Tekst źródłowy strony Kyon Wschodni

{{Kyon aktywny}}
{{Region
|Nazwa regionu = Kyon Wschodni
|Grafika = [[Plik:KyonWschodni.png|350px]]<br/><small>''Wschód na mapie [[Kyon|Kyonu]]''</small>
|Lokalizacja = Południowo-wschodnia część superkontynentu
|Krainy = [[Ilaruzja]], [[Góry Żelazne]], [[Dorzecze]], [[Arewia]], [[Płaskowyż Szomemski]], [[Kiskaudia]], [[Olsenia Właściwa]], [[Saszkuigodia]], [[Rubania (wyspa)|Rubania]], [[Felża (wyspa)|Felża]]
|Państwa = [[Surandral]], [[Erutia]], [[Tarum]], [[Kaalpas]], [[Kǫl]], [[Monarchia Arlejska]], [[Monarchia Olsów]] ([[Szyszenia]], [[Surd]], [[Rubania]], [[Felża]]), państwa tarszyjskie, szomemskie i orańskie, [[Kaganat Kauradzki]], [[Czan]], [[Igczal]], księstwa oldyńskie
}}

'''Kyon Wschodni''' — jeden z 10 głównych [[Lista regionów Kyonu|makroregionów Kyonu]], w całości położony na południe od równika, na półkuli wschodniej. Zajmuje więc całość południowo-wschodnich wybrzeży Pangei, jest też jej najdalej na wschód wysuniętą częścią. Granice Kyonu Wschodniego wytycza z jednej strony [[Wszechocean Kyonu|Wszechocean]], z drugiej zaś [[Góry Żelazne]], [[Płaskowyż Szomemski]] oraz leżąca pomiędzy nimi [[Brama Słońca]]. Zarówno Góry Żelazne jak i Szomem stanowią część wielkiego pasma supergór, okalającego brzegi Pangei i odgradzającego jej wybrzeża od interioru. Od zachodu Kyon Wschodni graniczy z [[Wielka Pustynia Południowa Kyonu|Wielką Pustynią Południową]] i [[Środkowy Kyon|Środkowym Kyonem]], od południa natomiast z [[Kyon Południowy|Owitią]].

Jest to trzeci największy makroregion Kyonu. Zajmuje ~14 466 718 km², a więc 2,8% całości powierzchni [[Planeta Kyon|planety]]. Ze wszystkich makroregionów to właśnie Kyon Wschodni charakteryzuje się największą rozpiętością na linii północ-południe. Z tego powodu jest to również najbardziej różnorodna klimatycznie część planety. Kyon Wschodni posiada zarówno klimaty oceaniczne, jak i kontynentalne. Występują tropikalne lasy deszczowe, obszary wysokogórskie, suche stepy i półpustynie, strefy klimatu śródziemnomorskiego oraz umiarkowanego a także tajga i lodowce. Bogactwo klimatów jest powodem bogactwa zamieszkujących makroregion form flory i fauny.   

W skład Kyonu Wschodniego wchodzi relatywnie niewielka liczba wysp. Pośród tych nielicznych występujących wymienić należy jednak [[Rubania (wyspa)|Rubanię]] oraz [[Felża (wyspa)|Felżę]], a więc jedne z największych wysp planety. Stanowią one naturalne przedłużenie Kyonu Wschodniego, odegrały także istotną rolę w historii i rozwoju cywilizacyjnym tego makroregionu. Istotne są także [[Wyspy Kunne]], położone na terenie [[Dorzecze|Dorzecza]].

Kyon Wschodni jest jednym z najważniejszych ośrodków cywilizacyjnych planety, a zarazem miejscem, w którym najprawdopodobniej po raz pierwszy doszło do wynalezienia rolnictwa. Makroregion ten posiada bogatą prehistorię oraz starożytność. Z Kyonu Wschodniego i Środkowego pochodzą także najstarsze znane teksty pisane, [[Wschód Starożytny]] był więc jedną z kolebek globalnej cywilizacji. Przez stulecia powstało i upadło tu wiele kultur i imperiów. W [[Nazewnictwo chronologiczne Kyonu#Rok wspólny|roku wspólnym]] do najważniejszych należą [[Monarchia Olsów]], [[Monarchia Arlejska]], [[Kaganat Kauradzki]] oraz [[Tarum]].

