Język południowoonski: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 21: | Linia 21: | ||
{{słownik}} | {{słownik}} | ||
− | '''Język południowoonski''' | + | '''Język południowoonski''' — język z rodziny |
==Fonologia== | ==Fonologia== | ||
===Samogłoski=== | ===Samogłoski=== | ||
<hr> | <hr> | ||
− | W języku południowoonskim jest | + | W języku południowoonskim jest 9 samogłosek krótkich i 5 długich. |
− | {|class=wikitable style= | + | {| class=wikitable style=text-align:center |
+ | ! rowspan="2" | | ||
+ | ! colspan="2" | Przednie | ||
+ | ! colspan="2" | Centralne | ||
+ | ! colspan="2" | Tylne | ||
+ | |- | ||
+ | ! Krótkie | ||
+ | ! Długie | ||
+ | ! Krótkie | ||
+ | ! Długie | ||
+ | ! Krótkie | ||
+ | ! Długie | ||
|- | |- | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
!Przymknięte | !Przymknięte | ||
− | |{{IPA|y}} | + | |{{IPA|y}} ('''û''') |
+ | |{{IPA|iː}} ('''ī''') | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
| | | | ||
− | |||
|- | |- | ||
− | ! | + | !Prawie przymknięte |
− | |{{IPA|ɪ}} | + | |{{IPA|ɪ}} ('''i''') |
+ | | | ||
| | | | ||
| | | | ||
+ | |{{IPA|ʊ}} ('''u''') | ||
+ | |{{IPA|ʊː}} ('''ū''') | ||
|- | |- | ||
!Średnie | !Średnie | ||
| | | | ||
− | |{{IPA|ə}} | + | | |
+ | |{{IPA|ə}} ('''e''') | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
!Półotwarte | !Półotwarte | ||
− | |{{IPA|ɛ}} • {{IPA| | + | |{{IPA|ɛ}} ('''*''') • {{IPA|œ}} ('''ô''') |
+ | |{{IPA|ɛː}} ('''ē''') | ||
| | | | ||
− | |{{IPA|ɔ}} | + | | |
+ | |{{IPA|ɔ}} ('''o''') | ||
+ | |{{IPA|ɔː}} ('''ō''') | ||
|- | |- | ||
!Prawie otwarte | !Prawie otwarte | ||
| | | | ||
− | |{{IPA|ɐ}} | + | | |
+ | |{{IPA|ɐ}} ('''a''') | ||
+ | |{{IPA|ɐː}} ('''ā''') | ||
+ | |{{IPA|ɒ}} ('''â''') | ||
| | | | ||
|} | |} | ||
+ | |||
+ | * - występuje przed <k> oraz <t>, w innych przypadkach w dyftongu /ɛi̯/. Zapisuje się jako <è>. | ||
====Dyftongi==== | ====Dyftongi==== | ||
<hr> | <hr> | ||
Linia 63: | Linia 87: | ||
===Spółgłoski=== | ===Spółgłoski=== | ||
<hr> | <hr> | ||
+ | */a/ > /ɐ/, | ||
+ | */aj/ > /ʲɛː/, | ||
+ | */aw/ > /ɒ/, | ||
+ | */e/ > /ɛj/, | ||
+ | */ej/ > /ɛː/, | ||
+ | */ew/ > /œ/, | ||
+ | */oj/ > /ɒ/, | ||
+ | */ow/ > /ɔː/, | ||
+ | */iw/ > /y/, | ||
+ | */u/ > /ʊ/, | ||
+ | */uj/ > /y/, | ||
+ | |||
===Akcent i struktura sylaby=== | ===Akcent i struktura sylaby=== | ||
<hr> | <hr> | ||
Linia 68: | Linia 104: | ||
==Rozwój fonetyki od onskiego== | ==Rozwój fonetyki od onskiego== | ||
+ | ===Palatalizacja=== | ||
+ | <hr> | ||
+ | Przed dawnym /ai̯/ oraz /i/ zaszła następująca zmiana: | ||
+ | */t/ > /t͡ɕ/ | ||
