Przejdź do zawartości

Benakasemmemii: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
← poprzednia edycja
WizualnieWikikod
→Układ sylab: Uzupełnienie
Zrobienie zalążka tutaj, bo ta witryna jest "nieaktywna".
 
(Nie pokazano 47 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
'''Benakasemmem'ii''' - język sztuczny pomocniczy. On charakteryzuje się przede wszystkim szykiem zdania ''podmiot-dopełnienie-orzeczenie'', częstym omijaniem słowa ''być'' w czasie teraźniejszym, reduplikacją (całkowitym lub częściowym podwojeniem rdzenia czasownika, przymiotnika lub przysłówka), umieszczaniem przydawki przed słowo określane, brakiem rodzaju gramatycznego, stosunkowo regularnym odmienianiem wyrazów oraz prostą budową sylab głównie w obrębie najbardziej podstawowych i najczęściej używanych wyrazów.
'''Benakasemmem'ii / Benakasemmemii (skrótowo: Benakii)''' - język sztuczny pomocniczy, który charakteryzuje się przede wszystkim szykiem zdania ''podmiot-dopełnienie-orzeczenie'', reduplikacją (całkowitym lub częściowym podwojeniem rdzenia czasownika, przymiotnika lub przysłówka), umieszczaniem przydawki przed słowo określane, brakiem rodzaju gramatycznego, stosunkowo regularnym odmienianiem wyrazów oraz prostą budową sylab głównie w obrębie najbardziej podstawowych i najczęściej używanych wyrazów.
 
==Pochodzenie==
Słownictwo i elementy gramatyki tego języka ogólnie wywodzą się z:
* [https://en.wikipedia.org/wiki/Sound_symbolism symbolizmu dźwięków]
* języka tamilskiego
* języka fińskiego
* języka perskiego
* języka tureckiego
* sanskrytu
* języka hindi/pendżabskiego
* języka indonezyjskiego
* języków romańskich
* języka koreańskiego
* języka japońskiego
* języka angielskiego


==Fonologia==
==Fonologia==
Linia 29: Linia 44:
|-
|-
! zwarte dźwięczne przydechowe
! zwarte dźwięczne przydechowe
| [bʱ] '''bh'''
| ([bʱ] '''bh''')
|
|
| [dʱ] '''dh'''
| ([dʱ] '''dh''')
| [d͡ʑʱ] '''jh'''
| ([d͡ʑʱ] '''jh''')
| [gʱ] '''gh'''
| ([gʱ] '''gh''')
|
|
|-
|-
Linia 85: Linia 100:
|}
|}
* te głoski w nawiasach nie są typowe dla tego języka, więc nie wystąpią w ''onomatopejach''
* te głoski w nawiasach nie są typowe dla tego języka, więc nie wystąpią w ''onomatopejach''
** '''sh''' występuje w wyrazach pochodzenia sanskryckiego
** '''bh''', '''dh''', '''gh''' i '''jh''' występują prawie jedynie w wyrazach pochodzenia sanskryckiego.
** '''sh''' występuje głównie w wyrazach pochodzenia sanskryckiego i angielskiego
** '''f''' i '''z''' występują w wyrazach pochodzenia zachodnioeuropejskiego i arabskiego, ''rodzimymi'' odpowiednikami tych głosek będą kolejno '''ph''' i '''j'''/'''s''', więc te z kolei mogą wystąpić w onomatopejach czy odruchowych wykrzyknikach, np. '''phei!''' - fuj!, '''sisi''' - zimny/zimno
** '''f''' i '''z''' występują w wyrazach pochodzenia zachodnioeuropejskiego i arabskiego, ''rodzimymi'' odpowiednikami tych głosek będą kolejno '''ph''' i '''j'''/'''s''', więc te z kolei mogą wystąpić w onomatopejach czy odruchowych wykrzyknikach, np. '''phei!''' - fuj!, '''sisi''' - zimny/zimno


