Przejdź do zawartości

Język proto-pinu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
← poprzednia edycja
WizualnieWikikod
 
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez jednego użytkownika)
Linia 22: Linia 22:
= Zmiany fonetyczne =
= Zmiany fonetyczne =
== Do proto-zachodniego ==
== Do proto-zachodniego ==
*nieakcentowane e > 0
*h w nagłosie > k
*h w wygłosie > 0
*h pomiędzy samogłoskami > s
*h wszędzie indziej > k
*ly, ny, ry, my > y, y, r, m
*t, p, k _{t, p, k} > ʔ
*nk > ŋ
*p {u, o} > w
*s {i, r, k} > x
*x {i, u} > š
*ky, ty, py > kk, tt, pp
*i, e > e
*ī, ē > ī
*o, u > o
*ō, ū > ū
*a, ā > a, ā
*p (w nagłosie) > w
*Cl, Cr (C=ptk} > ll, rr


=== Do pinu ===
=== Do pinu ===
*Vkk, Vtt, Vpp > V:k, V:t, V:p
*š > s
*x > h
*āk, āŋ, ah > ēk, ēŋ, ēh
*wi > yi
*ē > ī
*ō > ū
*ī, ū, ā > i, u, a
*w > 0
*h > 0
*ll, rr > nl, nr
*wypadnięcie wygłosowego e
*ʔ > k (w sylabie akcentowanej)
*ʔ > 0


=== Do ayyu ===
=== Do ayyu ===
Linia 39: Linia 72:
*u i > o e (w wygłosie)
*u i > o e (w wygłosie)
*skrócenie długich samogłosek w wygłosie
*skrócenie długich samogłosek w wygłosie
*Cw > C
*(C)VːCC > (C)VCC (pierwsza sylaba)
*(C)VːCC > (C)VCC (pierwsza sylaba)
*pp, tt, kk > p', t', k'
*pp, tt, kk > p', t', k'
*pt, kt, tp, tk, kp, tp > ft, χt, sp, tʔ, kʷ, tʷ
*pt, kt, tp, tk, kp, tp > ft, χt, sp, tʔ (> ħ), kʷ, tʷ
*ly, ny, my, ry > y, n, n, ž  
*ly, ny, my, ry > y, n, n, ž  
*pʼ, t', k' > ps, c, q
*pʼ, t', k' > ps, c, q
Linia 50: Linia 82:
*tl, dl, cl, dzl > ɬ, ɮ, tɬ, dɮ
*tl, dl, cl, dzl > ɬ, ɮ, tɬ, dɮ
*Vtɬ, Vdɮ > V:ɬ, V:ɮ
*Vtɬ, Vdɮ > V:ɬ, V:ɮ
*tɬ, dɮ > ɬ, ɮ
*r > l (przed o, u)
*r > l (przed o, u)
*ō, ū > ū
*ō, ū > ū
*u, o > u
*u, o > u
* → ɡ / #_VCH
*m > n (w wygłosie)
 
*ay, uy, iy, ey > e, i, e, i
ɣ(w) → ɡ / #_Vx
 
kʼ(w) → k / #dlV_
 
w → ∅ / _C
 
ʔ → ʕ / #K_r#
p → f
 
θˤ kˤ → ðˤ q
 
ɡ → ɡʲ → dʒ
 
s → {ʃ,h} / in “anaphora and certain derivational prefixes. . .[t]his is common to many other Semitic languages as well”
 
ʃ → s
 
ɬ → ʃ
 
ɬˤ → dɬˤ → dˤ
 
m → n / “in certain contexts, notably in the nunation”
 
V{j,w}V → aː / some sequences
θ θˤ ð ɬ ɬˤ → ʃ ʃˤ z s sˤ
 
x ɣ kˤ → ħ ʕ q
 
Some mergers involving j and w
Frequent h-dropping
 
Stressed-vowel correspondences:
 
— aː → oː / ! _#
 
— i iː u uː → eə iːə oə uːə / _R
 
— iː → eː / _#
 
— a → aː / _$
 
— a → {a,ɛ} (not common)
 
— i u → e a / _R{$,#} (in verbs)
 
— i u → e o / _C{$,#} (in verbs)
 
