Język laurejski

Język laurejski Lauresc rec
Sposoby zapisu:	łaciński
Typologia:	SVO
Utworzenie:	Miguelhombre
Używany w :	Laurea
Klasyfikacja:	Języki indoeuropejskie Języki bałto-słowiańskie Języki słowiańskie Języki barckie Język laurejski
Lista conlangów

Język laurejski (laur. Lauresc rec) – język słowiański należący do grupy języków barckich, będący językiem oficjalnym Laurei, fikcyjnego państwa wyspiarskiego położonego na zachód od Madery.

Historia języka

Język wywodzi się z języka barckiego, używanego przez Barków (laur. Barcae) – fikcyjnego plemienia słowiańskiego, które odłączyło się od wspólnoty słowiańskiej w I tysiącleciu p.n.e. i udało się najpierw w okolice Śląska, skąd wraz z innymi plemionami dokonało najazdu na półwysep iberyjski w V w. n.e. Dwa wieki później, po odkryciu Laurei przez Dumeira Odkrywcę, większość Barków osiedliła się na nowej wyspie, na której stworzyła własne państwo i nowy naród - Laurów. Mniejsza część Barków pozostała w iberyjskiej Galicji, gdzie ulegli asymilacji z innymi ludami.

Wyróżnia się następujące etapy rozwoju laurejskiego:

• Język barcki (Barc rec) – używany przez Barków od oddzielenia się od reszty Słowian do wymarcia Barków na półwyspie Iberyjskim (ok. IX w. n.e.). Barcki wywodzi się z języka wczesnosłowiańskiego (Early Slavic w klasyfikacji Kortlandta), choć nie posiadał takich cech tego języka jak przejście wygłosowego -s w -h czy powstanie samogłosek nosowych. Barcki jest obecnie językiem wymarłym, natomiast dał początek grupie języków używanych w Laurei, nazywanymi językami barckimi.
• Język starolaurejski (Stur lauresc) – od VII w. do ok. XII w. n.e.
• Język średniolaurejski (Serdin lauresc) – od ok. XII w. do ok. XVI w. n.e.
• Wczesny współczesny laurejski (Urn modern lauresc) – od ok. XVI w. do ok. XVIII w. n.e.
• Współczesny laurejski (Modern lauresc) – od przełomu XVIII i XIX w. do dziś

Procesy fonetyczne

Samogłoski

Okres barcki

Barcki odziedziczył z wczesnosłowiańskiego 8 samogłosek oraz 3 dyftongi: a, ā, e, ē, i, ī, u, ū, ai, au, ei.

• Zmiana iloczasu w zaimkach osobowych - samogłoski w zaimkach liczby pojedynczej uległy skróceniu, zaś te liczby mnogiej - wydłużeniu.
• Monoftongizacja dyftongów
  • ai > [ɶː]
  • ei > [eː]
  • au > [oː]

Okres starolaurejski

W okresie starolaurejskim, język został po raz pierwszy spisany w alfabet, jednak nastąpiło to po większości procesów, które zaszły w tym czasie.

• Zanik iloczasu i wielka zmiana barw samogłosek
  • a > a [a]
  • ā > u [ʊ]
  • e pozostało bez zmian [ɛ]
  • ē > ie (dyftong)
  • i > i [ɪ]
  • ī > ai [aɪ]
  • [oː] > o [ɔ]
  • u > y [y]
  • ū > ou [ɔʊ]
  • [œː] > ae [æ]
  • [eː] > ei [eɪ] (ponowna dyftongizacja, jednak z innym brzmieniem e)
  • aw > au [aʊ]
  • āw > au [aʊ]
  • ew > eu [ɛʊ]
  • ēw > eu [ɛʊ]
• Pojawienie się protetycznego e w miejsce zbitek spółgłoskowych po zaniku końcówek rodzajowych w rzeczownikach i przymiotnikach

Okres średniolaurejski

• ie > ie [i]
• ou > ou [u]
• u [ʊ] > u [ʌ]
• uw > au [aʊ]

Okres wczesny współczesny

• Vj > Vɪ, VjC > VɪC
• Dyftongizacja r (Vr, VrC)
  • ar > [aː]
  • aer > [æɐ]
  • er > [ɛɐ]
  • eir > [eɪɐ]
  • ir > [ɪɐ]
  • ier > [iɐ]
  • or > [ɔɐ]
  • our > [uɐ]
  • ur > [ʌː]
  • yr > [yɐ]
• Wygłosowe en > [ən]