Linia 120: Linia 136:
| [aː] '''aa'''
| [aː] '''aa'''
|
|
| ([ɔː] '''oo''')
|
|}
|}


* W wyrazach pochodzenia sanskryckiego występuje dodatkowa struktura [ɾɯ], np. '''Krsna''' [kɾɯ.sna].
* Akcent pada zazwyczaj na pierwszą sylabę z trzech od końca (zaś gdy przedostatnia sylaba z trzech od końca ma długą samogłoskę lub jest zamknięta, to wypada na niej akurat), ale nie wyróżnia się mocno w wyrazie; sylaby są wymawiane z podobnym naciskiem, podobnie jak w językach hiszpańskim lub hindi. Na przykład: WA-li, GE-ta-re, sem-MOL-te, ap-pli-kaas-YOU-ni.
* Istnieją też samogłoski nosowe, tworzone są za pomocą dwuznaku '''-ng''', np. '''Sangskrta Bhaasaa''' [sã.skɾɯ.ta bʱaː.saː].
* '''ai''' się czyta jako dyftong '''aj'''.
* Odpowiednikiem angielskiego [ɔː] w zapożyczonych wyrazach z angielskiego jest [ɒː] '''oo''' (zaokrąglony odpowiednik '''aa'''), np. '''Oostreiliyaa''' - Australia
* '''au''' się czyta jako dyftong '''aw'''.
* Akcent jest zazwyczaj na pierwszą sylabę, ale nie wyróżnia się mocno w wyrazie; sylaby są wymawiane z podobnym naciskiem.
* Końcówka biernika '''-ong''' jest czytana jako nosowa forma głoski '''o''' czyli jak polskie '''ą'''.
** Jednak gdy jest przynajmniej jedna samogłoska długa, to właśnie ją się akcentuje, ale gdy jest więcej ich, to pierwszą z nich się akcentuje.


===Układ sylab===
===Układ sylab===
Linia 134: Linia 149:
* ''C'' to spółgłoska
* ''C'' to spółgłoska
* ''V'' to samogłoska
* ''V'' to samogłoska
* ''2×C'' to podwojona spółgłoska
* ''2×C'' to podwojona spółgłoska.
Przykładowe wyrazy: '''miti''' - woda, '''moka''' - drzewo, '''getare''' - iść / poruszać się, '''sipare''' - rzucać, '''mutti''' - błoto, '''phala''' - owoc, '''cilii''' - droga.
Przykładowe wyrazy: '''mu''' - woda, '''rukkha''' - drzewo, '''getate''' - iść / poruszać się, '''wisate''' - rzucać, '''mutti''' - błoto, '''phala''' - owoc, '''wali''' - droga.
W wyrazach zapożyczonych z sanskrytu czy języków zachodnioeuropejskich mogą występować sylaby o skomplikowanej budowie. Słowa pochodzenia angielskiego potrafią nawet posiadać zbitki na końcu słowa, np. '''bilaard''' - bilard, '''popkorn''' - popcorn.
W wyrazach zapożyczonych z sanskrytu czy języków zachodnioeuropejskich mogą występować sylaby o dość skomplikowanej budowie.
 
==Składnia==
Domyślny szyk zdania to: podmiot-dopełnienie-orzeczenie, tak jak w językach hindi, sanskryckim, japońskim, tureckim, łacińskim, tamilskim czy koreańskim. Przydawka zawsze występuje przed słowem określanym, np. '''nalla kun''' - dobry człowiek, '''baccas-ke khapakii''' - żywność dla dzieci. Żeby zmienić pozycję przydawki z przedrzeczownikowej na porzeczownikową, trzeba użyć słowa '''ya''', np. '''kun ya nalla (thaare)''' - dobry człowiek / człowiek, który jest dobry.


