Język czyrejski
Język czyrejski (círes ígol [t͡ʃirɛʃ igol]) - sztuczny język, wywodzony z języka protogamajskiego.
| Język czyrejski Círes ígol | |
|---|---|
| Sposoby zapisu: | ?? |
| Typologia: | analityczno-fleksyjny VSO |
| Faktycznie | |
| Utworzenie: | Pluur w 2020 |
| Najnowsza wersja: | 1 |
| Kody | |
| Conlanger–1 | czyr., cir. |
| W Gammaja | |
| Używany w : | ? |
| Klasyfikacja: | Języki gamajskie |
| Przykład | |
| ??? Tedá slósab.... | |
| Lista conlangów | |
Fonetyka
Samogłoski
Język czyrejski posiada 14 samogłosek, w tym sześć nosowych oraz osiem ustnych. Poniższa grafika prezentuje rozmieszczenie samogłosek używanych w języku czyrejskim na czworokącie samogłoskowym.
Zapis samogłosek wygląda następująco:
| Dźwięk | a | ɛ | ɪ | i | ɔ | ɯ | u | ã | ɛ̃ | ɪ̃ | ɔ̃ | ɯ̃ | ũ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zapis | a | e | i | í | o | u | ú | an | en | in | on | un | ún |
Spółgłoski
Język czyrejski posiada 22 spółgłoski, z czego dwie są alofonami [n] oraz [l] przed samogłoskami przednimi.
| wargowe | przedniojęzykowe | tylnojęzykowe | tylnojęzykowe zaokrąglone | ||
|---|---|---|---|---|---|
| nosowe | m m | n n | (ɲ) (ni) | ||
| zwarte | dźwięczne | b b | d d | g g | |
| bezdźwięczne | p p | t t | k c | kʷ qu | |
| zwarto-szczelinowe | dźwięczne | d͡ʒ gi | |||
| bezdźwięczne | t͡ʃ ci | ||||
| szczelinowe | dźwięczne | v v | s s ʃ si/s |
||
| bezdźwięczne | f f | z z ʒ zi/z |
|||
| drżące | r~ʁ~ʀ r | ||||
| boczne | l l | (ʎ~ʝ) (li) | |||
| aproksymanty | j j/i | ||||
Historia języka czyrejskiego
Procesy fonetyczne z pragamajskiego
Legenda:
C - dowolna spółgłoska
Cʲ - spółgłoska zmiękczona
N - dowolna spółgłoska nosowa
V - dowolna samogłoska
V: - samogłoska długa
∅ - zanik
-X - wygłos
1. Rozwój samogłosek w I fazie
ai > ɛ~ɛ:
au > ɔ~ɔ:
-a:, -i:, -u: > -a, -i, -u
-a, -u > ∅
-i > Cʲ∅
-aCa > -a:C
-aCu > -ɔ:C
-aCi > -ɛ:Cʲ
-iCa > -ja:C
-iCu > -jɔ:C
-iCi > -i:Cʲ
-uCa > -ɔ:C
-uCu > -u:C
-uCi > -ju:Cʲ
2. Rozwój spółgłosek w pierwszej fazie
m:, n: > mz, nz
l:, j:, r: > l, j, r
w, w: > v~u
-r, -r: > -l
q > kʷ
θ > ps~pʃ~ʃ
ð > vz~vʒ~ʒ
h > ∅
ħ > x~∅
ɣa, ɣa:, ɣau > ga, ga:, gɔ
ɣu, ɣu: > ∅u, ∅u:
ɣi, ɣi:, ɣai > ʒi, ʒi:, ʒɛ
pozostałe ɣ > ∅
3. Zmiękczenie spółgłosek przed *i, *ī, *ai
t, k, q > t͡ʃ
d, g > d͡ʒ
s, h, ħ > ʃ
z, ɣ > ʒ
θ, ð > (p)ʃ, (v)ʒ
w > v
n, l > ɲ, ʎ~ʝ
ponadto: -s, -z > -ʃ, -ʒ
4. Wzdłużenie grup samogłoskowo-półspółgłoskowych
VrV > V̄
VlV > V̄
VjV > V̄
VwV > V̄
przy czym: aCa > ɛ:, iCi > i:, uCu > y:
5. Silny akcent na przedostatnią sylabę prowadzi do redukcji sylab występujących po nim:
Samogłoski w sylabach nieakcentowanych po sylabie akcentowanej redukują się do:
ă > ɛ
ĭ > jɛ
ŭ > ɯ
Jeżeli po tak zredukowanej samogłosce nie występuje spółgłoska to samogłoska zanika. Jeżeli spółgłoska występuje to następuje redukcja spółgłoski:
p, t, k > ∅
ks > k
q > kʲ
b, d, g > p, t, k
f, θ, s > ʃ
ð, z > ʒ
h, ħ, ɣ > ∅
r, l, j, w > l
m, n > Ṽ
Tym samym powstają samogłoski nosowe.
6. Dalszy rozwój samogłosek
6.1. Unosowienie samogłosek
aN > ɛ̃
eN > ɪ̃
iN > jɛ̃
oN > õ
uN > ɯ̃
a:N > ã
i:N > ɪ̃
u:N > ũ
6.2. Rozwój iloczasu
a > ai̯~a
ɛ~ɛ: > ɛ
i > ɪ
ɔ~ɔ: > ɔ~u̯e
u > y
a: > a
-a: > o
i: > i
u: > u
-u: > y
Ponadto długie e oraz o w wygłosie absolutnym często stawały się samogłoskami akcentowanymi: ê, ô.