|
Język albioński Eackti albynsa [ˈjaχtiː ˈalbiːnsa]
|
Sposoby zapisu:
|
Łacińskie, śmieszne celtyckie?
|
Typologia:
|
Fleksyjny VSO
|
Faktycznie
|
Utworzenie:
|
Henryk Pruthenia w 2018
|
W Adnacie
|
Używany w :
|
brak
|
Klasyfikacja:
|
j. celtyckie
|
Lista conlangów
|
Język albioński - język używany w Adnacie.
Pokrewieństwo językowe
Język albioński jest językiem celtyckim, który powstał w wyniku powolnej ewolucji z tego języka. Ze względu na zachowanie praceltyckiego *kʷ, np. qefra (qeffra) "cztery", j. albioński przynależy do parafiletycznej grupy języków q-celtyckich. Wiele innowacji fonetycznych, a także fleksyjnych, j. albioński dzieli z językami brytońskimi; jednak nie dzieli wielu wczesnych i znaczących innowacji wspólnych dla wszystkich języków brytońskich, przez co postuluje się jedynie swojego rodzaju ligę językową dla tych języków.
Zmiany językowe
Procesy fonetyczne
- VbV, VdV, VgV > VvV, VðV, VɣV
- ɣ > j
- VkV, VtV > VgV, VdV
- bb, dd, gg > b, d, g
- ɸ-, -ɸ- > 0
- ll > l
- VmV > VvV
- VmbV > VmmV
- VCmV > VmV
- nd > nn
- -pp- > -f-
- kk, tt > x, θ
- w- > ɣw- > gw-
- -j > -ð
- sr- > fr-
- str- > θr
- -sr-, -str- > ðr, θr
- r- > r̥
- rG > rG
- rC > r̥C
- s- > h-
- sl-, sm-, sn- > l-, m-, n-
- sɸ > f
- -m > -n
- wC > hC
- ds, dz > ðð
- θ, ð > h, dz
- st > ts
- ū > ī
- ā > ō
- au, ou, oi > ʉ̄
- ei > ē
- ai > ē̥
- ē̥ > ā
- przeniesienie akcentu na pierwszą długą samogłoskę, lub pierwszą sylabę zamkniętą, lub na pierwszą sylabę;
- _i, {w, kʷ, gʷ) > ʉ
- i_ {w} > ʉ
- _ī, {w, kʷ, gʷ) > ʉ̄
- ī_ {w} > ʉ̄
- u_ {w} > ʉ
- _o, {w, kʷ, gʷ) > u
- o_ {w} > u
- _ō, {w, kʷ, gʷ, f, v, b) > ū
- ō_ {w} > ū
Zmiany morfologiczne
- wygłosowe -ā dla ā-tematów uległo skróceniu;
- przyjęcie przez celownik liczby podwójnej i mnogiej formy narzędnika;
- zanik ablatywu i narzędnika;
- wypadnięcie końcówki -os o-tematów.
Dźwięki
Samogłoski
Samogłoski języka albiońskiego
|
Przednie
|
Centralne
|
Tylne
|
Przymknięte
|
i ī
|
ʉ ʉ̄
|
u ū
|
Średnie
|
e ē
|
|
o ō
|
Otwarte
|
|
a ā
|
|
Spółgłoski
Spółgłoski języka albiońskiego
|
Dwu- wargowe
|
Dziąsłowe
|
Tylno- językowa.
|
Języczkowe
|
Krtaniowe
|
Nielab.
|
Labial.
|
Nosowe
|
m
|
n
|
|
|
|
|
Zwarte
|
Bezdźwięczne
|
|
t
|
k
|
kʷ
|
|
|
Dźwięczne
|
b
|
d
|
g
|
gʷ
|
|
|
Zwarto- szczelinowe
|
Bezdźwięczne
|
|
ts͡
|
|
|
|
|
Dźwięczne
|
|
d͡z
|
|
|
|
|
Szczelinowe
|
Bezdźwięczne
|
f
|
s
|
|
|
χ
|
h
|
Dźwięczne
|
v
|
|
|
|
|
|
Boczne
|
|
l
|
|
|
|
|
Drżące
|
Bezdźwięczne
|
|
r̥
|
|
|
|
|
Dźwięczne
|
|
r
|
|
|
|
|
Półotwarte
|
w
|
|
j¹
|
|
|
|
- ¹ spółgłoska /j/ pomiędzy samogłoskami i w nagłosie wyrazu często przyjmuje postać /ʝ/, a po spółgłoskach, w zależności od dźwięczności /ç/ lub /ʝ/.