==Gramatyka==
==Czasowniki==
===Składnia===
Domyślny szyk zdania to: podmiot-dopełnienie-orzeczenie, tak jak w językach hindi, sanskryckim, japońskim, tureckim, łacińskim, tamilskim czy koreańskim. Przydawka zawsze występuje przed słowem określanym, np. '''iyii nyen''' - dobry człowiek, '''bambas-ke khapakii''' - żywność dla dzieci. Żeby zmienić pozycję przydawki z przedrzeczownikowej na porzeczownikową, to trzeba użyć słowa '''ya''', np. '''nyen ya iyii (thaare)''' - dobry człowiek / człowiek, który jest dobry.
===Czasowniki===
Mają:
Mają:
* 5 stron (czynną, bierną, zwrotną, wzajemną, statyczną)
* 3 strony (czynną, bierną, statyczną)
* 3 tryby (oznajmujący, rozkazujący, przypuszczający)
* 6 trybów (oznajmujący, rozkazujący, zakazujący, przypuszczający, potencjalny, wolitywny)
* 3 czasy
* 3 czasy
* 3 aspekty
* 4 aspekty.
 
Nie odmieniają się przez osoby, liczby i rodzaje.
====Formy podstawowe====
===Formy podstawowe===
* czas teraźniejszy prosty: -re
* czas teraźniejszy nawykowy: -re
* czas przeszły prosty (historyczny): e--re
* czas przeszły nawykowy: -ye
* czas przyszły prosty: -issare
* czas przyszły prosty: -ge
* tryb przypuszczający: e--issare
* tryb przypuszczający: -we
* tryb rozkazujący: -∅
* tryb rozkazujący: -
* bezokolicznik/odsłownik: -meng
* tryb zakazujący: -me
* tryb potencjalny: -bile
* tryb wolitywny: -mako
* bezokolicznik/odsłownik: -te
* imiesłów czynny: -∅
* imiesłów czynny: -∅
* imiesłów bierny teraźniejszy: -laa
* imiesłów bierny: -ii
* imiesłów bierny perfectum: -kiya
====Czasowniki czynne====
=====Czasy gramatyczne=====
{|class=wikitable
!
! aspekt prosty
! aspekt ciągły
! aspekt perfectum
|-
! czas teraźniejszy
| -re
| -∅ thaare
| -kiyapun (thaare)
|-
! czas przeszły
| e--re
| -∅ thiya
| -kiyapun thiya
|-
! czas przyszły
| -issare
| -∅ thaayissare
| -kiyapun thaayissare
|}
====Czasowniki bierne====
* -laa
* -kiya
====Czasowniki statyczne====
Tworzy się je za pomocą konstrukcji '''rzeczownik uczucia/stanu + thaare''' lub za pomocą zwykłego przymiotnika. ''thaare'' odmienia się przez czasy, ale przez aspekt prosty. One wyrażają stany, uczucia, emocje, doświadczenia. Podmiot poddawany stanowi jest w celowniku. Np.
* Naal-ke jer thaare. - Słońce się świeci.
* Men-ke uwan umi (thaare). - Lubię go/ją. (dosłownie: Dla mnie on(a) przyjemn(y/a).)
* Bamba-ke bel-se arga thaare. - Dziecku boli brzuch. (dosłownie: Dziecku brzucha ból jest.)
* "Leonardo da Vinci" ityaya-ke di-se aawiskaaras-se wisaya-de baguun mem thiya. (Leonardo da Vinci rozmyślał nad swoimi wynalazkami.)
 
