Język armorycki
Język armorycki Lenfe aermourcine | |
---|---|
Sposoby zapisu: | Łacińskie |
Typologia: | Fleksyjny VSO |
Faktycznie | |
Utworzenie: | Henryk Pruthenia w 2018 |
W Adnacie | |
Używany w : | brak |
Klasyfikacja: | j. indoeuropejskie
|
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język armorycki - język używany przez Armoryków zamieszkujących Adnatę.
Zapis
A a | Ae ae | Au au | B b | C c | CC cc | Ch ch | D d | Dh dh | E e |
[a] | [aə]~[æ] | [aʊ] | [b] | [k] | [x] | [ʃ] | [d] | [ð] | [e]~[ə] |
Eu eu | É é | F f | G g | GG gg | Gn gn | H h | I i | J j | K k |
[eʊ]~[œ] | [ɛ] | [f] | [g] | [ɣ] | [ɲ] | [h], [x], ∅ | [i], [j] | [ʒ] | [k] |
L l | LL ll | M m | N n | O o | Ou ou | Ô ô | Œ œ | P p | Q q |
[l] | [ʎ] | [m] | [n] | [o] | [u] | [ɔ] | [œ] | [p] | [kf] |
R r | S s | SS ss | T t | Th th | U u | Ui ui | V v | W w | X x |
[r] | [s], [z] | [s] | [t] | [θ] | [u] | [y] | [v] | [v] | [ks], [gz] |
Y y | Z z | ||||||||
[j], [i], [y] | [z] |
Dwuznaki ae i eu w zależności od dialektu mogą być wymawiane jako jedna samogłoska, lub jako dyftongi. Znaki h, k, q, w i x występują jedynie w zapożyczeniach.
Ortografia
Przeczenie nou z przymiotnikami piszemy przy pomocy łącznika ‐.
Zmiany fonetyczne
- iV, eV > jV
- a, ā > a
- e, ae > ɛ
- ē, oe > e
- i, y > ɪ > e
- ī, ȳ > i
- o > ɔ
- ō > o
- u > ʊ > o
- ū > u
- au > au
- -m > -0
- h > 0
- ns > s
- VrsV > ss
- LvV > LbV
- -er, -or > -re, -ro
- kj, gj > k', g' ?
- kt, ks > jt, js
- I dyfotngizajca (w akcentowanych sylabach otwartych i przed zmiękczonymi i Cj:
- ɛ > ie
- ɔ > uo > eu (reinterpretacja w nagłosie uo > vo)
- Lenicja (V_V, w wygłosie, przed /r/)
- b, d, g > v, ð, ɣ
- p, t, k > b, d, g
- gn, ng > ɲ
- kl, gl > ʎ
- upadek nieakcentowanych (nie w wygłosie)
- jC > jC'
- ssj, ss', js' > ʃ
- II dyftongizacja (w otwartej sylabie, nie przed palatalizowaną):
- e > ei > oi
- o > ou
- a > ae
- u > ue > ui
- ɣ_ > 0
- -Cs > -Cθ
- f, p, k > 0 (przed wygłosowym s, t, θ)
- p, t, k, g > f, θ, x, ɣ (R_V, Z_V, S_)
- VlC, VrC > VwC, VeC (przed zwartymi)
- p', b', m' VV > pʃ, bʒ, ɲʒ
- 'a > ɛ
- a (po nieakcentowanej, w sylabie otwartej) > ɛ (za wyjątkiem wygłosu)
- u > ɛ (w sylabie akcentowanej zamkniętej przed miękką)
- Cj > CC' (zwarte)
- akcent na pierwszą sylabę
- depalatalizacja spółgłosek w sylabach nieakcentowanych
- ttj, tt', ddj, dd' > th', dh'
- VsC, VɣC, > VC
- k', g', j- > ʃ, ʒ, dz-
- ɣ', x' > dʒ, tʃ > j, s
- ka-, ga- > ʃa, ʒa
- CC > C (zwarte)
- sc, sx > ʃ
- dz > z
- wypadnięcie nieakcentowanego ɛ, e (nieregularne, czasem zachowane, jeżeli powstaje trudna zbitka, czasem to zbitka jest uproszczana).
