Język ołłuch: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 14:59, 14 paź 2024

Język ołłuch łłach êgȯłł ołłuk

Sposoby zapisu:	łaciński, dewanagari (tylko w Kyonie)
Klasyfikacja:	w Gammai: gammajskie Pragamajski (†) Starozongepajcki (†) Średniozongepajcki Zongepajcki ludowy Języki wschodniozongepajckie Język ołłuch w Kyonie: język izolowany
Kody
Conlanger–1	`ołł. lub ozo.`
Lista conlangów

Język ołłuch (ołł: łłach êgȯłł ołłuk [ɮax 'ɛɣuɮ 'oɮyk] "język tutejszy", zon. wazazaz aigoslo ['wɐt͡sɐt͡sɐt͡s 'aɪ̯ɣoslo] "język górski") – język utworzony w 2020 oryginalnie na potrzeby Gammai. W 2024 został ponadto zaadoptowany do Kyonu, stając się jednym z głównych języków Surandralu.

W Gammai należy do grupy wschodniozongepajckiej wschodniozongepajckiej. Jest najbardziej archaicznym i konserwatywnym potomkiem ludowej zongepajszczyzny, różniący się jednak od niej zarówno w fonetyce, jak i gramatyce. Język ten uniknął trzech wielkich zmian fonetycznych: przejścia [ɮ] > [sl] (cecha wyjątkowa), prelabializacji wschodniozongepajckiej oraz połączenia [t͡θ]-[t͡s].

Dzieli się na dwa dialekta: wschodni (główny) i zachodni. Wschodni zawiera więcej innowacji, ale i uniknął całkowitej przesuwki spółgłosek welarnych, zawiera też charakterystyczną wymowę pragammajskiego *q jako t (lub iloczas w wygłosie, ostatecznie długość zanikła). Zachodni jest bardziej podobny do reszty potomków ludowej zongepajszczyzny, zawiera też więcej wpływów języka klasycznego. Niniejszy artykuł opisuje tylko dialekt wschodni.

W Kyonie używany jest na terenie Gór Żelaznych i jest językiem izolowanym. Używa się tylko (gammajskiego) dialektu wschodniego.

Historia (Gammaja)

Język ołłuch wywodzi się z dawnego dialektu zongepajckiego. Jego odrębność zaczęła się bardzo wcześnie, ale nie oddalił się aż tak jak dialekt zachodni (który stworzył własną podrodzinę). Dowodem na to jest obecność starozongepajckiej głoski łł [ɮ], a także zachowanie celownika. Rozwijał się dosyć równolegle z innymi dialektami, ale czasami przeprowadzał tam swoje zmiany (przykładowo grupa hj przechodzi w j, a nie w ḱ). Ponadto, odbyła się interwokaliczna spirantyzacja. Pojawiły się tendencje przesuwania [u] do przodu. W konsekwencji często dało [y], jednak zmiana nie zaszła ta w otoczeniu po wargowej i przed welarnymi (są pewne wyjątki od tej reguły). Powstało też nowe [u] jako nieakcentowane krótkie [o]. Dyftongi nie przetrwały presji monoftongicznej.

Sam ołłuch posiada dwa dialekty – zachodni i wschodni. Oba dosyć mocno różnią się w fonetyce, natomiast ich gramatyka jest praktycznie identyczna. Dialekty wschodnie nie przeprowadziły I przesuwki w szeregu spółgłosek welarnych, przez co są identyczne z systemem protogammajskim (i resztą gammajskich), posiada przez to fonemiczne [g]. Zachodnie z kolei uniknęły jedynie przejścia [x] → [kx] (przy jednoczesnym [k] → [x]), ale uzyskały dużo nowych [θ] oraz [ð].

Ponieważ oba dialekty są blisko narzeczy chamskich, częściowo uległy ich wpływowi. Udźwięczniły interwokaliczne f do v, a także wprowadziły allofoniczny przydech dla p, t oraz k, gdy te są w nagłosie będąc akcentowanymi.

Refleksy samogłosek zongepajckich

Zongepajcki ludowy	Wczesny ołłuch	Ołłuch	Uwagi
ɐ, ɐː	ä, äː	ä <a>
æ, æː	æ, æː	æ <ä>
ɛ, ɛː	ɛ, ɛː	ɛ <ê>
ɔ, ɔː	ɔ, ɔː	ɔ <ô>
e	ɪ	i <ė>	nieakcentowane i przed /j/
e, eː	e, eː	e <e>	krótkie /e/ akcentowane
o	ʊ	u <ȯ>	nieakcentowane
o, oː	o, oː	o <o>	krótkie /o/ akcentowane
i, iː	i, iː	i <i>
i, iː	e, eː	e <e>	po /j/ < /ʎ/
u, uː	y, yː	y <u>
u, uː	u, uː	u <ȯ>	po wargowej lub przed welarną

Procesa ku ołłuchowi wschodniemu

Pierwsze zmiany

*ai > e
*au > o
*iː > ai
*i > i
*uː_W > ai
*uː > au
*u > u
*aː > ɛ
*a > ɐ
*ħ > *x
*-h > *-ð (w ołłuchu bardzo szczątkowo)
*l > ɫ
*lː > ɫː
*r > ɮ

Pierwsza przesuwka

Faza 1 - afrykanizacja bezdźwięcznych spółgłosek szczelinowych:

*f > pf
*θ > tθ
*s > ts

Faza 2 - spirantyzacja bezdźwięcznych spółgłosek zwartych:

*p > f
*t > s

Faza 3 - ubezdźwięcznienie spółgłosek zwartych:

*b > p
*d > t

Druga przesuwka

*rː > r
*ɫː > l
*jː > jɛj
*wː > wɐw
*mː, *mp > b
*nː, *nt > d

Palatalizacja

Palatalizacja odbywa się przed e (niekonsekwentnie), j oraz i.

*d > dzʲ
*t > tsʲ
*s > ʃ
*z > ʒ
*ts, *tθ > tʃ
*ð > dʒ
*ɫ, *l > ʎ (ľ)
*ɮ > ʒ
*h, *r > j
*rj, *hj > j
*n > ɲ
*k, *g, *q > ç
*x > sʲ
*ɣ > zʲ

Naleciałość ludowa

*ji- > *ī
*wu- > *ū

Glottalizacja

*q > *ʔ

Podwyższenie spógłosek przy *r

*ɐr > or
*ɛr > er

Ludowa przesuwka samogłosek

*ai > ɛ
*au > ɔ
*ɛ > æ

Zmainy typowe dla zongepajckiego ludowego

*ns, *nʃ, *nm > s, ʃ, m
*zs > s/ːs
*p͡fj > ɧ
*a- > Ø (nieregularnie)
*VnV > VrV
*-f(C) > ː(C)
*-pf(C) > ː(C) (nieregularnie)
*ɫŠ > lŠ (gdzie Š to spółgłoska zadziąsłowa)
*ɫj > ʎj
*xŠ, *ɣŠ > ʃŠ, ʒŠ
*ph *th *kh > f θ x
*xh *ɣh > xː ɣː
*VfV > VvV (zmiana typowa dla wschodnich djalektów)

Lenicja VCV

*p > f
*b > v
*t > θ
*d > ð
*k > x
*g > ɣ

Warto zauważyć, że nie odbywa się pomiędzy dwiema identycznymi samogłoskami.

