Język prapółnocnodarkajski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
(Utworzono nową stronę "{{Język |kolor=#33CC33 |nazwa=język prapółnocnodarkajski |nazwa własna=ðákaf gaawe |klasyfikacja=przodek j. północnodarkajskich * Język pradarkajski|Pradarka...")
 
Linia 140: Linia 140:
 
|}
 
|}
 
Podobnie jak w przypadku samogłosek, istnieją kwestie sporne co do brzmienia głosek. Główne spory tyczą się dźwięków zapisanych jako ''š'' oraz ''ƕ''. Temu pierwszemu tradycyjnie przypisuje się wartość [ʃ], jest to dominująca teoria wspierana zapożyczeniami w zongepajckim, ale są też opinie że ta głoska mogła być bardziej miękka i przyjmować barwy [ɕ] lub mniej prawdopodobnie [ç]. W przypadku ''ƕ'' sprawa jest jeszcze mniej jasna, gdyż nie można się wspierać zapożyczeniami w innych językach, gdyż tego dźwięku po prostu nie miały. Rekonstrukcje wahają się od [xʷ] poprzez [hʷ] do [ʍ]. Co ciekawe, nie można tu nawet wyróżnić tradycyjnej wartości w odróżnieniu od ''š'' /ʃ/. Na potrzeby artykułu wybrano oznaczenie [xʷ].
 
Podobnie jak w przypadku samogłosek, istnieją kwestie sporne co do brzmienia głosek. Główne spory tyczą się dźwięków zapisanych jako ''š'' oraz ''ƕ''. Temu pierwszemu tradycyjnie przypisuje się wartość [ʃ], jest to dominująca teoria wspierana zapożyczeniami w zongepajckim, ale są też opinie że ta głoska mogła być bardziej miękka i przyjmować barwy [ɕ] lub mniej prawdopodobnie [ç]. W przypadku ''ƕ'' sprawa jest jeszcze mniej jasna, gdyż nie można się wspierać zapożyczeniami w innych językach, gdyż tego dźwięku po prostu nie miały. Rekonstrukcje wahają się od [xʷ] poprzez [hʷ] do [ʍ]. Co ciekawe, nie można tu nawet wyróżnić tradycyjnej wartości w odróżnieniu od ''š'' /ʃ/. Na potrzeby artykułu wybrano oznaczenie [xʷ].
 +
 +
Fonem /s/ przed dźwięcznymi miał allofona [z], podobnie było z /ʃ/.
 +
 +
===Akcent===
 +
Akcent padał na ostatnią długą samogłoskę. Jeżeli takiej nie było, zazwyczaj padał na ostatnią sylabę. Jeżeli jednak był całkowicie nieregularny oznaczało się grawisem akcentowaną samogłoskę.
 +
 +
==Liczebniki==
 +
{| class="wikitable" vertical-align:bottom;"
 +
|- style="font-style:normal; font-weight:bold; background-color:#C0C0C0;"
 +
! liczba
 +
! liczebnik główny
 +
! liczebnik porządkowy
 +
|-
 +
! 1
 +
| táár(e)
 +
| táp
 +
|-
 +
|-
 +
! 2
 +
| quaf
 +
| quáp
 +
|-
 +
! 3
 +
| jęz
 +
| jęsp
 +
|-
 +
! 4
 +
| ásre
 +
| ásrap
 +
|-
 +
! 5
 +
| cijc
 +
| cijcep
 +
|-
 +
! 6
 +
| áále
 +
| ááláp
 +
|-
 +
! 7
 +
| sisc
 +
| siscep
 +
|-
 +
! 8
 +
| heete
 +
| heetap
 +
|-
 +
! 9
 +
| lǫǫre
 +
| lǫǫrap
 +
|-
 +
! 10
 +
| bau
 +
| bup
 +
|-
 +
! 100
 +
| buunkau
 +
| buunkup
 +
|-
 +
! 1000
 +
| ðánkau
 +
| ðánkup
 +
|-
 +
|}
 +
 +
== Przypisy ==
 +
[[Kategoria:Języki sztuczne a priori]]
 +
[[Kategoria:Języki darkajskie]]
 +
[[Kategoria:Użytkownik:Emil]]

Wersja z 21:02, 1 sie 2021

język prapółnocnodarkajski
ðákaf gaawe
Typologia: fleksyjny
Utworzenie: Emil (w 2020)
Cel utworzenia: Na potrzeby projektu/konwerldu
Klasyfikacja: przodek j. północnodarkajskich
Kody
Conlanger–1 pdr.
Lista conlangów

        

Nuvola apps bookcase 1 blue.svg.png Zobacz też słownik tego języka.