Akcent
W języku albiońskim akcent pada na pierwszą sylabę wyrazu. Możliwe jest też, by akcent padał na pierwszą ciężką sylabę (to jest z długą samogłoską, lub sylabę zamkniętą), o ile nie jest to sylaba wygłosowa.
Zapis
Pismo albiońskie
Pismo albiońskie jest pismem alfabetycznym. Składa się z 24 znaków, z czego każdy znak występuje w formie wielkiej i małej.
Alfabet Albioński
A
|
B
|
C
|
D
|
R
|
F
|
G
|
H
|
I
|
K
|
L
|
M
|
a
|
b
|
c
|
d
|
e
|
f
|
g
|
h
|
i
|
k
|
l
|
m
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
Y
|
Z
|
n
|
o
|
p
|
q
|
r
|
s
|
t
|
u
|
v
|
w
|
y
|
z
|
Znaku "v" czasami używa się zamiast "f" na zachodzie.
Zapis łaciński
Ważną cechę pisma albiońskiego jest nierozróżnianie długich i krótkich samogłosek poza sylabą akcentowaną za pomocą znaków dla samogłosek. Zamiast tego stosuje się formę podwojoną spółgłoski po samogłosce długiej; w wygłosie słowa samogłoski krótkie i długie nie rozróżniają się w ogóle (choć czasami, jeżeli następujący wyraz zaczyna się od spółgłoski, to może zostać ona zapisana w formie podwójnej). Jeżeli po długiej samogłosce występuje zbitka NC, to długość samogłoski zaznacza się na obstruencie.
Spółgłoski
Dźwięk
|
Zapis
|
Forma pojedyncza
|
Forma podwójna
|
b
|
b
|
bb
|
t
|
t
|
th
|
d
|
d
|
dd
|
k
|
c
|
ck
|
g
|
g
|
gg
|
kʷ
|
q
|
qq
|
gʷ
|
gw
|
ggw
|
f
|
ff
|
fh
|
fC
|
ffG
|
v
|
f
|
fb
|
fbC
|
fG
|
s
|
s
|
ss
|
χ
|
ch
|
cch
|
ckC
|
h
|
h
|
hh
|
ts
|
z
|
zt
|
-st-
|
dz
|
z
|
ddh
|
dhC
|
dhG
|
m
|
mm
|
mh
|
n
|
nn
|
nh
|
l
|
l
|
ll
|
r
|
r
|
rr
|
r̥
|
rh
|
rrh
|
rCh
|
j
|
i
|
ggh
|
-gg
|
VggV
|
dla CjV różne kombinacje
|
VgC
|
VgG
|
w
|
w
|
ww
|
Samogłoski
Dźwięk
|
Akcentowana
|
Nieakcentowana
|
V
|
(C)jV
|
V
|
CjV
|
i
|
i
|
i
|
i
|
i
|
i
|
ī
|
y
|
y
|
u
|
u
|
u
|
eu
|
u
|
yu
|
ū
|
uw
|
euw
|
e
|
e
|
e
|
ee
|
e
|
ye
|
ē
|
ei
|
iey
|
o
|
o
|
o
|
eo
|
o
|
yo
|
ō
|
ow
|
eou
|
a
|
a
|
a
|
ay
|
a
|
ya
|
ā
|
ea
|
eay
|
ʉ
|
ʉ
|
w
|
ew
|
w
|
yw
|
ʉ̄
|
w
|
ew
|
Gramatyka
Zaimek
I osoba
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
my
|
|
nys
|
Gen.
|
mon
|
|
anffron
|
Dat.
|
mw
|
|
ame
|
Acc.
|
me
|
|
nys
|
Loc.
|
mw
|
|
ame
|
|
I osoba
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
mī
|
|
nīs
|
Gen.
|
mon
|
|
anfron
|
Dat.
|
mʉ̄
|
|
amē
|
Acc.
