone |
šakalȧda /šokoladă/ | czekolada | niem. Schokolade | por. głuż. šokolada |
šalia /šoľo/ I | czara, czasza, miska | śdn. schâle | słowo poświadczone |
šaliá /šoľo/ II | flądra | śdn. scholle | słowo poświadczone |
šalka /šolkă/ | czarka, miseczka | šoľo + -kă | słowo poświadczone |
šane /šonĕ/ | piękny | dn. schōn | słowo poświadczone |
šanîcia /šonaićă/ | nierządnica | schône + -aićă? | słowo poświadczone |
šapat /šopăt/ | stworzyć | śdn. schâpen | słowo poświadczone |
šapá /šopo/ | patelnia | śdn. schâpe | słowo poświadczone |
šará /šoro/ | smar, dziegieć, smoła | niejasne | słowo poświadczone, obok šorai, ale może to partytyw? |
šarnîcia /šornaićă/ | pojemnik na smar | šoro + -naićă | słowo poświadczone |
šȧmá /šamo/ | wstyd | śdn. schâme | zapożyczenie ze śdn., por. poświadczone šaḿo-să |
šȧmiát sa /šaḿot să/ | wstydzić się | śdn. sik schemen | poświadczone w 3Sg: šaḿo-să |
šȧnac /šanăc/? | szaniec, okop | niem. Schanze | poświadczone w l.mn.(?): šance |
šȧpår /šapår/ | pasterz | śdn. schaper | słowo poświadczone |
šȧpréw stak /šaprev stok/ | kij pasterski | šapår + -ev + stok | słowo poświadczone |
šȧrp /šarp/ | ostro? | śdn. scharp | słowo poświadczone |
šȧrwŷ /šarvoi/ | nożyce | śdn. schêre | słowo poświadczone |
šeliaste /šeľostĕ/ | zazdrosny, zawistny | śdn. schel + -ostĕ | słowo poświadczone |
šelp /šelp/ | sitowie, trzcina | śdn. schelp | poświadczone w GSg: šelṕo |
šemål /šemål/ | stołek, taboret | śdn. schêmel | słowo poświadczone |
šeniån /šeńån/ | goleń, piszczel | śdn. schêne? schênen-bên? | słowo poświadczone |
šenkát /šenkot/ | darować, ofiarować | śdn. schenken | słowo poświadczone |
šenkiėr /šenťėr/ | szynkarz, właściciel gospody | śdn. schenker | słowo poświadczone |
šenŷ /šenåi/ | obręcz na kole wozu | śdn. schêne | poświadczone w l.mn.: šenvoi |
šikat /šikăt/ | posłać | śdn. schicken | poświadczone w czasie przeszłym: šikol |
šikat pusliád /šikăt püsľod/ | posłać (po kogoś) | šikăt + püsľod | poświadczone w czasie przeszłym: šikol püsľod |
šikat wech /šikăt vex/ | wysłać | šikăt + vex | poświadczone w czasie przeszłym: šikol vex |
šiniát /šińot/ | dziać się | śdn. schên | słowo poświadczone |
šinká /šinko/ | szynka | śdn. schenke | poświadczone jako šinťai, niejasne czy to GSg r.m. na *-u czy GSg r.ż. na *-y |
šipår /šipår/ | żeglarz | dn. Schipper | słowo poświadczone jako šiper, dodatkowo zasymilowane |
šlachtát /šlaxtot/ | ubijać, zarzynać (zwierzę) | niem. schlachten | słowo poświadczone |
šrekat /šrekăt/ | przestraszyć, wystraszyć | śdn. schrecken | czasownik pozbawiony zwrotności do pary z poświadczonym šrekot să |
šrekát sa /šrekot să/ | przestraszyć się | śdn. schrecken | poświadczone w czasie przeszłym: šrekol-să |
šribiát /šrib́ot/ | pisać | dn. schrīben | słowo poświadczone, obocznie srib́ot |
šriwår /šrivår/ | pisarz, kancelista | dn. Schriewer | słowo poświadczone, obocznie srivår |
šumá /šümo/ | piana | śdn. schûm | słowo poświadczone |
šumiat /šüḿăt/ | pienić się | šümo + -ăt | poświadczone w 3Sg: šüḿă |
šupia /šüṕă/ | szufla | śdn. schüppe | słowo poświadczone, obocznie süṕă |
šuriát /šüŕot/ | trzeć | śdn. schüren | słowo poświadczone |
šuwut /šüvüt/ | puchacz | śdn. schûwût | słowo poświadczone |
šu̇kȧria /šukaŕă/ | taczka | śdn. schûvkarre, schuvekarre | słowo poświadczone, obocznie šükaŕă |
šwadá /švodo/ | pokos, pas skoszonej roślinności | śdn. swâde, pod wpływem niem. | poświadczone w ASg: švodǫ |
T
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ták /tok/ | tak, w taki sposób | psł. *tako | słowo poświadczone |
tám /tom/ | tam | psł. *tamo | słowo poświadczone |
tárn /torn/ | wieża; więzienie | śdn. torn | słowo poświadczone |
tárn Bȧbål | wieża Babel | torn + Babål | kalka niem. Turmbau Babel, -el>-ål typowe |
tárk /tork/ | Turek | śdn. Torke | słowo poświadczone |
tarkuwe /torťüvĕ/ | tureckie | tork + -üvĕ | słowo poświadczone |
tȧbȧkî /tabaťai/ | tabaka | niem. Tabak + -åi | słowo poświadczone |
tȧbleta /tabletă/ | tabletka | niem. Tablette | zapożyczenie z typową asymilacją niem. -e>-ă, nic poza tym |
tå /tå/ | który (zaimek względny) | psł. *tъ | słowo poświadczone |
tåcîka /tåcaikă/ | tkacz | tåkăt + -aikă | słowo poświadczone, zob. tåkăc |
tåde /tådĕ/ | oto | psł. tъde | słowo poświadczone |
tågie /tåďĕ/ | więc, zatem | psł. *tъgdy | słowo poświadczone |
tåkac /tåkăc/ | tkacz | psł. *tъkačь | słowo poświadczone |
tåkat /tåkăt/ | tkać | psł. *tъkati | słowo poświadczone |
tål /tål/ | kark | psł. *tylъ | słowo poświadczone |
tåna /tånă/ | tona | por. niem. Tonne | słowo poświadczone |
tåri /tåri/ | trzy | psł. *tri | słowo poświadczone |
tåraj /tåroj/ | troje | psł. *trojь | słowo poświadczone |
tåslîwe /tåslaivĕ/ | popędliwy, drażliwy | psł. tъsklivъjь | słowo poświadczone |