Spółgłoski

Barcki

• sj > ʃ
• zj > ʒ
• nj > ɲ
• x > h (pod wpływem języków germańskich)
• Selektywne w > v (zaszło w wybranych wyrazach, bez wyraźnego schematu)
• Ubezdźwięcznienie wygłosowego -z > -s

Starolaurejski

• Palatalizajca c [k] i g [g] przed e oraz i
  • [k] > [ʦ]
  • [g] > [ʤ]
• Dyspalatalizacja wszystkich pozostałych spółgłosek
  • tj > t (poza tymi dialektami, gdzie > ʧ)
  • dj > d (poza tymi dialektami, gdzie > ʤ)
  • stj > st
  • zdj > zd
  • lj > l
  • rj > r
  • skj > sc [sk]
  • zgj > zg
• kv > v
• gv > v

Średniolaurejski

• ʦ > s
• ʤ > ʒ

Wczesny współczesny

• Zanik wygłosowego -s (w zaimkach osobowych została przechodniość – jeśli w zdaniu po -s następuje wyraz rozpoczynający się samogłoską, -s jest wymawiane)
• ng > [ŋ]

Fonetyka

Samogłoski

	Przednie	Środkowe	Tylne
Przymknięte	i, y, ɪ		u, (ʊ)
Średnie	ɛ, (e)	ə	ʌ, ʌː, ɔ
Otwarte	a, aː, æ	(ɐ)

W nawiasach podano samogłoski występujące jedynie jako część dyftongu.

Ponadto, laurejski posiada następujące dyftongi: aɪ, aʊ, eɪ, ɛɐ, ɛʊ, ɪɐ, iɐ, ɔɪ, ɔɐ, ɔʊ, ʌɪ, uɪ, uɐ, yɪ, yɐ.

Spółgłoski

		Wargowe	Zębowe	Dziąsłowe	Podniebienne	Miękkopodniebienne
Nosowe		m	n		ɲ	ŋ
Zwarte	bezdźwięczne	p	t			k
	dźwięczne	b	d			g
Afrykaty	bezdźwięczne			(ʧ)
	dźwięczne			(ʤ)
Szczelinowe	bezdźwięczne	f	s	ʃ		h
	dźwięczne	v	z	ʒ
Aproksymanty				ɫ	j	w
Drżące				r
Boczne				l

Zapis

A a – [a]
B b – [b]
C c – zazwyczaj [k], przed e, i: [s]
D d – [d]
E e – [ɛ]
F f – [f]
G g – zazwyczaj [g], przed e, i: [ʒ]
H h – [h]
I i – [ɪ], [j]
J j – w wyrazach rodzimych nie występuje, w dialektach może pełnić funkcję znaku zmiękczającego
K k – [k] (wyrazy obce)
L l – [l ~ ɫ]
M m – [m]
N n – [n]
O o – [ɔ]
P p – [p]
R r – [r]
S s – [s]
T t – [t]
U u – [ʌ]
V v – [v]
W W – [w]
X x – [ks]
Y y – [y]
Z z – [z]

Ponadto, wykorzystuje się następujące dwuznaki: Ae ae – [æ]
Cj cj – [tʃ] (wyrazy obce)
Dj dj – [dʒ] (wyrazy obce)
Ie ie – [i]
Ou ou – [u]
Sj sj – [ʃ]
Tj tj – [tʃ] (w dialektach)
Zj zj – [ʒ]

W zapisie nie zaznacza się akcentu, który jest swobodny, zazwyczaj paroksytoniczny bądź, rzadziej, oksytoniczny.

Gramatyka

Rzeczownik

• Występują dwie liczby – pojedyncza i mnoga
• Jest tylko jeden przypadek – mianownik
• Nie wyróżnia się rodzajów – zanikły na etapie starolaurejskim. Wszystkie rzeczowniki mają jednolitą końcówkę w liczbie mnogiej: -ae (wcześniej była to końcówka rodzaju męskiego, pochodząca z -ai).