- wypadnięcie -s
- p, b, t, d, k, g V_SC > 0
- -i, -u, -a > -ə [e]
- -v, -dh, -ɣ, -z > -f [f], -dh [th], -x [gg], -z [ss]
- C' > C (za wyjątkiem /ʎ/, /ɲ/)
- oi > oe [œ]
Gramatyka
Zaimki
Zaimki osobowe
Cas. | Sg | Pl | Zwrotny | ||
---|---|---|---|---|---|
1. | 2. | 1. | 2. | ||
Nom. | zœo | tui | nou | vou | |
Gen. | mieye | tuye | neuthro | véthro | soye |
Dat. | mi | tœf | nove | vove | sœf |
Acc. | mœ | tœ | nou | vou | sœ |
mie | tie | ne | ve | se | |
Loc. | mi | tœf | nove | vove | sœf |
Poss. | mie | tou | nothér | véthér | sou |
Cas. | Sg | Pl | ||
---|---|---|---|---|
m | f | n | ||
Nom. | œll | œlle | œllod | elle |
Gen. | ello | oyor | ||
Dat. | elle | ellef | ||
Acc. | elle | œlle | œllod | œllo |
'(e)l | 'le | 'de | 'lo | |
Loc. | œllo | œlle | œllo | ellef |
Poss. | ellér | œllér | œllér | œllour |
Zaimki wskazujące
Cas. | Sg | Pl | ||
---|---|---|---|---|
m | f | n | ||
Nom. | e | zœe | ed | zee |
Gen. | zeo | zœor | ||
Dat. | zee | zeef | ||
Acc. | zœo | zœe | ed | zœo |
Loc. | zœo | zœe | zœo | zeef |
Voc. | e | zœe | ed | zee |
Rodzajnik
W języku armoryckim występuje jedynie rodzajnik nieokreślony. Częstym zjawiskiem jest ściąganie się przyimka i rodzajnika.
Cas. | Sg | Pl | ||
---|---|---|---|---|
m | f | n | ||
Nom. | un | ne | une | ugne |
n' | n' | n' | gn' | |
Gen. | ugne | unour | ||
Dat. | ugne | ugne | ||
Acc. | uno | ne | uno | ugne |
n' | n' | n' | n' | |
Abl. | uno | une | uno | ugne |
Rzeczownik
Cas. | I | II | III | IV | V | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
f | m | n | m | f | n | m | n | f | ||
Sg | Nom. | -e | -∅, -e | -o, -e | -∅ | -e | -∅ | -∅ | -e | -e |
Voc. | e | e | e | |||||||
Acc. | o | ∅ | o | e | ||||||
Dat. | ∅ | o | e | oy | ey | |||||
Loc. | e | e | ||||||||
Gen. | ∅ | e | e | e | e | ey | ||||
Pl | Nom. | -∅ | -e | -e | -fe | -e | ||||
Voc. | ||||||||||
Acc. | ||||||||||
Dat. | ef | ef | ef | fef | œf | |||||
Loc. | ||||||||||
Gen. | aer | or | o | fou | œr |
Cas. | Sg | Pl |
---|---|---|
Nom. | acfe | acf |
Gen. | acf | acfaer |
Dat. | acf | acfef |
Acc. | acfe | acf |
Loc. | acf | acfef |
Voc. | acfe | acf |
|
|
|
|
Cas. | Sg | Pl |
---|---|---|
Nom. | doy | douge |
Gen. | douge | dougo |
Dat. | douge | dougef |
Acc. | doug | douge |
Loc. | douge | dougef |
Voc. | douge | douge |
|
|
Cas. | Sg | Pl |
---|---|---|
Nom. | dye | dye |
Gen. | dyey | dyœr |
Dat. | dyey | dyœf |
Acc. | dye | dye |
Loc. | dye | dyœf |
Voc. | dye | dye |
Czasownik
Wszystkie łacińskie koniugacje zachowały się we współczesnym języku armoryckim.
Bezokolicznik
W j. armoryckim bezokolicznik przyjmuje końcówki:
- -aer dla I koniugacji, np. aemaer "kochać"
- -œr dla II koniugacji, np. aevœr "mieć"
- -œr dla III koniugacji, np. lieyœr "czytać"
- -ir dla IV koniugacji, np. audhir "słyszeć"
Imiesłów czynny
W j. armoryckim imiesłów czynny przyjmuje końcówki:
- -as, dla I koniugacji, np. aemas "kochający"
- -es dla II koniugacji, np. aeves "posiadający"
- -os dla III koniugacji, np. lieyos "czytający"
- -(y)os dla IV koniugacji, np. audhyos "słyszący"
Odmieniają się one jak standardowe przymiotniki I deklinacji. Jedynym wyjątkiem jest rozszerzenie tematu o -nd-, np. aemas "kochający", ale aemande "kochająca.