Dalsze zmiany

*[!W]_u_[!K] > y
depalatalizacja *sʲ, *tsʲ, *zʲ, *dzʲ
*ʎ > j
*p, *t, *k pod akcentem > pʰ, tʰ, kʰ
*-h > ː
*-ʔ > ː
inne *ʔ > t
*-e > Ø
*e przed długą > Ø
*ej > ij
*ɧ > ʃ
*ji- (to pochodzi tylko od *li/*łi) > je-
nieakcentowane krótke *o > u
nieakcentowane krótke *e > i
*jj > dʒ
*długie samogłoski > krótkie

Fonetyka

Samogłoski

Istnieje dziewięć samogłosek:

	Przednie	Środkowe	Tylne
Przymknięte	i • y		u
Półprzymknięte	e		o
Półotwarte	ɛ		ɔ
Otwarte	æ	ä

Samogłoska a, która w większości języków zongepajckich jest wymawiana wyżej ([ɐ] lub [ʌ]), w ołłuchu jest obniżona do [ä]. Tendencje obniżenia były możliwe do zaobserwowania w wszystkich djalektach zongepajckiego ludowego, ale końcowo została głoską wysoką. Jedynie ołłuch obniżył ostatecznie tą głoskę, być może z powodu izolacji tego górskiego rejonu.

Za innowację samogłoską w ołłuchu uważa się podwyższenie dawnych grup *ar *ěr do or er. Powodem dlaczego tak się uznaje jest fakt, że tylko w ołłuchu er < ěr może ulec redukcji do ir gdy nie jest akcentowane.

Spółgłoski

		Wargowe	Zębowe	Dziąsłowe	Podniebienne	Welarne	Gardłowe
Nosowe		m	n		ɲ
Zwarte	bezdźwięczne	p~pʰ	t~tʰ			k~kʰ
Zwarte	dźwięczne	b	d			g
Afrykaty	bezdźwięczne	pf	ts • tθ	tʃ
Afrykaty	dźwięczne		dz	dʒ
Szczelinowe	bezdźwięczne	f	s • θ	ʃ	ç	x	h
Szczelinowe	dźwięczne	v	z • ð	ʒ		ɣ
Drżące			r
Boczne, Półsamogłoski			ɫ	l • ɮ	j	w

Uwagi:

Spółgłoski p, t, k gdy są w nagłosie i pada na nie akcent, otrzymują allofoniczny przydech. To cecha częściowo zapożyczona z języka prachamskiego, gdzie w miejsce pragammajskiej opozycji dźwięczna-bezdźwięczna pojawiła się opozycja bezprzydechowa-przydechowa.
Spółgłoski [k] [g] [x] [ɣ] przed samogłoskami przednimi często są lekko palatalizowane do [kʲ] [gʲ] [xʲ] [ɣʲ], dodatkowo powstałe w ten sposób [ɣʲ] może przechodzić w [j].
Pozycje spółgłosek mogą być różne w dialekcie wschodnim i zachodnim.

Transkrypcja

a

ä

b

d

ð

dz

dž

e

ê

ė

f

g

ǧ

h

ch

i

j

k

ḱ

[ä]

[æ]

[b]

[d]

[ð]

[d͡z]

[d͡ʒ]

[e]

[ɛ]

[i]

[f]

[ɣ]

[g]

[h]

[x]

[i]

[j~dð]

[k]

[ç]

l

ľ

ł

łł

m

n

ň

o

ô

ȯ

p

pf

r

s

š

z

ž

t

u

[l]

[j~dð]

[ɫ]

[ɮ]

[m]

[n]

[ɲ]

[o]

[ɔ]

[u]

[p]

[p͡f]

[r]

[s]

[ʃ]

[z]

[ʒ]

[t]

[y]

v

w

c

ç

č

þ

[v]

[w]

[t͡s]

[t͡θ]

[t͡ʃ]

[θ]

Litera ė oznacza [i] pochodzące od [e], jak np. w słowie ðächė/ðägė [ðæxi]/[ðæɣi] "ofiara" (dopełniacz: ðächėwo/ðägėwo, teoretyczne **ðächi/ðägi miałoby chwormę **ðächiwi/ðägiwi). Zapis j oraz ľ oparty jest na etymologii.

Gramatyka

Alternacje

Harmonia samogłoskowa

Harmonia jest niemal identyczna z literackim zongepajckim:

Ostatnia samogłoska słowa	Pierwsza samogłoska sufiksu
Ostatnia samogłoska słowa	krótka (_)	długa (_²)
i, ê	i	ê
u, ȯ^[1], ô	u, ȯ^[2]	ô
o, ȯ, e, ė	ȯ^[3]	ė^[3]
o, ȯ, e, ė	o^[4]	e^[4]
a, ä	a	ä

Inne alternacje

Występują następujące alternacje spółgłosek w różnych sytuacjach:

f > v interwokalicznie
n > r interwokalicznie
łł > r w złożeniach łł+łł

A także alternacja samogłoskowa:

u > ȯ przed welarnymi

Przedimek

W ołłuchu występuje przedimek określony łłach. Używa się go rzadziej niż pragammajskie *raħ, przede wszystkim nie występuje w nazwach własnych. Często lubi też być "gubiony" w szybkiej mowie, a także w poezji.

Rzeczownik

Deklinacja

Rzeczownik w ołłuchu odmienia się przez siedem przypadków: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, miejscownik, allatyw i ablatyw.

Deklinacja
Przypadek	L. Pojedyncza		L. Podwójna		L. Mnoga
Przypadek	Samogłoskowa	Spółgłoskowa	Samogłoskowa	Spółgłoskowa	L. Mnoga
Mianownik	–ø		–ja	–_ja	–łł_
Dopełniacz	–w_	–_	–jô	–_jô	–łł_cô
Celownik	–w_ł	–_ł	–jôł	–_jôł	–łł_cô
Biernik	–j_c	–_c	–j	–_j	–łł_c
Miejscownik	–hä		–jahä	–_jahä	–łł_chä
Ablatyw	–ku	–_ku	–jak	–_jak	–łł_k
Allatyw	–ǧȯk	–ȯk	–jaǧ	–_jaǧ	–łł_ǧ

Dochodzi do następujących alternacyj:

Słowa kończące się na -łł w liczbie mnogiej zamiast [ɮː] otrzymują [r], np. êgȯłł - êgȯrȯ (język - języki);
Głoska f pomiędzy samogłoskami udźwięcznia się do v np. sijaf-sijavał (ogon-ogonowi);
Głoska n między samogłoskami ulega rotacyzmowi do r np. firun-firuruc (deska-deskę).