==Rzeczowniki==
Odmieniają się przez 8 przypadków i 2 liczby. Liczbę mnogą tworzy się końcówką '''-s'''.
===Przypadki===
{|class="wikitable"
!nazwa przypadka
!końcówka/partykuła
!znaczenie
|-
!mianownik
| -∅
|podmiot
|-
!dopełniacz
| -se
|posiadanie, powiązanie
|-
!celownik
| -ke
|dopełnienie dalsze, przeznaczenie/cel, (w stronie statycznej) podmiot doświadczający
|-
!biernik
| -ong
|dopełnienie bliższe, kierunek, długość trwania
|-
!narzędnik/ergatyw
| -nei
|narzędzie, sposób, wykonawca w stronie biernej
|-
!miejscownik
| -de
|miejsce, położenie (w przestrzeni lub w czasie)
|-
!ablatyw
| -dou/-doro
|punkt wyjścia, pochodzenie, przyczyna
|-
!wołacz
| -hei
|bezpośredni zwrot (z rzeczownikiem ożywionym)
|}
===Rodzaj/płeć===
Podobnie jak w językach angielskim, esperanckim, japońskim czy indonezyjskim nie ma płci gramatycznej, ale zaimki trzeciej osoby dzielą się na te ożywione (odnoszące się do ludzi, zwierząt i duchów) oraz te nieożywione (odnoszące się do całej reszty).
* kin/kiin - kto/co (ożywione)
* ki/kii - co (nieożywione)
* uwan - on/ona/ono (ożywione)
* uwa - on/ona/ono (nieożywione)
 
 
Strona jest w budowie...


==Uwagi==
To jest tylko zalążek. Ta strona to zabytek niniejszego języka. Obecną wersję tej strony zobaczysz na stronie [https://conlang.fandom.com/pl/wiki/Benakasemmemii] oraz na stronie [https://conlang.fandom.com/wiki/Benakasemmemii].


[[Kategoria:Języki_sztuczne_a_posteriori]] [[Kategoria:Języki_pomocnicze]] [[Kategoria:Języki_międzynarodowe_i_logiczne]]
[[Kategoria:Języki_sztuczne_a_posteriori]] [[Kategoria:Języki_pomocnicze]] [[Kategoria:Języki_międzynarodowe_i_logiczne]]

Aktualna wersja na dzień 23:50, 28 cze 2025

Benakasemmem'ii / Benakasemmemii (skrótowo: Benakii) - język sztuczny pomocniczy, który charakteryzuje się przede wszystkim szykiem zdania podmiot-dopełnienie-orzeczenie, reduplikacją (całkowitym lub częściowym podwojeniem rdzenia czasownika, przymiotnika lub przysłówka), umieszczaniem przydawki przed słowo określane, brakiem rodzaju gramatycznego, stosunkowo regularnym odmienianiem wyrazów oraz prostą budową sylab głównie w obrębie najbardziej podstawowych i najczęściej używanych wyrazów.

Pochodzenie

Słownictwo i elementy gramatyki tego języka ogólnie wywodzą się z:

  • symbolizmu dźwięków
  • języka tamilskiego
  • języka fińskiego
  • języka perskiego
  • języka tureckiego
  • sanskrytu
  • języka hindi/pendżabskiego
  • języka indonezyjskiego
  • języków romańskich
  • języka koreańskiego
  • języka japońskiego
  • języka angielskiego

Fonologia

Spółgłoski

wargowe wargowo-zębowe dziąsłowe/zębowe podniebienne/palatalne tylnojęzykowe krtaniowe
nosowe [m] m [n] n [ɲ] ny / przed "j"/"c" jako "n" [ŋ] (n przed głoskami zwartymi tylnojęzykowymi)
zwarte dźwięczne nieprzydechowe [b] b [d] d [d͡ʑ] j [g] g
zwarte dźwięczne przydechowe ([bʱ] bh) ([dʱ] dh) ([d͡ʑʱ] jh) ([gʱ] gh)
zwarte bezdźwięczne nieprzydechowe [p] p [t] t [t͡ɕ] c [k] k [ʔ] '
zwarte bezdźwięczne przydechowe [pʰ] ph [tʰ] th [t͡ɕʰ] ch [kʰ] kh
szczelinowe ([f] f) [s] s, dźwięczny odpowiednik ([z] z ) ([ɕ] sh) [h] h
drżące [ɾ] r
boczne [l] l
płynne [w] w [j] y
  • te głoski w nawiasach nie są typowe dla tego języka, więc nie wystąpią w onomatopejach
    • bh, dh, gh i jh występują prawie jedynie w wyrazach pochodzenia sanskryckiego.
    • sh występuje głównie w wyrazach pochodzenia sanskryckiego i angielskiego
    • f i z występują w wyrazach pochodzenia zachodnioeuropejskiego i arabskiego, rodzimymi odpowiednikami tych głosek będą kolejno ph i j/s, więc te z kolei mogą wystąpić w onomatopejach czy odruchowych wykrzyknikach, np. phei! - fuj!, sisi - zimny/zimno