Przymiotnik

Przymiotniki, podobnie jak rzeczowniki, nie mają rodzajów. Nastąpił zanik końcówek rodzajowych, także dla liczby mnogiej. W powstałych w ten sposób zbitkach spółgłoskowych pojawiło się protetyczne e, np. cranglas (okrągły) > crangel (okrągły/okrągła/okrągłe/okrągli).

Zaimek

• Wymowa wygłosowego -s w zaimkach jest przechodnia gdy w zdaniu następne słowo zaczyna się od samogłoski, np. es laute (łowię) wymawia się [ɛ 'laʊtɛ], ale es e (jestem) – [ɛs ɛ].
• Zaimek neutralny w 3 osobie obu liczb jest normalnie używany w odniesieniu do ludzi jako forma neutralna płciowo. Jego wcześniejsza forma w dopełnieniu i zaimku dzierżawczym została zastąpiona nową konstrukcją, będącą połączeniem form męskiej i żeńskiej.

	Mianownik	Dopełnienie	Zaimek dzierżawczy
1 os. l. poj	es	me	mai
2 os. l. poj	ty	te	twai
3 os. l. poj	an, ana, ane	nag, nai, naig
1 os. l. mn.	mies	nus	nusj
2 os. l. mn.	ious	vus	vusj
3 os. l. mn.	unae	nies
Zaimek zwrotny		se	swai

Czasownik

Bezokolicznik

Bezokoliczniki składają się z partykuły tei oraz czasownika właściwego. Forma ta wykształciła się w okresie starolaurejskim, kiedy doszło do rewolucji czasownikowej. Dotychczasowe bezokoliczniki (np. bartei - walczyć) zostały rozbite: tei przeszło na początek i stało się partykułą podobną do angielskiego to, temat stał się czasownikiem właściwym, a pozostałe części bezokolicznika zanikły. Ponadto, w czasownikach, których temat zakończony był samogłoską, pojawiła się spółgłoska -t, będąca reliktem końcówki -tei. W efekcie, wszystkie bezokoliczniki zakończone są spółgłoskami. Przykłady przemian:

• umierać: mertei > tei mer (przykład prosty)
• widzieć: weidietei > tei weid (przykład zaniku sylaby będącej poza tematem)
• wiedzieć: znutei > tei znut (przykład uzupełnienia tematu o końcówkę -t)

Czasy, tryby, aspekty

W laurejskim występują następujące czasy i tryby:

• Czas teraźniejszy (prosty i postępujący)
• Czas przeszły (prosty i postępujący)
• Czas przyszły (prosty i postępujący)
• Tryb przypuszczający
• Tryb rozkazujący

Oryginalny podział czasowników na dokonane i niedokonane, zakładający osobną formę czasownika dla obu aspektów, zanikł w okresie starolaurejskim. Formy dokonane i niedokonane połączyły się w jedną (zazwyczaj na bazie formy dokonanej), natomiast wykształcił się nowy podział czasów na prosty i postępujący. Postępujący tworzy się z czasownika "być" (tei bout) pozbawionego partykuły tei oraz imiesłowu czasownikowego czynnego.

Koniugacja

Koniugacja laurejskiego jest bardzo regularna (z wyjątkiem dwóch nieregularnych czasowników: tei bout (być) oraz tei ies (jeść)). We wszystkich czasach i trybach, poza rozkazującym, doszło do zaniku osobnych form dla 1 i 2 osób obu liczb, zaś forma dla 3 osoby stała się jedyną formą koniugacyjną.

Odmiana w czasie teraźniejszym polega na dodaniu do tematu -e (l. poj.) / -en (l. mn.). Powstała ona na bazie odziedziczonej odmiany z wczesnosłowiańskiego, którą dziś znamy jako 1 klasa koniugacji w prasłowiańskim.

Czasy przeszłe z barckiego (odziedziczone z wczesnosłowiańskiego) zostały zastąpione nowym czasem przeszłym prostym, będącym kalką czasu teraźniejszego z przegłosem e:a; czasowniki otrzymują zatem końcówki -a/-an. Czas przyszły powstaje za pomocą czasownika bande / banden (forma przyszła czasownika tei bout) z dodatkiem tematu. Tryb przypuszczający tworzy się za pomocą partykuły bou + temat. Tryb rozkazujący jako jedyny zachował bardziej skomplikowaną odmianę. Dla 1 i 3 osoby, tworzy się go za pomocą partykuły nec + zaimek osobowy + forma czasu teraźniejszego. Dla 2 osoby, do tematu dodaje się końcówkę -ai (l. poj.) / -aite (l. mn.)