==Podział==
[[Plik:Regiony_wschodu.png|thumb|630px|Regiony Kyonu Wschodniego.]]

Kyon Wschodni składa się z dziesięciu regionów. W niniejszym artykule wymienione i pokrótce scharakteryzowane zostaną one w kolejności, mniej więcej, od tych położonych najbardziej na północ, do tych na samym południu makroregionu. Wyjątkiem są dwie wielkie wyspy wymienione na samym końcu. 
<div style="column-count:2;-moz-column-count:2;-webkit-column-count:2">
* [[Ilaruzja]] (ciemny zielony)
* [[Góry Żelazne]] (beżowy)
* [[Dorzecze]] (szarozielony)
* [[Arewia]] (zielony)
* [[Płaskowyż Szomemski]] (sosnowy)
* [[Kiskaudia]] (morski)
* [[Olsenia Właściwa]] (neonowy zielony)
* [[Saszkuigodia]] (fiołkowy)
* [[Rubania (wyspa)|Rubania]] (seledynowy)
* [[Felża (wyspa)|Felża]] (pigwowy)
</div>

'''[[Ilaruzja]]''' to obszar porośnięty jednym z największych tropikalnych lasów deszczowych [[Planeta Kyon|planety]], pełen łagodnych wzgórz i średniej wielkości rzek. Na tropikalny charakter regionu wskazuje sama nazwa, etymologicznie pochodzi ona bowiem od [[Język tarejski|tarejskiego]] ⲓⲗ⳿ⲗⲁⲣⲱⲥ ''il-larûs'', oznaczającego "las" lub "dżunglę". Ilaruzja jest jedną z najbardziej bioróżnorodnych, a zarazem niezbadanych części Kyonu.

'''[[Góry Żelazne]]''' to jedno z najwyższych pasm górskich planety, wschodzące w skład supergór okalających Pangeę. W górach tych bierze swoje źródło wiele spośród największych i najważniejszych rzek Wschodu, takich jak rzeka Iqə, rzeki Dorzecza oraz część dopływów [[Korana|Korany]]. Wewnątrz Gór Żelaznych znajduje się płaskowyż, będący sercem [[Surandral|Surandralu]]. To właśnie przez Góry Żelazne wiedzie [[Szlak Gór]], zaliczany w poczet najważniejszych kyońskich szlaków handlowych.

'''[[Dorzecze]]''' to część wybrzeża Kyonu Wschodniego, skupiona wokół wielkiej Zatoki Kunieckiej, wcinającej się głęboko w interior Wschodu. Jak sama nazwa wskazuje, jest to miejsce w którym do [[Wszechocean Kyonu|Wszechoceanu]] spływa znaczna liczba rzek makroregionu. Podobnie jak Ilaruzja, Dorzecze porośnięte jest gęstymi lasami deszczowymi. Po środku Zatoki Kunieckiej znajduje się także archipelag [[Wyspy Kunne|Wysp Kunne]], złożony z większej i położonej na południu wyspy Téru oraz mniejszej i położonej na północy wyspy Máata. Wyspy Kunne są miejscem o wielkim znaczeniu dla handlowej mapy Kyonu Wschodniego.

'''[[Arewia]]''' to największy z makroregionów Wschodu. Swoją nazwę zawdzięcza wielkiemu [[Arew Wielki|kejreńskiemu królowi-wojownikowi]], który obszar ten uczynił polem swoich największych i najbardziej chwalebnych bitew. Większość powierzchni Arewi pokrywa Step Bizonów, a więc ogromna równina rozciąga się od Wszechoceanu na wschodzie aż na terytorium [[Ajdyniriana|Ajdyniriany]] na zachodzie. Po Stepie Bizonów płynie zaś [[Korana]], jedna z największych rzek całej planety. Tereny Arewii były najprawdopodobniej miejscem, w którym po raz pierwszy w historii Kyonu wynaleziono rolnictwo, to właśnie tutaj zanjodwało się również centrum [[Wschód Starożytny|Wschodu Starożytnego]]. Z historycznego punktu widzenia Arewia jest więc jednym z najważniejszych regionów Kyonu.