tąg /tąg/ | pociąg | z tągnǫt | kalka niem. ziehen-Zug, por. głuż. ćah, dłuż. śěg, pl. pociąg, ukr. потяг |
teple /teplĕ/ | ciepły | psł. *teplъjь | słowo poświadczone |
tét /tet/ | chcieć | psł. *xъtěti | poświadczone liczne formy: cą, cis, cimĕ, citĕ, tex, texǫ, |
tiåma /ťåmă/ | ciemność | psł. *tьma | słowo poświadczone |
tiåmnu /ťåmnü/ | ciemno | ťåmă + -nü | słowo poświadczone, ale niepewne |
tin /tin/ | cyna | śdn. tinn | zapożyczenie niepoświadczonego słowa ze śdn., tak jak ołów (blij) |
tîd /taid/ | czas | śdn. tîd | słowo poświadczone |
tîchåm /taixåm/ | cicho, powoli | psł. *tixъmъ | słowo poświadczone |
tîchie /taix́ĕ/ | cichy | psł. *tixъjь | słowo poświadczone |
tîsîna /taisaină/ | cisza | taix́ĕ + -aină | wzorem głuż. ćišina, ros. тишина, z produktywnym -aină |
totèrnîcia /tötĕrnaićă/ | trąbka | dźwiękonaśladowcze | poświadczone zapożyczenie do dn.: Töterneitz |
Trebe /Trebĕ/ | Boże Narodzenie | psł. *terby | słowo poświadczone |
trepŷ /trepoi/ | schody | śdn treppe | słowo poświadczone |
tribne /tribnĕ/ | bożonarodzeniowy | psł. *terbьnъjь | słowo poświadczone |
tribne-mánd /tribnĕ-mond/ | grudzień | tribnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
trite /tritĕ/ | trzeci | psł. *tretьjь | słowo poświadczone |
trînácti /trainăcti/, trînádist /trainădist/, trînacte /trainoctĕ/ | trzynaście | psł. *tri na desęte | słowo poświadczone |
tore /törĕ/ I | drugi | psł. *vъtorъjь | słowo poświadczone |
tore /törĕ/ II | wtorek | psł. vъtorъjь | słowo poświadczone |
tǫcá /tǫco/ | chmura | psł. tǫča | słowo poświadczone |
tǫcne /tǫcnĕ/ | pochmurny | psł. *tǫčьnъjь | z poświadczonego tǫcnü |
tǫcnu /tǫcnü/ | pochmurno | psł. *tǫčьno | słowo poświadczone |
tufål /tüfål/ | ziemniak | lüneb. tüffel(ken) | zapożyczenie z lokalnego dn., -el>-ål typowe |
tuflek /tüflĕk/ | ziemniaczek | tüfål + -ĕk | zdrobnienie wzorem lüneb. tüffelken |
tuflene /tüflenĕ/ | ziemniaczany | tüfål + -enĕ | przymiotnik wzorem viv'ăs-vivasnenĕ |
tuflîste /tüflaistĕ/ | pole ziemniaków | tüfål + -aistĕ | por. ľån-lanaistĕ, głuż. běrna-běrnišćo i podob. |
tûcet /taucĕt/ | tuczyć | psł. tučiti | poświadczone w 3Sg: taucĕ |
tûcne /taucnĕ/ | tłusty, tuczny | psł. *tučьnъjь | słowo poświadczone |
tûk /tauk/ | tłuszcz | psł. *tukъ | słowo poświadczone |
tůcîdle /tåucaidlĕ/ | tłuczek | tåuct + -aidlĕ | nazwa narzędzia z typowym sufiksem -aidlĕ |
tůct /tåuct/ | tłuc | psł. tьlťi | słowo poświadczone |
tůk /tåuk/ | tłumacz | psł. *tъlkъ lub śdn. tolk | por. śdn. tolk, hol. tolk, prawdopodobnie ze wzch.-sł. толкъ |
tůknǫt /tåuknǫt/ | uderzyć | psł. *tьlknǫti | poświadczone w 3Sg: tåuknĕ |
tůste /tåustĕ/ | gruby; gęsty (o chmurze) | psł. *tъlstъjь | słowo poświadczone |
twiarde /tjordĕ/ | twardy | psł. *tvьrdъjь | słowo poświadczone |
tŷ /tåi/ | ty | psł. *ty | słowo poświadczone |
tŷkat /tåikăt/ | sadzić | psł. *tykati | poświadczone w 3Sg: tåicĕ |
U̇
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
u̇n /un/ | i; a | śdn. un | słowo poświadczone |
u̇ndega /undegă/ | przywara, nałóg | śdn. undege | słowo poświadczone |
u̇nnunte /unnütĕ/ | zbyteczny | śdn. unnutte | słowo poświadczone |
u̇tkȧpu̇nte /utkapuntĕ/ | wykastrowany | śdn. ûtkapûnt | dodatkowo zasymilowane poświadczone /utkapunt/ |
W
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
waliat /voľăt/ | walcować, wałkować, toczyć | psł. *vaľati | słowo poświadczone |
wanidia /voniďă/ | mieszkanie | śnd. woninge | słowo poświadczone |
waniat /vońăt/ | mieszkać | śdn. wanen | poświadczone w 3Sg: vońă, obocznie vońojĕ |
warblek /vorblĕk/ | wróbel | psł. *vorblikъ | słowo poświadczone, w liczbie mnogiej vorblĕ(???) |
wardát /vordot/ | czekać; uważać | śdn. warden | poświadczone w 3Sg: vordojĕ |
warena mǫka /vorenă mǫkă/ | zupa z mąki | vorenă + mǫkă | słowo poświadczone |
waret /vorĕt/ | gotować, warzyć | psł. *variti | słowo poświadczone |
warná /vorno/ | wrona | psł. *vorna | słowo poświadczone |
warną /vorną/ | wronię, młoda wrona | psł. *vornę | słowo poświadczone |
warst /vorst/ | kiełbasa, kiszka | śdn. worst | słowo poświadczone |
warta /vortă/ | wrota, brama | psł. *vorta | słowo poświadczone |
wartat /vortăt/ | obracać snopy | psł. *vortěti? | słowo poświadczone |
wartîdle /vortaidlĕ/ | tkacki nawój przedni | psł. *vortidlo | słowo poświadczone |
wás /vos/ | wasz | psł. *vašь | poświadczone w rodzaju żeńskim: vosă |
wȧdika /vadikă/ | serwatka | śdn. waddike | dodatkowo zasymilowane poświadczone: vadike |
wȧchtuwat /vaxtüvăt/ | czuwać, czyhać | śdn. wachten | poświadczone w 3Sg: vaxtojĕ |
wȧrá /varo/ | szpada | śdn. were | słowo poświadczone, być może vaŕo |
wȧrba /varbă/ | wierzba | psł. *vьrba | słowo poświadczone |
wȧrch /varx/ | kupa, górka | psł. *vьrxъ | słowo poświadczone |