Przykłady koniugacji:

• tei nes - nieść

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
Bezokolicznik	tei nes
Czas teraźniejszy (prosty)	nese	nesen
Czas teraźniejszy (postępujący)	e nesent	sen nesent
Czas przeszły (prosty)	nesa	nesan
Czas przeszły (postępujący)	ba nesent	ban nesent
Czas przyszły (prosty)	bande nes	banden nes
Czas przyszły (postępujący)	bande nesent	banden nesent
Tryb przypuszczający	bou nes
Tryb rozkazujący	nec (zaimek) nese (1 i 3 os.) nesai (2 os.)	nec (zaimek) nesen (1 i 3 os.) nesaite (2 os.)
Imiesłów przymiotnikowy czynny	nesent
Imiesłów przymiotnikowy bierny	nesen
Rzeczownik odczasownikowy	nesene

• tei pait - pić

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
Bezokolicznik	tei pait
Czas teraźniejszy (prosty)	paite	paiten
Czas teraźniejszy (postępujący)	e paitent	sen paitent
Czas przeszły (prosty)	paita	paitan
Czas przeszły (postępujący)	ba paitent	ban paitent
Czas przyszły (prosty)	bande pait	banden pait
Czas przyszły (postępujący)	bande paitent	banden paitent
Tryb przypuszczający	bou pait
Tryb rozkazujący	nec (zaimek) paite (1 i 3 os.) paitai (2 os.)	nec (zaimek) paiten (1 i 3 os.) paitaite (2 os.)
Imiesłów przymiotnikowy czynny	paitent
Imiesłów przymiotnikowy bierny	pait
Rzeczownik odczasownikowy	paite

Koniugacja czasownika być (nieregularny):

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
Bezokolicznik	tei bout
Czas teraźniejszy (prosty)	e	sen
Czas teraźniejszy (postępujący)	-
Czas przeszły (prosty)	ba	ban
Czas przeszły (postępujący)	-
Czas przyszły (prosty)	bande	banden
Czas przyszły (postępujący)	-
Tryb przypuszczający	bou
Tryb rozkazujący	nec (zaimek) bande (1 i 3 os.) bandai (2 os.)	nec (zaimek) banden (1 i 3 os.) bandaite (2 os.)
Imiesłów przymiotnikowy czynny	bandent
Imiesłów przymiotnikowy bierny	bout
Rzeczownik odczasownikowy	boute

Koniugacja czasownika jeść (nieregularny):

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
Bezokolicznik	tei ies
Czas teraźniejszy (prosty)	ie	ieden
Czas teraźniejszy (postępujący)	e iedent	sen iedent
Czas przeszły (prosty)	ieda	iedan
Czas przeszły (postępujący)	ba iedent	ban iedent
Czas przyszły (prosty)	bande ie	banden ie
Czas przyszły (postępujący)	bande iedent	banden iedent
Tryb przypuszczający	bou ie
Tryb rozkazujący	nec (zaimek) ie (1 i 3 os.) ied (2 os.)	nec (zaimek) ieden (1 i 3 os.) iedaite (2 os.)
Imiesłów przymiotnikowy czynny	iedent
Imiesłów przymiotnikowy bierny	ieden
Rzeczownik odczasownikowy	iedene

Historia zmian koniugacji

Starolaurejski				Średniolaurejski				Wczesny współczesny / współczesny
Liczba pojedyncza		Liczba mnoga		Liczba pojedyncza		Liczba mnoga		Liczba pojedyncza		Liczba mnoga
es	nesam > nesem	mies	neseme	es	dum nese	mies	dume nesen	es	nese	mies	nesen
ty	nesesj	ious	nesete	ty	dusj nese	ious	dute nesen	ty		ious
an, ana, ane	neseti	unae	nesanti > nesenti	an, ana, ane	nese	unae	nesen	an, ana, ane		unae