+ | */d/ > /d͡ʑ/ > /ɕ/ | ||
+ | */k/ > /t͡ɕ/ | ||
+ | */ɡ/ > /d͡ʑ/ > /ɕ/ | ||
+ | |||
+ | ===Monoftongizacja=== | ||
+ | <hr> | ||
+ | Monoftongizacja przebiegła następująco: | ||
+ | */ai̯/ > /ɛː/ | ||
+ | */ei̯/ > /ɛː/ | ||
+ | */oi̯/ > /ɒ/ | ||
+ | */au̯/ > /ɒ/ | ||
+ | */eu̯/ > /œ/ | ||
+ | */ou̯/ > /ɔː/ | ||
+ | */iu̯/ > /y/ | ||
+ | */ui̯/ > /y/ | ||
==Sposoby zapisu== | ==Sposoby zapisu== | ||
Linia 76: | Linia 131: | ||
| a || b || d || e || ē || è || | | a || b || d || e || ē || è || | ||
|- | |- | ||
− | | [{{IPA|ɐ}}] || [{{IPA|p’}}] || [{{IPA|t’}}] || [{{IPA|ə}}] || [{{IPA|ɛː}}] || [{{IPA| | + | | [{{IPA|ɐ}}] || [{{IPA|p’}}] || [{{IPA|t’}}] || [{{IPA|ə}}] || [{{IPA|ɛː}}] || [{{IPA|ɛi̯}}] || |
+ | |} | ||
+ | ==Gramatyka== | ||
+ | ===Rzeczownik=== | ||
+ | <hr> | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | ! a-temat !! L. pojedyncza !! L. podwójna !! L. mnoga | ||
+ | |- | ||
+ | ! Mianownik | ||
+ | || - || -ā || -arš | ||
+ | |- | ||
+ | ! Dopełniacz | ||
+ | || -â || -āhâ || -aršâ | ||
+ | |- | ||
+ | ! Celownik | ||
+ | || -ao || -āo || -aršao | ||
+ | |- | ||
+ | ! Biernik | ||
+ | || -ā || -āv || -aršā | ||
+ | |- | ||
+ | ! Narzędnik | ||
+ | || -ah || -āh || -aršh | ||
+ | |- | ||
+ | ! Wołacz | ||
+ | || -akv || -ākv || -arškv | ||
+ | |} | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | ! i-temat !! L. pojedyncza !! L. podwójna !! L. mnoga | ||
+ | |- | ||
+ | ! Mianownik | ||
+ | || - || -ē || -erš | ||
+ | |- | ||
+ | ! Dopełniacz | ||
+ | || -û || -ēhû || -eršû | ||
+ | |- | ||
+ | ! Celownik | ||
+ | || -eo || -ēo || -eršeo | ||
+ | |- | ||
+ | ! Biernik | ||
+ | || -e || -ēv || -erše | ||
+ | |- | ||
+ | ! Narzędnik | ||
+ | || -eh || -ēh || -eršh | ||
+ | |- | ||
+ | ! Wołacz | ||
+ | || -ekv || -ēkv || -erškv | ||
+ | |} | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | ! u-temat !! L. pojedyncza !! L. podwójna !! L. mnoga | ||
+ | |- | ||
+ | ! Mianownik | ||
+ | || - || -â || -orš | ||
+ | |- | ||
+ | ! Dopełniacz | ||
+ | || -u || -âhu || -oršu | ||
+ | |- | ||
+ | ! Celownik | ||
+ | || -uo || -âo || -oršuo | ||
+ | |- | ||
+ | ! Biernik | ||
+ | || -û || -âvû || -oršû | ||
+ | |- | ||
+ | ! Narzędnik | ||
+ | || -uh || -âh || -oršh | ||
+ | |- | ||
+ | ! Wołacz | ||
+ | || -ukv || -âkv || -orškv | ||
+ | |} | ||
+ | ===Czasownik=== | ||
+ | <hr> | ||
+ | ====Czas teraźniejszy==== | ||
+ | <hr> | ||
+ | W języku południowoonskim czasowniki odmienia się poprzez dodanie odpowiedniego przyrostka. | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | ! a-temat !! L. pojedyncza !! L. podwójna !! L. mnoga | ||