Niektóre rzeczowniki kończące się się na samogłoski odmieniają się według końcówek po spółgłoskach, wstawiając między nimi -h-.

Zaimki osobowe

Zaimki osobowe podobnie jak rzeczowniki odmieniają się przez przypadki, ale nieregularnie.

Przypadek	go (ja)	łê (ty)	pe (on)	ajäja (my du.)	ujäja (wy du.)	taðȯ (oni du.)	žipfa (my)	ôłł (wy)	ta (oni)
Mianownik	go	łê	pe	ajäja	ujäja	taðȯ	žipfa	ôłł	ta
Dopełniacz	gawa	łêw	pawa	ajäjô	ujäjô	taðȯw	žipfô	ôłłô	tô
Celownik	goł	ĺiwił	pawił	ajäjał	ujäjał	taðȯł	žipfał	ôłłuł	tał
Biernik	goc	łêc	päjac	ajäj	ujäj	tadzic	žipfic	cêłł	ḱic
Miejscownik	gohä	łêhä	pehä	ajäjahä	ujäjahä	taðȯhä	žipfahä	hôłł	tahä
Ablatyw	gochu	łêchu	pechu	ajäjak	ujäjak	taðȯchu	žipfachu	ôłłu	tachu
Allatyw	gogȯk	łêgȯk	pegȯk	šajäjaǧ	ujäjaǧ	taðȯgȯk	žipfagȯk	ôłłȯk	tagȯk

Liczebniki

To co odróżnia ołłuch od większości języków zongepajckich, to zamiana oryginalnego systemu dziesiątkowego systemem dwunastkowym - oznaczało to że podstawą stała się liczba 12. Pozostały nieregularne określenia na liczebniki 100 i 1000, zostały jednak zapożyczone z języków chamskich.

Liczebniki porządkowe tworzy się dodając do liczebnika głównego sufiks -(_)n.

liczba	liczebnik główny	liczebnik porządkowy
1	hazłłu	hazłłun
2	çałłu	çałłun
3	džiðu	džiðun
4	äcȯ	äcȯn
5	kałłga	kałłgan
6	nêra	nêran
7	coch*	cogȯn
8	wełł	wełłȯn
9	päla	pälan
10	çałłȯchałłga	çałłȯchałłgan
11	džiðušėłł	džiðušėłłȯn
12	afäg	afägan
24	çałłi	çałłin
36	džirwi	džirwin
48	wiswi	wiswin
60	kałłgowa	kałłgowan
72	nêrowa	nêrowan
84	cozu	cozun
96	wesľȯ	wesľȯn
108	päľȯ	päľȯn
100	łłavär	łłaväran
120	çäšałł	çäšałłan
1000	adôvär	adôväran
1200	ðankȯ	ðankȯn

forma z nieregularnym ubezdźwięcznieniem dominuje, jednak u starszych osób występuje też regularna forma cog.

Jedności były tworzone dodając do wielokrotności 12 spójnik je lub i i liczbę jedności - 37 przyjmuje formę džirwijehazłłu.

Przypisy

↑ Często po wargowej lub przed welarną
↑ Po wargowej lub przed welarną
↑ ^3,0 ^3,1 W przyrostkach
↑ ^4,0 ^4,1 W przedrostkach, a także przyrostkach z dawnym iloczasem (oh/eh)

[1] Często po wargowej lub przed welarną

[2] Po wargowej lub przed welarną

[przy-3] 3,0 ^3,1 W przyrostkach

[przed-4] 4,0 ^4,1 W przedrostkach, a także przyrostkach z dawnym iloczasem (oh/eh)

[1]

[2]

[3]

[4]

Język ołłuch: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 14:59, 14 paź 2024

Spis treści

Historia (Gammaja)