Powyższa tabela prezentuje, jak zmieniała się koniugacja czasu teraźniejszego na przełomie wieków na przykładzie czasownika tei nes. W okresie starolaurejskim doszło do ujednolicenia samogłosek w koniugacji (na tym przykładzie a > e). W okresie średniolaurejskim doszło do zasadniczej zmiany - w odmianie pojawiła się partykuła du (pl. że), która przejęła końcówki fleksyjne od czasownika, który od teraz miał formę trzeciej osoby (która również uległa zmianie - doszło do zaniku końcówki -ti). Przypomina to zjawisko obecne w polskich gwarach żem przyniósł, z tą różnicą, że miało charakter całościowy i nie ograniczało się do wybranych czasów i osób. We wczesnym współczesnym laurejskim, doszło do zaniku tej partykuły, zostawiając jedynie czasownik w ówczesnej formie. Zdarza się, że forma średniolaurejska z partykułą du występuje w literaturze jako archaizm.

Słownictwo

Lista Swadesha

laurejski	IPA	polski
es	[ɛ]	ja
ty	[ty]	ty
an, ana, ane	[an], ['ana], ['anɛ]	on, ona, ono
mies	[mi]	my
ious	[ju]	wy
unae	[ʌ'næ]	oni, one
sei	[seɪ]	ten, ta, to
ta	[ta]	tamten, tamta, tamto
seide	[seɪ'dɛ]	tu, tutaj
to	[tɔ]	tam
cas	[ka]	kto
ci	[sɪ]	co
cy	[ky]	gdzie
cadu	[ka'dʌ]	kiedy
uc	[ʌk]	jak
nei	[neɪ]	nie
vis	[vɪ]	wszystko
mana	['mana]	dużo
cela	['sɛla]	trochę, kilka
mala	['maɫa]	mało
cit	[sɪt]	inny
ein	[eɪn]	jeden
dyw	[dyw]	dwa
tri	[trɪ]	trzy
cetyr	[sɛ'tyɐ]	cztery
penti	['pɛŋtɪ]	pięć
gal	[gaɫ]	duży
dilg	[dɪɫg]	długi
plat	[plat]	szeroki
tylset	['tyɫsɛt]	gruby
teng	[tɛŋ]	ciężki
mal	[maɫ]	mały
cart	[kaːt]	krótki
anz	[aŋz]	wąski
tin	[tɪn]	cienki
genu	['ʒɛnʌ]	kobieta
mang	[maŋ]	mężczyzna
muti	['mʌtɪ]	matka
ata	['ata]	ojciec
vier	[viɐ]	zwierzę
zous	[zu]	ryba
pyt	[pyt]	ptak
sun	[sʌn]	pies
lysj	[lyʃ]	wesz
ang	[aŋ]	wąż
cirv	[sɪɐv]	robak
derva	['dɛɐva]	drzewo
lies	[li]	las
coui	[kuɪ]	kij
awact	['awakt]	owoc
siemen	['simɛn]	nasiono
leist	[leɪst]	liść
caru	['karʌ]	korzeń
scaru	['skarʌ]	kora
vaet	[væt]	kwiat
trau	[traʊ]	trawa
virv	[vɪɐv]	sznur
udu	['ʌdʌ]	skóra
miens	[min]	mięso
cro	[krɔ]	krew
cast	[kast]	kość
toc	[tɔk]	tłuszcz
uia	['ʌja]	jajko
rag	[rag]	róg
vast	[vast]	ogon
pera	['pɛra]	pióro
vals	[vaɫs]	włos
galvu	['gaɫvʌ]	głowa
os	[ɔ]	ucho
ac	[ak]	oko
nas	[na]	nos
ostae	[ɔ'stæ]	usta
dunt	[dʌŋt]	ząb
inzouc	[ɪŋ'zuk]	język
nugyt	['nagyt]	paznokieć
nagu	['nagʌ]	stopa
carc	[kaːk]	noga
calu	['kalʌ]	kolano
rancu	['raŋkʌ]	ręka
sparn	[spaːn]	skrzydło
bros	[brɔ]	brzuch
untra	['ʌŋtra]	wnętrzności
cyrc	[kyɐk]	szyja, kark
spaina	['spaɪna]	plecy
grand	[graŋd]	pierś
sier	[siɐ]	serce
entra	['ɛntra]	wątroba
tei pait	[teɪ paɪt]	pić
tei ies	[teɪ i]	jeść
tei cans	[tei kan]	gryźć
