Darol
| Typ: | a priori |
|---|---|
| Rodzaj: | artystyczny |
| Lista conlangów | |
Darol [däroɫ] (dosł. język) - język sztuczny tworzony przez Milyamda wiosną 2010 roku. Jedną z jego charakterystycznych cech jest odmiana przodówkowa.
Fonologia
Oryginalną cechą jest dwudzielność fonologii. Występują głoski twarde i miękkie. Norma ortograficzna przyjmuje spółgłoski miękkie za alofony spółgłosek twardych przed samogłoskami przednimi.
Spółgłoski
| Wargowe | Dziąsłowe | Tylnojęz. | |
|---|---|---|---|
| Nosowe | m | n/ɲ n |
|
| Zwarte | p | t/ts̪ t |
k/tʃ c |
| b | d/dz̪ d |
g/dʒ g | |
| Szczelinowe | f | s/θ s |
x/ʃ h |
| v | z/ð z | ||
| Boczne | ɫ/ʎ l |
||
| Drżące | r/rʲ r |
Dla symboli w parach:
- pierwszy znak oznacza głoskę przed samogłoskami tylnymi/twardymi;
- drugi znak oznacza głoskę przed samogłoskami przednimi/miękkimi.
Na oznaczenie spółgłoski miękkiej na końcu wyrazu stosuje się literę -i- przed ostatnią samogłoską, np.:
- -oz [oz], -oiz [oð];
- -il [iɫ], -iil [iʎ];
- -ed [ed], -eid [edz̪].
W tabelach symbolizuje to gwiazdka *.
Samogłoski
| Przednie | i | ʉ ü |
ɵ ö |
e | ɛ̃ ẽ |
æ ä |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Tylne | ɯ ı |
u | o | ʌ̃ ã |
ä a |
Czasowniki
Czasowniki odmieniają się przez aspekty, osoby i liczby przyłączając końcówki i przodówki. Koniugacja dzieli się na trzy grupy (F, B, C) i trzy typy (1, 2, 3) w zależności od tego, jak zaczyna i kończy się temat.
Przedrostki zależące od grupy i końcówki determinowane typem współtworzą cyrkumfiksy, np. dla 1. os. l. mnogiej asp. wielokrotnego:
| Grupa | ||||
|---|---|---|---|---|
| F | B | C | ||
| Typ | 1 | an-na anüpına |
nim-na nimohina |
ni-na nicolana |
| 2 | an-a anöla |
nim-a nimıza |
ni-a nipela | |
| 3 | an-ä anilä |
nim-ä nimasä |
ni-ä nilınä | |
Typy
- typ 1 obejmuje rdzenie zakończone samogłoską, np. üpı [ʉpɯ], ohi [oʃi];
- typ 2 obejmuje rdzenie zakończone spółgłoską twardą, np. pel [pʲeɫ], öl [ɵɫ];
- typ 3 obejmuje rdzenie zakończone spółgłoską miękką, np. ais [ɑθ], lıin [ɫɯɲ].
Końcówki zależą od aspektu i liczby.
| Aspekt wielokrotny |
Aspekt ciągły |
Aspekt dokonany |
Tryb rozkazujący | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| l. poj. | l. mn. | |||||
| Typ | 1 | -na ~ohina |
- ~ohi |
-n ~ohin |
-nı ~ohinı |
-nã ohinã |
| 2 | -a ~pela |
- ~pel |
- ~pel |
-ı ~pelı |
-ã pelã | |
| 3 | -ä ~asä |
- * ~ais |
- * ~ais |
-i ~asi |
-ẽ asẽ | |
Grupy
- grupa F (ang. Front vowel) obejmuje rdzenie zaczynające się samogłoską przednią, np. iil [iʎ], öl [ɵɫ], üpı [ʉpɯ];
- grupa B (ang. Back vowel) obejmuje rdzenie zaczynające się samogłoską tylną, np. ız [ɯz], ais [ɑθ], ula [uɫɑ];
- grupa C (ang. Consonant) obejmuje rdzenie zaczynające się spółgłoską, np. pel [pʲeɫ], lıin [ɫɯɲ], cola [koɫɑ].
| Grupa | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| F | B | C | ||||
| Aspekt wielokrotny | ||||||
| Osoba | L. poj. | L. mn. | L. poj. | L. mn. | L. poj. | L. mn. |
| 1. | m- milä |
an- anilä |
m- mohina |
nim- nimohina |
im- impela |
ni- nipela |
| 2. | v- vilä |
v- vohina |
u- upela | |||
| 3. | - ilä |
- ohina |
- pela | |||
| Aspekt ciągły | ||||||
| Osoba | L. poj. | L. mn. | L. poj. | L. mn. | L. poj. | L. mn. |
| 1. | mer- meriil |
n- niil |
mer- merohi |
nim- nimohi |
me- mepel |
nö- nöpel |
| 2. | var- variil |
av- aviil |
var- varohi |
av- avohi |
va- vapel |
ava- avapel |
| 3. | ar- ariil |
- ohi |
a- apel | |||
| Aspekt dokonany | ||||||
| Osoba | L. poj. | L. mn. | L. poj. | L. mn. | L. poj. | L. mn. |
| 1. | m- miil |
ãn- ãnili |
mät- mätohin |
ãn- ãnohinı |
am- ampel |
ã- ãpelı |
| 2. | vam- vamiil |
uv- uvili |
vat- vatohin |
ut- utohinı |
vam- vampel |
vo- vopelı |
| 3. | - iil |
- ili |
- ohin |
- ohinı |
- pel |
- pelı |