Wielki Słownik Wysokopolskiego: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
(Nie pokazano 41 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | + | Niniejszy słownik jest przymiarką do zebrania wszystkich słów, które powstały w wyniku oczyszczania polszczyzny z obcych naleciałości w jeden słownik tematyczny. Pomysł bezpośrednio wynika z tego, iż konieczność wyszukiwania słów gdzieś po wątkach forumowych i w losowej kolejności nie sprzyja promocji wysokopolskiego. | |
+ | |||
+ | Najważniejsze zasady przy dodawaniu słownictwa: | ||
+ | # Słowo musi zostać zaproponowane pierw w odpowiednim forum na Somięzie. | ||
+ | # Słowo zastępowane musi zostać podane w pisowni [[Conlanger:Leksykon#R|radopolskiej]]. | ||
+ | # Osoba dodająca hasło do słownika nie może sama być autorem tegoż hasła. | ||
+ | |||
==Czas== | ==Czas== | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
Linia 6: | Linia 12: | ||
!Pochodzenie | !Pochodzenie | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
+ | |- | ||
+ | | '''kwadrans''' || ćwierciel || wskrzeszony dawnosłów | ||
|- | |- | ||
| '''marzec''' || brzezień || wskrzeszony dawnosłów || Dynozaur | | '''marzec''' || brzezień || wskrzeszony dawnosłów || Dynozaur | ||
Linia 28: | Linia 36: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
− | | '''Afryka''' || Wyraj || wskrzeszony dawnosłów || Mauzer | + | | '''Afryka''' || Wyraj || wskrzeszony dawnosłów z nowym znaczeniem || Mauzer |
|- | |- | ||
− | | '''Ameryka''' || || | + | | '''Ameryka''' || || || |
|- | |- | ||
| '''Europa''' || || | | '''Europa''' || || | ||
Linia 36: | Linia 44: | ||
| '''Azja''' || || | | '''Azja''' || || | ||
|- | |- | ||
− | | '''Australia i Oceania''' || || | + | | '''Australia i Oceania''' || || || |
|- | |- | ||
− | | '''Antarktyda''' || || | + | | '''Antarktyda''' || || || |
|- | |- | ||
|} | |} | ||
Linia 50: | Linia 58: | ||
| '''Austria''' || Rakusy || wskrzeszony dawnosłów || | | '''Austria''' || Rakusy || wskrzeszony dawnosłów || | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''Chorwacja''' || Charwaty || wskrzeszony dawnosłów || Siemoród |
|- | |- | ||
| '''Cypr''' || Miecka || miedź + -ska || Boletto | | '''Cypr''' || Miecka || miedź + -ska || Boletto | ||
|- | |- | ||
− | | '''Dania''' || Duń | + | | '''Dania''' || Duń, dop. Duni || wskrzeszony dawnosłów || |
|- | |- | ||
− | | '''Estonia''' || Cudź | + | | '''Estonia''' || Cudź, dop. Czudzi || ros. чудь || Dynozaur |
|- | |- | ||
− | | '''Finlandia''' || Sum | + | | '''Finlandia''' || Sum, dop. Sumi || ros. Сумь || Dynozaur |
|- | |- | ||
− | | '''Francja''' || | + | | '''Francja''' || Prząż, dop. Przęży || *Pręgъ < strus. Fręgъ + ь || Boletto |
|- | |- | ||
− | | '''Japonia''' || Jutrzany|| kalka ''kraju wschodzącego słońca'' || | + | | '''Japonia''' || Jutrzany|| kalka ''kraju wschodzącego słońca'' || Dynozaur |
|- | |- | ||
| '''Norwegia''' || Siewierska || tłumaczenie pierwszego członu pierwotnej nazwy || Boletto | | '''Norwegia''' || Siewierska || tłumaczenie pierwszego członu pierwotnej nazwy || Boletto | ||
Linia 71: | Linia 79: | ||
|- | |- | ||
| '''Szwecja''' || Świeja || strus. Свѣя || ?? | | '''Szwecja''' || Świeja || strus. Свѣя || ?? | ||
+ | |- | ||
+ | | '''Turcja''' || Tarcka || strus. Tork || Dynozaur | ||
|- | |- | ||
| '''''' || || || | | '''''' || || || | ||
Linia 85: | Linia 95: | ||
| '''Baskonia''' || Juskodź ż. || bask. Euskadi || Boletto | | '''Baskonia''' || Juskodź ż. || bask. Euskadi || Boletto | ||
|- | |- | ||
− | | '''Etruria''' || | + | | '''Etruria''' || Rosna || etr. Rasna || Boletto |
|- | |- | ||
− | | '''Saksonia''' || Saś | + | | '''Saksonia''' || Saś, dop. Sasi || rzeczownik i-osnowny od Sas? || ?? |
|- | |- | ||
|} | |} | ||
Linia 100: | Linia 110: | ||
| '''''' || || || | | '''''' || || || | ||
|- | |- | ||
− | | '''''' || | + | | '''Belgrad''' || Białogród || wskrzeszony dawnosłów || |
|- | |- | ||