Refleksy samogłosek zongepajckich

Procesa ku ołłuchowi wschodniemu

Pierwsze zmiany

Pierwsza przesuwka

Druga przesuwka

Palatalizacja

Naleciałość ludowa

Glottalizacja

Podwyższenie spógłosek przy *r

Ludowa przesuwka samogłosek

Zmainy typowe dla zongepajckiego ludowego

Lenicja VCV

Dalsze zmiany

Fonetyka

Samogłoski

Spółgłoski

Transkrypcja

Gramatyka

Alternacje

Harmonia samogłoskowa

Inne alternacje

Przedimek

Rzeczownik

Deklinacja

Zaimki osobowe

Liczebniki

Przypisy

Menu nawigacyjne

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
 |kolor=#33CC33
 |nazwa=Język ołłuch
-|nazwa własna=łłach ègołł ołłuch
+|nazwa własna=łłach êgȯłł ołłuk
-|klasyfikacja=Gamajskie
+|klasyfikacja=w Gammai: gammajskie
-* Protogamajski (†)
+* Pragamajski (†)
 ** Starozongepajcki (†)
-*** Zongepajcki ludowy
+*** Średniozongepajcki
-**** Języki wschodniozongepajckie
+**** Zongepajcki ludowy
-***** '''Język ołłuch'''
+***** Języki wschodniozongepajckie
+****** '''Język ołłuch'''
+w Kyonie: język izolowany
-|alfabet=łacińska transkrypcja (na chwilę obecną)
+|alfabet=łaciński, dewanagari (tylko w Kyonie)
 |szyk zdania =SOV
+| conlanger1 = ''ołł''. lub ''ozo.''
 }}{{sp}}
-'''Język ołłuch''' (ołłuch: ''łłach ègołł ołłuch'' [{{IPA|ɮɐx 'ɛɣoɮ 'oɮyx}}], także ''żongäpèzèz ègołł'' [{{IPA|'zonɣæpɛt͡sɛt͡s 'ɛɣoɮ}}], zongepajcki klasyczny: ''osluchzuz aigoslo'' [{{IPA|'osluxt͡sut͡s 'aɪ̯ɣoslo}}]) – język zongepajcki z grupy wschodniozongepajckiej. Jest najbardziej archaicznym i konserwatywnym potomkiem [[Język zongepajcki|klasycznej zongepajszczyzny]], różniący się jednak od niej zarówno w fonetyce, jak i gramatyce.
+'''Język ołłuch''' (ołł: '''łłach êgȯłł ołłuk''' [{{IPA|ɮax 'ɛɣuɮ 'oɮyk}}] "język tutejszy", zon. '''wazazaz aigoslo''' [{{IPA|'wɐt͡sɐt͡sɐt͡s 'aɪ̯ɣoslo}}] "język górski") – język utworzony w 2020 oryginalnie na potrzeby [[Gammaja|Gammai]]. W 2024 został ponadto zaadoptowany do [[Kyon|Kyonu]], stając się jednym z głównych języków [[Surandral|Surandralu]].
-Język ten uniknął trzech wielkich zmian fonetycznych: przejścia '''łł''' > '''sl''' (cecha wyjątkowa), prelabjalizacji wschodniozongepajckiej oraz połączenia '''ƶ-z'''.
+W [[Gammaja|Gammai]] należy do grupy wschodniozongepajckiej wschodniozongepajckiej. Jest najbardziej archaicznym i konserwatywnym potomkiem [[Język zongepajcki ludowy|ludowej zongepajszczyzny]], różniący się jednak od niej zarówno w fonetyce, jak i gramatyce. Język ten uniknął trzech wielkich zmian fonetycznych: przejścia [ɮ] > [sl] (cecha wyjątkowa), prelabializacji wschodniozongepajckiej oraz połączenia [t͡θ]-[t͡s].
-== Historia ==
+Dzieli się na dwa dialekta: wschodni (główny) i zachodni. Wschodni zawiera więcej innowacji, ale i uniknął całkowitej przesuwki spółgłosek welarnych, zawiera też charakterystyczną wymowę pragammajskiego '''*q''' jako '''t''' (lub iloczas w wygłosie, ostatecznie długość zanikła). Zachodni jest bardziej podobny do reszty potomków ludowej zongepajszczyzny, zawiera też więcej wpływów języka klasycznego. Niniejszy artykuł opisuje tylko dialekt wschodni.
-Język ołłuch wywodzi się z dawnego djalektu zongepajckiego. Jego odrębność zaczęła się bardzo wcześnie, ale nie oddalił się aż tak jak djalekt zachodni (który stworzył własną podrodzinę). Dowodem na to jest obecność starozongepajckiej głoski '''łł''' [{{IPA|ɮ}}], a także zachowanie celownika. Rozwijał się dosyć równolegle z innymi djalektami, ale czasami przeprowadzał tam swoje zmiany (przykładowo grupa '''hj''' przechodzi w '''j''', a nie w '''ḱ'''). Przesunął dawne [{{IPA|u}}] ku przedniemu [{{IPA|y}}]. Dyftongi nie przetrwały presji monoftongicznej.
-Sam ołłuch posiada dwa djalekty – zachodni i wschodni. Oba dosyć mocno różnią się w fonetyce, natomiast ich gramatyka jest praktycznie identyczna. Djalekty wschodnie nie przeprowadziły [[Język_zongepajcki/Pierwsza_przesuwka_zongepajcka|I przesuwki]] w szeregu spółgłosek welarnych, przez co są identyczne z systemem protogammajskim (i resztą gammajskich), posiada przez to fonemiczne [{{IPA|g}}]. Zachodnie z kolei uniknęły jedynie przejścia [{{IPA|x}}] → [{{IPA|kx}}] (przy jednoczesnym [{{IPA|k}}] → [{{IPA|x}}]), ale uzyskały nowe [{{IPA|θ}}].
+W Kyonie używany jest na terenie [[Góry Żelazne|Gór Żelaznych]] i jest językiem izolowanym. Używa się tylko (gammajskiego) dialektu wschodniego.
-Ponieważ oba djalekty są blisko narzeczy chamskich, częściowo uległy ich wpływowi. Udźwięczniły interwokaliczne '''f''' do '''v''', a także wprowadziły allofoniczny przydech dla '''p''', '''t''' oraz '''k''', gdy te są w nagłosie będąc akcentowanymi.
+== Historia (Gammaja) ==
-=== Procesa ku ołłuchowi zachodniemu ===