|
me
|
|
nīs
|
Loc.
|
mʉ̄
|
|
amē
|
|
II osoba
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
ty
|
|
hwws
|
Gen.
|
ton
|
|
hweffron
|
Dat.
|
tw
|
|
ume
|
Acc.
|
te
|
|
hwws
|
Loc.
|
tw
|
|
ume
|
|
II osoba
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
tī
|
|
hwʉ̄s
|
Gen.
|
ton
|
|
hwefron
|
Dat.
|
tʉ̄
|
|
umē
|
Acc.
|
te
|
|
hwʉ̄s
|
Loc.
|
tʉ̄
|
|
umē
|
|
Rzeczownik
O-tematowa
Deklinacja o-tematowa męska
gwwr "człowiek"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
gwwr
|
gwwrw
|
gwwro
|
Gen.
|
gwwri
|
gwwriss
|
gwwron
|
Dat.
|
gwwri
|
gwwrofin
|
gwwrofis
|
Acc.
|
gwwron
|
gwwrw
|
gwwriss
|
Loc.
|
gwwre
|
gwwrw
|
gwwrofis
|
Voc.
|
gwwre
|
gwwrw
|
gwwriss
|
|
Deklinacja o-tematowa męska
gwʉr "człowiek"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
gwʉr
|
gwʉrʉ̄
|
gwʉrō
|
Gen.
|
gwʉrī
|
gwʉrīs
|
gwʉron
|
Dat.
|
gwʉrī
|
gwʉrovin
|
gwʉrovis
|
Acc.
|
gwʉron
|
gwʉrʉ̄
|
gwʉrīs
|
Loc.
|
gwʉrē
|
gwʉrʉ̄
|
gwʉrovis
|
Voc.
|
gwʉre
|
gwʉrʉ̄
|
gwʉrīs
|
|
Deklinacja o-tematowa nijaka
dynon "miasto"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
dynon
|
dynw
|
dyno
|
Gen.
|
dyni
|
dyniss
|
dynon
|
Dat.
|
dyni
|
dynofin
|
dynofis
|
Acc.
|
dynon
|
dynw
|
dyno
|
Loc.
|
dyne
|
dynw
|
dynofis
|
Voc.
|
dynon
|
dynw
|
dyno
|
|
Deklinacja o-tematowa męska
dīnon "miasto"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
dīnon
|
dīnʉ̄
|
dīnō
|
Gen.
|
dīnī
|
dīnīs
|
dīnon
|
Dat.
|
dīnī
|
dīnovin
|
dīnovis
|
Acc.
|
dīnon
|
dīnʉ̄
|
dīnō
|
Loc.
|
dīnē
|
dīnʉ̄
|
dīnovis
|
Voc.
|
dīnon
|
dīnʉ̄
|
dīnō
|
|
Ā-tematowa
Deklinacja a-tematowa żeńska
lowfa "ręka"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
lowfa
|
lowfa
|
lowfas
|
Gen.
|
lowfyas
|
lowfawh
|
lowfon
|
Dat.
|
lowfa
|
lowfafin
|
lowfafis
|
Acc.
|
lowfin
|
lowfa
|
lowfas
|
Loc.
|
lowfi
|
lowfafin
|
lowfafis
|
Voc.
|
lowfe
|
lowfa
|
lowfas
|
|
Deklinacja a-tematowa żeńska
lōva "ręka"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
lōva
|
lōvā
|
lōvas
|
Gen.
|
lōvjas
|
lōvawh
|
lōvon
|
Dat.
|
lōvā
|
lōvavin
|
lōvavis
|
Acc.
|
lōvin
|
lōvā
|
lōvas
|
Loc.
|
lōvī
|
lōvavin
|
lōvavis
|
Voc.
|
lōve
|
lōvā
|
lōvas
|
|
Deklinacja a-tematowa męska
nefas "niespodzianka"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
nefas
|
nefa
|
nefas
|
Gen.
|
nefyas
|
nefawh
|
nefon
|
Dat.
|
nefa
|
nefafin
|
nefafis
|
Acc.
|
nefin
|
nefa
|
nefas
|
Loc.
|
nefi
|
nefafin
|
nefafis
|
Voc.