| '''Amsterdam''' || Ostrodom || wskrzeszony dawnosłów || - | | '''Amsterdam''' || Ostrodom || wskrzeszony dawnosłów || - | ||
Linia 158: | Linia 168: | ||
| '''Sylwester''' || Lasota || wskrzeszony dawnosłów | | '''Sylwester''' || Lasota || wskrzeszony dawnosłów | ||
|- | |- | ||
− | | '''Wacław''' || Więcesław || wskrzeszony dawnosłów | + | | '''Wacław''' || Więcesław, Więcław || wskrzeszony dawnosłów |
|- | |- | ||
| '''Władysław''' || Włodzisław || wskrzeszony dawnosłów | | '''Władysław''' || Włodzisław || wskrzeszony dawnosłów | ||
Linia 196: | Linia 206: | ||
|} | |} | ||
− | ==Nauki | + | ==Nauki ścisłe== |
+ | |||
+ | ===Astronomia=== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | !Polski | ||
+ | !Wysokopolski zastępnik | ||
+ | !Pochodzenie | ||
+ | !Pomysłodawca | ||
+ | |- | ||
+ | | ''' astrolog ''' ||gwiazdomówca || wskrzeszony dawnosłów || Boletto | ||
+ | |- | ||
+ | | '''astronom''' || gwiazdozorca || wskrzeszony dawnosłów || Siemoród | ||
+ | |- | ||
+ | | '''galaktyka''' || białoświat || wskrzeszony dawnosłów || | ||
+ | |- | ||
+ | | '''kometa''' || kosmata || wyrzutnia od stpol. kosmata gwiazda || Siemoród | ||
+ | |- | ||
+ | | '''kosmos''' || nadświat || wskrzeszony dawnosłów || | ||
+ | |- | ||
+ | | '''planeta''' || obieżnica || kalka cz. oběžnice || Poloniok | ||
+ | |- | ||
+ | | '''Wenus''' || Jutrzenka || wskrzeszony dawnosłów || Siemoród | ||
+ | |- | ||
+ | | '''Droga mleczna''' || Droga ptasia || równomian || | ||
+ | |- | ||
+ | | '''Plejady''' ||Baby, Kurczęta, Kokoszki, Kurki, Siedem Sióstr|| polskie odpowiedniki słowa || | ||
+ | |- | ||
+ | | || Wołosożary || Kalka z języka ukraińskiego, słowo pochodne od boga Wołosa (Welesa) || | ||
+ | |} | ||
− | == | + | ===Biologia=== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 230: | Linia 268: | ||
|} | |} | ||
− | === | + | ===Chemia=== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 237: | Linia 275: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''arsen''' || mysik || мышьяк; owy pierwiastek służył ongiś jako trutka na myszy || Boletto |
|- | |- | ||
− | | '''''' || | + | | '''azot''' || dusień || dawna propozycja || ?? |
|- | |- | ||
− | | '''''' || || | + | | '''brom''' || swądzień || odbitka gr. bromos 'smród' || Boletto |
|- | |- | ||
− | | | + | | '''chlor''' || soleń || dawna propozycja || ?? |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''chrom''' || krasień || odbitka gr. chroma 'kolor' || Boletto |
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''fosfor''' || koścień || dawna propozycja || ?? |
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''kobalt''' || malik || dawne określenie wszelkiej maści skrzatów; co do braku sufiksacji por. kobalt ~ kobold || Boletto |
|- | |- | ||
− | | | + | | '''magnez''' || gorczyk || cz. hořčík || Boletto |
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''mangan''' || mamik || mamić; zatrucie manganem wywołuje halucynacje || Boletto |
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''neon''' || jarzyk || jarzyć się || Boletto |
|- | |- | ||
− | | '''''' || | + | | '''potas''' || draślik || cz. draslík || Boletto |
|- | |- | ||
|} | |} | ||
− | === | + | ===Fizyka=== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 275: | Linia 306: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''kwant''' || lik || nowosłów || Dynozaur |
− | | | ||
− | | | ||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
− | + | ===Geologia=== | |
− | |||
− | === | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 293: | Linia 318: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | ''' aurypigment ''' || pozłótka|| |
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''''' || || |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
| '''''' || || | | '''''' || || | ||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
− | === | + | ===Geografia=== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 318: | Linia 333: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | ''' Antarktyka ''' || Przecinaw || stpol. ‘biegun południowy’ |