wȧrchne /varxnĕ/ | najwyższy | psł. *vьrxъnъjь | słowo poświadczone |
wȧrchuwate /varxüvotĕ/ | napełniony po wierzch, kopiasty | psł. *vьrxovatъjь | słowo poświadczone |
wȧriát sa /vaŕot să/ | bronić się | śdn. weren | poświadczone w rozkaźniku: vaŕoj să |
wȧrk /vark/ | plaster miodu | śdn. werk/wark | poświadczone w GSg: varťau |
wȧrsak /varsăk/ | wierzch, wierzchołek, szczyt | psł. *vьršьkъ | słowo poświadczone |
wȧrt /vart/ | gospodarz | śdn. wert | słowo poświadczone |
wȧrtet /vartĕt/ | wiercić, obracać | psł. *vьrtiti | poświadczone w 3Sg: vartĕ |
wȧrtît sa /vartait să/ | wiercić się, obracać się, wirować | psł. *vьrtiti sę | poświadczone w 3Sg: varti să |
wȧrtuwa /vartüvă/ | gospodarzowa, gospodyni | vart + -üvă | słowo poświadczone |
wȧrtuwat /vartüvăt/ | gospodarować, gospodarzyć | vart + -üvot | poświadczone gerundium: vartüvonĕ |
wȧs /vas/ | wieś | psł. *vьsь | słowo poświadczone |
wȧsne /vasnĕ/ | wiejski | vas + -nĕ | przymiotnik utworzony podobnie jak plaug-plauznĕ |
wåbrŷ /våbråi/ | brew | psł. *obry | słowo poświadczone |
wåbá /våbo/ | oba | psł. *oba | poświadczone w innych formach: vibe, vibemă, våboi, våbüjĕx |
wåda /vådă/ I | woda | psł. *voda | słowo poświadczone |
wådă /vådă/ II | łydka | por. lüneb. Wåd, niem. Wade | słowo poświadczone |
wådna mȧlnîcia /vådnă malnaićă/ | młyn wodny | vådnĕ + malnaićă | słowo poświadczone |
wådne /vådnĕ/ | wodny | vådă + -nĕ | słowo poświadczone |
wådet /vådĕt/ | wodzić, prowadzić | psł. *voditi | iteratyw od /vist/ poświadczonego w 3Sg: vedĕ |
wågárd /vågord/ | ogród | psł. *ogordъ | słowo poświadczone |
wågardnek /vågordnĕk/ | ogrodnik | vågord + -nĕk | nazwa zawodu wzorem np. criv-crivnĕk |
wågiul /våďül/ | pustkowie | psł. *ogolь | słowo poświadczone |
wåchiota /våx́ötă/ | zdrowie | psł. *oxvota | poświadczone w ASg: våx́ötǫ |
wåchiotne /våx́ötnĕ/ | zdrowy, związany ze zdrowiem | psł. *oxvota | słowo poświadczone |
wåchwe /våxvĕ/ | zdrowy | psł. *oxvъjь | słowo poświadczone |
wåjá /våjo/ | szyja | psł. *vyja | słowo poświadczone, obocznie -jă, Polański rekonstruuje vojo, vojă |
wåkårst /våkårst/ I | dookoła, wokół (przysłówek) | psł. *okъrstъ | słowo poświadczone, odpowiednik niem. um, herum |
wåkårst /våkårst/ II | dookoła, wokół (przyimek) | psł. *okъrstъ | słowo poświadczone |
wåkàrstnîcia /våkărstnaićă/ | kromka chleba (krajana dookoła bochenka) | våkårst + -naićă | słowo poświadczone |
wåkiėnkiu /våťėnťü/ | okienko | våknü + -ťü | zdrobnienie poświadczonego våknü |
wåkiu /våťü/ | oko | psł. *oko | słowo poświadczone |
wåkninek /våkninĕk/ | szklarz | psł. *okъnenikъ | słowo poświadczone |
wåknu /våknü/ | okno | psł. *okъno | słowo poświadczone |
wål /vål/ | wół | psł. *volъ | słowo poświadczone |
wålak /vålăk/ | wołek, byczek? | psł. *volъkъ | słowo poświadczone |
wåle /vålĕ/ | wołowy, woli | psł. *volьjь | słowo poświadczone, por. vålüvĕ |
wålet /vålĕt/ | nalać, wlać | psł. *vъliti | słowo poświadczone |
wåluwe /vålüvĕ/ | wołowy | psł. *volovъjь | słowo poświadczone, por. vålĕ |
wåluwîna /vålüvaină/ | wołowina | psł. *volovina | formacja wzorem wołowina-wołowy z poświadczonego vålüvĕ |
wåluzet /vålüzĕt/ | włożyć | psł. *vъložiti | poświadczone w 3Sg: vålüzĕ |
wåmåknǫt /våmåknǫt/ | zamknąć | psł. *vъmъknǫti | słowo poświadczone |
wåmącet /våmącĕt/ | zmoczyć (bieliznę i inne pranie) | psł. *vъmęčiti | słowo poświadczone |
wåmerkat /våmerkăt/ | oznaczać, zaznaczać | vå- + śdn. marken~merken | słowo poświadczone |
wåmîska /våmaiskă/ | kaftan, kamizelka | śdn. wammis | słowo poświadczone |
wån /vån/ I | on | psł. *onъ | słowo poświadczone |
wån /vån/ II | na zewnątrz, przecz | psł. *vъnъ | słowo poświadczone |
wåna /vånă/ | na zewnątrz, poza? | psł. *vъně | słowo poświadczone |
wånám /vånom/ | tam, ówdzie | psł. *onamo | słowo poświadczone |
wånîdet /vådaidĕt/ | wejść | psł. *vъniti, bezokolicznik w analogji do tematu teraź. | słowo poświadczone |
wånû /vånau/ | na zewnątrz, na dwór | psł. *vъnu | słowo poświadczone, odpowiednik niem. aus, heraus |
wåpak /våpăk/ | znowu; natychmiast | psł. *opako | słowo poświadczone |
wåpást sa /våpost să/ | wpaść na coś, do czegoś | psł. *vъpasti sę | słowo poświadczone |
wåpet /våpĕt/ | jazgotać, wrzeszczeć, wykrzykiwać | psł. *vъpiti | poświadczone w 3Sg: våpajĕ |
wåpuwadet /våpüvodĕt/ | wprzęgać, zaprzęgać | psł. *vъpovaditi | poświadczone w 3Sg: våpüvodĕ |
wåpûs /våpaus/ | ogonek (także u owocu, narzędzia) | psł. opušь | słowo poświadczone |
wåpûstet /våpaustĕt/ | wpuścić | psł. *vъpustiti | poświadczone w rozkaźniku: våpaust |
wårat /vårăt/ | orać | psł. *orati | słowo poświadczone |
wårdát /vårdot/ | stać się, zostać | śdn. werden | słowo poświadczone, Polański sugeruje oboczność va-:vå- |
wås /vås/ | wesz | psł. *vъšь | słowo poświadczone |