|
nefe
|
nefa
|
nefas
|
|
Deklinacja a-tematowa męska
nevas "niespodzianka"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
nevas
|
nevā
|
nevas
|
Gen.
|
nevjas
|
nevawh
|
nevon
|
Dat.
|
nevā
|
nevavin
|
nevavis
|
Acc.
|
nevin
|
nevā
|
nevas
|
Loc.
|
nevī
|
nevavin
|
nevavis
|
Voc.
|
neve
|
nevā
|
nevas
|
|
Deklinacja ya-tematowa żeńska
anafi "wina"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
anafi
|
anafa
|
anafas
|
Gen.
|
anafyas
|
anafyawh
|
anafyon
|
Dat.
|
anafya
|
anafyafin
|
anafyafis
|
Acc.
|
anafīn
|
anafya
|
anafyas
|
Loc.
|
anafi
|
anafyafin
|
anafyafis
|
Voc.
|
anafye
|
anafya
|
anafyas
|
|
Deklinacja ya-tematowa żeńska
anavī "wina"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
anavī
|
anavjā
|
anavjas
|
Gen.
|
anavjas
|
anavjawh
|
anavjon
|
Dat.
|
anavjā
|
anavjavin
|
anavjavis
|
Acc.
|
anavīn
|
anavjā
|
anavjas
|
Loc.
|
anavī
|
anavjavin
|
anavjavis
|
Voc.
|
anavje
|
anavjā
|
anavjas
|
|
I-tematowa
Deklinacja i-tematowa żeńska
hylis "oko"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
hylis
|
hyli
|
hyliss
|
Gen.
|
hyless
|
hylwwh
|
hylyon
|
Dat.
|
hyle
|
hylifin
|
hylifis
|
Acc.
|
hylin
|
hyli
|
hyliss
|
Loc.
|
hyli
|
hylifin
|
hylifis
|
Voc.
|
hyli
|
hyli
|
hyliss
|
|
Deklinacja i-tematowa żeńska
hīlis "oko"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
hīlis
|
hīlī
|
hīlīs
|
Gen.
|
hīlēs
|
hīlʉwh
|
hīljon
|
Dat.
|
hīlē
|
hīlivin
|
hīlivis
|
Acc.
|
hīlin
|
hīlī
|
hīlīs
|
Loc.
|
hīlī
|
hīlivin
|
hīlivis
|
Voc.
|
hīli
|
hīlī
|
hīlīs
|
|
Deklinacja i-tematowa nijaka
clwni "bagno"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
clwni
|
clwni
|
clwnyo
|
Gen.
|
clwness
|
clwnwwh
|
clwnyon
|
Dat.
|
clwne
|
clwnifin
|
clwnifis
|
Acc.
|
clwni
|
clwni
|
clwnyo
|
Loc.
|
clwni
|
clwnifin
|
clwnifis
|
Voc.
|
clwni
|
clwni
|
clwnyo
|
|
Deklinacja i-tematowa nijaka
klʉ̄ni "bagno"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
klʉ̄ni
|
klʉ̄nī
|
klʉ̄njō
|
Gen.
|
klʉ̄nēs
|
klʉ̄nʉwh
|
klʉ̄njon
|
Dat.
|
klʉ̄nē
|
klʉ̄nivin
|
klʉ̄nivis
|
Acc.
|
klʉ̄ni
|
klʉ̄nī
|
klʉ̄njō
|
Loc.
|
klʉ̄nī
|
klʉ̄nivin
|
klʉ̄nivis
|
Voc.
|
klʉ̄ni
|
klʉ̄nī
|
klʉ̄njō
|
|
U-tematowe
Deklinacja u-tematowa męska
bidus "życie"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
bidus
|
bidw
|
biduwes
|
Gen.
|
bidws
|
biduww
|
biduwon
|
Dat.
|
bidw
|
bidufin
|
bidufis
|
Acc.
|
bidun
|
bidw
|
bidiss
|
Loc.
|
bidi
|
bidufin
|
bidufis
|
Voc.
|
bidu
|
bidw
|
biduwes
|
|
Deklinacja u-tematowa męska
bidus "życie"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
bidus
|
bidʉ̄
|
biduwes
|
Gen.
