Szur

Cywilizacja Enenków (enen. Enenqili [ʔeneɴˈqili]) to cywilizacja świata Kyonu rozwijająca się nad południowo-wschodnim wybrzeżem głównego kontynentu, w kraine zwanej Szur (enen. Šʼur [ˈʃʼur]).

Nie stanowi jednolitego państwa, lecz jest luźnym związkiem niezaleźnych miast państw zwanych talesa (l. poj. talesati) rządzonych przez tahileów (l. poj. talen). Jednakże w ciągu ostatnich paruset lat w polityce Szuru dominować zaczęły tzw. Trzy Wielkie Talesa (enen. Lan Paqi Tātālesʼāti [ˈlam ˈpaqi taːtaːleˈsʼaːti]): Ejin (enen. Eyīn [ʔeˈjiːn]), Ewan (Ewan [ʔeˈwan]) oraz Tuwwa (Tuwwaʼ [ˈtuwːaʔ]).

Etymologia

Słowo Enenk, Enenek lub Eneni pochodzi od enenckiego słowa eneʼni [ʔeˈneʔni] (temat enen-) oznaczające człowieka, mieszkańca lub obywatela. Słowo Enenqili oznacza więc "ziemie ludzi" (qili "ziemia").

Słowo Szur tymczasem pochodzi najprawdopodobniej od przymiotnika šʼuri [ˈʃʼuri], które przetłumaczyć można jako "odłegy", "osamotniony".

Kalendarz

Enenkowie dzielą rok na piętnaście pięciodniowych tygodni. Dodatkowo co pięć lat dodaje się jeden specjalny dzień na koniec roku, by zapobiec przesunięciu pór roku (rok na Kyonie trwa ok. 75,2 ichniejszych dni). Ostatni dzień tygodnia jest dla większości ludzi wolny. Poza tym w wielu większych miastach odbywają się regularne, cotygodniowe targi.

Poszczególne tygodnie nie mają swoich nazw; są po prostu numerowane. Ponadto podawanie tygodnia w datach jest dosyć rzadkie. Zwykle, podając datę, wymienia się po prostu numer dnia w roku

Religia

Podstawowym pojęciem enenckiej religii jest Tixān [tiˈxaːn]. Słowo to trudno przetłumaczyć; jego znaczenie można przybliżyć jako "świat duchowy, idei", "eter"; jest to też słowo używane na określenie enenckiego panteonu, ogółu bóstw a często także innych istot niematerialnych. Wśród szurskich duchownych i uczonych nie ma zgody co do natury Tichanu — jedni uznają go za osobowe bóstwo a nawet czczą, inni traktują go raczej jako metaforę rzeczywistej natury świata, niedostrzegalnej dla ludzkiej percepcji.

Pierwotnym bóstwem Enenków jest Ūli — Bóg Słońce — który rozjaśnił pustki Tichanu, tworząc w ten sposób świat rzeczywisty — niebo i ziemię. Z powodu tabu nazywany jest często "Niemową" (enen. Meytālešiʼni [mejtaːleˈʃiʔni]), ponieważ uznaje się, iż po ukończeniu swego dzieła Uli udał się z powrotem do swego niebiańskiego pałacu i odtąd nie ingeruje bezpośrednio w sprawy świata. Nie oznacza to jednak, iż nie ma on znaczenia w wierzeniach Enenków — jest on gwarantem istnienia całego świata materialnego. Nie zanosi się do niego prywatnych intencji, ale kult Ulego, prowadzony przez "Niemych kapłanów" (enen. Meytāle Tihixāneani [mejˈtaːle tihixaːneˈani]), jest trzonem enenckiego społeczeństwa; bluźnienie na Boga Słońce zazwyczaj jest karane śmiercią.