Język pradromsolski
| język pradromsolski *kiūtjoh, *soneʀ | |
|---|---|
| Typologia: | fleksyjny, mianownikowo-biernikowy, SVO |
| Utworzenie: | Emil (w 2022) |
| Cel utworzenia: | obecnie język Hadżalu |
| Liczba użytkowników (faktyczna) | 1 |
| Sposoby zapisu: | Zmodyfikowana łacinka |
| Kody | |
| Conlanger–1 | pdo. |
| Lista conlangów | |
Język pradromsolski to rekonstruowany przodek wszystkich języki dromsolskie. Charakteryzuje się dużą ilością spółgłosek gardłowych.
Fonologia
Samogłoski
| Przednie | Centralne | Tylne | |
|---|---|---|---|
| Przymknięte | *i, *iː | *ə, *əː | *u, *uː |
| Półprzymknięte | *e̝ː | ||
| Półotwarte | *ɛ, *ɛː | *ɔ, *ɔː | |
| Otwarte | *a, *aː | ||
Dodatkowa samogłoska */e̝ː/ jest rekonstruowana odrębnie od */ɛː/ ze względu na to, że w wszystkich trzech grupach rozwija się inaczej: latyskie */jɔː/, lagijskie */iː/ oraz danijskie */ɛː/. Niektórzy wolą jednak rekonstruować w tym miejscu jakiś dyftong typu /ɪ̯ɛː/.
Dyftongi
Dla pradromsolskiego rekonstruuje się dużą liczbę dyftongów. Wyróżniono dyftongi zamykające typu ai oraz harmonijne typu ea, a także tryftongi mieszane:.
- Harmonijne: */ɛ͡a/, */ɛ͡aː/, */ɛ͡ɔ/, */ɛ͡ɔː/, */i͡u/, */i͡uː/
- Zamykające: */ai̯/, */aːi̯/, */au̯/, */aːu̯/
- Mieszane: */ɛ͡ai̯/, */ɛ͡aːi̯/, */ɛ͡au̯/, */ɛ͡aːu̯/
Dyftongi zamykające oraz mieszane bardzo różnie się rozwinęły w potomkach pradromsolskiego, każda gałąź ma inny wzór rozwoju:
| PDO | Pralatyski | Pralagijski | Pradanijski |
|---|---|---|---|
| *ai̯ <ai> | *ai̯ <ai> | *æ <æ> | *eː <ê> |
| *aːi̯ <āi> | *æː <ǣ> | *ɛi̯ <ei> | |
| *au̯ <au> | *au̯ <au> | *ɔ <o> | *øː <ø̂> |
| *aːu̯ <āu> | *ɔː <ō> | *œy̯ <øy> | |
| *ɛ͡ai̯ <eai> | *æi̯ <äi> | *ɛ <e> | *jeː <jê> |
| *ɛ͡aːi̯ <eāi> | *ɛː <ē> | *jɛi̯ <jei> | |
| *ɛ͡au̯ <eau> | *æu̯ <äu> | *jau̯ → *jɔ~ɔj <jo~oj> | *jøː <jø̂> |
| *ɛ͡aːu̯ <eāu> | *jaːu̯ → *jɔː~ɔːj <jō~ōj> | *jœy̯ <jøy> |
Dyftongi harmonijne rozwijają się na dwa sposoby w językach zalanicznych oraz sölanicznych:
| PDO | zalaniczne (pralatyski + pralagijski) |
sölaniczne (pradanijski) |
|---|---|---|
| *ɛ͡a <ea> | *æ <ä/æ> | *ja <ja> |
| *ɛ͡aː <eā> | *æː <æ/ǣ> | *jaː <jā> |
| *ɛ͡ɔ <eo> | *œ <ö/ø> | *jɔ <jo> |
| *ɛ͡ɔː <eō> | *œː <œ/ø̄> | *jɔː <jō> |
| *i͡u <iu> | *y <ü/y> | *ju <ju> |
| *i͡uː <iū> | *yː <ui/ȳ> | *juː <jū> |
Spółgłoski
| Wargowe | Przedniojęzykowe | Podniebienne | Welarne | Labiowelarne | Gardłowe | Krtaniowe | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nosowe | m | n | ŋ | ŋʷ | ||||
| Zwarte | bezdźwięczne | p | t | k | kʷ | |||
| dźwięczne | b | d | g | gʷ | ||||
| Szczelinowe | bezdźwięczne | f | s | ɬ | x | xʷ | ħ | h |
| dźwięczne | (z) | ɮ | ʕ | |||||
| Sonoraty | w | r l | j | ʀ~ʁ | ||||
Dźwięk [z] występował tylko w grupie zalanicznej i był allofonem /s/, jednakże później został sfonemizowany.
Najważniejsze różnice w rozwoju potomków pradromsolskiego były jednak oparte na bocznych szczelinówkach i gardłowych:
| PDO | Pralatyski | Pralagijski | Pradanijski |
|---|---|---|---|
| *s <s> | *s <s>, *z <z>[1] | *s <s> | |
| *ɬ <ś> | *s̱ <ṡ> | *t <t>, *l <l> | *θ <ś> |
| *ɮ <ź> | *ẕ <ż> | *l <l> | *ð <ź> |
| *ħ <ħ> | *ħ <ħ> | *h <h> | *ħ <h> |
| *ʕ <ḫ> | *ʕ <ḫ> | *h <h>, *ʔ <q> | *w <w> |
| *h <h> | *h <h> | Ø | |
| *ʀ~ʁ <ʀ> | *ʕ <ḫ> | *r <r> | |
Akcent
Akcent padał na pierwszą sylabę, chyba że dołączono przedrostek. Był on dynamiczny, jak w latyskich i danijskich.
Struktura sylaby
Sylaba miała strukturę (S)(C)(R)V(C)(C), gdzie V to dowolna samogłoska lub dyftong, C dowolna spółgłoska, S spółgłoska szczelinowa nieboczna zaś R spółgłoska boczna lub półsamogłoska. Przykład zrekonstruowanego słowa o takiej strukturze to *ħgwans "obszaru, terenu (dopełniacz)[2]", które dało m.in. hoczebozkie hguanc, wendarskie gaûze oraz x. vbǫs.