'''[[Płaskowyż Szomemski]]''' to rozległa wyżyna, wyznaczająca południową połowę zachodniej granicy makroregionu. Podobnie jak Góry Żelazne, również ona jest częścią wielkiego pasma supergór. Jest to bardzo trudny i klimatycznie nieprzyjazny obszar. Wysokie góry pokryte są lodowcami, od zachodniej strony Wyżyna Szomemska otwarta jest jednak na palące wiatry znad [[Wielka Pustynia Południowa Kyonu|Wielkiej Pustynii Południowej]]. Z tego powodu środkowa część płaskowyżu jest równie niezdatna do życia jak wysokogórskie szczyty ją otaczające. Bogata fauna, flora oraz ludzkie społeczności występują jedynie w relatywnie wąskim pasie pomiędzy górami a środkiem płaskowyżu.

'''[[Kiskaudia]]''' to część wybrzeża Kyonu Wschodniego położona pomiędzy Wszechoceanem a Płaskowyżem Szomemskim. Stamtąd biorą swe źródła wszystkie rzeki regionu, w tym największa z nich - Abĕjá. Region od zachodu graniczy z [[Kyon Południowy|Kyonem Południowym]], jest więc klimatycznie najzimniejszą częścią makroregionu. Znaczną część Kiskaudii pokrywa tajga. Nazwa regionu bierze się od pobliskiej Zatoki Kiskuad.

'''[[Olsenia Właściwa]]''' to obszar położony nad rzeką Trewé, pomiędzy Wszechoceanem, Płaskowyżem Szomemskim oraz Stepem Bizonów. Jest to bijące serce cywilizacji Olsów oraz [[Olsenia|ich państwa]]. W [[Nazewnictwo chronologiczne Kyonu#Rok wspólny|roku wspólnym]] jest to zdecydowanie najbogatsza oraz najbardziej rozwinięta technologicznie, ekonomicznie i cywilizacyjnie część Kyonu Wschodniego. 

'''[[Saszkuigodia]]''' to położona na wybrzeżu część Kyonu Wschodniego, której najbardziej zauważalną częścią jest gigantyczna delta rzeki [[Korana|Korany]]. Tam właśnie znajduje się [[Szyszenia]], jedno z najstarszych wciąż istniejących państw [[Kyon|Kyonu]], sięgające swymi korzeniami czasów [[Wschód Starożytny|Wschodu Starożytnego]]. Pod względem klimatycznym jest to dość suchy obszar. Na terenie Saszkuigodii znajduje się jedna z niewielu prawdziwych pustyń Wschodu.

'''[[Rubania (wyspa)|Rubania]]''' to jedna z dwóch wielkich wysp znajdujących się u wschodnich wybrzeży makroregionu. Ze względu na swoje położenie nazywana jest także Wyspą Południową. Jednym z charakterystycznych widoków Rubanii są niemalże pionowe i wysokie miejscami prawie na 700 metrów klify, pokrywające znaczną część południowego wybrzeża Rubanii. Jest to region o bogatej historii, był bowiem miejscem narodzin [[Cywilizacja Wyspy Południowej|cywilizacji tryckiej]], stąd na resztę Wschodu rozpowszechniły się również [[Języki oldyjskie |języki oldyjskie]].  

'''[[Felża (wyspa)|Felża]]''' to druga z wielkich wysp, zwana również Wyspą Północną. Ma charakterystyczny kształt, przypominający literę C. Posiada znacznie bardziej urozmaiconą linię brzegową od Rubanii, w jej pobliżu odnaleźć można więc znaczną liczbę mniejszych wysp i wysepek, a także 2 większe wyspy u jej północnych wybrzeży. Jest wysoce różnorodna klimatycznie. Jej północne części porastają lasy deszczowe, na południu klimat jest zaś śródziemnomorski.

==Kynografia i klimat==
[[Plik:MapaWschodu.png|thumb|right|450px|Mapa powierzchni Wschodu, wraz z rzekami oraz jeziorami makroregionu.]]
===Kynografia===
Kyon Wschodni jest relatywnie nizinny i płaski, jego interior w środkowej części dominuje ogromny obszar płaskiego stepu, zwany Stepem Bizonów. Zachodnią granicę makroregionu wytyczają jednak gigantyczne łańcuchy górskie, których szczyty sięgają miejscami ponad 10 kilometrów wysokości. Są one świadectwem siły, z jaką wschodnia płyta tektoniczna zderzyła się z pozostałymi podczas tworzenia się Pangei. Występują także inne pasma wzgórz oraz gór, są one jednak znacznie niższe i łagodniejsze.