wåsa /våsă/ | osa | psł. *osa | słowo poświadczone |
wåsac /våsăc/ | oset | psł. *osъtьcь | słowo poświadczone |
wåsak /våsăk/ | trzmiel czmiel | psł. *osъkъ | słowo poświadczone |
wåsk /våsk/ | wosk | psł. *voskъ | słowo poświadczone |
wåsla /våslă/ | osełka | psł. *osla | słowo poświadczone |
wåsme /våsmĕ/ | ósmy | psł. *osmъjь | słowo poświadczone |
wåsadet /våsodĕt/ | wsadzić (np. do więzienia) | psł. *vъsaditi | słowo poświadczone |
wåstat /våstăt/ | wstać | psł. *vъstati | słowo poświadczone |
wåstne /vås(t)nĕ/ | woskowy | psł. *voščьnъjь | słowo poświadczone |
wåstnu /våstnü/ | ostro zakończony kolec | psł. *ostьno | słowo poświadczone |
wåstruga /våstrügă/ | ostroga (też u koguta) | psł. *ostroga | słowo poświadczone, obocznie być może våstrüg |
wåstruw /våstrüv/ | wyspa rzeczna | psł. *ostrovъ | poświadczone jako toponim (Wüstrow), por. pl. ostrów 'zarośnięta wyspa rzeczna', dłuż. wótšow 'wyspa rzeczna', kasz. òstrów 'wyspa na rzece lub jeziorze' |
Wåstruw /Våstrüv/ | Wüstrow | psł. *ostrovъ | słowo poświadczone |
wåtåknǫt /våtåknǫt/ | włożyć, wetknąć, wsadzić | psł. *vъtъknǫti | słowo poświadczone, obocznie våtåknĕt |
wåtruca zena /våtrücă zenă/ | synowa | våtrücă + zenă | słowo poświadczone |
wåtrucak /våtrücăk/ | synek | våtrük + -ăk | słowo poświadczone |
wåtruk /våtrük/ | syn | psł. *otrokъ | słowo poświadczone |
wåtruce /wåtrücĕ/ | synowy, należący do syna | psł. *otročьjь | słowo poświadczone |
wåtŷkat /våtåikăt/ | wtykać | psł. *vъtykati | poświadczone w 3Sg: våtåicĕ |
wåtŷn /våtåin/ | płot | psł. *otynь | słowo poświadczone, być może obocznie våtĕn |
wåwåda /våvådă/ | książę | psł. *vojevoda | słowo poświadczone |
wåwet /våvĕt/ | owinąć, zawinąć | psł. *vъviti | słowo poświadczone |
wåwidcia /våvićă/ | księżna | psł. *vojevodьca | słowo poświadczone |
wåwlåct /våvlåct/ | nawlec | psł. *vъvelťi | słowo poświadczone |
wåwûzdet /våvauzdĕt/ | okiełznać | psł. *vъ(v)uzditi | poświadczone gerundium: våvauzdenĕ |
wåz /våz/ | wóz, fura | psł. *vozъ | słowo poświadczone |
wåzbet /våzbĕt/ | przybić | psł. *vъzbiti | słowo poświadczone |
wåzbust /våzbüst/ | przekłuć, otworzyć | psł. *vъzbosti | słowo poświadczone |
wåzbûdet /våzbaudĕt/ | obudzić | psł. *vъzbuditi | słowo poświadczone |
wåzdǫt /våzdǫt/ | rozdmuchać, nadmuchać | psł. *vъzdǫti | poświadczone w 3Sg: våzdåmĕ |
wåzdene /våzdenĕ/ | ubranie | psł. *vъzdenьje | słowo poświadczone |
wåzdét sa /våzdet să/ | ubrać się | psł. *vъzděti sę | słowo poświadczone |
wåzdewát sa /våzdevot să/ | ubierać się | psł. *vъzděvati sę | słowo poświadczone |
wåzdráz /våzdroz/ | głos, śpiew; melodia | psł. *vъz(d)razъ | słowo poświadczone |
wåzdrizȧl /våzdrizal/ | pas, pasek; rzemień | psł. *vъzdьržьlь | słowo poświadczone |
wåzdwîgnǫt /våzdvaignǫt/ | podnieść | psł. *vъzdvignǫti | słowo poświadczone |
wåzladát /våzlodot/ | naładować, załadować | våz- + lodot | słowo poświadczone |
wåzlet /våzlĕt/ | nalać, polać | psł. *vъzliti | słowo poświadczone |
wåznasat /våznosăt/ | podawać ton | psł. *vъznašati | słowo poświadczone |
wåzpîzde /våspaizdĕ/ | tyłek | psł. *vъzpizdьje | słowo poświadczone |
wåzpèluzet /våspĕlüzĕt/ | nałożyć | psł. *vъzpoložiti | słowo poświadczone |
wåzpirgnǫt /våspirgnǫt/ | pęknąć, rozpęknąć się | psł. *vъzpьrgnǫti | poświadczone w 3Sg: våspirgnĕ |
wåzsadet /våssodĕt/ | nałożyć, nasadzić | psł. *vъzsaditi | słowo poświadczone |
wåzt /våst/ | wziąć | psł. *vъzęti, z wyrównaniem | słowo poświadczone |
wåztåknǫt /våståknǫt/ | nasadzić, nałożyć | psł. *vъztъknǫti | słowo poświadczone |
wåztągnǫt /våstągnǫt/ | wciągnąć | psł. *vъztęgnǫti | słowo poświadczone |
wåztrąst /våstrąst/ | wstrząsnąć | psł. *vъztręsti | słowo poświadczone |
wåzwadiat /våzvoʒ́ăt/ | wznosić, podnosić | psł. *vъzvaďati | słowo poświadczone |
wåzwidet /våzvidĕt/ | podnieść, wznieść | psł. *vъzvoditi | słowo poświadczone |
wåzwiǫzat /våzv́ǫzăt/ | podwiązać | psł. *vъzvęzati | słowo poświadczone |
wåzwîme /våzvaimĕ/ | rozum | psł. *vъz(v)umьje | słowo poświadczone |
wåzwîmet /våzvaimĕt/ | zrozumieć | psł. *vъz(v)uměti | rekonstrukcja czasownika, od którego derywowano våzvaimĕ |
wåzzinet /våzzinĕt/ | spłoszyć, wypłoszyć | psł. *vъzgъnati, z wyrównaniem | słowo poświadczone |
wąze /vązĕ/ | węziej | psł. *ǫže | słowo poświadczone |
we /vĕ/ | w ciągu, przez, podczas | psł. *o(b) | poświadczone w wyrażeniu vĕ nüc (w ciągu nocy) |
wecet /vecĕt/ | krzyczeć | psł. *věťiti | poświadczone w 3Sg: vecĕ |
wecnek /vecnĕk/ | niższy urzędnik wiejski, goniec | psł. *věťьnikъ | słowo poświadczone |
wedet /vedĕt/ | wiedzieć | psł. *věděti | poświadczony imiesłów: vedącĕ |
wedru /vedrü/ | pogoda; słońce | psł. *vedro | słowo poświadczone |
wech /vex/ | precz | śdn. wech | słowo poświadczone, odpowiada niem. weg, davon |