|
bidʉ̄s
|
biduwʉ̄
|
biduwon
|
Dat.
|
bidʉ̄
|
biduvin
|
biduvis
|
Acc.
|
bidun
|
bidʉ̄
|
bidīs
|
Loc.
|
bidī
|
biduvin
|
biduvis
|
Voc.
|
bidu
|
bidʉ̄
|
biduwes
|
|
Deklinacja u-tematowa nijaka
idu "kawałek, część"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
idu
|
idw
|
idwu
|
Gen.
|
idwss
|
iduww
|
iduwon
|
Dat.
|
idw
|
idufin
|
idufis
|
Acc.
|
idu
|
idw
|
idwu
|
Loc.
|
idi
|
idufin
|
idufis
|
Voc.
|
idu
|
idw
|
idwu
|
|
Deklinacja u-tematowa nijaka
idu "część, kawałek"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
idu
|
idʉ̄
|
idwu
|
Gen.
|
idʉ̄s
|
iduwʉ̄
|
iduwon
|
Dat.
|
idʉ̄
|
iduvin
|
iduvis
|
Acc.
|
idu
|
idʉ̄
|
idwu
|
Loc.
|
idī
|
iduvin
|
iduvis
|
Voc.
|
idu
|
idʉ̄
|
idwu
|
|
Spółgłoskowa
Deklinacja spółgłoskowa
tegg "dom"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
tegg
|
teggese
|
teggeses
|
Gen.
|
teggesos
|
teggesw
|
teggeson
|
Dat.
|
teggese
|
teggesofin
|
teggesofis
|
Acc.
|
teggesan
|
teggese
|
teggesoss
|
Loc.
|
teggesi
|
teggesofin
|
teggesofis
|
Voc.
|
tegg
|
teggese
|
teggeses
|
|
Deklinacja spółgłoskowa
tej "dom"
Przypadek
|
Sg
|
Du
|
Pl
|
Nom.
|
tej
|
tejese
|
tejeses
|
Gen.
|
tejesos
|
tejesʉ̄
|
tejeson
|
Dat.
|
tejesē
|
tejesovin
|
tejesovis
|
Acc.
|
tejesan
|
tejese
|
tejesōs
|
Loc.
|
tejesi
|
tejesovin
|
tejesovis
|
Voc.
|
tej
|
tejese
|
tejeses
|
|
Podtypy deklinacji spółgłoskowej
Przypadek
|
król
|
druid, czarodziej
|
róg (bitewny)
|
przyjaciel
|
dom
|
rzeka
|
imię
|
kamień
|
ojciec
|
matka
|
Nom.
|
rhycks
|
drwwwz
|
carnucks
|
caranz
|
tegg
|
afi
|
aman
|
agam
|
adi
|
mowdi
|
Acc.
|
rhyggan
|
drwwwzan
|
carnugan
|
carantan
|
teggesan
|
afonan
|
amananan
|
agamaman
|
ahrhan
|
mowhrhan
|
|
Podtypy deklinacji spółgłoskowej
Przypadek
|
król
|
druid, czarodziej
|
róg (bitewny)
|
przyjaciel
|
dom
|
rzeka
|
imię
|
kamień
|
ojciec
|
matka
|
Nom.
|
r̥īxs
|
drʉwʉts
|
karnuxs
|
karants
|
tej
|
avī
|
aman
|
agam
|
adī
|
mōdī
|
Acc.
|
r̥ījan
|
drʉwʉdzan
|
karnugan
|
karantan
|
tejesan
|
avonan
|
amananan
|
agamaman
|
ahr̥an
|
mōhr̥an
|
Przymiotnik
O-tematowa
ʉlqs "zły"
Cas.
|
Sg.
|
Du.
|
Pl.
|
m
|
n
|
f
|
m
|
n
|
f
|
m
|
n
|
f
|
Nom.
|
ʉlqs
|
ʉlqon
|
ʉlqa
|
ʉlqʉ̄
|
ʉlqā
|
ʉlqō
|
ʉlqas
|
Gen.
|
ʉlqī
|
ʉlqjas
|
ʉlqīs
|
ʉlqawh
|
ʉlqon
|
Dat.