tei suc	[tei sʌk]	ssać
tei piot	[teɪ pjɔt]	pluć
tei blot	[teɪ blɔt]	wymiotować
tei viet	[teɪ vit]	dmuchać, wiać
tei dos	[teɪ dɔ]	oddychać
tei smaet	[teɪ smæt]	śmiać
tei veid	[teɪ veɪd]	widzieć
tei clos	[teɪ klɔ]	słyszeć
tei znut	[teɪ znʌt]	wiedzieć
tei min	[teɪ mɪn]	myśleć
tei us	[teɪ ʌ]	wąchać
tei buit	[teɪ bʌɪt]	bać
tei syp	[teɪ syp]	spać
tei gait	[teɪ gaɪt]	żyć
tei mer	[teɪ mɛɐ]	umierać
tei ob	[teɪ ɔb]	zabić
tei bar	[teɪ baː]	walczyć
tei laut	[teɪ laʊt]	łowić, polować
tei cot	[teɪ kɔt]	uderzać
tei tin	[teɪ tɪn]	ciąć, kroić
tei dael	[teɪ dæɫ]	dzielić
tei cal	[teɪ kaɫ]	dźgać, kłuć
tei drasc	[teɪ drask]	drapać
tei cap	[teɪ kap]	kopać
tei plot	[teɪ plɔt]	pływać
tei lec	[teɪ lɛk]	latać
tei eid, tei had	[teɪ eɪd], [teɪ had]	iść, chodzić
tei preid	[teɪ preɪd]	przychodzić
tei leg	[teɪ lɛg]	leżeć
tei sied	[teɪ sid]	siedzieć
tei stut	[teɪ stʌt]	stać
tei vir	[teɪ vɪɐ]	obracać
tei pus	[teɪ pʌ]	padać
tei dut	[teɪ dʌt]	dawać
tei dirg	[teɪ dɪɐg]	trzymać
tei tisc	[teɪ tɪsk]	ściskać
tei ter	[teɪ tɛɐ]	trzeć
tei mot	[teɪ mɔt]	myć
tei brousj	[teɪ bruʃ]	wycierać
tei ting	[teɪ tɪŋ]	ciągnąć
tei pisj	[teɪ pɪʃ]	pchać
tei met	[teɪ mɛt]	rzucać
tei venz	[teɪ vɛŋz]	wiązać
tei sjout	[teɪ ʃut]	szyć
tei cont	[teɪ kɔŋt]	liczyć
tei rec	[teɪ rɛk]	mówić
tei paet	[teɪ pæt]	śpiewać
tei igrut	[teɪ ɪ'grʌt]	grać
tei plout	[teɪ plut]	pływać
tei tec	[teɪ tɛk]	płynąć, ciec
tei mirz	[teɪ mɪɐz]	marznąć
tei brinc	[teɪ brɪŋk]	obrzękać, puchnąć
syl	[syl]	słońce
lonu	['lɔnʌ]	księżyc
vaestu	['væstʌ]	gwiazda
wadu	['wadʌ]	woda
dyst	[dyst]	deszcz
raecu	['rækʌ]	rzeka
ezera	[ɛ'zɛra]	jezioro
mare	['marɛ]	morze
sal	[sal]	sól
cumu	['kʌmʌ]	kamień
piesyc	['pisyk]	piasek
pars	[paː]	kurz, pył
zemiu	['zɛmjʌ]	ziemia
neba	['nɛbʌ]	chmura
milu	['mɪlʌ]	mgła
caele	['kælɛ]	niebo
vietru	['vitrʌ]	wiatr
snaeg	[snæg]	śnieg
led	[lɛd]	lód
doum	[dum]	dym
yng	[yŋ]	ogień
pepel	['pɛpɛɫ]	popiół
tei gar	[teɪ gaː]	palić
punt	[pʌŋt]	droga
garu	['garʌ]	góra
rod	[rɔd]	czerwony
grien	[grin]	zielony
gilt	[ʒɪɫt]	żółty
biel	[biɫ]	biały
cirin	['sɪrɪn]	czarny
nat	[nat]	noc
dein	[deɪn]	dzień
gad	[gad]	rok
tep	[tɛp]	ciepły
hald	[haɫd]	zimny, chłodny
pilin	['pɪlɪn]	pełny
nau	[naʊ]	nowy
stur	[stʌː]	stary
sy	[sy]	dobry
zyl	[zyɫ]	zły
neil	[neɪɫ]	zgniły
grimzin	['grɪɱzɪn]	brudny
prast	[prast]	prosty
crangel	['kraŋʒɛɫ]	okrągły
aser	[a'sɛɐ]	ostry
tamp	[taɱp]	tępy
glud	[gɫʌd]	gładki
vilg	[vɪɫg]	mokry
dors	[dɔɐs]	suchy
prau	[praʊ]	prawidłowy
blaezuc	['blæzʌk]	blizki
dulac	['dʌɫak]	daleki
desin	['dɛsɪn]	prawy
leu	[lɛʊ]	lewy
prei, o	[preɪ], [ɔ]	przy, u, na
in	[ɪn]	w
syn	[syn]	z
ei	[eɪ]	i
lei	[leɪ]	jeśli
taci	['tasɪ]	bo, ponieważ
imen	[ɪmɛn]	imię