+ | |- | ||
+ | | ''' antypoda ''' || przeciwkostop|| | ||
+ | |- | ||
+ | | '''archipelag''' || wyspowie || ? || Ainigmos | ||
+ | |- | ||
+ | | || powyspie || < ''wyspa'', wzorem ''pojezierza'', ''pobrzeża'' czy ''pomorza'' || Siemoród | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''obszar''' || obszerz ż. || dźwiękoodbitka, oparta na szujodru(ż)stwie ''obszaru'' i ''obszernego'' || mijero |
|- | |- | ||
− | | || | + | | '''terytorium''' || poziemie || wzorem ''pojezierza'', ''pobrzeża'' czy ''pomorza'' || mijero |
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''''' || || |
|- | |- | ||
|} | |} | ||
− | == | + | ===Informatyka=== |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 339: | Linia 356: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''komputer''' || poczetnik || stpol. poczetnik ‘rachmistrz’, takąż ewolucję znaczeniową przeszedł ''komputer'' |
− | + | |- || poczytacz || od czesko-słowackiego ''počítač'' | |
− | + | |- || poczetniczka || od st.pol. ''poczetnik'' | |
− | |- | + | |- || rachmistrzczka || nowosłów od ''rachmistrz'' |
− | + | | '''''' || || | |
− | |||
− | | '' | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | | ''' | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
− | + | ===Kryptozoologia=== | |
− | |||
− | === | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 362: | Linia 371: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | ''' bazyliszek ''' ||królik wąż || |
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''centaur ''' ||półźrzebic || |
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''feniks''' || ogniwacz || wskrzeszony dawnosłów |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
− | === | + | ===Matematyka=== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 393: | Linia 386: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''cyfra ''' || ręcznica|| wskrzeszony dawnosłów |
+ | |- | ||
+ | | '''liczba parzysta ''' || cetno || wskrzeszony dawnosłów | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
− | === | + | |
+ | ===Medycyna=== | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 404: | Linia 400: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | ''' angina ''' || dławica|| wskrzeszony dawnosłów |
+ | |- | ||
+ | | ''' artretyzm ''' || gościec|| | ||
+ | |- | ||
+ | | ''' ''' ||dna || | ||
+ | |- | ||
+ | | ''' astma ''' ||dychawica || | ||
+ | |- | ||
+ | | '''febra''' || ostróbka || wskrzeszony dawnosłów | ||
+ | |- | ||
+ | | || popłonka || wskrzeszony dawnosłów | ||
|- | |- | ||
| '''''' || || | | '''''' || || | ||
+ | |- | ||
+ | | '''''' || || | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
− | == | + | ===Zoologia=== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 417: | Linia 425: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''borsuk''' || jaźwiec || wskrzeszony dawnosłów |
+ | |- | ||
+ | | '''chomik''' || krzeczek || wskrzeszony dawnosłów | ||
+ | |- | ||
+ | | || skrzeczek || wskrzeszony dawnosłów | ||
+ | |- | ||
+ | | '''dorsz''' || wątłusz || | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
Linia 537: | Linia 551: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
− | | '''''' || | + | | '''nacjonalizm''' || narodo(w)stwo || naród + owstwo/ostwo|| ? |
+ | | '''egalitaryzm''' || równo(w)stwo ||równość + owstwo/ostwo || Kubok | ||
|- | |- | ||
| '''''' || || | | '''''' || || | ||
Linia 569: | Linia 584: | ||
− | ==Budownictwo | + | ==Budownictwo== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 575: | Linia 590: | ||
!Pochodzenie | !Pochodzenie | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
+ | |- | ||
+ | | ''' aleja ''' || poścież || | ||
|- | |- | ||
| ''' biblioteka ''' || książnica|| | | ''' biblioteka ''' || książnica|| | ||
Linia 581: | Linia 598: | ||
|- | |- | ||
| ''' cmentarz ''' ||mogilnik || | | ''' cmentarz ''' ||mogilnik || | ||