===Klimat===
{{zobacz też|Wielbłąd i Rekin/Olsenia}}
Jest to jedna z najbardziej wietrznych części świata, co na Stepie Bizonów jest efektem wiatrów wiejących przez [[Brama Słońca|Bramę Słońca]] znad [[Wielka Pustynia Południowa Kyonu|Wielkiej Pustynii]], na terenie południowej [[Rubania (wyspa)|Rubanii]], [[Olsenia Właściwa|Olsenii Właściwej]] oraz [[Kiskaudia|Kiskaudii]] spowodowane jest natomiast wiejącymi z południa wiatrami arktycznymi. Podczas szczególnie mroźnych zimowych dni położona między [[Olsenia|Olsenią]] a [[Surd|Surdem]] Zatoka Kiskuad potrafi całkowicie zamarzać, południowe części makroregionu doświadczają także dni i nocy polarnych. Na północy, w tropikalnych lasach [[Ilaruzja|Ilaruzji]] i [[Dorzecze|Dorzecza]] klimat jest niemalże niezmienny przez cały rok, bez względu na fazę. 

===Fauna i flora===
{{główny artykuł|Fauna i flora Kyonu}}
Kyon Wschodni jest obszarem bardzo bioróżnorodnym, fauna i flora opisywana będzie więc z większymi szczegółami w artykułach dotyczących poszczególnych regionów. Makroregion znany jest jednak z licznych gatunków megafauny. Część z nich jest całkowicie endemiczna, część występuje także na sąsiednim [[Środkowy Kyon|Kyonie Środkowym]], zwłaszcza w [[Ajdyniriana|Ajdynirianie]], a niekiedy nawet innych częściach planety (zwykle jednak w znacznie mniejszym zakresie). Do najważniejszych gatunków megafauny zaliczyć należy między innymi bizony, fororaki<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Phorusrhacos.</ref>, bobry olbrzymie<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Castoroides.</ref>, siwaterium<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Sivatherium.</ref>, jelenie olbrzymie<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Irish_elk.</ref>, glyptodony<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Glyptodon.</ref>, diprotodony<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Diprotodon.</ref> oraz doedicurusy<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Doedicurus.</ref>. Flora Kyonu Wschodniego jest równie różnorodna i różni się znacznie w zależności od regionu. Do najbardziej rozpoznawalnych roślin należą jednak herbata południa oraz niebieska malina.

==Historia==
{{główny artykuł|Historia Kyonu}}
{{zobacz też|Geologiczna historia Kyonu}}

Kyon Wschodni składa się z dwóch różnych płyt tektonicznych. Pierwszą jest główna płyta kontynentalna, większa i stanowiącą trzon makroregionu. Obejmuje ona Ilaruzję, Dorzecze, Arewię, Saszkuigodię, Olsenię Właściwą i Kiskaudię, a także wielkie wyspy u wybrzeży Wschodu (Rubanię i Felżę). Góry Żelazne uformowane zostały w wyniku silnego zderzenia płyty wschodniej z obszarem Środkowego Kyonu, które około 175 milionów lat kyońskich przed [[Nazewnictwo chronologiczne Kyonu#Rok wspólny|rokiem wspólnym]]<ref>Około 65 milionów lat ziemskich przed rokiem wspólnym.</ref> doprowadziło do powstania głównego kyońskiego superkontynentu. Druga płyta, znacznie mniejsza i lżejsza od płyty wschodniej, obejmuje Płaskowyż Szomemski. Podczas formowania się Pangei, w wyniku ogromnych sił tektonicznych towarzyszących jej powstawaniu, płyta szomemska została ściśnięta i wyniesiona do góry. W ten sposób powstał charakterystyczny wysoko położony płaskowyż, otoczony z 3 stron górskimi szczytami, miejscami potrafiącymi przekraczać nawet 10 kilometrów wysokości. Płaskowyż Szomemski stał się w ten sposób częścią wielkiego pasma supergór otaczających Pangeę.   