Przykładowe teskty

Au ei cabae (Owca i konie)

Au cater nei ima vilnu, veida cabae, ein is nies tingent teng vaz, ein nesent gal cargo ei ein vezent cel boustera. Au reca cyn cabae: “Sier bale me, veident cel iezdent nu cab”. Cabae atrecan: “Closai, au, nusj sierae balen nus, cadu mies veiden sei uc cel, domin, arbe tep adiene for se is vilnu ti au. Ei au nei ime vilnu”. Iment sei closen, au biega per arvinu.

Nortin Vietru ei Syl (Północny Wiatr i Słońce)

Nortin Vietru ei Syl discutan a cater is nies e paseilin, cadu vag preida, bandent crout syn tep tounica. Unae establan du sei cas pir successena bande convenc vag tei isim ti adiene, bande oznun aca paseilin. Tadu Nortin Vietru vieta taca seilina aca an maga, u aca pamagtina an ba vieten, taca pagala vag ba vait swai tounica in acal se. Tadu Syl swaeta tepa ei vag statima isima swai adiene. Eu, Nortin Vietru deba preiznut, du Syl e paseilin is nies abu.

Vilc ei sun (Wilk i pies)

Galdin vilc preida cyn stur sun ei reca: – Sy amic, es e taca galdin, du es nei mage syp. Cadu ty e gal ei tylset. Is cy ty bire swai iedene? Cy ty gaite? Cy ty ie?
– Es e servant ti mai domin – sun atreca. – “Es serve mai domin, harne nag dam. Forsei mai domin dute me taca gala iedene uca es vale”. Vilc atreca: “Es gaite vela baedina. Dein ei nat, es hade per liesae ei palae ei nei niede neici for iedene for mai genu ei cendae. Es nei mage gait taca padilga. Mai genu ei cendae meren is gald. Forsei es aista bande stut servant ti celae ei castod ti nies damae”.
Sun ei vilc biegan zein per liesae cyn sunin dam. Nula, vilc veida cyrc ti sun. Codin, an poute:
– Es veide twai noud cyrc. Imen visin sunae cuercae bes valsae?
– Nei – sun atreca. – Nei visin sunae. Per dein es nese catena. Per dein es lege perd dam ti mai domin syn catena. Catena e ferin ei fere e twird. Forsei es nei ime valsae nu cyrc. U es e liber per nat. Per nat es hade cy es vale.
– Darg brut – vilc reca cyn sun. – Gald e struxin, u catena e pastruxin. Es nei nese catena ei nei bande nes. Es bande parda mer is gald syn mai genu ei cendae. Biegai sum cyn swai domin. Sei e pasa tei bout galdin at tylset, pasa tei bout liber at nes catena. Adio.

Francisc caem (Francuska wioska)

Einin ces, in meirin caem in Francia, der gaita celc melainur. Sei melainur ima tri sounae ei dyw dytae. Nuistur soun sypena a stutene mil ein dein, u nag ata nei ima paningae tei cop nag cab. Serdin soun vala tei stut monac, u nuibleizuc monasterioum nei ima maesta for nag. Nuion soun nei znuta ci an bou vale tei diel. Mies nei znuten ci dytae valen, taci historiae is tae cesae nei recen a tuc wectae.