+ | |- | ||
+ | | ''' ''' ||żalnik || | ||
+ | |- | ||
+ | | ''' ''' || pomarlisko|| | ||
|- | |- | ||
| '''alkierz ''' || bokówka || wskrzeszony dawnosłów | | '''alkierz ''' || bokówka || wskrzeszony dawnosłów | ||
Linia 620: | Linia 641: | ||
|} | |} | ||
− | ==Ukierunkowania płciowe== | + | ==Ukierunkowania płciowe, tożsamość płciowa i współżycie== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 634: | Linia 655: | ||
|- | |- | ||
| '''lesbijka''' || samicołożnica || od samcołożnika | | '''lesbijka''' || samicołożnica || od samcołożnika | ||
− | + | |- | |
− | |||
− | |- | ||
|} | |} | ||
==Gędźba== | ==Gędźba== | ||
Linia 744: | Linia 763: | ||
|- | |- | ||
| '''''' || || | | '''''' || || | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
| '''''' || || | | '''''' || || | ||
Linia 834: | Linia 840: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
− | | ''' agrest ''' || wieprzek || gwarowe | + | | ''' agrest ''' || wieprzek || gwarowe || - |
|- | |- | ||
− | | ''' cynamon ''' ||skorzyca || śląskizm | + | | ''' cynamon ''' ||skorzyca || śląskizm || - |
|- | |- | ||
| '''galareta''' || skrzepiel || || Ainigmos | | '''galareta''' || skrzepiel || || Ainigmos | ||
Linia 844: | Linia 850: | ||
| '''lukier''' || połyska || || mijero | | '''lukier''' || połyska || || mijero | ||
|- | |- | ||
− | | '''nektar''' || brzeczka || wskrzeszony dawnosłów | + | | '''nektar''' || brzeczka || wskrzeszony dawnosłów || - |
|- | |- | ||
| '''pasta (jadło)''' || pomasta || wzorem ''omasty'' || mijero | | '''pasta (jadło)''' || pomasta || wzorem ''omasty'' || mijero | ||
− | |||
|} | |} | ||
− | == | + | ==Wygląd== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
!Polski | !Polski | ||
Linia 857: | Linia 862: | ||
!Pomysłodawca | !Pomysłodawca | ||
|- | |- | ||
+ | | ''' cera ''' ||miazdra || wskrzeszony dawnosłów || - | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''sylwetka''' || zrębica || < ''zrąb'' || Ainigmos |
|- | |- | ||
− | | | + | |} |
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ==Inne, niezdziałowane== | |
− | + | {| class="wikitable" width="100%" | |
− | + | !Polski | |
− | + | !Wysokopolski zastępnik | |
− | + | !Pochodzenie | |
− | + | !Pomysłodawca | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | | | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | ''' nastolatek ''' ||podrostek || wskrzeszony dawnosłów || ? |
|- | |- | ||
− | | | + | | || podlotek || wskrzeszony dawnosłów || ? |
|- | |- | ||
− | | | + | | || podwiek || język PFJ tudzież Syjamu || ? |
− | | | ||
− | | | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
| '''abstrakt''' || odryw || ? || Towarzysz Mauzer | | '''abstrakt''' || odryw || ? || Towarzysz Mauzer | ||
Linia 982: | Linia 901: | ||
| '''klon''' || wtór || || mijero | | '''klon''' || wtór || || mijero | ||
|- | |- | ||
− | | '''aktualny''' || naczesny || wskrzeszony dawnosłów || | + | | '''aktualny''' || naczesny || wskrzeszony dawnosłów || - |
|- | |- | ||
| '''sugestja''' || wszept || || mijero | | '''sugestja''' || wszept || || mijero | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''tradycja''' || podziedztwo || < ''po dziadach'', w nawiązaniu do ''dziedzictwa'' || Wedyowisz |
+ | |- | ||
+ | | '''influencer''' || wpływownik || od "wpływ" czyli influence | ||
+ | |- | ||
+ | | '''zodiak ''' || zwierzyniec niebieski || wskrzeszony dawnosłów | ||
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''pistolet''' || krócica || wskrzeszony dawnosłów |
|- | |- | ||
+ | | '''amunicja''' || strzeliwo || wskrzeszony dawnosłów | ||
|} | |} |
Aktualna wersja na dzień 10:45, 30 kwi 2024
Niniejszy słownik jest przymiarką do zebrania wszystkich słów, które powstały w wyniku oczyszczania polszczyzny z obcych naleciałości w jeden słownik tematyczny. Pomysł bezpośrednio wynika z tego, iż konieczność wyszukiwania słów gdzieś po wątkach forumowych i w losowej kolejności nie sprzyja promocji wysokopolskiego.