|
ʉlqī
|
ʉlqā
|
ʉlqovin
|
ʉlqavin
|
ʉlqovis
|
ʉlqavis
|
Acc.
|
ʉlqon
|
ʉlqin
|
ʉlqʉ̄
|
ʉlqā
|
ʉlqīs
|
ʉlqas
|
Loc.
|
ʉlqē
|
ʉlqī
|
ʉlqʉ̄
|
ʉlqavin
|
ʉlqovis
|
ʉlqavis
|
Voc.
|
ʉlqe
|
ʉlqon
|
ʉlqe
|
ʉlqʉ̄
|
ʉlqā
|
ʉlqīs
|
ʉlqas
|
Czasownik
W j. albiońskim istnieją trzy główne klasy czasowników:
- e-tematyczne:
- e/o-tematyczne, np. bered/bered "nieść"
- a-tematyczne, np. binad/binad "gryźć"
- V-tematyczne:
- ō-tematyczne, np. gnōd/gnowdd "wiedzieć"
- ī-tematyczne, np. tuvīd/tuvidd "tworzyć"
- ʉ̄-tematyczne, np. lʉnkʷʉ̄d/lwnqwdd "zostawić", "zostawiać"
- r-tamatyczne, np. ōjedord/owggedord "bać się"
Bezokolicznik
Albioński bezokolicznik kończy się zawsze spółgłoską -d dla czasowników z krótkimi samogłoskami tematycznymi, lub wersją długą -dd dla czasowników z długimi samogłoskami tematycznymi (nawet, jeżeli z przyczyn ortograficznych wystarczyłoby zwykłe użycie jednej spółgłoski, np. gnowdd, zamiast spodziewanego gnowd).
Forma rzeczowna
W j. albiońskim można utworzyć rzeczownik tak od czasownika w stronie czynnej, jak i biernej.
Forma czynna
Rzeczownik odczasowny tworzy się w j. albiońskim za pomocą sufiksu -wun/-wun dodawanego do tematu czasownika:
- dla tematycznych
- e/o-tematyczne, np. beruwun/beruwun "noszenie"
- a-tematyczne, np. binawun/binawun "gryzienie"
- dla V-tematycznych:
- ō-tematyczne, np. gnūwun/gnuwwun "wiedza"
- ī-tematyczne, np. tuvʉ̄wun/tuvwwun "tworzenie"
- ʉ̄-tematyczne, np. lʉnkʷʉ̄wun/lwnqwwwun "zostawianie"
- dla r-tamatycznych, np. ōjedurwun/owggedurwun "banie się", "strach"
Forma bierna
Imiesłów
W j. albiońskim występują imiesłowy czynne i bierne różnych czasów.
Imiesłów czynny czasu teraźniejszego
Imiesłów czynny cz. t. tworzony jest od formy trzeciej osoby liczby mnogiej czasownika w czasie teraźniejszym.
bered "nieść"
3. sg
|
berond
|
im. nom. m sg.
|
beronz
|
im. gen. m sg.
|
berondi
|
|
bered "nieść"
3. sg
|
berond
|
im. nom. m sg.
|
berondz
|
im. gen. m sg.
|
berondī
|
|
|
Imiesłów czynny czasu przeszłego
Imiesłów bierny czasu teraźniejszego
Imiesłów bierny cz. t. tworzony jest od formy trzeciej osoby liczby mnogiej czasownika w czasie teraźniejszym za pomocą sufiksu -m-.
bered "nieść"
3. sg
|
berond
|
im. nom. m sg.
|
beroms
|
im. gen. m sg.
|
beromi
|
|
bered "nieść"
3. sg
|
berond
|
im. nom. m sg.
|
beroms
|
im. gen. m sg.
|
beromī
|
|
|
Imiesłów bierny czasu przeszłego niedokonanego
Imiesłów bierny czasu przeszłego dokonanego
Imiesłów bierny czasu przeszłego dokonanego tworzy się za pomocą sufiksu -d-.
bered "nieść"
im. nom. m sg.
|
beroz
|
im. gen. m sg.
|
berodi
|
|
bered "nieść"
im. nom. m sg.
|
berots
|
im. gen. m sg.
|
berodī
|
|
|
Tryb oznajmujący
Czasowniki w czasie teraźniejszym odmieniają się tak przez osoby, liczby, strony i czasy.