Samogłoski

przednie krótkie przednie długie centralne krótkie centralne długie tylne krótkie tylne długie
przymknięte [i] i [iː] ii [u] u [u] uu
półprzymknięte [e] e [eː] ei ([ə]) [o] o [oː] ou
otwarte [a] a [aː] aa
  • Akcent pada zazwyczaj na pierwszą sylabę z trzech od końca (zaś gdy przedostatnia sylaba z trzech od końca ma długą samogłoskę lub jest zamknięta, to wypada na niej akurat), ale nie wyróżnia się mocno w wyrazie; sylaby są wymawiane z podobnym naciskiem, podobnie jak w językach hiszpańskim lub hindi. Na przykład: WA-li, GE-ta-re, sem-MOL-te, ap-pli-kaas-YOU-ni.
  • ai się czyta jako dyftong aj.
  • au się czyta jako dyftong aw.
  • Końcówka biernika -ong jest czytana jako nosowa forma głoski o czyli jak polskie ą.

Układ sylab

Sylaby typowe dla tego języka wyglądają tak: CV, CV(n), CV(l), CV(m), CV(r), CV2×C+V, CVV gdzie:

  • C to spółgłoska
  • V to samogłoska
  • 2×C to podwojona spółgłoska.

Przykładowe wyrazy: mu - woda, rukkha - drzewo, getate - iść / poruszać się, wisate - rzucać, mutti - błoto, phala - owoc, wali - droga. W wyrazach zapożyczonych z sanskrytu czy języków zachodnioeuropejskich mogą występować sylaby o dość skomplikowanej budowie.

Składnia

Domyślny szyk zdania to: podmiot-dopełnienie-orzeczenie, tak jak w językach hindi, sanskryckim, japońskim, tureckim, łacińskim, tamilskim czy koreańskim. Przydawka zawsze występuje przed słowem określanym, np. nalla kun - dobry człowiek, baccas-ke khapakii - żywność dla dzieci. Żeby zmienić pozycję przydawki z przedrzeczownikowej na porzeczownikową, trzeba użyć słowa ya, np. kun ya nalla (thaare) - dobry człowiek / człowiek, który jest dobry.

Czasowniki

Mają:

  • 3 strony (czynną, bierną, statyczną)
  • 6 trybów (oznajmujący, rozkazujący, zakazujący, przypuszczający, potencjalny, wolitywny)
  • 3 czasy
  • 4 aspekty.

Nie odmieniają się przez osoby, liczby i rodzaje.

Formy podstawowe

  • czas teraźniejszy nawykowy: -re
  • czas przeszły nawykowy: -ye
  • czas przyszły prosty: -ge
  • tryb przypuszczający: -we
  • tryb rozkazujący: -
  • tryb zakazujący: -me
  • tryb potencjalny: -bile
  • tryb wolitywny: -mako
  • bezokolicznik/odsłownik: -te
  • imiesłów czynny: -∅
  • imiesłów bierny: -ii

Uwagi

To jest tylko zalążek. Ta strona to zabytek niniejszego języka. Obecną wersję tej strony zobaczysz na stronie [1] oraz na stronie [2].

Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Benakasemmemii&oldid=61806”