Najważniejsze zasady przy dodawaniu słownictwa:
- Słowo musi zostać zaproponowane pierw w odpowiednim forum na Somięzie.
- Słowo zastępowane musi zostać podane w pisowni radopolskiej.
- Osoba dodająca hasło do słownika nie może sama być autorem tegoż hasła.
Czas
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
kwadrans | ćwierciel | wskrzeszony dawnosłów | |
marzec | brzezień | wskrzeszony dawnosłów | Dynozaur |
maj | trawień | wskrzeszony dawnosłów | Siemoród |
minuta | miżyna | kalka ukr. хвилина | Siemoród |
sekunda | wtórzyna | kalka cz. vteřina | Marzyciel |
weekend | wychodne | ros. выходные |
Nazwy geograficzne
Kontynenty
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
Afryka | Wyraj | wskrzeszony dawnosłów z nowym znaczeniem | Mauzer |
Ameryka | |||
Europa | |||
Azja | |||
Australia i Oceania | |||
Antarktyda |
Państwa
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
Austria | Rakusy | wskrzeszony dawnosłów | |
Chorwacja | Charwaty | wskrzeszony dawnosłów | Siemoród |
Cypr | Miecka | miedź + -ska | Boletto |
Dania | Duń, dop. Duni | wskrzeszony dawnosłów | |
Estonia | Cudź, dop. Czudzi | ros. чудь | Dynozaur |
Finlandia | Sum, dop. Sumi | ros. Сумь | Dynozaur |
Francja | Prząż, dop. Przęży | *Pręgъ < strus. Fręgъ + ь | Boletto |
Japonia | Jutrzany | kalka kraju wschodzącego słońca | Dynozaur |
Norwegia | Siewierska | tłumaczenie pierwszego członu pierwotnej nazwy | Boletto |
Rosja | Wielkoruś | analogicznie do Białorusi i Małorusi | Dynozaur |
Rumunia | Włoszczyzna | poprawka Wołoszczyzny | Dynozaur |
Szwecja | Świeja | strus. Свѣя | ?? |
Turcja | Tarcka | strus. Tork | Dynozaur |
' |
Regiony
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
Baskonia | Juskodź ż. | bask. Euskadi | Boletto |
Etruria | Rosna | etr. Rasna | Boletto |
Saksonia | Saś, dop. Sasi | rzeczownik i-osnowny od Sas? | ?? |
Miasta
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
' | |||
Belgrad | Białogród | wskrzeszony dawnosłów | |
Amsterdam | Ostrodom | wskrzeszony dawnosłów | - |
Kolonia | Kolno | wskrzeszony dawnosłów | Boletto |
Magdeburg | Majbork | wskrzeszony dawnosłów | Boletto |
Monachium | Mnichów | cz. Mnichov | - |
Nikozja | Lodra | przyswojenie dawnej nazwy - Ledra | Boletto |
Saloniki | Sołuń | scs. Солунь | ? |
Sofia (Bułgaria) | Średziec | kalka dawnej nazwy – Средец | Dynozaur |
Supraśl | Sprząśla | wskrzeszony dawnosłów | Dynozaur |
Tallinn | Koływań | est. Kalevan | Dynozaur |
Inne (rzeki, góry, krainy itp.)