wecha /vexă/? | wiązki chróstu, faszyny (u płotu) | psł. *věxa | poświadczone w l. mn.: vexvĕ |
wèbriazat /vĕbŕozăt/ | obciąć | psł. *obrězati | słowo poświadczone |
wèkrupet /vĕkrüpĕt/ | okropić | psł. *okropiti | słowo poświadczone |
wèplist /vĕplist/ | opleść | psł. *oplesti | poświadczony imiesłow: vĕplitenă |
wèrǫbet /vĕrǫbĕt/ | obrębić | psł. *orǫbiti | słowo poświadczone |
Wend /vend/ | Wend, Połabianin | niem. Wend? | z /vensťĕ/ - połabski, wendzki |
Wendliǫdu /Wendľǫdü/ | Wendland, kraj Wendów | Wend + ľǫdü | kalka niem. Wendland |
wenskie /vensťĕ/ | wendzki, połabski | vend + -sťĕ | z poświadczone vensťĕ < *vendьsky |
werne /vernĕ/ | prawdziwy | psł. *věrьnъjь | słowo poświadczone |
weslu /veslü/ | wiosło | psł. *veslo | słowo poświadczone |
wetàrnîcia /vetărnaićă/ | młyn wietrzny, wiatrak | v́otăr + -naićă | słowo poświadczone |
wiará /v́oro/ | prawda | psł. *věra | rozkład poświadczonego vernă - prawdziwa |
wiater /v́otĕr/ | wiatr | psł. *větrъ | słowo poświadczone |
wib /vib/ | o, w | psł. *ob | poświadczone w wyrażeniu: vib nidelă |
wibàdî /vibădai/ | resztki słomy, resztki jedzenia(?) | psł. *ob-jědi | słowo poświadczone |
wibarát /wiborot/ | obronić | wib- + borot | dokonany czasownik do pary z rekonstruowanym /borot/, etymologja /borot/ wzkazuje na istnienie /wiborot/ |
wibartat /vibortăt/ | obrócić, odwrócić | psł. *obortěti | słowo poświadczone |
wibawet /vibovĕt/ | objawić, odsłonić | psł. *ob(j)aviti | poświadczone w rozkaźniku: vibov |
wibeset /vibesĕt/ | zawiesić; powiesić | psł. *ob(v)ěsiti | słowo poświadczone |
wibet /vibĕt/ | ociosać | psł. *obiti | słowo poświadczone |
wibiád /vib́od/ | śniadanie | psł. *obědъ | słowo poświadczone |
wibmŷtet /vibmoitĕt/ | wynagrodzić | psł. *ob-mytiti | poświadczony imiesłów: vibmoitenă |
wibrŷt /vibråit/ | skopać, przekopać | psł. *obryti | poświadczone w 3Sg: vibråjĕ |
wicą /vicą/ | owca (jagnię?) | psł. *ovьčę | słowo poświadczone |
wice /vicĕ/ | owczy (chlew, ser, mleko) | psł. *ovьčьjь | słowo poświadczone |
wicene /vicenĕ/ | owczy (o mięsie) | psł. *ovьčenъjь | słowo poświadczone |
wicér /vicer/ | wieczór | psł. *večerъ | słowo poświadczone |
wicera /viceră/ | kolacja | psł. *večeřa | słowo poświadczone |
wicia /vićă/ | owca | psł. *ovьca | słowo poświadczone |
widene /videnĕ/ | odzież, ubranie | psł. *oděnьje | słowo poświadczone |
wigiėn /viďėn/ | ogień | psł. *ogňь | słowo poświadczone |
wignena klesta /vignenă klestă/ | szczypce kowalskie | vignenă + klestă | słowo poświadczone |
wignene /vignenĕ/ | ogniowy | psł. *ogňenъjь | słowo poświadczone |
wignene kamŷ /vignenĕ komoi/ | krzemień | vignenĕ + komoi | słowo poświadczone, ale w przeciwnym szyku, pewnie przez kalkę |
wiját /vijot/ | wiać | psł. *vějati | poświadczony imiesłów: vijąćă |
wiklip /viklip/ | snop wymłóconej słomy | psł. *oklepъ | słowo poświadczone |
wikǫset /vikǫsĕt/ | ogryźć | psł. *okǫsiti | poświadczone w 3Sg: vikǫsĕ |
wile /vilĕ/ | wiele, dużo | psł. *velьje | słowo poświadczone |
wilia /viľă/ | wola | psł. voľa | słowo poświadczone |
wilkamet /vilkomĕt/ | witać | dn. willkamen | poświadczone w czasie przeszłym: vilkăḿol |
wilkie /vilťĕ/ I | wielki, duży | psł. *velikъjь | słowo poświadczone |
wilkie /vilťĕ/ II | wielce, bardzo | psł. *veliko | słowo poświadczone |
wilne /vilnĕ/ | wolny, swobodny | viľă + -nĕ | przymiotnik o znaczeniu 'wolny' utworzony z braku słów o takim znaczeniu |
wilsa /vilsă/ | olsza, olcha | psł. *olьša | słowo poświadczone |
wimûriát /vimauŕot/ | omurować | vib- + mauren | poświadczone w imiesłowie: vimauŕonă |
winia /vińă/ | woń, zapach | psł. *voňa | słowo poświadczone |
winiat /vińăt/ | wygrywać, zyskiwać | śdn. winnen | poświadczone w 2Sg: vińăs |
winiát /vińot/ | pachnieć (ładnie) | psł. *voněti | poświadczone w 3Sg: vińojĕ |
winîcia /vinaićă/ | dyszel | psł. *ojьnica | słowo poświadczone |
wiǫzat /v́ǫzăt/ | wiązać | psł. *vęzati | słowo poświadczone |
wiper /vipĕr/ | wieprz | psł. *veprь | słowo poświadczone |
wiprawet /viprovĕt/ | oporządzać gospodarstwo domowe | psł. *opraviti | poświadczone gerundium: viprovenĕ |
wirgiat /virďăt/ | chłostać | psł. *vьrgati | słowo poświadczone |
wirgnǫt /virgnǫt/ | rzucić | psł. *vьrgnǫti | słowo poświadczone |
wiriål /viŕål/ | orzeł | psł. *orьlъ | poświadczone, ale w znaczeniu "sęp zajęczy", co jest wątpliwe |
wis /vis/ I | oś | psł. *osь | słowo poświadczone |
wis /vis/ II | wszystek | psł. *vьšь | słowo poświadczone |
wis tîd /vis taid/ | zawsze, cały czas | vis + śdn. tîd | słowo poświadczone |
wisakie /visoťĕ/ | wszelki | psł. *vьšakъjь | słowo poświadczone |
wise /visĕ/ | na pewno | śdn. wisse | słowo poświadczone |
wisedȧnisne /visedanisnĕ/ | powszedni, codzienny | psł. *vьšedьnešьnъjь | słowo poświadczone |
wisem /visĕm/ | osiem | psł. *osmь | słowo poświadczone |