— i → eː oː / else
 
— aw → aːw
 
— aj → eː / _$
 
— aj → ɛː / _#
 
Unstressed-vowel correspondences:
 
— {o,u}(ː) → iː / _$%oː
 
— oː → uː
 
— a → ∅ / _#
 
— a → _$%%(…)”
 
— a → ə / _R if ə in an adjacent syllable
 
— a → ə / R_ if ə in an adjacent syllable
 
— i → ə / _R if a frontal allophone of ə in an adjacent syllable
 
— i → ə / R_ if a frontal allophone of ə in an adjacent syllable
 
— u → ə / _R if a backed allophone of ə in an adjacent syllable
 
— u → ə / R_ if a backed allophone of ə in an adjacent syllable
 
— i → a / _R
 
— i → a / R_
 
— a i → aː eː / _%”
 
— u → ɔ / _C{$,#}
 
— u → ∅ / ! _Cː
 
— aj aw → eː oː
 
p b t d k ɡ → b v θ ð x ɣ / non-intial singletons
 
ʕ → ∅ / _{$,#}
 
j → ∅ / E_ (not clear whether only short E or long also)
 
at → aː / _# (in feminine noun endings)


=== Do kimpu ===
=== Do kimpu ===
n → l / #_Vb
*i, e > e
 
*ī, ē > i
n → l / #_(V){s,ʃ,h}V{m,b}#
*ū > o
 
*ā > o
n → l / #_V{m,b}{s,ʃ,h}
*I przegłos: o, u, a > ä, ö, ü,
 
*ä > e
n → l / #_Vk
*ü > i
 
*a {l} > o
n → l / mV_C
*lC > CC
 
*VCV > VCV (dźwięczne)
n → l / CV_m
*cʷ > c
 
*dz > z
r → l / #(C)_c(C)# ?
*ey, iy, öy > e


r → l / #o_#
=== Do yāmi ===
=== Do yāmi ===
*e {n, m} > i
*q > k
*Vmm, Vnn > V:m, V:n
*cʷ > č
*χ, ħ > χ
*ɬ, ɮ > š, ž
*np, mp, nt, mt, nk, mk > mb, nd, ng
*wygłosowe Vn > V:∅
*č > š
*h > x
*x > χ
*ay > ey


== Do proto-centralnego ==
== Do proto-centralnego ==
Linia 237: Linia 185:
*imię - lēmpi
*imię - lēmpi


[[Kategoria:Użytkownik:Henryk Pruthenia]][[Kategoria:Canis]][[Kategoria:Kyon]][[Kategoria:Języki Kyonu]]
[[Kategoria:Użytkownik:Henryk Pruthenia]][[Kategoria:Canis]][[Kategoria:Języki Kyonu|Proto-pinu]]

Aktualna wersja na dzień 09:53, 21 lip 2017

Język proto-pinu - wspólny prajęzyk wszystkich Pinusów, używany na terenie Pinu. Jest przodkiem wielu języków pinu, a także samego języka pinu.

Dźwięki

Samogłoski

  • i i: u u: (i ī u ū)
  • ɛ ɛ: ɔ ɔ: (e ē o ō)
  • a a: (a ā)

Spółgłoski

  • m n (m n)
  • p t k (p t k)
  • s h (s h)
  • w r l j (r l y)

Akcent

Akcent jest stały i zawsze pada na pierwszą sylabę.

Gramatyka

Język jest językiem lewogłowowym (przydawka stoi przed określanym słowem), występuje szyk zdania SVO. Podmiot zdania nieprzechodniego ma doklejony sufiks -ne. Zaprzeczenie tworzy się poprzez dodanie sufiksu -le po czasowniku. Występują poimki.