Państwa
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
' | |||
Wołga | Wilga | łudoodbitka | Dynozaur |
Imiona
Męskie
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
Feliks | Szczęsny | wskrzeszony dawnosłów | |
Henryk | Jędrzych | wskrzeszony dawnosłów | |
Ignacy | Żegota | wskrzeszony dawnosłów | |
Józef | Jożep | wskrzeszony dawnosłów | |
Pankracy | Wszewłód | odbitka ros. Всеволод | |
Piotr | Skałosz | wskrzeszony dawnosłów | |
Sylwester | Lasota | wskrzeszony dawnosłów | |
Wacław | Więcesław, Więcław | wskrzeszony dawnosłów | |
Władysław | Włodzisław | wskrzeszony dawnosłów |
Żeńskie
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
Maria | Marza | wskrzeszony dawnosłów | |
' | |||
' |
Pokrewieństwo i powinowactwo
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
bękart | pokrzywnik | wskrzeszony dawnosłów | |
wyleganiec | wskrzeszony dawnosłów | ||
kuzyn | nieć | wskrzeszony dawnosłów | |
kuzynka | nieściora | wskrzeszony dawnosłów | |
' |
Nauki ścisłe
Astronomia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
astrolog | gwiazdomówca | wskrzeszony dawnosłów | Boletto |
astronom | gwiazdozorca | wskrzeszony dawnosłów | Siemoród |
galaktyka | białoświat | wskrzeszony dawnosłów | |
kometa | kosmata | wyrzutnia od stpol. kosmata gwiazda | Siemoród |
kosmos | nadświat | wskrzeszony dawnosłów | |
planeta | obieżnica | kalka cz. oběžnice | Poloniok |
Wenus | Jutrzenka | wskrzeszony dawnosłów | Siemoród |
Droga mleczna | Droga ptasia | równomian | |
Plejady | Baby, Kurczęta, Kokoszki, Kurki, Siedem Sióstr | polskie odpowiedniki słowa | |
Wołosożary | Kalka z języka ukraińskiego, słowo pochodne od boga Wołosa (Welesa) |
Biologia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
habitat | bytowisko | mijero |
Botanika
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
aloes | morownik | wskrzeszony dawnosłów | |
bławatek | modrak | wskrzeszony dawnosłów | |
centuria | drożezłot | ||
glistnik | |||
cyprys | jednorost | ||
mandragora | krzykawka | wskrzeszony dawnosłów |
Chemia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
arsen | mysik | мышьяк; owy pierwiastek służył ongiś jako trutka na myszy | Boletto |
azot | dusień | dawna propozycja | ?? |
brom | swądzień | odbitka gr. bromos 'smród' | Boletto |
chlor | soleń | dawna propozycja | ?? |
chrom | krasień | odbitka gr. chroma 'kolor' | Boletto |
fosfor | koścień | dawna propozycja | ?? |
kobalt | malik | dawne określenie wszelkiej maści skrzatów; co do braku sufiksacji por. kobalt ~ kobold | Boletto |
magnez | gorczyk | cz. hořčík | Boletto |
mangan | mamik | mamić; zatrucie manganem wywołuje halucynacje | Boletto |
neon | jarzyk | jarzyć się | Boletto |
potas | draślik | cz. draslík | Boletto |
Fizyka
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
kwant | lik | nowosłów | Dynozaur |
Geologia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
aurypigment | pozłótka | ||
' | |||
' |
Geografia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
Antarktyka | Przecinaw | stpol. ‘biegun południowy’ | |
antypoda | przeciwkostop | ||
archipelag | wyspowie | ? | Ainigmos |
powyspie | < wyspa, wzorem pojezierza, pobrzeża czy pomorza | Siemoród | |
obszar | obszerz ż. | dźwiękoodbitka, oparta na szujodru(ż)stwie obszaru i obszernego | mijero |
terytorium | poziemie | wzorem pojezierza, pobrzeża czy pomorza | mijero |
' |
Informatyka
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
komputer | poczetnik | stpol. poczetnik ‘rachmistrz’, takąż ewolucję znaczeniową przeszedł komputer | |
' |
Kryptozoologia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
bazyliszek | królik wąż | ||
centaur | półźrzebic | ||