+ | |- | ||
+ | ! 1.os | ||
+ | || -aň || -av || -a | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2.os | ||
+ | || -ē || -eh || -ah | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3.os | ||
+ | || -aš || -eš || -ē | ||
+ | |} | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | ! i-temat !! L. pojedyncza !! L. podwójna !! L. mnoga | ||
+ | |- | ||
+ | ! 1.os | ||
+ | || -ēň || -ev || -e | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2.os | ||
+ | || -i || -eh || -ih | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3.os | ||
+ | || -eš || -iš || -ē | ||
+ | |} | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | ! u-temat !! L. pojedyncza !! L. podwójna !! L. mnoga | ||
+ | |- | ||
+ | ! 1.os | ||
+ | | -ōň || -uv || -u | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2.os | ||
+ | || -û || -oh || -uh | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3.os | ||
+ | || -oš || -uš || -ō | ||
+ | |} | ||
+ | ====Czas przeszły==== | ||
+ | <hr> | ||
+ | W języku południowoonskim czas przeszły tworzy się poprzez dodanie partykuły "'''hō'''" przed czasownikiem w czasie teraźniejszym. | ||
+ | *'''hō''' kvōdaň /ˈhɔː ˈkfɔːt’aŋ/ – "miałem"; | ||
+ | Partykuła jest niezależna od tematu czasownika. | ||
+ | ====Czas przyszły==== | ||
+ | <hr> | ||
+ | W języku południowoonskim czas przyszły tworzy się poprzez dodanie przyrostka oraz partykuły "'''hō'''" przed czasownikiem w czasie teraźniejszym. | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | ! !! a-temat !! i-temat !! u-temat | ||
+ | |- | ||
+ | ! przyrostek | ||
+ | || -āo || -ēo || -ōo | ||
+ | |} | ||
+ | Przyrostek jest zależny od tematu czasownika. | ||
+ | *'''hō''' kvōdaň'''āo''' /ˈhɔː ˈkfɔːt’aŋaːɔ/ – "będę miał"; | ||
+ | |||
+ | ===Zaimek=== | ||
+ | <hr> | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | |- style="font-weight:bold; vertical-align:bottom;" | ||
+ | ! | ||
+ | ! ja | ||
+ | ! ty | ||
+ | ! on | ||
+ | ! my dwaj | ||
+ | ! wy dwaj | ||
+ | ! oni dwaj | ||
+ | ! my | ||
+ | ! wy | ||
+ | ! oni | ||
+ | |- | ||
+ | | style="vertical-align:bottom; font-weight:bold; background-color:#F2F2F2; color:#3F3F3F;" | Mianownik | ||
+ | | style="vertical-align:bottom;" | âv | ||
+ | | style="vertical-align:bottom;" | vē | ||
+ | | style="vertical-align:bottom;" | byē | ||
+ | | style="vertical-align:bottom;" | žvyē | ||
+ | | style="vertical-align:bottom;" | ōrâ | ||
+ | | style="vertical-align:bottom;" | kvaē | ||
+ | | style="vertical-align:bottom;" | žve | ||
+ | | style="vertical-align:bottom;" | ōre | ||
+ | | kve | ||
+ | |- style="vertical-align:bottom;" | ||