Język pradarkajski (ppd. ðákaf gaawe [ðɞˈkaf ˈgaːwə], zon. ðěkazaz aigoslo [ˈðɛkɐt͡sɐt͡s ˈaɪ̯ɣoslo]) był prajęzykiem używanym na południu Kotliny Zongepajckiej oraz na południowych stokach Gór Centralnych. Używany był od około ~600 PG do ~1800 PG, kiedy to się rozpadł na wiele języków potomnych, co było spowodowane silnym podziałem dialektalnym.

Fonologia

Samogłoski

Język prapółnocnodarkajski posiadał 8 barw samogłosek. Występowało zjawisko iloczasu - głoski dzieliły się na długie oraz krótkie i to stanowiło cechę odróżniającą. Zazwyczaj towarzyszyła temu pewna lekka zmiana wysokości, z wyjątkiem /a/ oraz części językoznawców /ɞ/.

Przednie Środkowe Tylne
Przymknięte ɪ iː (i ij) ɘ ɨ̞ː (ę ęę) ɵ ʉ̞ː (ǫ ǫǫ) ʊ uː (u uu)
Półprzymknięte ɛ~ə eː (e ee) ɔ oː (o oo)
Półotwarte ɞ~œ ɞː~øː (á áá)
Otwarte a aː (a aa)

Nieakcentowane na końcu wyrazu /ɛ/ jest redukowane do [ə], np. gaawe [ˈgaːwə] "język", lǫǫre [ˈlʉ̞ːrə] "dziewięć".

Kwestią sporną pozostaje wymowa fonemów /ɞ/ oraz /ɞː/. Obecna, najbardziej popularna teoria zakłada wymowę krótkiego /ɞ/ jako [ɞ] i /ɞː/ jako [øː]. Dawniej uważano częściej jednak, że długiej odmiance, podobnie jak w /a/, nie towarzyszyła zmiana brzmienia, obecnie ta teoria nadal ma swoich zwolenników. Nieliczni uważają, że oba dźwięki były całkowicie przednie, tzn. /ɞ/ brzmiało jako [œ] i /ɞː/ jako [øː].

Ogonek pod ę ǫ czasem jest zastępowany akutem - é ó.

Dyftongi

W języku prapółnocnodarkajskim rekonstruuje się trzy dyftongi: [aɪ̯], [aʊ̯], [iʊ̯].

Spółgłoski

Wargowe Zębowe Przedniojęzykowe Podniebienne Welarne Labializowane Krtaniowe
Nosowe m (m) n (n)
Zwarte bezdźwięczne p (p) t (t) k (k) kʷ (qu)
dźwięczne b (b) d (d) g (g)
Afrykaty bezdźwięczne pf (pf) ts (c)
dźwięczne dz (z)
Szczelinowe bezdźwięczne f (f) θ (þ) s (s) ʃ~ç~ɕ (š) x (ch) xʷ~hʷ~ʍ (ƕ) h (h)
dźwięczne v (v) ð (ð) ɣ (ğ)
Drżące r (r)
Boczne, Półsamogłoski ɫ̪ (ł) l (l) j (j) w (w)

Podobnie jak w przypadku samogłosek, istnieją kwestie sporne co do brzmienia głosek. Główne spory tyczą się dźwięków zapisanych jako š oraz ƕ. Temu pierwszemu tradycyjnie przypisuje się wartość [ʃ], jest to dominująca teoria wspierana zapożyczeniami w zongepajckim, ale są też opinie że ta głoska mogła być bardziej miękka i przyjmować barwy [ɕ] lub mniej prawdopodobnie [ç]. W przypadku ƕ sprawa jest jeszcze mniej jasna, gdyż nie można się wspierać zapożyczeniami w innych językach, gdyż tego dźwięku po prostu nie miały. Rekonstrukcje wahają się od [xʷ] poprzez [hʷ] do [ʍ]. Co ciekawe, nie można tu nawet wyróżnić tradycyjnej wartości w odróżnieniu od š /ʃ/. Na potrzeby artykułu wybrano oznaczenie [xʷ].

Fonem /s/ przed dźwięcznymi miał allofona [z], podobnie było z /ʃ/.

Akcent

Akcent padał na ostatnią długą samogłoskę. Jeżeli takiej nie było, zazwyczaj padał na ostatnią sylabę. Jeżeli jednak był całkowicie nieregularny oznaczało się grawisem akcentowaną samogłoskę.

Liczebniki

liczba liczebnik główny liczebnik porządkowy
1 táár(e) táp
2 quaf quáp
3 jęz jęsp
4 ásre ásrap
5 cijc cijcep
6 áále ááláp
7 sisc siscep
8 heete heetap
9 lǫǫre lǫǫrap
10 bau bup
100 buunkau buunkup
1000 ðánkau ðánkup

Przypisy

Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Język_prapółnocnodarkajski&oldid=46629”