feniks | ogniwacz | wskrzeszony dawnosłów |
Matematyka
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
cyfra | ręcznica | wskrzeszony dawnosłów | |
liczba parzysta | cetno | wskrzeszony dawnosłów |
Medycyna
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
angina | dławica | wskrzeszony dawnosłów | |
artretyzm | gościec | ||
dna | |||
astma | dychawica | ||
febra | ostróbka | wskrzeszony dawnosłów | |
popłonka | wskrzeszony dawnosłów | ||
' | |||
' |
Zoologia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
borsuk | jaźwiec | wskrzeszony dawnosłów | |
chomik | krzeczek | wskrzeszony dawnosłów | |
skrzeczek | wskrzeszony dawnosłów | ||
dorsz | wątłusz |
Nauki humanistyczne
Filozofia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
los | dola | ||
kob | wskrzeszony dawnosłów | ||
źrzeb | wskrzeszony dawnosłów |
Językoznawstwo
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
ablatyw | pochodnik | równomian | - |
idiolekt | włos(t)norzecze | odbitka | Boletto |
konlang | somięz | okrutna odbitka | ? |
kryptonim | skrytomian | odbitka | Feles |
paronim | zbieżnomian | odbitka | Ainigmos |
pseudonim | łudomian | odbitka | Feles |
synonim | równomian | ? | ? |
Psychologia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
choleryczny | czarnokrewny | wskrzeszony dawnosłów | |
euforia | roznos | Ainigmos | |
flegmatyczny | wodnokrewny | wskrzeszony dawnosłów | |
instynkt | strzew | < z trzewi | mijero |
' |
Socjologia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
domator | domak | wskrzeszony dawnosłów; źródłosłowni szczerzedrugowie | |
domalegaj | wskrzeszony dawnosłów; źródłosłowni szczerzedrugowie | ||
egoista | sobek | wskrzeszony dawnosłów | |
ekstremista | skrajeniec | < skrajny | Marzyciel |
mizantrop | gardzilud | ? | Wedyowisz |
singiel (osoba) | osóbkowiec | stpol. osóbkować 'żyć osobno' | poloniok |
Teatrologia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
aktor | igrzec | wskrzeszony dawnosłów |
Państwo i prawo
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
' | |||
' |
Ideologie polityczne
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
nacjonalizm | narodo(w)stwo | naród + owstwo/ostwo | ? | egalitaryzm | równo(w)stwo | równość + owstwo/ostwo | Kubok |
' |
Stopnie wojskowe
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
' | |||
' |
Media
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
' | |||
' |
Budownictwo
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
aleja | poścież | ||
biblioteka | książnica | ||
browar | ozd | ||
cmentarz | mogilnik | ||
żalnik | |||
pomarlisko | |||
alkierz | bokówka | wskrzeszony dawnosłów | |
altana | letnica | wskrzeszony dawnosłów | |
posiadka | stpol. posiedka | ||
arsenał | zbrojownia | ||
baldachim | nadwiesz | ||
rozpona | |||
belka | bierwiono | ||
blok mieszkalny | kostkowiec | ? | mijero |
cegła | pieczyna | wskrzeszony dawnosłów | |
fosa | wątok | wskrzeszony dawnosłów | |
fuga | wątor | wskrzeszony dawnosłów | |
futryna | odrzwie | wskrzeszony dawnosłów | |
gont | dranica | wskrzeszony dawnosłów | |
kanał | kopanica | wskrzeszony dawnosłów | |
przykopa | wskrzeszony dawnosłów | ||
wątok | wskrzeszony dawnosłów | ||
krużganek | przechodzieniec | wskrzeszony dawnosłów | |
' |
Ukierunkowania płciowe, tożsamość płciowa i współżycie
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
gej | samcołożnik | wskrzeszony dawnosłów | |
mężolubnik | wskrzeszony dawnosłów | ||
luby | dawne słowiańskie słowo, wskrzeszony dawnosłów | ||
lesbijka | samicołożnica | od samcołożnika |
Gędźba
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
cytra | gąsłki | wskrzeszony dawnosłów | - |