===Prehistoria===
{{zobacz też|Homo altus}}
{{zobacz też|Kultura lanatyjska}}
{{zobacz też|Cywilizacja darmijska}}
{{zobacz też|Cywilizacja mnajdryjska}}
<br></br>
<center>[[Plik:ChronologiaWschodu.png|1000px]]</center>
<br>
<center>''Uproszczona grafika przedstawiająca chronologię prehistorycznego i wczesnego starożytnego Wschodu, wraz z najważniejszymi kulturami archeologicznymi i cywilizacjami. Lata podane są w tysiącleciach przed [[Nazewnictwo chronologiczne Kyonu#Rok wspólny|rokiem wspólnym]] (PRW).''</center>

Unikalną cechą historii Kyonu Wschodniego jest to, że '''mezolit''', zwany także środkową epoką kamienia lub epipaleolitem<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Mesolithic.</ref>, zakończył się w tej części planety znacznie wcześniej niż w pozostałych regionach. Już około 60 tysięcy lat kyońskich przed rokiem wspólnym<ref>Około 22,4 tysięcy lat ziemskich przed rokiem wspólnym, a więc o niemal 10 tysięcy lat wcześniej niż analogiczny okres na Ziemi. Pokrywa się to z ogólną tendencją Kyonu Wschodniego, a częściowo także Środkowego, do wcześniejszego w porównaniu do Ziemi startu neolitu, a także wyraźnie dłuższego trwania epoki miedzi i brązu.</ref> doszło do przejścia od mezolitu do neolitu, czyli do młodszej epoki kamienia. Za moment przełomowy uznaje się zazwyczaj początek tak zwanej [[Kultura lanatyjska|kultury lanatyjskiej]], będącej pierwszą znaną "protocywilizacją" Kyonu. O ile bowiem era mezolitu była na Wschodzie, szczególnie w okolicach północnych i wschodnich stoków Gór Pochodzenia, czasem stopniowego przechodzenia społeczności ludzkich od gospodarki łowiecko-zbierackiej do gospodarki wytwarzającej, a także pierwszych eksperymentów z udomawianiem zwierząt i sianiem roślin uprawnych, to prawdziwy rozkwit pierwotnego rolnictwa miał miejsce dopiero w neolicie. 

Neolit na Wschodzie trwał od około 60 tysięcy lat przed [[Nazewnictwo chronologiczne Kyonu#Rok wspólny|rokiem wspólnym]] (PRW) do 38 tysięcy lat PRW<ref>A więc 22 tysiące lat kyońskich, około 8,2 tysiące lat ziemskich.</ref>. Dzieli się zaś na dwie fazy, '''neolit preceramiczny''' oraz '''neolit ceramiczny'''. Podczas neolitu preceramicznego naczynia wykonywane były z kamienia, drewna, wikliny lub innych roślin. Okres ten wiąże się z udomowieniem i uprawą prosa oraz kukurydzy, a także z udomowieniem zwierząt takich jak koty, bydło<ref>Odpowiadające bydłu domowemu garbatemu, a więc indyjskiemu zebu. https://en.wikipedia.org/wiki/Zebu.</ref>, woły i kury. Z tego okresu pochodzą także najwcześniejsze przykłady monumentalnej architektury megalitycznej. Podczas neolitu preceramicznego doszło również najprawdopodobniej do ostatecznego wyginięcia [[Homo altus|megantropa]]. Neolit ceramiczny, który rozpoczął się około 48 tysięcy lat PRW i trwał do końca neolitu, wiąże się natomiast z pojawieniem się ceramiki glinianej i rozprzestrzenieniem rolnictwa na pozostałe obszary Kyonu Wschodniego (na nawet niektóre części [[Ajdyniriana|Ajdyniriany]]). 