wisèmdisiǫt /visĕmdiśǫt/ | osiemdziesiąt | psł. *osmь desętъ | słowo poświadczone |
wisèmnàdist /visĕmnădist/ | osiemnaście | psł. *osmь na desęte | słowo poświadczone |
wisèmnacti /visĕmnocti/ | osiemnaście | psł. *osmь na desęte | słowo poświadczone |
wisîna /visaină/ | osina | psł. *osina | poświadczone w l. mn.: visainĕ |
wismàru /vismărü/ | ośmioro | psł. *osmero | słowo poświadczone |
wist /vist/ | wieść | psł. *vesti | poświadczone w 3Sg: vedĕ |
wisŷpet /visåpĕt/ | pocałować | psł. *osypiti | poświadczone w rozkaźniku: visåip |
wisŷpît sa /visåipait să/ | pocałować się | psł. *osypiti sę | słowo poświadczone |
wit /vit/ | od | psł. *otъ | słowo poświadczone |
witwînet /vitvainĕt/ | wybaczyć | vit- + vainĕt | kalka niem. entschuldigen, por. ros. извинить |
witwînît sa /vitvainait să/ | przeprosić | vitvainait + să | co do zwrotności por. niem. sich entschuldigen |
wizsact /vissăct/ | posiekać, pociąć | psł. *jьz-sěťi | słowo poświadczone |
wiz /viz/ | z (kogo, czego) | psł. *jьz | słowo poświadczone |
wiz dali /viz doli/ | z daleka | psł. *jьz dali | słowo poświadczone |
wizde /vizdĕ/ | wszędzie | psł. *vьsьde | słowo poświadczone |
wîcne /vaicnĕ/ | miejski | vaikă + -nĕ | przymiotnik utworzony wzorem plaug-plauznĕ |
wîdét /vaidet/ | widzieć | psł. *viděti | poświadczone w 2Sg /vaiʒĕs/ |
wîdlŷ /vaidlåi/ | widły | psł. *vidly | słowo poświadczone |
wîchår /vaixår/ | wicher | psł. *vixrъ | słowo poświadczone |
wîjàlîcia /vajălaićă/ | sznur, powróz | psł. *vijalica | słowo poświadczone |
wîka /vaikă/ | miasto | śdn. wîk | słowo poświadczone, ale niepewny rodzaj |
wîna /vaină/ | wina, dług | psł. *vina | poświadczone pochodne typu vainĕk, vainĕ |
wînet /vainĕt/ | winić | vaină + -ĕt | czasownik z poświadczonych słów z tym morfemem |
wînîća /vainaićă/ | winnica | psł. *vinьnica | słowo poświadczone |
wîne /vainĕ/ I | winien | psł. *vinьnъjь | słowo poświadczone |
wîne /vainĕ/ II | wino | psł. *vino | poświadczone w partytywie /vaină/ |
wîne-mand /vainĕ-mond/ | październik | psł. *vino + śdn. mônd | słowo poświadczone |
wînek /vainĕk/ | winowajca, dłużnik | psł. *vinьnikъ | słowo poświadczone |
wînene /vainenĕ/ | winny, związany z winem | vainĕ + -enĕ | słowo poświadczone |
wîsenia /vaiseńă/, wîsîńa /vaisaińă/ | wiśnia (drzewo) | psł. *višeňa, višiňa | słowo poświadczone |
wîsét /vaiset/? | wisieć | psł. *visěti | poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/ |
wîsát /vaisot/ | zwisać? | psł. *visati | poświadczone w 3Sg: /vaisojĕ/ |
wîsná /vaisno/ | wiśnia (owoc) | psł. *višьňa | poświadczone w NPl: /vaisnåi/ |
wît sa /vait să/ | wić się | psł. *viti sę | poświadczony derywat: vajălaićă |
wlås /vlås/ | włos | psł. *volsъ | słowo poświadczone |
wlåsuwate /vlåsüvotĕ/ | włochaty, owłosiony | vlås + -üvotĕ | formacja podobna do nügă-nügotĕ, dren-drenüvotĕ |
wǫbål /vǫbål/ | studnia | psł. *ǫbъlь | słowo poświadczone |
wǫborak /vǫbörăk/ | skopek, węborek | psł. *ǫborъkъ | słowo poświadczone |
wǫdrát /vǫdrot/ | lamentować, biadać | śdn. wunderen | poświadczone w 3Sg: vǫdrojĕ |
Wǫger /vǫgĕr/ | Węgier | niem. Ungar lub. psł. *ǫgrъ | pożyczka z niem. lub rekonstrukcja ogólnosłow. etnonimu, -ĕ- wstawne jak w pesĕn |
wǫgiėl /vǫďėl/ I | węgiel | psł. *ǫglь | słowo poświadczone |
wǫgiėl /vǫďėl/ II | węgieł, kąt, róg | psł. *ǫglъ | poświadczone w toponimji: Fungal, Wungahl |
wǫgiėlnîste /vǫďėlnaistĕ/ | węglowisko, miejsce na węgiel | psł. *ǫglьnišče | poświadczone w toponimji: Winkeleitz, Fangeleitz, Wankneitzen |
wǫgior /vǫďör/ | węgorz | psł. ǫgořь | słowo poświadczone |
Wǫgioriǫta /Vǫďöŕǫtă/ | Seehausen | psł. *ǫgoręta | słowo poświadczone |
wǫs /vǫs/ | broda | psł. *ǫsъ | słowo poświadczone |
wǫsànîcia /vǫsănaićă/ | gąsienica | psł. *ǫsěnica | słowo poświadczone |
wǫsat /vǫsăt/ | wąchać; pachnieć, wydawać woń | psł. vǫšati | słowo poświadczone |
wǫsèpu̇c /vǫsĕpuc/ | golibroda | vǫs + dn. putzen | słowo poświadczone |
wǫsuwate /vǫsüvotĕ/ | brodaty | vǫs + -otĕ | formacja podobna do nügă-nügotĕ, dren-drenüvotĕ |
wǫtak /vǫtăk/ | wątek (tkacki) | psł. *ǫtъkъ | słowo poświadczone |
wǫzàlene /vǫzălenĕ/ | sękaty?, kolankowaty? | psł. vǫzъlenъjь? | słowo poświadczone, znaczenie całkiem niejasne |
wǫzål /vǫzål/ | węzeł | psł. *ǫzъlъ | słowo poświadczone |
wǫze /vǫzĕ/ I | powróz, sznur | psł. *ǫže | słowo poświadczone |
wǫze /vǫzĕ/ II | pierzyna; piernat | psł. *ǫže | słowo poświadczone |
wǫzîca /vǫzaică/ | powrozy, sznury | psł. *ǫžicě | słowo poświadczone |
wǫzkie /vǫsťě/ | wązki | psł. *ǫzъkъjь | poświadczone w toponimji: Wunski |
wǫzla /vǫzlă/ | kolanko źdźbła | psł. *vǫzъlę | słowo poświadczone |
wréch /vrex/ | orzech | psł. *orěxъ | słowo poświadczone |
wrisîka /vrisaikă/ | borówka, czarna jagoda | psł. *versika | poświadczone w l. mn.: v |