muzyczny | gędziebny | wskrzeszony dawnosłów | - |
muzyk | gędziec | wskrzeszony dawnosłów | - |
muzyka | gędźba | wskrzeszony dawnosłów | - |
' |
Technologja
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
ekspres (ciapąg) | rychlik | cz. | Towarzysz Mauzer |
metro | spódko | odbitka ang. underground | Towarzysz Mauzer |
Barwy
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
barwa | maść | wskrzeszone szersze znaczenie | |
krasa | wskrzeszone szersze znaczenie | ||
barwić | krasić | wskrzeszony dawnosłów | |
brązowy | gniady | ||
gliwy | |||
cisy | |||
farba | kraśba | wskrzeszony dawnosłów | |
fioletowy | bzowy | gwarowe | |
ostróżkowy | gwarowe | ||
' | |||
' | |||
' |
Ubiór
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
amulet | nawąz | wskrzeszony dawnosłów | |
bransoleta | nałokietnica | ||
napięstka | |||
zaponica | |||
fartuch | przypole | wskrzeszony dawnosłów | |
gorset | gat | wskrzeszony dawnosłów | |
kołnierz | obojek | wskrzeszony dawnosłów | |
ożydle | wskrzeszony dawnosłów | ||
pończocha | nagolenica | nowoznaczność | spitygniew |
koszula | czecheł | wskrzeszony dawnosłów z uogólnionym znaczeniem | |
giezło | wskrzeszony dawnosłów z uogólnionym znaczeniem | ||
maska | naliczek | wskrzeszony dawnosłów | |
obcas | napiętek | ||
' | |||
' | |||
' | |||
' | |||
' |
Ustrojstwa
Urządzenia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
czajnik | warnik | < war | Wedyowisz |
Narzędzia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
buława | sześciopiór | wskrzeszony dawnosłów | - |
chochla | warząchew | wskrzeszony dawnosłów | - |
cyrkiel | krążydło | wskrzeszony dawnosłów | - |
czekan | nadziak | wskrzeszony dawnosłów | - |
dildo | dymadło | neosemantyzacja | Boletto |
korkociąg | wyrwiczopek | wskrzeszony dawnosłów | - |
marker | grubopis | analogja co cienkopisu | QRSGN |
pędzel | kistek | wskrzeszony dawnosłów | - |
scyzoryk | nożyk-złożyk | ? | mijero |
Naczynia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
butla | łagwica | wskrzeszony dawnosłów | Boletto |
Substancje
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
atrament | czernidło |
Gastronomia
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
agrest | wieprzek | gwarowe | - |
cynamon | skorzyca | śląskizm | - |
galareta | skrzepiel | Ainigmos | |
kajzerka | pięciorka | ciasto składane jest pięciokrotnie | mijero |
lukier | połyska | mijero | |
nektar | brzeczka | wskrzeszony dawnosłów | - |
pasta (jadło) | pomasta | wzorem omasty | mijero |
Wygląd
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
cera | miazdra | wskrzeszony dawnosłów | - |
sylwetka | zrębica | < zrąb | Ainigmos |
Inne, niezdziałowane
Polski | Wysokopolski zastępnik | Pochodzenie | Pomysłodawca |
---|---|---|---|
nastolatek | podrostek | wskrzeszony dawnosłów | ? |
podlotek | wskrzeszony dawnosłów | ? | |
podwiek | język PFJ tudzież Syjamu | ? | |
abstrakt | odryw | ? | Towarzysz Mauzer |
awansować | wystopniować | ? | mijero |
postąpić | odbitka czeska | Boletto | |
rykoszet | poskos | od wyrażenia przyimkowego po skosie | Ainigmos |
zdegradować | zestopniować | ? | mijero |
cytat | przytok | < przytoczyć = zacytować | Vilène |
deadline | nieodrok | < nie odroczyć, wzorem wyroku | Ainigmos |
egzotyka | wyścianek | wzorem zaścianku | Ainigmos |
klon | wtór | mijero | |
aktualny | naczesny | wskrzeszony dawnosłów | - |
sugestja | wszept | mijero | |
tradycja | podziedztwo | < po dziadach, w nawiązaniu do dziedzictwa | Wedyowisz |
influencer | wpływownik | od "wpływ" czyli influence | |
zodiak | zwierzyniec niebieski | wskrzeszony dawnosłów | |
pistolet | krócica | wskrzeszony dawnosłów | |
amunicja | strzeliwo | wskrzeszony dawnosłów |