+Język ołłuch wywodzi się z dawnego dialektu zongepajckiego. Jego odrębność zaczęła się bardzo wcześnie, ale nie oddalił się aż tak jak dialekt zachodni (który stworzył własną podrodzinę). Dowodem na to jest obecność starozongepajckiej głoski '''łł''' [{{IPA|ɮ}}], a także zachowanie celownika. Rozwijał się dosyć równolegle z innymi dialektami, ale czasami przeprowadzał tam swoje zmiany (przykładowo grupa '''hj''' przechodzi w '''j''', a nie w '''ḱ'''). Ponadto, odbyła się interwokaliczna spirantyzacja. Pojawiły się tendencje przesuwania [{{IPA|u}}] do przodu. W konsekwencji często dało [{{IPA|y}}], jednak zmiana nie zaszła ta w otoczeniu po wargowej i przed welarnymi (są pewne wyjątki od tej reguły). Powstało też nowe [{{IPA|u}}] jako nieakcentowane krótkie [{{IPA|o}}]. Dyftongi nie przetrwały presji monoftongicznej.
-====Pierwsze zmiany ====
-* *ai > e
-* *au > o
-* *iː > ai
-* *i > i
-* *uː > au
-* *u > u
-* *aː > ɛ
-* *a > ɐ
-* *ħ > *x
-* *-h > *-ð (tylko w niektórych rdzeniach i przyrostku przysłówka)
-* *l > ɫ
-* *lː > ɫː
-* *r > ɮ
-====Pierwsza przesuwka====
+Sam ołłuch posiada dwa dialekty – zachodni i wschodni. Oba dosyć mocno różnią się w fonetyce, natomiast ich gramatyka jest praktycznie identyczna. Dialekty wschodnie nie przeprowadziły [[Język_zongepajcki/Pierwsza_przesuwka_zongepajcka|I przesuwki]] w szeregu spółgłosek welarnych, przez co są identyczne z systemem protogammajskim (i resztą gammajskich), posiada przez to fonemiczne [{{IPA|g}}]. Zachodnie z kolei uniknęły jedynie przejścia [{{IPA|x}}] → [{{IPA|kx}}] (przy jednoczesnym [{{IPA|k}}] → [{{IPA|x}}]), ale uzyskały dużo nowych [{{IPA|θ}}] oraz [{{IPA|ð}}].
-'''Faza 1 - afrykanizacja bezdźwięcznych spółgłosek szczelinowych:'''
-* *f > pf
-* *θ > tθ
-* *s > ts
-'''Faza 2 - spirantyzacja bezdźwięcznych spółgłosek zwartych:'''
+Ponieważ oba dialekty są blisko narzeczy chamskich, częściowo uległy ich wpływowi. Udźwięczniły interwokaliczne '''f''' do '''v''', a także wprowadziły allofoniczny przydech dla '''p''', '''t''' oraz '''k''', gdy te są w nagłosie będąc akcentowanymi.
-* *p > f
+===Refleksy samogłosek zongepajckich===
-* *t > s
+{| class="wikitable" style="text-align:center"
-* *k > x
+! Zongepajcki ludowy
-* *q > χ  > x
+! Wczesny ołłuch
+! Ołłuch
-'''Faza 3 - ubezdźwięcznienie spółgłosek zwartych:'''
+! Uwagi
-* *b > p
+|-
-* *d > t
+! ɐ, ɐː
-* *g > k
+| ä, äː
+| ä <a>
-====Druga przesuwka====
+|
+|-
-* *rː > r
+! æ, æː
-* *ɫː > l
+| æ, æː
-* *jː > jɛj
+| æ <ä>
-* *wː > wɐw
+|
-* *mː, *mp > b
+|-
-* *nː, *nt > d
+! ɛ, ɛː
+| ɛ, ɛː
-====Palatalizacja====
+| ɛ <ê>
-Palatalizacja odbywa się przed e (niekonsekwentnie), j oraz i.
+|
-* *d > dzʲ
+|-
-* *t > tsʲ
+! ɔ, ɔː
-* *s > ʃ
+| ɔ, ɔː
-* *z > ʒ
+| ɔ <ô>
-* *ts, *tθ > tʃ
+|
-* *ð > dʒ
+|-
-* *ɫ, *l > ʎ (ľ)
+! e
-* *ɮ > ʒ
+| ɪ
-* *h, *r > j
+| i <ė>
-* *rj, *hj > j
+| nieakcentowane i przed /j/
-* *n > ɲ
+|-
-* *k > ç
+! e, eː
-* *x > sʲ
+| e, eː
-* *ɣ > zʲ
+| e <e>
+| krótkie /e/ akcentowane
-====Naleciałość ludowa====
+|-
-* *ji- > ī
+! o
-* *wu- > ū
+| ʊ
+| u <ȯ>
-==== Podwyższenie spógłosek przy *r ====
+| nieakcentowane
-* *ɐr > or
+|-
-* *ɛr > er
+! o, oː
+| o, oː
-==== Ludowa przesuwka samogłosek ====
+| o <o>
-* *ai > ɛ
+| krótkie /o/ akcentowane
-* *au > ɔ
+|-
-* *ɛ > æ
+! rowspan=2| i, iː
+| i, iː
-==== Dalsze zmiany ====
+| i <nowiki><i></nowiki>
-* *u > y
+|
-* *-ð > *-θ
+|-
-* *fT, *chT > *θT (gdzie T to spółgłoska przedniojęzykowa twarda)
+| e, eː
-* depalatalizacja *sʲ, *tsʲ, *zʲ, *dzʲ
+| e <e>
-* *ʎ > j
+| po /j/ < /ʎ/
-* *p, *t, *k pod akcentem > *pʰ, *tʰ, *kʰ
+|-
-*  *VfV > VvV
+! rowspan=2| u, uː
-* *-h > ø
+| y, yː
-* *długie samogłoski > krótkie
+| y <nowiki><u></nowiki>
+|
+|-
+| u, uː
+| u <ȯ>
+| po wargowej lub przed welarną
+|-
+|}
 === Procesa ku ołłuchowi wschodniemu ===
@@ Linia 113: / Linia 104: @@
 * *iː > ai
 * *i > i
+* *uː_W > ai
 * *uː > au
 * *u > u
@@ Linia 118: / Linia 110: @@
 * *a > ɐ
 * *ħ > *x
-* *-h > *-ð (tylko w niektórych rdzeniach i przyrostku przysłówka)
+* *-h > *-ð (w ołłuchu bardzo szczątkowo)
 * *l > ɫ
 * *lː > ɫː
@@ Linia 132: / Linia 124: @@
 * *p > f
 * *t > s
-* *q > χ  > x
 '''Faza 3 - ubezdźwięcznienie spółgłosek zwartych:'''
@@ Linia 159: / Linia 150: @@
 * *rj, *hj > j
 * *n > ɲ
-* *k, *g > ç
+* *k, *g, *q > ç
 * *x > sʲ
 * *ɣ > zʲ
 ====Naleciałość ludowa====
-* *ji- > ī
+* *ji- > *ī
-* *wu- > ū
+* *wu- > *ū
+==== Glottalizacja ====
+* *q > *ʔ
 ==== Podwyższenie spógłosek przy *r ====
@@ Linia 175: / Linia 169: @@
 * *au > ɔ
 * *ɛ > æ
+==== Zmainy typowe dla zongepajckiego ludowego ====
+* *ns, *nʃ, *nm > s, ʃ, m
+* *zs > s/ːs
+* *p͡fj > ɧ
