Etymologijni szujodruhowie, czyli fałszywe kognaty

[spitygniew]

A podobno jedno i drugie jest z psł. *gъd.

Rzekomego psł. *gъd., uściślijmy, bo nie jest on potwierdzony w żadnym języku, a jedynie przypuszczany na podstawie lit. gudas. A co do etymologii - odwieczne pragermańskie pochodzenie od Gotów można już odrzucić do lamusa, ale przekonujących wyjaśnień nie ma - Gdynia prawdopodobnie pierwotnie była Gdyninem (od imienia *Gdyn? - ale to dalej niejasne); Gdańsk już kompletnie ciemny, ktoś podawał nazwę łąki Gdania, może też od jakiegoś imienia *Gdan? W sumie trochę przesadziłem z tą szujodrużbą, raczej jednak w końcu od tego samego rdzenia, ale tu nic nie jest jasne.

[Widsið]

Cóż, to typowe przy nazwach miejscowych. W nawiązaniu do niedawnych obiekcji Dynozaura dotyczących toponimii na Pomorzu, czytałem ostatnio w moich notatkach z historii Skandynawii, że słowiańska etymologia "Stargardu" (Szcz.) jest kwestionowana, a w jej miejsce proponuje się jakieś germańskie cuda oparte na nord. garðr, które wcale nie brzmią jakoś niewiarygodnie. Ta dziedzina etymologii ma to do siebie, żew większości wypadków nigdy nie będziemy pewni, o co pierwotnie chodziło.

[Dynozaur]

Ja też coś takiego słyszałem, że niby Stargard = "gwiezdna brama", niby miałyby to potwierdzać dawne pieczęcie z tego miasta. Z drugiej strony... nieopodal jest Nowogard.

Co do tego *gъd-. No cóż, tego za cholerę się nigdy nie dowiemy. Ja mogę powiedzieć tyle, że słyszałem nawet teorję o pruskim pochodzeniu tej nazwy, z niezmiernie częstego w pruskiej toponimji słowa "gudai" czyli zarośla (pierwszy zarejestrowany zapis nazwy Gdańska - "Gyddanyzs", miałby być odczytany jako "Gudānits", i taki egzonim dla Gdańska przyjęli pruscy rekonstruktorzy). Podobno Prusowie i tam sięgali, ale to znowuż tylko kolejna niepodparta niczym teorja.

Ale jednego już nie zmienię - Niemcy to w zimnym Gųdiſko i niezależnie od wszystkiego tak już pozostanie.

[Widsið]

Ja też coś takiego słyszałem, że niby Stargard = "gwiezdna brama", niby miałyby to potwierdzać dawne pieczęcie z tego miasta.

Tzn. ja słyszałem, że to star < stórr "duży", czyli cała nazwa i tak byłaby kognatem wszelkich starogrodów, tylko o innym znaczeniu.

[Noqa]

ang. ogle i pl. oglądać
Choć długo liczyłem, że jednak polskie się też o oko oparło.

[Wedyowisz]

Ja też coś takiego słyszałem, że niby Stargard = "gwiezdna brama", niby miałyby to potwierdzać dawne pieczęcie z tego miasta. Z drugiej strony... nieopodal jest Nowogard.

Mam wrażenie że po okresie usilnego odżegnywania się za PRL-u od możliwości, że jakikolwiek użytkownik germańskiego narzecza postawił stopę między Odrą a Bugiem w czasach przedmieszkowych, niektórym teraz ,,przegło" w drugą stronę. Brzytwa Ockhama, anyone?

[Vilène]

Ja też coś takiego słyszałem, że niby Stargard = "gwiezdna brama", niby miałyby to potwierdzać dawne pieczęcie z tego miasta.

Ało, faktycznie... :O

[Widsið]

No, z tym star jako gwiazda, to ktoś chyba zbyt się podobieństwem do współczesnego angielskiego zasugerował, bo jeszcze w późnym średnim to słowo miało nawet tam formę z -e-, sterre. I skąd ta "brama"? Ale już zwykłe znaczenie "duże miasto" byłoby całkiem prawdopodobne, zwłaszcza, że akurat "stary" to nie bardzo miał w stosunku do czego ten Stargard być.

No ale pewnie nigdy się nie dowiemy, bo ta nazwa jest stara, a miejskie archiwum w Stargardzie na przestrzeni dziejów, z tego co się orientuję, spaliło się jakieś trzy razy.

[spitygniew]

No, z tym star jako gwiazda, to ktoś chyba zbyt się podobieństwem do współczesnego angielskiego zasugerował, bo jeszcze w późnym średnim to słowo miało nawet tam formę z -e-, sterre.

Górnym czy dolnym? ; )

[Widsið]

Zdaje się, że zarówno na północy, jak i na południu, chociaż w Szkocji zachowała się taka forma (ster) po dziś dzień. Musiałbym pogrzebać w źródłach, żeby sprawdzić to -a-, a nie chce mi się w tej chwili, w każdym razie, w czasach założenia Stargardu każdy bliski język germański miał tam -e-.

Doszedłem też, w jaki sposób uzasadnia się "gwiezdną bramę". Otóż nazwa miałaby być pochodzenia duńskiego i powstać ze złożenia starn + gate. Kłopot w tym, że słowo starn w duńskim nie istnieje i nigdy nie istniało (właściwe formy to strnrd. stjarna, strduń. stjerna, wsp. duń. stjerne), a gate już w staronordyjskim (w formie gata) znaczyło "droga, ulica", a rozszerzenie znaczenia na "brama" nie jest znane w Skandynawii. Podejrzewam więc raczej nadinterpretację pieczęci, niż faktyczne badania etymologiczne.

[spitygniew]

Domorośli germaniści znający tylko angielski...

[Widsið]

norw., szwe., dun. Liv "imię żeńskie" i liv "życie"

Liv < strnrd. hlíf "schronienie" < strgerm. *hlībą < PIE *ḱlei- "giąć"
liv < strnrd. líf "życie" < strgerm. *lībą < PIE *leyp- "kleić"

[Noqa]

A czy z kolei polskie "kleić" nie pochodzi od *ḱlei-?
To dodatkowo zabawne.

[Widsið]

Nie, jest od *kel-.

Z ḱ w słowiańskich mamy s, w końcu satem

[Todsmer]

A czy z kolei polskie "kleić" nie pochodzi od *ḱlei-?
To dodatkowo zabawne.

Raczej nie, chyba że to zapożyczenie.