writene /vritenĕ/ | wrzeciono | psł. *verteno | słowo poświadczone |
wu̇nkȧr /vunkar/ | kosz wozowy, półkoszki | śdn. woen-kar | słowo poświadczone, może vǫkar? |
wûcet /vaucĕt/ | uczyć, przyzwyczajać | psł. *učiti | słowo poświadczone |
wûcîka /vaucaikă/ | nauczyciel | vauc- od vaucĕt + -aikă | złożenie wzorem bezaika, låzaika |
wûcnek /vaucnĕk/ | uczeń | vauc- od vaucĕt + -nĕk | złożenie wzorem ros. ученикъ |
wûchiu /waux́ü/ | ucho | psł. *uxo | słowo poświadczone |
wûja /vaujă/ | wuj, brat matki | psł. *uja | słowo poświadczone |
wûjewka /vaujefkă/ | ciotka, siostra matki | psł. *ujevъka | słowo poświadczone |
wûl /vaul/ | ul | psł. *ulь | słowo poświadczone |
wûsne /vausnĕ/ | skóra | psł. *usno | słowo poświadczone |
wûsnene /vausnenĕ/ | skórzany | vausnĕ + -enĕ | słowo poświadczone |
wûsta /vaustă/ | usta | psł. *usta | słowo poświadczone |
wûstene /vaustenĕ/ | ustny | vaustă + -enĕ | wybrano -enĕ dla uniknięcia homofonji z vausnĕ - skóra |
wûzda /vauzdă/ | uzda | psł. *uzda | słowo poświadczone |
wůce /våucĕ/ | wilczy | våuk + -ĕ | formacja wzorem korvo-korvĕ i wielu innych |
wůcka /våuckă/ | wilk, wilczek | psł. *vьlkъ + -ka | słowo poświadczone |
wůk /våuk/ | wilk | psł. *vьlkъ | słowo poświadczone |
wůná /våuno/ | wełna | psł. *vьlna | słowo poświadczone |
wůnene /våunenĕ/ | wełniany | psł. *vьlněnъjь | słowo poświadczone |
wŷkizat /voiťizăt/ | wybrać | voi- + śdn. kêsen | słowo poświadczone |
wŷsukie /voisüťĕ/ | wysoki | psł. *vysokъjь | słowo poświadczone |
wŷt /voit/ | wyć | psł. *vyti | poświadczone w 3Sg: vojĕ |
wŷtągnǫt /voitągnǫt/ | wyciągnąć | psł. *vytęgnǫti | poświadczone w 3Sg: voitągnĕ |
wŷtrǫdîwat /voitrǫdaivăt/ | spróchnieć | psł. *vytrǫdivěti | poświadczony imiesłów: voitrǫdaiv́onă |
wŷtupat /voitüpăt/ | wytopić | psł. *vytopati | słowo poświadczone |
wŷwirdiat /voivirďăt/ | wychłostać | psł. *vyvьrgati | słowo poświadczone |
wŷwist /voivist/ | wywieść, wyprowadzić | psł. *vyvesti | słowo poświadczone |
wŷwizat /voivizăt/ | wydalać | voi- + śdn. wiesen | poświadczone w 3Sg: voiviză |
wŷwizt /voivist/ | wywieźć | psł. *vyvezti | poświadczone w 3Sg: voivizĕ |
wŷwlåct /voivlåct/ | wywlec | psł. *vyvelťi | słowo poświadczone |
wŷwabet /voivobĕt/ | wywabić | psł. *vyvabiti | poświadczone gerundium: voivobenĕ |
wŷzȧrat /voizarăt/ | upatrzyć, wypatrzeć; przeznaczyć | psł. *vyzьrěti | poświadczone w cz. przeszłym: voizaŕăl |
wŷzinet /voizinĕt/ | wypłoszyć | psł. *vyženiti | słowo poświadczone |
Z
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
za /zo/ | za, dla | psł. *za | słowo poświadczone |
zabá /zobo/ | żaba | psł. *žaba | słowo poświadczone |
zabet /zobĕt/ | zapomnieć | psł. *zabyti | rozkład poświadczonego zobåit să |
zabka /zopkă/ | żaba drzewna, rzekotka | psł. *žabъka | słowo poświadczone |
zablǫdet /zoblǫdĕt/ | zabłądzić | psł. *zablǫditi | poświadczone w czasie przeszłym: zoblǫdål |
zabŷt sa /zobåit să/ | zapomnieć się | psł. *zabyti sę | poświadczone w czasie przeszłym: zobål-să |
zadȧrát /zodarot/ | zadzierać | psł. *zadirati | poświadczony imiesłów: zadarăjącĕ |
zadewát /zodevot/ | przeszkadzać | psł. *zaděvati | poświadczone gerundium: zodevonĕ |
zadust /zodüst/ | nieuprzejmość, niegrzeczność | psł. *žadostь | rozkład poświadczone zodüstaivĕ, por. dł. žadosć |
zadustîwe /zadüstaivĕ/ | nieuprzejmy, niegrzeczny | psł. *žadostivъjь | słowo poświadczone |
zagàwîcia /zogăvaićă/ | pokrzywa | psł. *žagavica | słowo poświadczone |
zagî /zoďai/ | piła | śdn. sâge | słowo poświadczone |
zając /zojąc/ | zając | psł. zajęcь | słowo poświadczone |
zającak /zojącăk/ | zajączek | psł. zajęčьkъ | poświadczone w l. mn.: zojącťĕ |
zajûtȧrne /zojautarnĕ/ | poranny | psł. *zajutrьnъjь | słowo poświadczone |
zajûtra /zojautră/ | rano, z rana | psł. *za jutra | słowo poświadczone |
zaká /zoko/ | rzecz | śdn. sâke | słowo poświadczone |
zawicera /zoviceră/ | wieczorem, pod wieczór | psł. *za večera | formacja analogiczna do zojautră |
zawicirne /zovicernĕ/ | wieczorny | psł. *zavečerьnъjь | formacja analogiczna do zojautarnĕ |
zát /zot/ | nasienie | śdn. sât | słowo poświadczone |
zȧlą /zalą/ | wyka | psł. zьlę?? | słowo poświadczone |
zȧlwȧja /zalvajă/ | szałwia | śdn. salwie | słowo poświadczone |
zȧn /zan/ | żniwo | psł. *žьnь | poświadczone w l. mn.: zanai |
zȧne /zanĕ/ | żyła | śdn. sane + -åi | słowo poświadczone |
zȧnîsne /zanaisnĕ/ | żniwny | psł. *žьnьšьnъjь | słowo poświadczone |
zȧnîsne-mánd /zanaisnĕ-mond/ | sierpień | zȧnîsne + śdn. mând | słowo poświadczone |
zȧrat /zarăt/ | patrzeć | psł. *zьrěti | słowo poświadczone |
zȧriadle /zaŕodlĕ/ | lustro | psł. *zьrědlo | słowo poświadczone |
zȧwat /zavăt/ | żuć | psł. *žьvati | słowo poświadczone |