Strona czynna
W stronie czynnej występują cztery formy czasowe:
- czas teraźniejszy;
- czas przyszły;
- czas przeszły dokonany;
- czas przeszły niedokonany.
Formy strony czynnej tworzone są za pomocą fleksji.
Czas teraźniejszy
bered "nieść"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
bery
|
beroniss
|
2.
|
beres
|
berede
|
3.
|
beret
|
berond
|
|
binad "gryźć"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
binaff
|
binaniss
|
2.
|
binas
|
binade
|
3.
|
binat
|
binand
|
|
gnowdd "wiedzieć"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
gnowff
|
gnowniss
|
2.
|
gnows
|
gnowde
|
3.
|
gnowt
|
gnownd
|
|
tuvidd "tworzyć"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
tuvifh
|
tuvinhiss
|
2.
|
tuviss
|
tuvidde
|
3.
|
tuvith
|
tuvindd
|
|
lwnqwdd "zostawić"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
lwnqwfh
|
lwnqwnhiss
|
2.
|
lwnqwss
|
lwnqwdde
|
3.
|
lwnqwth
|
lwnqwndd
|
|
owggedord "bać się"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
owggirr
|
owggedomniss
|
2.
|
owggedars
|
owggedarde
|
3.
|
owggedart
|
owggedarond
|
|
|
bered "nieść"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
berī
|
beronīs
|
2.
|
beres
|
berede
|
3.
|
beret
|
berond
|
|
binad "gryźć"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
binaf
|
binanīs
|
2.
|
binas
|
binade
|
3.
|
binat
|
binand
|
|
gnōd "wiedzieć"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
gnōf
|
gnōnīs
|
2.
|
gnōs
|
gnōde
|
3.
|
gnōt
|
gnōnd
|
|
tuvīd "tworzyć"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
tuvīf
|
tuvīnīs
|
2.
|
tuvīs
|
tuvīde
|
3.
|
tuvīt
|
tuvīnd
|
|
lʉnkʷʉ̄d "zostawić"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
lʉnkʷʉ̄f
|
lʉnkʷʉ̄nīs
|
2.
|
lʉnkʷʉ̄s
|
lʉnkʷʉ̄de
|
3.
|
lʉnkʷʉ̄t
|
lʉnkʷʉ̄nd
|
|
ōjedord "bać się"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
ōjīr
|
ōjedomnīs
|
2.
|
ōjedars
|
ōjedarde
|
3.
|
ōjedart
|
ōjedarond
|
|
|
Czas przyszły
Czas przyszły, inaczej niż inne formy czasowe, charakteryzuje się reduplikacją rdzeni czasowników. Początkowo miało to miejsce tylko przy czasownikach e- i a-tematycznych, ale rozprzestrzeniło się to tez na inne typy czasowników (przy czym nie dochodzi jednak do redukcji głównej sylaby, a po prostu powtórzenie sylaby lub jej części w formie krótkiej). Jeżeli czasownik rozpoczyna się samogłoski, to dochodzi do wypełnienia rozziewu za pomocą spółgłoski /h/, np. elōd "zyskać", ale heh(e)lōt "zyska".
bered "nieść"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
bibrjōn
|
bibrjōnīs
|
2.
|
bibrjōs
|
bibrjōde
|
3.
|
bibrjōt
|
bibrjōnd
|
|
gnōd "wiedzieć"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
gnagnōn
|
gnagnōnīs
|
2.
|
gnagnōs
|
gnagnōde
|
3.
|
gnagnōt
|
gnagnōnd
|
|
|
Czas przeszły dokonany
Czas przeszły dokonany opisuje zdarzenia przeszłe, które mają zakończony charakter, lub w wyniku których doszło do zmiany stanu.
bered "nieść"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
bertsī
|
bertsonīs
|
2.
|
bertses
|
bertsede
|
3.
|
bertst
|
bertsond
|
|
gnōd "wiedzieć"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
gnōtsī
|
gnōtsonīs
|
2.
|
gnōtses
|
gnōtsede
|
3.
|
gnōtst
|
gnōtsond
|
|
|
Końcówka trzeciej osoby liczby pojedynczej -tst realizowana jest zawsze jako /ts͡/.