'''Chalkolit''', zwany także eneolitem lub epoką miedzi, trwał na Kyonie Wschodnim od 38 do 17,5 tysiąca lat PRW<ref>A więc 20,5 tysiąca lat kyońskich, około 7,5 tysiąca lat ziemskich.</ref>. W okresie tym pośród ludów Wschodu zaczęły pojawiać się pierwsze wyroby wykonane z metalu, przede wszystkim tytułowej miedzi. Były one zarówno użytkowe (narzędzia, broń) jak i ozdobne (ozdoby, figurki, biżuteria). Miedź nie zdołała jednak wyprzeć wciąż powszechnie używanych narzędzi wykonanych z kamieni i krzemieni. Na niektórych obszarach, takich jak położona na styku [[Środkowy Kyon|Kyonu Środkowego]] i Wschodniego [[Kawelia]] lub ziemie pomiędzy środkowym biegiem [[Korana|Korany]] a [[Ŝvaeryazhi]], występowały pierwsze warsztaty odlewnicze i hutnicze, wraz z kuźniami i systemami rur doprowadzających powietrze do miechów. W epoce chalkolitu rolnictwo rozprzestrzeniło się na większość Kyonu Wschodniego oraz sąsiedniej Ajdyniriany, zaczęto uprawiać sorgo i maniok. Po raz pierwszy skolonizowano również dwie wielkie wyspy leżące u wschodnich wybrzeży superkontynentu, [[Felża (wyspa)|Felżę]] i [[Rubania (wyspa)|Rubanię]]. Na obszarze [[Saszkuigodia|Saszkuigodii]] wzniesiono ogromną liczbę monolitów (menhirów), łączonych z tak zwaną kulturą szolyńską. Pod koniec epoki miedzi w [[Arewia|Arewii]] rozpoczęła się budowa o wiele bardziej zaawansowanych i ogromnych w swej skali konstrukcji megalitycznych, zwanych [[Darminy|darminami]]. Wiązane są one z narodzinami nazwanej od ich imienia [[Cywilizacja darmijska|cywilizacji darmijskiej]].

Inną cechą wyróżniającą Kyon Wschodzi od pozostałych części planety jest to, że epoka brązu zaczęła się na Wschodzie wcześniej niż gdziekolwiek indziej. Tylko na Kyonie Wschodnim dzieli się ją też na '''dolną epokę brązu''' i '''wysoką epokę brązu'''. Dolna epoka brązu rozpoczęła się 17,5 tysięcy lat PRW, zakończyła się natomiast 12,7 tysięcy lat PRW<ref>Trwała więc 4,8 tysięcy lat kyońskich, prawie 1 800 lat ziemskich.</ref>. Podział ten wynika z faktu, że w okresie dolnej epoki brązu wyroby wykonane z tego metalu, zarówno ozdobne jak i użytkowe (szczególnie broń), były bardzo rzadkie i zdają się być wyłącznym przywilejem wąskiej acz potężnej warstwy elit, która z metalu tego uczyniła symbol i wyznacznik swojego statusu. Zdołała ona całkowicie zmonopolizować proces wytwarzania i rozprowadzania brązu. Nad brzegami rzek Korany i Ŝvaeryazhi wytworzyły się niezwykle zaawansowane technologicznie organizmy protopaństwowe, będące jednocześnie jednymi z najbardziej hierarchicznych i stratyfikowanych społeczeństw w historii planety. Zdecydowana większość odkrywanych artefaktów z tego okresu wykonana jest więc z kamienia lub miedzi, współistnieje jednak z wąskim gronem bardzo wyrafinowanych brązów. Na okres dolnej epoki brązu przypada zenit [[Cywilizacja darmijska|cywilizacji darmijskiej]] oraz [[Cywilizacja mnajdryjska|mnajdryjskiej]], szczyt tradycji architektury cyklopowej<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Cyclopean_masonry.</ref> i gigantycznych projektów megalitycznych. Ogromny obszar, rozciągający się od brzegów Felży i wybrzeży Wszechoceanu aż do położonej w [[Ajdyniriana|Ajdynirianie]] rzeki Eqarosi, połączony był aktywną siecią połączeń handlowych oraz zaskakująco jednolitą kulturą materialną. Na całym obszarze [[Arewia|Arewii]] i [[Saszkuigodia|Saszkuigodii]] oraz w północnej części [[Olsenia Właściwa|Olsenii Właściwej]] pojawiły się ponadto duże ufortyfikowane grodziska, identyfikowane jako centra władzy zamieszkane przez społeczną elitę.

