Język szyrneński

Język szyrneński ???? ????
Sposoby zapisu:	cyrylica
Typologia:	fleksyjny SOV
Faktycznie
Utworzenie:	Henryk Pruthenia w 2017
W
Klasyfikacja:	J. bałtosłowiańskie szyrneńskie szyrneński
Lista conlangów

Zobacz też słownik tego języka.

Język szyrneński - sztuczny język bałtosłowiański. Używany jest na terenie Szyrni, jednej z rosyjskich guberni. Zapisywany jest cyrylicą. Charakteryzuje się daleko posuniętymi zmianami fonetycznymi.

Etymologia nazwy

Nazwa Szyrnów wywodzi się od PIE słowa *ḱern- "róg" (PBS *śirʔnaʔ), z którym spokrewnione jest polskie słowo sarna.

Zapis

Do zapisu współczesnego języka szyrneńskiego używa się zmodyfikowanej cyrylicy.

• Аа

/a/

• Бб

/b/

• Вв

/v/

• Гг

/g/

• Дд

/d/

• Єє

/e/

• Жж

/ž/

• Зз

/z/

• Ии

/i/, /j/

• Іі

/i/, /j/

• Кк

/k/

• Лл

/l/

• Рр

/r/

• Мм

/m/

• Нн

/n/

• Оо

/o/

• Пп

/p/

• Рр

/r/

• Сс

/s/

• Тт

/t/

• Уу

/u/

• Фф

/f/

• Хх

/h/~/k/

• Шш

/š/

• Ѳѳ

/f/

• Ѵѵ

/y/

Historia

Język szyrneński stanowi wysunięty najbardziej na północny-wschód przyczółek dawnej bałtosłowiańszczyzny. W wyniku tego obecne są w nim zapożyczenia z okolicznych języków ugro-fińskich, a także w mniejszej skali turkijskich. W średniowieczu, a także następnie w czasach współczesnych, na język szyrneński w dużym stopniu wpływał język staro-cerkiewno-słowiański, a także rosyjski (w szczególności w czasach współczesnych).

Pierwsze zabytki pisane pochodzą już z XIII wieku, kiedy to zaczęto tłumaczyć urywki Biblii z greki i SCS-u. Na ten czas datuje się wiele zapożyczeń dotyczących życia religijnego i państwowego z greki, SCS-u i z języka staroruskiego. W czasie rozdrobnienia Rusi, a także następnie w czasie niewoli tatarskiej, zaczął się formułować literacki język szyrneński. Wraz ze zjednoczeniem Rusi i coraz większym spadkiem autonomii Szyrni, język rosyjski zaczął zajmować miejsce języka szyrneńskiego, przede wszystkim w ośrodkach miejskich. Wraz z rewolucją przemysłową język szyrneński powrócił do miast ze względu na masowy napływ ludności roboczej.

Współcześnie język szyrneński jest jednym z języków urzędowych Guberni Szyrneńskiej. Obserwuje się także proces zapożyczenia wielu terminów z języka rosyjskiego.

Procesy fonetyczne

Spółgłoskowe:

• š, ś, ź > š, ž
• k, g > t, d (przed e, i, j)
• NC > NG
• asymilacja postępowa:
  • CSV > CCV
  • SC > SSV
• VSV > VZV
• VSSV > VSV
• NZ > NN
• CR > SR
• GR > ZR
• w > j (przed i, e)
• w > v

Samogłoskowe:

• i-przegłos:
  • u > y
  • a > e
  • ai > ei
  • au > eu
  • ū > ȳ
  • ā, ō > ē
• monoftongizacja
  • au > ō
  • eu > ȳ
  • ei > ī
• utracenie długości:
  • ā, ō, ū > o
  • ē > a
  • ī > e
• akcent na pierwszą sylabę
• prelabializacja nagłosowego o (#o > #vo)

Gramatyka

Rzeczownik

W języku szyrneńskim występują cztery deklinacje:

• I, męska, należą do niej rzeczowniki przyjmujące w mianowniku końcówkę -а;
• II, żeńska, należą do niej rzeczowniki przyjmujące w mianowniku końcówkę -о, a w dopełniaczu -ос;
• III, miękka, należą do niej rzeczowniki przyjmujące w mianowniku końcówkę -и;
• IV, spółgłoskowa, należą do niej rzeczowniki przyjmujące w mianowniku końcówkę -о, których temat w przypadkach rozszerzony jest o spółgłoskę.

Szczególnymi cechami języka szyrneńskiego są:

• wspólna końcówka liczby mnogiej dla wszystkich deklinacji -є;
• synkretyzm acc. sg. i gen. pl.
• tworzeniem acc. sg. od gen. pl.

Deklinacja I

Do deklinacji męskiej należą wszystkie rzeczowniki przyjmujące w mianowniku końcówkę -а. W wołaczu dochodzi do synkretyzmu obu liczb.

Deklinacja I єіина "owca"
Przypadek	Sg	Pl
Nom.	єіина	єіинє
Gen.	єіино	єіинун
Dat.	єіинє	єіинамас
Acc.	єіинун	єіинунс
Ins.	єіино	єіинама
Loc.	єіинє	єіинєжу
Voc.	єіинє	єіинє

Deklinacja II

Do deklinacji II należą w większości rzeczowniki rodzaju żeńskiego.

Deklinacja II дєно "kobieta"
Przypadek	Sg	Pl
Nom.	дєно	дєнє
Gen.	дєнос	дєнан
Dat.	дєна	дєномас
Acc.	дєнан	дєнанс
Ins.	дєном	дєномо
Loc.	дєнє	дєножу
Voc.	дєна	дєнє

Deklinacja III

Do deklinacji III należą rzeczowniki obu rodzajów.

Deklinacja III дирми "wąż"
Przypadek	Sg	Pl
Nom.	дирми	дирмє
Gen.	дирмєш	дирмин
Dat.	дирма	дирмимас
Acc.	дирмин	дирминс
Ins.	дирмє	дирмимо
Loc.	дирмє	дирмижу
Voc.	дирми	дирмє

Deklinacja IV

Rzeczowniki IV deklinacji w formach przypadków zależnych rozszerzają swój temat o dodatkową spółgłoskę. W liczbie pojedynczej odmieniają się w większości form jak rzeczowniki deklinacji miękkiej, a w liczbie mnogiej - męskiej.

Deklinacja IV єсмо "kamień"
Przypadek	Sg	Pl
Nom.	єсмо	єсмєнє
Gen.	єсмєно	єсмєнин
Dat.	єсмєна	єсмєнамас
Acc.	єсмєнин	єсмєнинс
Ins.	єсмєнє	єсмєнама
Loc.	єсмєнє	єсмєнєжу
Voc.	єсмо	єсмєнє

W języku szyrneńskim występują następujące rozszerzenia tematów:

Przypadek	-n-	-r-	-v-
NOM	єсмо "kamień"	сієзо "siostra"	соно "syn"
GEN	єсмєно	сієзєро	сонєво
ACC	єсмєнин	сієзєрин	сонєіин