+ | | style="font-weight:bold; background-color:#F2F2F2; color:#3F3F3F;" | Dopełniacz | ||
+ | | ōh | ||
+ | | vyō | ||
+ | | bōv | ||
+ | | žveâ | ||
+ | | uryâ | ||
+ | | kveâ | ||
+ | | žvâ | ||
+ | | ârâ | ||
+ | | kvâ | ||
+ | |- style="vertical-align:bottom;" | ||
+ | | style="font-weight:bold; background-color:#F2F2F2; color:#3F3F3F;" | Celownik | ||
+ | | âve | ||
+ | | vûv | ||
+ | | bèv | ||
+ | | žvev | ||
+ | | uryev | ||
+ | | kvev | ||
+ | | žvav | ||
+ | | urv | ||
+ | | kvav | ||
+ | |- style="vertical-align:bottom;" | ||
+ | | style="font-weight:bold; background-color:#F2F2F2; color:#3F3F3F;" | Biernik | ||
+ | | âchš | ||
+ | | vēvš | ||
+ | | baēš | ||
+ | | žvēš | ||
+ | | urīš | ||
+ | | kvīš | ||
+ | | žviš | ||
+ | | šērš | ||
+ | | kviš | ||
+ | |- style="vertical-align:bottom;" | ||
+ | | style="font-weight:bold; background-color:#F2F2F2; color:#3F3F3F;" | Narzędnik | ||
+ | | âyh | ||
+ | | vēh | ||
+ | | bayh | ||
+ | | žvayh | ||
+ | | urīh | ||
+ | | kvēh | ||
+ | | žveh | ||
+ | | rōh | ||
+ | | kvah | ||
+ | |- style="vertical-align:bottom;" | ||
+ | | style="font-weight:bold; background-color:#F2F2F2; color:#3F3F3F;" | Wołacz | ||
+ | | âkv | ||
+ | | vēkv | ||
+ | | bakv | ||
+ | | žvakv | ||
+ | | urâkv | ||
+ | | kvēkv | ||
+ | | žvekv | ||
+ | | urkv | ||
+ | | kvakv | ||
+ | |} | ||
− | + | [[Kategoria:Języki sztuczne a priori]] |
Aktualna wersja na dzień 21:57, 6 cze 2021
Język południowoonski ??? | |
---|---|
Sposoby zapisu: | ??? |
Typologia: | aglutynacyjny, OSV |
Faktycznie | |
Utworzenie: | F1req w 2020 |
Najnowsza wersja: | 1 |
W Gammaja | |
Używany w : | ??? |
Klasyfikacja: | Języki gamajskie |
Przykład | |
??? ??? | |
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język południowoonski — język z rodziny
Fonologia
Samogłoski
W języku południowoonskim jest 9 samogłosek krótkich i 5 długich.
Przednie | Centralne | Tylne | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
Krótkie | Długie | Krótkie | Długie | Krótkie | Długie | |
Przymknięte | y (û) | iː (ī) | ||||
Prawie przymknięte | ɪ (i) | ʊ (u) | ʊː (ū) | |||
Średnie | ə (e) | |||||
Półotwarte | ɛ (*) • œ (ô) | ɛː (ē) | ɔ (o) | ɔː (ō) | ||
Prawie otwarte | ɐ (a) | ɐː (ā) | ɒ (â) |
- - występuje przed <k> oraz <t>, w innych przypadkach w dyftongu /ɛi̯/. Zapisuje się jako <è>.
Dyftongi
Spółgłoski
- /a/ > /ɐ/,
- /aj/ > /ʲɛː/,
- /aw/ > /ɒ/,
- /e/ > /ɛj/,
- /ej/ > /ɛː/,
- /ew/ > /œ/,
- /oj/ > /ɒ/,
- /ow/ > /ɔː/,
- /iw/ > /y/,
- /u/ > /ʊ/,
- /uj/ > /y/,
Akcent i struktura sylaby
W południowoonskim akcent zawsze pada na pierwszą sylabę.
