Tekst źródłowy strony Budinos 2007

'''Budinos 2007''' - pierwotna wersja sztucznego języka '''Budinos''', utworzona przez A. A. Arzamazowa i zaprezentowana w roku 2007. Z założenia miało to być ugrofińskim [[Auxlang|koine]]. [[Budinos 2009|Aktualna wersja języka]] powstała w roku 2009. 

===Alfabet===
A B C Ch D E F G H I J K L M N O P R S Sh T U V Z Zh

===Akcent===
Zawsze na pierwszą sylabę.

===Harmonia samogłoskowa===
Harmonia samogłoskowa jest silne zredukowana. W sufiksach alternują ze sobą dwie pary samogłosek - przednie ''e'' z tylnym ''a'' oraz to samo przednie ''e'' z tylnym ''o''. Sufiksy z ''i'' są jednopostaciowe. Samogłoska ''u'' nie występuje w sufiksach. 

===Rzeczownik===
Odmienia się przez posiadacza, liczbę i przypadek, kolejne sufiksy dodawane są właśnie w tej kolejności. 
====Posiadacz====
Końcówki osoby posiadacza są następujące:
{|border=1
!osoba
!singularis
!pluralis
|-
| 1.
| m, om, em
| nmi, onmi, enmi
|-
| 2.
| d, od, ed
| ndi, ondi, endi
|-
| 3.
| s, os, es
| zi, ozi, ezi
|-
|}

====Liczba====
Końcówką liczby mnogiej jest ''k'', po niektórych sufiksach spotyka się też warianty z samogłoską łączną ''ek'', ''ok''. 
<Br>Niektóre wyrazy (nazwy części ciała) nie przyłączają liczby mnogiej - np. ''silme'' to "oko" i "oczy". 
<Br>Istnieje też dwupostaciowy sufiks ''jasa'', ''jese'', w znaczeniu ''większej mnogości'', np. ''nejde'' "dziewczyna", ''nejdejese'' "dziewczyny i wszyscy, którzy są z nimi; dziewczyny i ich kompania".
====Przypadek====
W języku Budinos 2007 istnieje 17 przypadków. 
{|border=1
!przypadek
!końcówki
|-
| nominativ
| -
|- 
| genetiv 
| n, on, en
|- 
| dativ
| la, le
|-
| ablativ
| da, de
|-
| accusativ
| t, ot, et
|-
| elativ
| sta, ste
|-
| inessiv
| sa, se
|-
| illativ
| s
|-
| sublativ
| ra, re
|-
| abessiv
| tam, tem
|-
| komperativ
| sh
|-
| adessiv
| l, ol, el
|-
| allativ
| kas, kes
|-
| terminativ
| ik
|-
| instrumentalis-comitativ
| ga, ge, oga, ege
|-
| essiv-modalis
| ks
|-
| causalis-finalis
| r, or, er
|-
|}

===Przymiotnik===
Posiada trzy stopnie. '''Stopień równy''' jest formą podstawową, '''stopień wyższy''' tworzony jest przez sufiks ''mp'', '''stopień najwyższy''' tworzy się dodając przed przymiotnik w stopniu równym słowo ''sekte''. 

===Liczebnik===
System liczbowy bazuje na dziesiątce. '''Liczebniki porządkowe''' tworzy się od głównych przez sufiks ''nt'', '''liczebniki rozdzielające''' (odpowiedniki polskich konstrukcji ''po jednym'', ''po dwa'') przez sufiks ''t''. 

===Czasownik===
====Czasy proste====
Formy osobowe czasów prostych tworzy się dodając do rdzenia czasownika wykładnik danego czasu, a następnie końcówkę osobową. 
*Czas teraźniejszy (czas teraźniejszo-przyszły) ma wykładnik ''k''. Może on oznaczać zarówno czynność teraźniejszą, jak i przyszłą, w tym drugim przypadku można poprzedzić go partykułą ''mad'' "później";
*Pierwszy czas przeszły ma wykładnik ''j'';
*Drugi czas przeszły (czas odległej przeszłości) ma wykładnik ''s'';

Sufiksy osobowe zawiera tabela. 
{|border=1
!sg
!sufiks
!pl
!sufiks
|-
| 1
| m, om, em
| 1
| mek
|-
| 2
| d, od, ed
| 2
| tet
|-
| 3
| -
| 3
| sek
|-
|}
'''Uwaga!''' W liczbie pojedynczej sufiksy z samogłoską łączną używa się w czasie teraźniejszym i drugim czasie przeszłym, pierwszy czas przeszły korzysta z wariantów bez samogłoski łącznej. Sufiksy osób liczby mnogiej nie podlegają zasadzie harmonii samogłoskowej. 
====Czasy złożone====
* Formy trzeciego czasu przeszłego tworzy się przez umieszczenie po formach czasu teraźniejszego słowa ''voles''.
* Formy czwartego czasu przeszłego tworzy się przez umieszczenie po formach pierwszego czasu przeszłego słowa ''voles''.
* Formy osobowe czasu przyszłego złożonego tworzy się umieszczając po bezokoliczniku (równym rdzeniowi, czyli zarazem formie słownikowej) czasownik posiłkowy ''mule'' w odpowiedniej formie osobowej czasu teraźniejszego. 

