Ergatywność częściowa

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Ergatywność częściowa (nazywana też rozszczepioną, ang. split ergativity) to ergatywność cechująca tylko niektóre struktury danego języka. Są języki, które przejawiają różne rodzaje stosunków morfosyntaktycznych w różnych segmentach gramatyki. Istnieją wśród języków określone tendencje, według których mogą współistnieć w jednym języku stosunki mianownikowo-biernikowe i ergatywno-absolutywne.

Do kryteriów podziału należą:

Zasadą jest, że jeżeli występuje tu niejednolitość stosunków morfosyntaktycznych, to rzeczownik lub zaimek stojący wyżej w hierarchii żywotności odmienia się biernikowo, a stojący niżej ergatywnie. Granica może przebiegać w różnych miejscach zależnie od języka, np. między zaimkiem pierwszej osoby o odmianie biernikowej a innymi zaimkami i rzeczownikami albo między zaimkami osobowymi a rzeczownikami. Między imionami gramatycznymi o odmianie biernikowej a tymi o odmianie ergatywnej mogą się plasować imiona gramatyczne wykazujące stosunki trójdzielne lub neutralne.
  • rodzaj czasownika albo stopień wolicjonalności (patrz: języki aktywne)
  • czas, aspekt lub tryb czasownika
  • podrzędność lub nadrzędność zdania
  • rozłam między systemem przypadków a wykładnikami związku zgody na czasowniku
  • rozłam między morfologią a składnią (np. szyk zdania, tworzenie zdań podrzędnych i współrzędnie złożonych)