Czas teraźniejszy prosty
Opisuje on zdarzenia mające miejsce w teraźniejszości.
Konstrukcja:
PRS
Pers. | I | II | III | IV | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sg | Pl | Sg | Pl | Sg | Pl | Sg | Pl | |
1. | -∅ | aem | e | œm | -∅ | em | e | im |
2. | th | aet | th | œt | th | et | th | it |
3. | at | an | t | en | t | ont | t | yon |
W formie 2. i 3. osoby liczby pojedynczej, gdzie występująca końcówka nie zawiera samogłoski, czasami, przy obecności trudnych do wymówienia zbitek, zostaje dodana samogłoska é.
Czas teraźniejszy złożony
Opisuje prawdy ogólne, zdarzenia powtarzalne.
Konstrukcja:
BYĆ-PRS + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY
Czas przeszły niedokonany
Opisuje:
- zdarzenia przeszłe, które nie zostały zakończone;
- zdarzenia przeszłe, których trwanie było rozciągnięte w czasie;
- zdarzenia przeszłe, na tle których dochodziło do innych wydarzeń.
IMP
Czas przeszły dokonany prosty
Opisuje:
- zdarzenia przeszłe, które zostały zakończone
- zdarzenia przeszłe, które wydarzyły się tylko raz
- zdarzenia przeszłe, które miały miejsce kolejno po sobie
Konstrukcja:
PERF
Czas przeszły niedokonany złożony
Opisuje powtarzalne zdarzenia przeszłe, dawne zwyczaje.
Konstrukcja:
BYĆ-IMP + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY
Czas przeszły dokonany złożony
Opisuje wykonane czynności, w wyniku których doszło do zmiany stanu.
Konstrukcja:
BYĆ-PERF + IMIESŁÓW PRZESZŁY CZYNNY
Czas zaprzeszły niedokonany
Opisuje zdarzenia przeszłe, które miały miejsce przed innym zdarzeniem przeszłym, przy czym, posiadające rozciągnięty w czasie charakter.
Konstrukcja:
BYĆ-PPERF + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY
Czas zaprzeszły dokonany
Opisuje zdarzenia przeszłe, które miały miejsce przed innym zdarzeniem przeszłym.
Konstrukcja:
PPERF
Czas przyszły niedokonany
Opisuje:
- zdarzenia przyszłe, które nie mają ograniczonego czasu trwania;
- zdarzenia przyszłe, których zaistnienie nie jest pewne;
- plany przyszłych działań;
- chęci przyszłych działań.
Konstrukcja:
BYĆ-FUT + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY
Czas przyszły dokonany
Opisuje zdarzenia przyszłe, które maja mieć jednokrotny charakter lub których prawdopodobieństwo wydarzenia się jest uznawane za pewne.
Konstrukcja:
BYĆ-FUTPERF + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY
Tryb łączący prosty
Za jego pomocą wyraża się:
- rozkazy wobec osób starszych, a także nieznanych i wyżej postawionych;
- używany w zdaniach podrzędnych;
- używany w mowie zależnej.
Konstrukcja:
SUB
Czas łączący złożony
Za jego pomocą wyraża się chęci, życzenia, a także możliwe zdarzenia. Używany też jest w zdaniach warunkowych.
Konstrukcja:
BYĆ-SUB + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY
Leksyka
Kalendarz
Nazwy miesięcy
Miesiąc | Armorycki |
---|---|
Styczeń | Zanoarie |
Luty | Févroarie |
Marzec | Marthe |
Kwiecień | Abrile |
Maj | Maeye |
Czerwiec | Zuigne |
Lipiec | Cfintile |
Sierpień | Séchile |
Wrzesień | Séténvrée |
Październik | Ôdhovrée |
Listopad | Neumvrée |
Grudzień | Dhœmvrée |
Dni tygodnia
Dzień tygodnia | Forma dzierżawcza | |
---|---|---|
Poniedziałek | Lunée | lunaere |
Wtorek | Maetée | maethaere |
Środa | Méycre | méycriaele |
Czwartek | Zeuve | zôviéle |
Piątek | Viœnre | viœnriaele |
Sobota | Sadoyne | sadoynaele |
Niedziela | Soulée | soulére |