+* *a- > Ø (nieregularnie)
+* *VnV > VrV
+* *-f(C) > ː(C)
+* *-pf(C) > ː(C) (nieregularnie)
+* *ɫŠ > lŠ (gdzie Š to spółgłoska zadziąsłowa)
+* *ɫj > ʎj
+* *xŠ, *ɣŠ > ʃŠ, ʒŠ
+* *ph *th *kh > f θ x
+* *xh *ɣh > xː ɣː
+*  *VfV > VvV (zmiana typowa dla wschodnich djalektów)
+==== Lenicja VCV ====
+* *p > f
+* *b > v
+* *t > θ
+* *d > ð
+* *k > x
+* *g > ɣ
+Warto zauważyć, że nie odbywa się pomiędzy dwiema identycznymi samogłoskami.
 ==== Dalsze zmiany ====
-* *u > y
+* *[!W]_u_[!K] > y
 * depalatalizacja *sʲ, *tsʲ, *zʲ, *dzʲ
 * *ʎ > j
-* *p, *t, *k pod akcentem > *pʰ, *tʰ, *kʰ
+* *p, *t, *k pod akcentem > pʰ, tʰ, kʰ
-*  *VfV > VvV
+* *-h > ː
-* *-h > ø
+* *-ʔ > ː
+* inne *ʔ > t
+* *-e > Ø
+* *e przed długą > Ø
+* *ej > ij
+* *ɧ > ʃ
+* *ji- (to pochodzi tylko od *li/*łi) > je-
+* nieakcentowane krótke *o > u
+* nieakcentowane krótke *e > i
+* *jj > dʒ
 * *długie samogłoski > krótkie
 == Fonetyka ==
 === Samogłoski ===
-W obu djalektach występują te same samogłoski. Jest ich osiem.
+Istnieje dziewięć samogłosek:
 {| class=wikitable
 ! rowspan=1|
@@ Linia 197: / Linia 224: @@
 |-align=center
 !Przymknięte
-|{{IPA|i}} {{IPA|y}}|| || rowspan="2"|{{IPA|o~u}}
+|{{IPA|i}} • {{IPA|y}}|| ||{{IPA|u}}
 |-align=center
 !Półprzymknięte
-|{{IPA|e}}||
+|{{IPA|e}}|| || {{IPA|o}}
 |-align=center
 !Półotwarte
 |{{IPA|ɛ}}||||{{IPA|ɔ}}
 |-align=center
-!Prawie otwarte
+!Otwarte
-|{{IPA|æ}}||colspan="2"|{{IPA|ɐ̱~ä}}
+|{{IPA|æ}}||colspan="2"|{{IPA|ä}}
 |-align=center
 |}
-Nieakcentowane '''o''' ma tendencje do przechodzenia w [{{IPA|ʊ}}], [{{IPA|u}}] a nawet w [{{IPA|y}}]. Podobna redukcja '''e''' do '''i''' nie jest obecnie dopuszczana i przez to jest piętnowana.
-Samogłoska '''a''' obecnie ma coraz większą presję wymowy jako [{{IPA|ä}}], ale nadal nie jest to w pełni akceptowane w społeczności szamanów.
+Samogłoska '''a''', która w większości języków zongepajckich jest wymawiana wyżej ([ɐ] lub [ʌ]), w ołłuchu jest obniżona do [ä]. Tendencje obniżenia były możliwe do zaobserwowania w wszystkich djalektach zongepajckiego ludowego, ale końcowo została głoską wysoką. Jedynie ołłuch obniżył ostatecznie tą głoskę, być może z powodu izolacji tego górskiego rejonu.
+Za innowację samogłoską w ołłuchu uważa się podwyższenie dawnych grup '''*ar *ěr''' do '''or er'''. Powodem dlaczego tak się uznaje jest fakt, że tylko w ołłuchu '''er < ěr''' może ulec redukcji do '''ir''' gdy nie jest akcentowane.
 === Spółgłoski ===
-Inaczej jest z spółgłoskami, które się nieco różnią. Spółgłoska [{{IPA|θ}}] jest tylko w ołluchu zachodnim, zaś [{{IPA|g}}] występuje w wschodnim djalekcie.
 {| class="wikitable" style=text-align:center
 ! colspan="2" |
@@ Linia 248: / Linia 276: @@
 !<small>bezdźwięczne</small>
 |{{IPA|pf}}
-|{{IPA|ts}}, {{IPA|tθ}}
+|{{IPA|ts}} • {{IPA|tθ}}
 |{{IPA|tʃ}}
 |
@@ Linia 264: / Linia 292: @@
 ! rowspan="2" | Szczelinowe
 !<small>bezdźwięczne</small>
-|rowspan="2"|{{IPA|f~v}}
+|{{IPA|f}}
-|{{IPA|s}}, {{IPA|θ}}
+|{{IPA|s}} • {{IPA|θ}}
 |{{IPA|ʃ}}
 |{{IPA|ç}}
@@ Linia 272: / Linia 300: @@
 |-
 !<small>dźwięczne</small>
-|{{IPA|z}}, {{IPA|ð}}
+|{{IPA|v}}
+|{{IPA|z}} • {{IPA|ð}}
 |{{IPA|ʒ}}
 |
@@ Linia 288: / Linia 317: @@
 |
 |{{IPA|ɫ}}
-|{{IPA|l}}, {{IPA|ɮ}}
+|{{IPA|l}} • {{IPA|ɮ}}
 |{{IPA|j}}
 |{{IPA|w}}
@@ Linia 294: / Linia 323: @@
 |}
 Uwagi:
-*Spółgłoski '''p''', '''t''', '''k''' gdy są w nagłosie i pada na nie akcent, otrzymują alochwoniczny przydech. To cecha częściowo zapożyczona z języka prachamskiego, gdzie w miejsce pragammajskiej opozycji dźwięczna-bezdźwięczna pojawiła się opozycja bezprzydechowa-przydechowa.
+*Spółgłoski '''p''', '''t''', '''k''' gdy są w nagłosie i pada na nie akcent, otrzymują allofoniczny przydech. To cecha częściowo zapożyczona z języka prachamskiego, gdzie w miejsce pragammajskiej opozycji dźwięczna-bezdźwięczna pojawiła się opozycja bezprzydechowa-przydechowa.
-*Spółgłoska '''f''' udźwięcznia się do '''v''' w pozycji interwokalicznej.
+*Spółgłoski [{{IPA|k}}] [{{IPA|g}}] [{{IPA|x}}] [{{IPA|ɣ}}] przed samogłoskami przednimi często są lekko palatalizowane do [{{IPA|kʲ}}] [{{IPA|gʲ}}] [{{IPA|xʲ}}] [{{IPA|ɣʲ}}], dodatkowo powstałe w ten sposób [{{IPA|ɣʲ}}] może przechodzić w [{{IPA|j}}].
-*Pozycje spółgłosek mogą być różne w djalekcie wschodnim i zachodnim.
+*Pozycje spółgłosek mogą być różne w dialekcie wschodnim i zachodnim.
 == Transkrypcja ==
 {| cellspacing="5" style="text-align: center;"
 |- style="font-size: 2.0em;"
-|  a  || ä  ||  b  ||  d  ||  ð ||   dz  ||   dž  ||  e ||  è ||  f  ||  g || ǧ ||  h  ||  ch  ||  i  ||   j  ||  k  ||  ḱ
+|  a  || ä  ||  b  ||  d  ||  ð ||   dz  ||   dž  ||  e ||  ê || ė ||f  ||  g || ǧ ||  h  ||  ch  ||  i  ||   j  ||  k  ||  ḱ