Zmiany fonetyczne

Do proto-zachodniego

  • nieakcentowane e > 0
  • h w nagłosie > k
  • h w wygłosie > 0
  • h pomiędzy samogłoskami > s
  • h wszędzie indziej > k
  • ly, ny, ry, my > y, y, r, m
  • t, p, k _{t, p, k} > ʔ
  • nk > ŋ
  • p {u, o} > w
  • s {i, r, k} > x
  • x {i, u} > š
  • ky, ty, py > kk, tt, pp
  • i, e > e
  • ī, ē > ī
  • o, u > o
  • ō, ū > ū
  • a, ā > a, ā
  • p (w nagłosie) > w
  • Cl, Cr (C=ptk} > ll, rr

Do pinu

  • Vkk, Vtt, Vpp > V:k, V:t, V:p
  • š > s
  • x > h
  • āk, āŋ, ah > ēk, ēŋ, ēh
  • wi > yi
  • ē > ī
  • ō > ū
  • ī, ū, ā > i, u, a
  • w > 0
  • h > 0
  • ll, rr > nl, nr
  • wypadnięcie wygłosowego e
  • ʔ > k (w sylabie akcentowanej)
  • ʔ > 0

Do ayyu

Do lono

Do proto-wschodniego

  • s, t, k _{y, i} > š, č, č
  • y (w nagłosie) > dž
  • č, dž > c, dz
  • wypadnięcie nieakcentowanego e/o
  • t > ∅ (przed s)
  • nagłosowe p, t, k > f, s, h
  • a, ā > e, ē / _{h, š}
  • u i > o e (w wygłosie)
  • skrócenie długich samogłosek w wygłosie
  • (C)VːCC > (C)VCC (pierwsza sylaba)
  • pp, tt, kk > p', t', k'
  • pt, kt, tp, tk, kp, tp > ft, χt, sp, tʔ (> ħ), kʷ, tʷ
  • ly, ny, my, ry > y, n, n, ž
  • pʼ, t', k' > ps, c, q
  • kʷ > xʷ
  • tʷ > cʷ
  • xʷ → ɣʷ → ħ (V_V)
  • tl, dl, cl, dzl > ɬ, ɮ, tɬ, dɮ
  • Vtɬ, Vdɮ > V:ɬ, V:ɮ
  • tɬ, dɮ > ɬ, ɮ
  • r > l (przed o, u)
  • ō, ū > ū
  • u, o > u
  • m > n (w wygłosie)
  • ay, uy, iy, ey > e, i, e, i

Do kimpu

  • i, e > e
  • ī, ē > i
  • ū > o
  • ā > o
  • I przegłos: o, u, a > ä, ö, ü,
  • ä > e
  • ü > i
  • a {l} > o
  • lC > CC
  • VCV > VCV (dźwięczne)
  • cʷ > c
  • dz > z
  • ey, iy, öy > e

Do yāmi

  • e {n, m} > i
  • q > k
  • Vmm, Vnn > V:m, V:n
  • cʷ > č
  • χ, ħ > χ
  • ɬ, ɮ > š, ž
  • np, mp, nt, mt, nk, mk > mb, nd, ng
  • wygłosowe Vn > V:∅
  • č > š
  • h > x
  • x > χ
  • ay > ey

Do proto-centralnego

Do hūm

Do yo

Do mīhu

Do lumyā

Do tā

Podstawowy słowniczek

Podstawowy słowniczek polsko-proto-pinuski:

  • ja - yam
  • ty - pu
  • on - sīm
  • to - nāne
  • kto - nun yī
  • co - nun ku
  • nie - lē
  • jeden - yoka
  • dwa - yāti
  • mężczyzna - tulu
  • matka - meyi
  • ojciec - rōyo
  • drzewo - hūnre
  • krew - sāru
  • jajko, jajo - kohe
  • głowa - punta
  • ucho - sāro
  • oko - tommu
  • nos - pōnyu
  • ząb - sōmya
  • język - yēmhu
  • noga - yuhe
  • ręka - humo
  • serce - nimpu
  • być - yo
  • mieć - mem
  • robić - non
  • pić - tin
  • jeść - rīn
  • widzieć - minpe
  • słyszeć - lēnse
  • wiedzieć, znać - ninte
  • umierać, umrzeć - pūmse
  • zabijać, zabić - rīmyu
  • iść, chodzić - lūnki
  • leżeć - rōnke
  • siedzieć - sinpu
  • stać - pumni
  • dawać, dać - kīmna
  • mówić - rānsu
  • słońce - mu
  • księżyc - ninya
  • woda - sunyo
  • deszcz - ayo
  • noc - rontu
  • dzień - yusa
  • nowy - pata
  • przy, u, na - tā
  • w - hīn
  • z - lēn
  • i - sō
  • imię - lēmpi
Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Język_proto-pinu&oldid=19675”