Czas przeszły niedokonany
Czas przeszły niedokonany (też imperfekt) opisuje zdarzenia przeszłe, które trwały pewien czas, lub są tłem innego zdarzenia.
bered "nieść"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
berem
|
beremets
|
2.
|
beredes
|
bereswets
|
3.
|
bere
|
berendets
|
|
gnōd "wiedzieć"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
gnōm
|
gnōmets
|
2.
|
gnōdes
|
gnōswets
|
3.
|
gnō
|
gnōndets
|
|
|
Tryb łączący
Tryb rozkazujący
Tryb rozkazujący
bered "nieść"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
berifh!
|
berinniss!
|
2.
|
bery!
|
beridde!
|
3.
|
beritt!
|
berindd!
|
|
gnowdd "wiedzieć"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
gnowff!
|
gnowniss!
|
2.
|
gnow!
|
gnowde!
|
3.
|
gnowt!
|
gnownd!
|
|
|
bered "nieść"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
berīf!
|
berīnīs!
|
2.
|
berī!
|
berīde!
|
3.
|
berīt!
|
berīnd!
|
|
gnōd "wiedzieć"
Prs.
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
gnōf!
|
gnōnīs!
|
2.
|
gnō!
|
gnōde!
|
3.
|
gnōt!
|
gnōnd!
|
|
|
Przykładowy tekst
Voveso in mori
Albioński
Gwuwesy mori
|
Gwuwesy mori mewon gwannon
Gweazonddo gwwnto cammand mewon gwernhon
Qe con qugwon hwefon
Sdubnend mewin monin.
Eitaff ton, mewe glenne!
Eitaff ton, twsa tunna!
Gwuwesy mori mewon gwannon
|
|
Galijski
Voveso in mori
|
Voveso in mori mon vandas
Veidos ventos cambon mon verno
Et con papon lomnen
Luxtodos imon siraxta
Suouelo, imon oro
Suouelo, tauson tunda
Voveso in mori mon vandas
|
|
Polski
Tonę w morzu mych łez
|
Tonę w morzu mych łez.
Wyjące wiatry szarpią mój maszt
I z każdym ruchem.
Pogłębiają moje tęsknoty
Witaj, mój brzegu.
Witaj, cicha falo.
Tonę w morzu mych łez
|
|
|
Pójdę między...
Albioński
Hihdyonn enrhe...
|
Crynzond blowdas wch Tuwi gwuli
Ceanye Amrante ech Leifesi
Gwwnn agamamon enrhe afonofis
Gwestiztond nugwwgas scowlas
Hihdyonn enrhe alisafis
Hihdyonn enrhe crwwafis
Amya lockscet gwuwl anne
Qei seggedes tafawuwunon
Zowff gwerboz
Hihdyonn enrhe darufis
Hihdyonn enrhe haligofis
Helzy gwelon
Hihlyonn qe nescon
Bidu gwaniddon olwe
Na dowdlyoth me o Tw
|
|
Polski
Pójdę między...
|
Zwiędły kwiaty na Twym grobie
Piękna Stokrotko z Gór
Biel kamieni pośród rzek
Pochłonęły nocne cienie
Pójdę między olchy
Pójdę między wrzosy
Choć pada światło tam
Gdzie siałaś spojrzenie
Stoję oślepiony
Pójdę między dęby
Pójdę między wierzby
Odjąłem wzrok
Odejmę i życie
Świat skruszony w pył
Nie oddzieli mnie od Ciebie
|
|
|
Kwiat Ettariel
Albioński
Blowda Ettaryelyas
|
Gwenodd Te, hinn etsit bidws mewi ardis
Gwiche Ettaryele!
Gaded mochy damy gweizwwunon mwnin
Qe hwdin blowdin
Gweness deicktun tuwi qe mennu
Drucktufis gwlicktess samaly con gwannin argantoms.
|
|
Polski
Kwiat Ettariel
|
Miłować ciebie, to jest życia mego cel
Nadobna Ettariel
Zachować tedy pozwól wspomnień skarb
I czarodziejski kwiat
Miłości zakład twej i znak
Kroplami rosy niby łzami posrebrzony.
|
|
|