====Tryb rozkazujący====
Nie ma form pierwszej osoby. Tworzy się go od rdzenia przy pomocy następujących sufiksów. 
{|border=1
!sg
!sufiks
!pl
!sufiks
|-
| 2
| a, e / kka, kke
| 2
| do, de
|-
| 3
| sh
| 3
| shak, shek
|-
|}
Formy ''kka'', ''kke'' stanowią wzmocnioną formę rozkazu.
=====Inkorporacja zaimkowego dopełnienia=====
W trybie rozkazującym jest też seria sufiksów zastępujących dopełnienie wyrażone zaimkiem osobowym:
*''mas'', ''mes'' oznacza relację ''ty mnie'' - np. ''varamas'' "poczekaj na mnie";
*''sas'', ''ses'' oznacza relację ''ty ją/go'' - np. ''varasas'' "poczekaj na niego";
*''nkis'' oznacza relację ''ty/wy nas''' - np. ''vechkenkis'' "kochaj(cie) nas";
*''nsis'' oznacza relację ''ty/wy ich'' - np. ''vechkensis'' "kochaj(cie) ich".

=====Negacja trybu rozkazującego=====
Negacja trybu rozkazującego odbywa się przy pomocy odmiennych przedimków ''ai'', ''ei'', podlegającym harmonii '''wstecznej''' do '''ostatniej''' samogłoski następującego po niej tematu głównego czasownika. Stąd negacja od ''tulee'' "przyjdź" to ''ei tule'', gdzie ''ei'' harmonizuje się z ''e'' na końcu tematu czasownika, pomijając bliższe mu czasowo ''u''. Końcówki dołączane do słówka negacji w procesie odmiany harmonizują się już '''postępowo''', np. w formie 2. osoby liczby mnogiej ''eide tule''.

====Tryb przypuszczający====
Tryb przypuszczający (ros. ''сослагательное наклонение'') tworzy się dodając do tematu sufiks ''na'', ''ne'', a następnie odpowiednie końcówki osobowe. 
{|border=1
!sg
!sufiks
!pl
!sufiks
|-
| 1
| m
| 1
| nmi
|-
| 2
| d
| 2
| ndi
|-
| 3
| s
| 3
| nzi
|-
|}

====Strona sprawcza====
Strona sprawcza, w opisie języka określana jako '''tryb sprawczy''' (ros. ''побудительное наклонение'') wyraża czynność, której podmiot jest sprawcą, zleceniodawcą, inicjatorem, wykonuje ją cudzymi rękom. Sufiksem strony sprawczej jest ''ta'', ''te'', np. ''varata'' "sprawić, że ktoś czeka; kazać na siebie czekać". 

====Imiesłowy====
W języku Budinos 2007 mamy trzy imiesłowy przymiotnikowe i dwa przysłókowe. 
*imiesłów przymiotnikowy czasu teraźniejszego ma sufiks ''j'' i znaczenie czynne - np. ''avaj'' "otwierający";
*imiesłów przymiotnikowy czasu przeszłego ma sufiks ''m'' i znaczenie bierne - np. ''avam'' "otwarty";
*imiesłów przymiotnikowy czasu przyszłego ma sufiks ''nda'', ''nde'' - np. ''avanda'';
*imiesłów przysłówkowy współczesny ma sufiks ''n'' - np. ''avan'' "otwierając";
*imiesłów przysłówkowy uprzedni ma sufiks ''va'', ''ve'' i może powodować elizję samogłoski tematycznej - np. ''avva'' "otwarłszy".

===Linki zewnętrzne===
*[http://www.conlanger.fora.pl/,5/,3581.html Temat o języku Budinos na starym forum conlanger]

'''Źródło''': [http://shaer.ru/component/option,com_docman/task,doc_details/gid,1/Itemid,32/ ''Istoriko-filologičeskije fantazii na temu: "Ryžyje liudi (keĺyt aďamios), otkuda vy? Nie iz gierodotovskich li Budinov?"'', Iževsk 2007]. Strony 377 - 387. 

[[Kategoria:Języki sztuczne spoza forum językotwórców]]
[[Kategoria:Języki sztuczne a posteriori]]