 |-
-| [{{IPA|ɐ}}] ||  [{{IPA|æ}}]  || [{{IPA|b}}] ||   [{{IPA|d}}]  ||  [{{IPA|ð}}]  ||  [{{IPA|d͡z}}]  ||  [{{IPA|d͡ʒ}}]  ||  [{{IPA|e}}]  ||  [{{IPA|ɛ}}] ||   [{{IPA|f}}]  ||  [{{IPA|ɣ}}] ||  [{{IPA|g}}] ||  [{{IPA|h}}]  ||  [{{IPA|x}}]  ||  [{{IPA|i}}]  ||  [{{IPA|j}}]  ||  [{{IPA|k}}]  ||  [{{IPA|ç}}]
+| [{{IPA|ä}}] ||  [{{IPA|æ}}]  || [{{IPA|b}}] ||   [{{IPA|d}}]  ||  [{{IPA|ð}}]  ||  [{{IPA|d͡z}}]  ||  [{{IPA|d͡ʒ}}]  ||  [{{IPA|e}}]  ||  [{{IPA|ɛ}}] || [{{IPA|i}}] ||  [{{IPA|f}}]  ||  [{{IPA|ɣ}}] ||  [{{IPA|g}}] ||  [{{IPA|h}}]  ||  [{{IPA|x}}]  ||  [{{IPA|i}}]  ||  [{{IPA|j~dð}}]  ||  [{{IPA|k}}]  ||  [{{IPA|ç}}]
 |
 |- style="font-size: 2.0em;"
-| l  ||  ľ  ||  ł ||  łł  ||  m  ||  n  ||  ň  ||  o  ||  ò || p  ||  pf  ||  r  ||  s  ||  š  ||  sz  ||  šz  ||  t  ||  u
+| l  ||  ľ  ||  ł ||  łł  ||  m  ||  n  ||  ň  ||  o  ||  ô || ȯ || p  ||  pf  ||  r  ||  s  ||  š  ||  z  ||  ž  ||  t  ||  u
 |-
-|  [{{IPA|l}}]  ||  [{{IPA|j}}]  ||  [{{IPA|ɫ}}]  ||  [{{IPA|ɮ}}] ||  [{{IPA|m}}]  ||  [{{IPA|n}}]  ||  [{{IPA|ɲ}}]  ||  [{{IPA|o}}] ||  [{{IPA|ɔ}}] ||  [{{IPA|p}}]  ||  [{{IPA|p͡f}}]  || [{{IPA|r}}]  ||  [{{IPA|s}}]  ||  [{{IPA|ʃ}}]  ||  [{{IPA|z}}]  ||  [{{IPA|ʒ}}]  ||  [{{IPA|t}}]  ||  [{{IPA|y}}]
+|  [{{IPA|l}}]  ||  [{{IPA|j~dð}}]  ||  [{{IPA|ɫ}}]  ||  [{{IPA|ɮ}}] ||  [{{IPA|m}}]  ||  [{{IPA|n}}]  ||  [{{IPA|ɲ}}]  ||  [{{IPA|o}}] ||   [{{IPA|ɔ}}] ||  [{{IPA|u}}] ||[{{IPA|p}}]  ||  [{{IPA|p͡f}}]  || [{{IPA|r}}]  ||  [{{IPA|s}}]  ||  [{{IPA|ʃ}}]  ||  [{{IPA|z}}]  ||  [{{IPA|ʒ}}]  ||  [{{IPA|t}}]  ||  [{{IPA|y}}]  ||
 |- style="font-size: 2.0em;"
-| v  ||  w ||  z || ƶ ||  ž  ||  ''ż''<ref>Litera '''ż''' jest używana do zapisu niektórych rdzeni, które się upowszechniły w formie starej transkrypcji. Należą do niej chociażby rdzenie '''żona''' (dom), '''żongä''' (zongepajczyk) oraz '''żongäpè''' (zachód) – czyli te związanie z samym ludem. Ponadto wiele form zaczynających się na '''sz''' można skrócić do '''ż.''' W zapisie bez djakrytków '''ż''' jest zastępowane przy pomocy '''sz''' lub, w celu odróżnienia, '''sz' ''' (z apostrofem)</ref> || þ
+| v || w ||  c || ç ||  č  ||  þ
+|-
+|  [{{IPA|v}}]  || [{{IPA|w}}] ||  [{{IPA|t͡s}}]  || [{{IPA|t͡θ}}]  ||  [{{IPA|t͡ʃ}}]  ||  [{{IPA|θ}}]
+|}
+Litera '''ė''' oznacza [i] pochodzące od [e], jak np. w słowie '''ðächė/ðägė''' [ðæxi]/[ðæɣi] "ofiara" (dopełniacz: '''ðächėwo/ðägėwo''', teoretyczne '''**ðächi/ðägi''' miałoby chwormę '''**ðächiwi/ðägiwi''').
+Zapis '''j''' oraz '''ľ''' oparty jest na etymologii.
+== Gramatyka ==
+===Alternacje===
+==== Harmonia samogłoskowa ====
+Harmonia jest niemal identyczna z literackim zongepajckim:
+{| class="wikitable" style="text-align:center"
+! rowspan="2" | Ostatnia<br>samogłoska<br>słowa
+! colspan="2" | Pierwsza<br>samogłoska sufiksu
+|-
+! krótka (_)
+! długa (_²)
+|-
+! i, ê
+| i
+| ê
+|-
+! u, ȯ<ref>Często po wargowej lub przed welarną</ref>, ô
+| u, ȯ<ref>Po wargowej lub przed welarną</ref>
+| ô
+|-
+! rowspan=2|o, ȯ, e, ė
+| ȯ<ref name=przy>W przyrostkach</ref>
+| ė<ref name=przy></ref>
+|-
+| o<ref name=przed>W przedrostkach, a także przyrostkach z dawnym iloczasem ('''oh/eh''')</ref>
+| e<ref name=przed></ref>
+|-
+! a, ä
+| a
+| ä
+|}
+==== Inne alternacje ====
+Występują następujące alternacje spółgłosek w różnych sytuacjach:
+*''f > v'' interwokalicznie
+*''n > r'' interwokalicznie
+*''łł > r'' w złożeniach łł+łł
+A także alternacja samogłoskowa:
+*''u > ȯ'' przed welarnymi
+=== Przedimek ===
+W ołłuchu występuje przedimek określony '''łłach'''. Używa się go rzadziej niż pragammajskie '''*raħ''', przede wszystkim nie występuje w nazwach własnych. Często lubi też być "gubiony" w szybkiej mowie, a także w poezji.
+=== Rzeczownik ===
+==== Deklinacja ====
+Rzeczownik w ołłuchu odmienia się przez siedem przypadków: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, miejscownik, allatyw i ablatyw.
+{|
+{| class="wikitable" style="vertical-align:bottom;"
+|- style="font-weight:bold; text-align:center; background-color:rgb(255, 153, 0);"
+! colspan="12" | Deklinacja
+|- style="font-weight:bold; background-color:rgb(192, 192, 192);"
+| rowspan=2| Przypadek
+| colspan=2|L. Pojedyncza
+| colspan=2|L. Podwójna
+| rowspan=2|L. Mnoga
+|-
+|- style="font-weight:bold; background-color:rgb(192, 192, 192);"
+| Samogłoskowa
+| Spółgłoskowa
+| Samogłoskowa
+| Spółgłoskowa
+|-
+!Mianownik
+| colspan=2| ''–ø''
+|''–ja''
+|''–_ja''
+|''–łł_''
+|-
+!Dopełniacz
+| ''–w_''
+|''–_''
+| ''–jô''
+| ''–_jô''
+|rowspan=2|''–łł_cô''
+|-
+!Celownik
+| ''–w_ł''
+|''–_ł''
+| ''–jôł''
+| ''–_jôł''
+|-
+!Biernik
+| ''–j_c''
+| ''–_c''