Rozwój fonetyki od onskiego
Palatalizacja
Przed dawnym /ai̯/ oraz /i/ zaszła następująca zmiana:
- /t/ > /t͡ɕ/
- /d/ > /d͡ʑ/ > /ɕ/
- /k/ > /t͡ɕ/
- /ɡ/ > /d͡ʑ/ > /ɕ/
Monoftongizacja
Monoftongizacja przebiegła następująco:
- /ai̯/ > /ɛː/
- /ei̯/ > /ɛː/
- /oi̯/ > /ɒ/
- /au̯/ > /ɒ/
- /eu̯/ > /œ/
- /ou̯/ > /ɔː/
- /iu̯/ > /y/
- /ui̯/ > /y/
Sposoby zapisu
Transkrybcja łacińska
a | b | d | e | ē | è | |
[ɐ] | [p’] | [t’] | [ə] | [ɛː] | [ɛi̯] |
Gramatyka
Rzeczownik
a-temat | L. pojedyncza | L. podwójna | L. mnoga |
---|---|---|---|
Mianownik | - | -ā | -arš |
Dopełniacz | -â | -āhâ | -aršâ |
Celownik | -ao | -āo | -aršao |
Biernik | -ā | -āv | -aršā |
Narzędnik | -ah | -āh | -aršh |
Wołacz | -akv | -ākv | -arškv |
i-temat | L. pojedyncza | L. podwójna | L. mnoga |
---|---|---|---|
Mianownik | - | -ē | -erš |
Dopełniacz | -û | -ēhû | -eršû |
Celownik | -eo | -ēo | -eršeo |
Biernik | -e | -ēv | -erše |
Narzędnik | -eh | -ēh | -eršh |
Wołacz | -ekv | -ēkv | -erškv |
u-temat | L. pojedyncza | L. podwójna | L. mnoga |
---|---|---|---|
Mianownik | - | -â | -orš |
Dopełniacz | -u | -âhu | -oršu |
Celownik | -uo | -âo | -oršuo |
Biernik | -û | -âvû | -oršû |
Narzędnik | -uh | -âh | -oršh |
Wołacz | -ukv | -âkv | -orškv |
Czasownik
Czas teraźniejszy
W języku południowoonskim czasowniki odmienia się poprzez dodanie odpowiedniego przyrostka.
a-temat | L. pojedyncza | L. podwójna | L. mnoga |
---|---|---|---|
1.os | -aň | -av | -a |
2.os | -ē | -eh | -ah |
3.os | -aš | -eš | -ē |
i-temat | L. pojedyncza | L. podwójna | L. mnoga |
---|---|---|---|
1.os | -ēň | -ev | -e |
2.os | -i | -eh | -ih |
3.os | -eš | -iš | -ē |
u-temat | L. pojedyncza | L. podwójna | L. mnoga |
---|---|---|---|
1.os | -ōň | -uv | -u |
2.os | -û | -oh | -uh |
3.os | -oš | -uš | -ō |
Czas przeszły
W języku południowoonskim czas przeszły tworzy się poprzez dodanie partykuły "hō" przed czasownikiem w czasie teraźniejszym.
- hō kvōdaň /ˈhɔː ˈkfɔːt’aŋ/ – "miałem";
Partykuła jest niezależna od tematu czasownika.
Czas przyszły
W języku południowoonskim czas przyszły tworzy się poprzez dodanie przyrostka oraz partykuły "hō" przed czasownikiem w czasie teraźniejszym.
a-temat | i-temat | u-temat | |
---|---|---|---|
przyrostek | -āo | -ēo | -ōo |
Przyrostek jest zależny od tematu czasownika.
- hō kvōdaňāo /ˈhɔː ˈkfɔːt’aŋaːɔ/ – "będę miał";
Zaimek
ja | ty | on | my dwaj | wy dwaj | oni dwaj | my | wy | oni | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mianownik | âv | vē | byē | žvyē | ōrâ | kvaē | žve | ōre | kve |
Dopełniacz | ōh | vyō | bōv | žveâ | uryâ | kveâ | žvâ | ârâ | kvâ |
Celownik | âve | vûv | bèv | žvev | uryev | kvev | žvav | urv | kvav |
Biernik | âchš | vēvš | baēš | žvēš | urīš | kvīš | žviš | šērš | kviš |
Narzędnik | âyh | vēh | bayh | žvayh | urīh | kvēh | žveh | rōh | kvah |
Wołacz | âkv | vēkv | bakv | žvakv | urâkv | kvēkv | žvekv | urkv | kvakv |