Z uwagi na zaawansowanie kultury materialnej, technologii oraz instytucji społeczeństw dolnej epoki brązu niektóry badacze zaliczają je w poczet starożytności, nie zaś prehistorii. Brakowało im jednak pisma, które pojawia się na Wschodzie dopiero wraz z początkiem [[Cywilizacja ajniadzka|cywilizacji ajniadzkiej]] i wysokiej epoki brązu. Moment przejścia z dolnej do wysokiej epoki brązu około 12,7 tysięcy lat PRW uznaje się więc za koniec prehistorii Kyonu Wschodniego i początek [[Wschód Starożytny|Wschodu Starożytnego]].  
<br></br>
<big>'''Kluczowe migracje w okresie prehistorycznym'''</big>
{{zobacz też|Rasy Kyonu}}
<br>
Prehistoria Kyonu Wschodniego ukształtowana została przez serię wielkich migracji, które miały miejsce w okresie od paleolitu do środkowego chalkolitu. W czasach przed [[Katastrofa Środkowopaleolityczna|Katastrofą Środkowopaleolityczną]] ogromne połacie Kyonu Wschodniego zamieszkałe były przez wymarły gatunek człowieka, znany jako [[Homo altus|homo altus]] ('''megantrop'''). Tropikalne lasy deszczowe [[Ilaruzja|Ilaruzji]], wielkie wyspy u wybrzeży Wschodu oraz południowe peryferie regionu pozostawały najprawdopodobniej niezamieszkałe. Po Katastrofie Środkowopaleolitycznej megantrop zastąpiony został przez człowieka współczesnego na większości Kyonu Wschodniego, trwając dalej jedynie w tak zwanym Refugium Szomemskim, obejmującym swym zakresem [[Płaskowyż Szomemski]]. Od tego czasu, a więc w okresie pomiędzy 160 tysiącami lat kyońskich przed [[Nazewnictwo chronologiczne Kyonu#Rok wspólny|rokiem wspólnym]]<ref>Około 60 tysięcy lat ziemskich przed rokiem wspólnym.</ref> a końcem mezolitu, Kyon Wschodni zasiedliła seria migracji z Kyonu Środkowego. Składała się ona z wielu różnych grup łowiecko-zbierackich o bardzo odmiennym od siebie profilu genetycznym. Były one rozproszone i wysoce mobilne. Nie liczyły przeważnie wielu członków. Prawdopodobnie niechętnie mieszały się też ze sobą, co utworzyło z Kyonu Wschodniego obszar o bardzo wysokiej różnorodności genetycznej. Te paleolityczne i mezolityczne populacje określa się zbiorczo terminem '''pradawni wschodni łowcy-zbieracze'''.

Ostatnią wielką migracją doby mezolitu było przybycie na Kyon Wschodni członków '''kultury sakarckiej'''<ref>Jej nazwa wywodzi się od stanowiska archeologicznego w pobliżu miasta Saqart, nad Jeziorem Sakarckim (górny bieg rzeki Eqarosi na terenie [[Ajdyniriana|Ajdyniriany]].</ref>.
- 10k lat, 2 fazy. Potem ekspansja rolników na Wschodzie i Ajdynirianie
-różne seframańskie i nieseframańskie kultury archeologiczne. Kultura szolyńska i proste megality

<gallery mode="packed" heights=250px>
Plik:WschodPrehistoria1.png| Mapa migracji na Wschodzie w dobie mezolitu.
Plik:WschodPrehistoria2.png| Mapa migracji na Wschodzie w dobie neolitu preceramicznego.
Plik:WschodPrehistoria3.png| Mapa migracji na Wschodzie w dobie neolitu ceramicznego i chalkolitu.
Plik:RolnictwoWschĂłd.png| Mapa rozprzestrzeniania się na Wschodzie rolnictwa.
</gallery>

===Starożytność===
{{główny artykuł|Wschód Starożytny}}

===Nowożytność===

==Państwa==

==Demografia==
===Języki i grupy etniczne===
===Religie===
==Galeria==
<gallery mode="packed" heights=250px>
Plik:Góry Pochodzenia.jpg| XXX
Plik:LykaonSzomem.jpg| [[Lykaon]] przemierzający nieboskłon ponad XXX 
Plik:WschódNaStepieBizonów.jpg| Wschód słońca nad Stepem Biznów w regionie Arewii.
</gallery>

==Przypisy==
<references/>
<br>
{{Regiony Kyonu intro}}
[[Kategoria: Kyon Wschodni]]