+| ''–j''
+| ''–_j''
+|''–łł_c''
+|-
+!Miejscownik
+| colspan=2| ''–hä''
+|''–jahä''
+|''–_jahä''
+|''–łł_chä''
+|-
+!Ablatyw
+| ''–ku''
+| ''–_ku''
+| ''–jak''
+| ''–_jak''
+| ''–łł_k''
+|-
+!Allatyw
+| ''–ǧȯk''
+| ''–ȯk''
+| ''–jaǧ''
+| ''–_jaǧ''
+| ''–łł_ǧ''
+|-
+|}
+Dochodzi do następujących alternacyj:
+*Słowa kończące się na '''-łł''' w liczbie mnogiej zamiast [{{IPA|ɮː}}] otrzymują [{{IPA|r}}], np. '''êgȯłł''' - '''êgȯrȯ''' (język - języki);
+*Głoska '''f''' pomiędzy samogłoskami udźwięcznia się do '''v''' np. '''sijaf-sijavał''' (ogon-ogonowi);
+*Głoska '''n''' między samogłoskami ulega rotacyzmowi do '''r''' np. '''firun-firuruc''' (deska-deskę).
+Niektóre rzeczowniki kończące się się na samogłoski odmieniają się według końcówek po spółgłoskach, wstawiając między nimi '''-h-'''.
+=== Zaimki osobowe ===
+Zaimki osobowe podobnie jak rzeczowniki odmieniają się przez przypadki, ale nieregularnie.
+{| class="wikitable" vertical-align:bottom;"
+|- style="font-style:normal; font-weight:bold; background-color:#C0C0C0;"
+! Przypadek
+! '''go (ja)'''
+! '''łê (ty)'''
+! '''pe (on)'''
+! '''ajäja (my du.)'''
+! '''ujäja (wy du.)'''
+! '''taðȯ (oni du.)'''
+! '''žipfa (my)'''
+! '''ôłł (wy)'''
+! '''ta (oni)'''
+|-
+! Mianownik
+| go
+| łê
+| pe
+| ajäja
+| ujäja
+| taðȯ
+| žipfa
+| ôłł
+| ta
+|-
+!Dopełniacz
+| gawa
+| łêw
+| pawa
+| ajäjô
+| ujäjô
+| taðȯw
+| žipfô
+| ôłłô
+| tô
+|-
+!Celownik
+| goł
+| ĺiwił
+| pawił
+| ajäjał
+| ujäjał
+| taðȯł
+| žipfał
+| ôłłuł
+| tał
+|-
+! Biernik
+| goc
+| łêc
+| päjac
+| ajäj
+| ujäj
+| tadzic
+| žipfic
+| cêłł
+| ḱic
+|-
+! Miejscownik
+| gohä
+| łêhä
+| pehä
+| ajäjahä
+| ujäjahä
+| taðȯhä
+| žipfahä
+| hôłł
+| tahä
+|-
+! Ablatyw
+| gochu
+| łêchu
+| pechu
+| ajäjak
+| ujäjak
+| taðȯchu
+| žipfachu
+| ôłłu
+| tachu
+|-
+! Allatyw
+| gogȯk
+| łêgȯk
+| pegȯk
+| šajäjaǧ
+| ujäjaǧ
+| taðȯgȯk
+| žipfagȯk
+| ôłłȯk
+| tagȯk
+|-
+|}
+===Liczebniki===
+To co odróżnia ołłuch od większości języków zongepajckich, to zamiana oryginalnego systemu dziesiątkowego systemem dwunastkowym - oznaczało to że podstawą stała się liczba 12. Pozostały nieregularne określenia na liczebniki 100 i 1000, zostały jednak zapożyczone z języków chamskich.
+Liczebniki porządkowe tworzy się dodając do liczebnika głównego sufiks '''-(_)n'''.
+{| class="wikitable"
+|-
+! liczba
+! liczebnik główny
+! liczebnik porządkowy
+|-
+! '''1'''
+| hazłłu
+| hazłłun
+|-
+! '''2'''
+| çałłu
+| çałłun
+|-
+! '''3'''
+| džiðu
+| džiðun
+|-
+! '''4'''
+| äcȯ
+| äcȯn
+|-
+! '''5'''
+| kałłga
+| kałłgan
+|-
+! '''6'''
+| nêra
+| nêran
+|-
+! '''7'''
+| coch*
+| cogȯn
+|-
+! '''8'''
+| wełł
+| wełłȯn
+|-
+! '''9'''
+| päla
+| pälan
+|-
+! '''10'''
+| çałłȯchałłga
+| çałłȯchałłgan
+|-
+! '''11'''
+| džiðušėłł
+| džiðušėłłȯn
+|-
+!'''12'''
+| afäg
+| afägan
+|-
+! '''24'''
+| çałłi
+| çałłin
+|-
+! '''36'''
+| džirwi
+| džirwin
+|-
+! '''48'''
+| wiswi
+| wiswin
+|-
+! '''60'''
+| kałłgowa
+| kałłgowan
+|-
+! '''72'''
+| nêrowa
+| nêrowan
+|-
+! '''84'''
+| cozu
+| cozun
+|-
+! '''96'''
+| wesľȯ
+| wesľȯn
+|-
+! '''108'''
+| päľȯ
+| päľȯn
+|-
+! '''100'''
+| łłavär
+| łłaväran
+|-
+! '''120'''
+| çäšałł
+| çäšałłan
+|-
+! '''1000'''
+| adôvär
+| adôväran
 |-
-| [{{IPA|v}}]  ||  [{{IPA|w}}] ||  [{{IPA|t͡s}}]  || [{{IPA|t͡θ}}]  ||  [{{IPA|t͡ʃ}}]  ||  [{{IPA|z}}] || [{{IPA|θ}}]
+! '''1200'''
+| ðankȯ
+| ðankȯn
 |}
-Zapis '''j''' oraz '''ľ''' oparty jest na etymologii. Litera '''ǧ''' występuje tylko w wschodnich djalektach, zaś '''þ''' w zachodnich. Nie trzeba tłómaczyć dlaczego.
+*forma z nieregularnym ubezdźwięcznieniem dominuje, jednak u starszych osób występuje też regularna forma ''cog''.
+Jedności były tworzone dodając do wielokrotności 12 spójnik ''je'' lub ''i'' i liczbę jedności - '''37''' przyjmuje formę ''džirwijehazłłu''.
 ==Przypisy==
-[[Kategoria:Języki sztuczne a priori]]
+[[Kategoria:Kyon]] [[Kategoria:Języki Kyonu]] [[Kategoria:Języki sztuczne a priori]]
 [[Kategoria:Języki gamajskie]]
 [[Kategoria:Języki zongepajckie]]

Język ołłuch: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 14:59, 14 paź 2024

Historia (Gammaja)

Refleksy samogłosek zongepajckich

Procesa ku ołłuchowi wschodniemu

Pierwsze zmiany

Pierwsza przesuwka

Druga przesuwka

Palatalizacja

Naleciałość ludowa

Glottalizacja

Podwyższenie spógłosek przy *r

Ludowa przesuwka samogłosek

Zmainy typowe dla zongepajckiego ludowego

Lenicja VCV

Dalsze zmiany

Fonetyka

Samogłoski

Spółgłoski

Transkrypcja

Gramatyka

Alternacje

Harmonia samogłoskowa

Inne alternacje

Przedimek

Rzeczownik

Deklinacja

Zaimki osobowe

Liczebniki

Przypisy

Menu nawigacyjne

Szukaj