zȧzana råná /zazonă råno/ | oparzenie | zazonĕ + råno | kalka niem. Brandwunde, por. głuż. wopalna rana |
zȧzànîcia /zazănaićă/ | zgorzel | zazonĕ + -aićă | formacja podobna do sekănaićă |
zȧzat /zazăt/ | palić, opalać, spalać | psł. *žьžati | słowo poświadczone |
zågle /zåglĕ/ | zły, rozgniewany | psł. *žьglъjь | słowo poświadczone |
zåglît sa /zåglait să/ | złościć się, gniewać się | zåglĕ + -ait să | czasownik na -ĕt |
zåmela /zåmelă/ | bułka | śdn. sêmele | słowo poświadczone |
zåwat /zåvăt/ | wołać, przywoływać | psł. *zъvati | poświadczone w 3Sg: züvĕ |
ząt /ząt/ | zięć | psł. *zętь | słowo poświadczone |
zątek /zątĕk/ | pan młody | psł. *zętikъ | słowo poświadczone |
zelǫd /zelǫd/ | żołądź | psł. *želǫdь | słowo poświadczone |
zena /zenă/ | żona, także kobieta | psł. *žena | słowo poświadczone |
zerawac /zerovăc/ | żarzący się popiół | psł. *žeravьcь | słowo poświadczone |
zewarnak /zevornăk/ | skowronek | psł. *ževornъkъ | słowo poświadczone |
zewat /zevăt/ | ziewać | psł. *zěvati | poświadczone w 3Sg: zevă (albo zevĕ) |
ziarnu /źornü/ | ziarno | psł. *zьrno | słowo poświadczone |
zil /zil/ | lina | śdn. sîl | poświadczone w l. mn.: zilåi |
zile /zilĕ/ | trawa | psł. *zelьje | słowo poświadczone |
ziliazene /ziľozenĕ/ | żelazny | ziľozü + -enĕ | słowo poświadczone |
ziliazu /ziľozü/ | żelazo | psł. *želězo | słowo poświadczone |
zimia /ziḿă/ | ziemia | psł. *zemьja | słowo poświadczone |
zimne /zimnĕ/ | ziemny, z ziemi | psł. *zemьnъjь | słowo poświadczone |
zimnek /zimnĕk/ | duch ziemny, podziemny duszek | psł. *zemьnikъ | słowo poświadczone |
zip /zip/ | mydło | śdn. sêpe | poświadczone w GSg: ziṕau |
zizîcka /zizaicka/ | kukułka | psł. *žežičьka | słowo poświadczone |
zîbår /zaibår/ | żubr | psł. *zǫbr, odnosowione | poświadczone w toponimji w złożeniu: Suberitz-feld (<*zubrica) |
zîd /zaid/ | Żyd | psł. *židъ | słowo poświadczone |
zîdé /zaide/ | struny (skrzypcowe) | śdn. seide | słowo poświadczone |
zîduwskie /zaidüfsťĕ/ | żydowski | zaid + -üv- + -sťĕ | złożenie, por. pol. żydowski, cz. židovský, głuż. židowski |
zîma /zaimă/ | zima | psł. *zima | słowo poświadczone |
zîma-mand /zaimă-mond/ | listopad | psł. *zima + śdn. mând | słowo poświadczone |
zîmiana /zaiḿonă/ | gorączka, dreszcze | psł. *ziměna | słowo poświadczone |
zîmne /zaimnĕ/ | zimny | zaimă + -nĕ | słowo poświadczone |
zîmnu /zaimnü/ | zimno | zaimă + -nü | słowo poświadczone |
zît /zait/ | żyć | psł. *žiti | poświadczone w 3Sg: zaivĕ |
zîtkiu /zaitťü/ | ziarnko zboża | zaitü + -ťü | poświadczone w l. mn.: zaitkă |
zîtne /zaitnĕ/ | zbożowy, na zboże | zaitü + -nĕ | słowo poświadczone |
zîtu /zaitü/ | zboże | psł. *žito | słowo poświadczone |
zîwat /zaivăt/ | życie; ciało; brzuch | psł. *životъ | słowo poświadczone |
zîwåtak /zaivåtăk/ | serce | psł. *životъkъ | słowo poświadczone |
zîwe /zaivĕ/ | żywy | psł. *živъjь | słowo poświadczone |
zlåd /zlåd/ | grad | psł. *želdь? *želdъ? | słowo poświadczone |
zlåta /zlåtă/ | złoto | psł. *zolto | słowo poświadczone |
zlåtene /zlåtenĕ/ | złoty, złocony | psł. *zoltenъjь | słowo poświadczone, Polański się waha, być może zlåtnĕ |
zmėjek /zmėjĕk/ | padalec | psł. *zmijikъ | słowo poświadczone, choć niepewne |
znajemne /znojemnĕ/ | znany | psł. *znajemьnъjь | słowo poświadczone |
znát /znot/ | znać | psł. *znati | słowo poświadczone |
zǫb /zǫb/ | ząb | psł. *zǫbъ | słowo poświadczone |
zǫbne /zǫbnĕ/ | zębny, zębowy | zǫb + -nĕ | przymiotnik jak plaug-plauznĕ |
zǫbnar /zǫbnăr/ | dentysta | zǫbnĕ + -ăr | złożenie na wzór grex-gresnăr, por. głuż. zubar |
zǫbne lekar /zǫbnĕ lekăr/ | dentysta | zǫbnĕ + lekăr | złożenie, kalka niem. Zahnarzt, por. głuż. zubny lěkar |
zǫdlet /zǫdlĕt/ | żądlić | zǫdlü + -ĕt | czasownik od poświadczonego słowa: zǫdlü |
zǫdlu /zǫdlü/ | żądło | psł. *žędlo | słowo poświadczone |
zriba /zribǎ/ | źrebię | psł. *žerbę | słowo poświadczone |
zribac /zribǎc/ | młody (roczny) koń | psł. *žerbьcь | słowo poświadczone |
zribîcia /zribaićǎ/ | młoda (roczna) klacz | psł. *žerbica | słowo poświadczone |
zunet /zünĕt/ | dzwonić | psł. *zvoniti | poświadczone w 3Sg: zünĕ |
zûk /zauk/ | żuk | psł. *žukъ | słowo poświadczone |
zůc /zåuc/ | żółć (wydzielina wątrobowa) | psł. *žьlčь | poświadczony rdzeń zåuk- w zåuknĕ; por. dłuż. žołc, głuż. žołč |
zůknǫt /zåuknǫt/ | żółknąć | psł. *žьlknǫti | poświadczone w 3Sg: zåuknĕ |
zwȧnet /zvanĕt/ | dźwięczeć, dzwonić | psł. zvьniti | poświadczone w 3Sg: zvanĕ |
zwån /zvån/ | dźwięk | psł. *zvonъ | słowo poświadczone (Schleicher) |
zwenu /zvenü/ | dzwono | psł. *zveno | słowo poświadczone |
zŷbat /zåibăt/ | kołysać | psł. *zybati | poświadczone w rozkaźniku: zåib |
zŷbát sa /zåibot să/ | bujać się | psł. *zybati sę | poświadczone w 3Sg: zåibi-să |
zŷbka /zåipkă/ | kołyska | psł. *zybъka | słowo poświadczone |