Język minijski

Język minijski Zon Min
Sposoby zapisu:	łaciński, pismo minijskie
Typologia:	analityczny VSO
Faktycznie
Utworzenie:	Henryk Pruthenia w 2017
W Kyonie
Używany w :	Państwo Minów
Klasyfikacja:	J. minijskie południowominijskie minijski
Przykład
Owca i Konie Ce-ne nju njonja jan-na, lozi ben jansun xo, cûn-li jû: jûnzi fan-na jime leta, falizi ngan fanju can, gi jizi ngon jûn nje. Wanja jan-na cûn-na jû: „Njûn wûn-li, dû njo aze xu wa nju bûn nja cûn.” Wa nja sun cûn xuci: „Son ji, jan-na, njûn wûn-li, dû njo le, dû xin nja doxun ne jansun wa sun li dun ku fe tû li ku. Gi lo jan-na jansun-li xo.” Dû son fe-ne da-li, len nje jan-na tin xu xukan.
Lista conlangów

Przeczytaj też podręcznik tego języka.

Zobacz też słownik tego języka.

Język minijski - główny język Minów, a także język wehikularny południowo-wschodniej Dewii.

Dźwięki

Spółgłoski

• m n ɲ ŋ (m n nj ng)
• p t tʃ k (b d z g)
• pʰ tʰ tʃʰ kʰ (p t c k)
• f s ʃ (f s x)
• w l j (w l j)

Samogłoski

• i u (i u)
• ɤ (û)
• ɛ ɔ (e o)
• ɑ (a)

Harmonia wokaliczna

W język minijskim występuje harmonia wokaliczna.

Podział samogłosek
Neutralne	Przednie	Tylne
i		o
u		û
	e	a

Obok siebie nie mogą występować samogłoski przednie i tylne. Czasami dochodzi do wymiany jakościowej samogłosek, w szczególności e:a, która potrafi zmienić znaczenie słowa (zmienia rodzaj żeński na męski).

Budowa sylaby

Ogólna budowa sylaby to CV(n), a więc w wygłosie sylaby nie może występować żadna inna spółgłoska niż /n/ w rodzimych słowach.

Gramatyka

Zaimki

Zaimki osobowe

Zaimek
Osoba	Sg		Pl
	m	f
1.	aze	eze	le
2.	wa	wo	cege
3.	fe		fe de

Zaimki dzierżawcze

Zaimek
Osoba	Sg		Pl
	m	f
1.	afa	efe	lefe
2.	wafa	wofa	cegefe
3.	fefe		fefe de

Zaimki wskazujące

Zaimek
Stosunek do mówiącego	Rodzaj
	m	f
Blisko mówiącego	da	de
Daleko mówiącego	jika	jeke

Rzeczownik

Rzeczownik odmienia się przez przypadki i liczby. Liczby tworzy się poprzez złożenia ze liczebnikami, a także klasyfikatorami, a przypadki tworzone są za pomocą partykuł. Istnieje też kategoria określoności.

Deklinacja

Rzeczownik odmienia się za pomocą partykuł-poimków. Lista przypadków nie jest pełna, gdyż, de facto, połączenie z każdym poimkiem może być traktowane jako osobny przypadek. Poniżej uwzględniono tylko przypadki samodzielne, nie łączące się z innymi partykułami.

Przypadek	Nieokr.	Okr.
Nom.	-∅	na/ne
Acc.		li
Gen.	ci	fa/fe
Dat-Loc.	ka/ke	ma/me

Klasyfikatory

Klasyfikatory są używane przy tworzeniu liczby mnogiej. Inaczej niż w język indoeuropejskich, nadają znaczenie zbiorowości, niż zwyczajnej mnogości.

• aka - ludzie, mężczyźni
• eke - kobiety
• xuci - zwierzęta domowe
• lan - narzędzia
• suji - owoce, warzywa, rzeczy jadalne

Liczebnik

Liczebniki główne

• 1 - fan
• 2 - nga
• 3 - jû
• 4 - wûn
• 5 - ewe
• 6 - fi
• 7 - ida
• 8 - ûdû
• 9 - ûzû
• 10 - eme
• 11 - emegifan
• 12 - emeginga
• 13 - emegijû
• 14 - emegiwûn
• 15 - emegewe
• 16 - emegifi
• 17 - emegida
• 18 - emegûdû
• 19 - emegûzû
• 20 - ngama
• 21 - ngama gi fan, ngama fan
• 30 - jûma
• 40 - wûma
• 50 - eweme
• 60 - fime
• 70 - idama
• 80 - ûdûma
• 90 - ûzûma
• 100 - ûŋan
• 200 - ûŋan-nga
• 1000 - dûn

Poimki

Poimki łączą się albo z biernikiem, albo z mianownikiem, jedynie poimek njun "na" z celownikiem. Połączenia z mianownikiem opisują stateczne położenie, a z biernikiem - ruch.

• nju + DAT - na czymś
• nju + ACC - na coś
• xu + NOM - obok czegoś, przy czymś
• ga + NOM - u + GEN
• xu + ACC - przez coś, wzdłuż czegoś
• sun + ACC - od czegoś, przeciw czemuś
• ku + ACC - dla czegoś, w celu czegoś, po coś
• ka + NOM - podmiot zmienia stan w jakim się znajduje, bądź rozpoczyna działanie
• tin + NOM - podmiot przestaje być w dotychczasowych stanie, bądź kończy działanie
• in + NOM - z + INS, wraz z + INS, razem z + INS

Czasownik

Czasownik nie odmienia się ani przez osoby, ani przez liczby. Istnieje kategoria czasowo-aspektowa. Znaczenie czasowników mogą być modyfikowane za pomocą partykuł.

Odmiana czasowo-aspektowa

Czas	Ndk.	Dok.
Ter.	0	su
Prze.	zi	nja/nje
Tr. rozk.	ka/ke	ji
Tr. życz.	fu	fu su
Tr. przyp.	gun

Partykuły modyfikujące znaczenie

• ka - początek akcji
• tin - koniec akcji
• xu - ruch przez, długi czas trwania akcji.
• sun - od, przeciw
• nju - na, do, do góry
• ku - dla czegoś, w celu czegoś, po coś

I wiele, wiele innych.

Składnia

Ogólny szyk zdania to VSO. Przydawki występują po opisywanym rzeczowniku, ale przed partykułą, lub klasyfikatorem. Zależnie od miejsca w zdaniu, słowa mogą pełnić różne funkcje - a więc może dojść do "urzeczownikowania" czasownika i na odwrót. Czasownik stojący jako przydawka po rzeczowniku (zazwyczaj też przed klasyfikatorami lub partykułami deklinacyjnymi) pełni funkcję imiesłowu.

Teksty

Owca i konie

Jan-na gi cûn-na jû Owca i konie

Ce-ne nju njonja jan-na, lozi ben jansun xo, cûn-li jû: jûnzi fan-na jime leta, falizi ngan fanju can, gi jizi ngon jûn nje. Wanja jan-na cûn-na jû: „Njûn wûn-li, dû njo aze xu wa nju bûn nja cûn.” Wa nja sun cûn xuci: „Son ji, jan-na, njûn wûn-li, dû njo le, dû xin nja doxun ne jansun wa sun li dun ku fe tû li ku. Gi lo jan-na jansun-li xo.” Dû son fe-ne da-li, len nje jan-na tin xu xukan.

Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę.