Język minijski

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast funkcji strony do druku użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.
Język minijski
Zon Min
Sposoby zapisu: łaciński, pismo minijskie
Typologia: analityczny
VSO
Faktycznie
Utworzenie: Henryk Pruthenia w 2017
W Kyonie
Używany w : Państwo Minów
Klasyfikacja: J. minijskie
  • południowominijskie
    • minijski
Przykład
Owca i Konie
Ce-ne nju njonja jan-na, lozi ben jansun xo, cûn-li jû: jûnzi fan-na jime leta, falizi ngan fanju can, gi jizi ngon jûn nje. Wanja jan-na cûn-na jû: „Njûn wûn-li, dû njo aze xu wa nju bûn nja cûn.” Wa nja sun cûn xuci: „Son ji, jan-na, njûn wûn-li, dû njo le, dû xin nja doxun ne jansun wa sun li dun ku fe tû li ku. Gi lo jan-na jansun-li xo.” Dû son fe-ne da-li, len nje jan-na tin xu xukan.
Lista conlangów
Nuvola apps bookcase.svg.png Przeczytaj też podręcznik tego języka.
Nuvola apps bookcase 1 blue.svg.png Zobacz też słownik tego języka.

Język minijski - główny język Minów, a także język wehikularny południowo-wschodniej Dewii.

Dźwięki

Spółgłoski

  • m n ɲ ŋ (m n nj ng)
  • p t tʃ k (b d z g)
  • pʰ tʰ tʃʰ kʰ (p t c k)
  • f s ʃ (f s x)
  • w l j (w l j)

Samogłoski

  • i u (i u)
  • ɤ (û)
  • ɛ ɔ (e o)
  • ɑ (a)

Harmonia wokaliczna

W język minijskim występuje harmonia wokaliczna.

Podział samogłosek
Neutralne Przednie Tylne
i o
u û
e a

Obok siebie nie mogą występować samogłoski przednie i tylne. Czasami dochodzi do wymiany jakościowej samogłosek, w szczególności e:a, która potrafi zmienić znaczenie słowa (zmienia rodzaj żeński na męski).

Budowa sylaby

Ogólna budowa sylaby to CV(n), a więc w wygłosie sylaby nie może występować żadna inna spółgłoska niż /n/ w rodzimych słowach.

Gramatyka

Zaimki

Zaimki osobowe

Zaimek
Osoba Sg Pl
m f
1. aze eze le
2. wa wo cege
3. fe fe de

Zaimki dzierżawcze

Zaimek
Osoba Sg Pl
m f
1. afa efe lefe
2. wafa wofa cegefe
3. fefe fefe de

Zaimki wskazujące

Zaimek
Stosunek

do mówiącego

Rodzaj
m f
Blisko

mówiącego

da de
Daleko

mówiącego

jika jeke

Rzeczownik

Rzeczownik odmienia się przez przypadki i liczby. Liczby tworzy się poprzez złożenia ze liczebnikami, a także klasyfikatorami, a przypadki tworzone są za pomocą partykuł. Istnieje też kategoria określoności.

Deklinacja

Rzeczownik odmienia się za pomocą partykuł-poimków. Lista przypadków nie jest pełna, gdyż, de facto, połączenie z każdym poimkiem może być traktowane jako osobny przypadek. Poniżej uwzględniono tylko przypadki samodzielne, nie łączące się z innymi partykułami.

Przypadek Nieokr. Okr.
Nom. -∅ na/ne
Acc. li
Gen. ci fa/fe
Dat-Loc. ka/ke ma/me

Klasyfikatory

Klasyfikatory są używane przy tworzeniu liczby mnogiej. Inaczej niż w język indoeuropejskich, nadają znaczenie zbiorowości, niż zwyczajnej mnogości.

  • aka - ludzie, mężczyźni
  • eke - kobiety
  • xuci - zwierzęta domowe
  • lan - narzędzia
  • suji - owoce, warzywa, rzeczy jadalne

Liczebnik

Liczebniki główne

  • 1 - fan
  • 2 - nga
  • 3 - jû
  • 4 - wûn
  • 5 - ewe
  • 6 - fi
  • 7 - ida
  • 8 - ûdû
  • 9 - ûzû
  • 10 - eme
  • 11 - emegifan
  • 12 - emeginga
  • 13 - emegijû
  • 14 - emegiwûn
  • 15 - emegewe
  • 16 - emegifi
  • 17 - emegida
  • 18 - emegûdû
  • 19 - emegûzû
  • 20 - ngama
  • 21 - ngama gi fan, ngama fan
  • 30 - jûma
  • 40 - wûma
  • 50 - eweme
  • 60 - fime
  • 70 - idama
  • 80 - ûdûma
  • 90 - ûzûma
  • 100 - ûŋan
  • 200 - ûŋan-nga
  • 1000 - dûn

Poimki

Poimki łączą się albo z biernikiem, albo z mianownikiem, jedynie poimek njun "na" z celownikiem. Połączenia z mianownikiem opisują stateczne położenie, a z biernikiem - ruch.

  • nju + DAT - na czymś
  • nju + ACC - na coś
  • xu + NOM - obok czegoś, przy czymś
  • ga + NOM - u + GEN
  • xu + ACC - przez coś, wzdłuż czegoś
  • sun + ACC - od czegoś, przeciw czemuś
  • ku + ACC - dla czegoś, w celu czegoś, po coś
  • ka + NOM - podmiot zmienia stan w jakim się znajduje, bądź rozpoczyna działanie
  • tin + NOM - podmiot przestaje być w dotychczasowych stanie, bądź kończy działanie
  • in + NOM - z + INS, wraz z + INS, razem z + INS

Czasownik

Czasownik nie odmienia się ani przez osoby, ani przez liczby. Istnieje kategoria czasowo-aspektowa. Znaczenie czasowników mogą być modyfikowane za pomocą partykuł.

Odmiana czasowo-aspektowa

Czas Ndk. Dok.
Ter. 0 su
Prze. zi nja/nje
Tr. rozk. ka/ke ji
Tr. życz. fu fu su
Tr. przyp. gun

Partykuły modyfikujące znaczenie

  • ka - początek akcji
  • tin - koniec akcji
  • xu - ruch przez, długi czas trwania akcji.
  • sun - od, przeciw
  • nju - na, do, do góry
  • ku - dla czegoś, w celu czegoś, po coś

I wiele, wiele innych.

Składnia

Ogólny szyk zdania to VSO. Przydawki występują po opisywanym rzeczowniku, ale przed partykułą, lub klasyfikatorem. Zależnie od miejsca w zdaniu, słowa mogą pełnić różne funkcje - a więc może dojść do "urzeczownikowania" czasownika i na odwrót. Czasownik stojący jako przydawka po rzeczowniku (zazwyczaj też przed klasyfikatorami lub partykułami deklinacyjnymi) pełni funkcję imiesłowu.

Teksty

Owca i konie

Jan-na gi cûn-na jû

Owca i konie

Ce-ne nju njonja jan-na, lozi ben jansun xo, cûn-li jû: jûnzi fan-na jime leta, falizi ngan fanju can, gi jizi ngon jûn nje. Wanja jan-na cûn-na jû: „Njûn wûn-li, dû njo aze xu wa nju bûn nja cûn.” Wa nja sun cûn xuci: „Son ji, jan-na, njûn wûn-li, dû njo le, dû xin nja doxun ne jansun wa sun li dun ku fe tû li ku. Gi lo jan-na jansun-li xo.” Dû son fe-ne da-li, len nje jan-na tin xu xukan. Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę.