Prakorbulowie

Prakorbulowie — grupa etnolingwistyczna zamieszkująca świat Gammaji. Prakorbulowie posługiwali się językiem prakorbulskim. Zarówno język, kultura oraz mitologia Prakorbulów nie są poświadczone w żadnych źródłach pisanych, wszelką wiedzę o nich pozyskano z badań archeologicznych, genetycznych oraz poprzez próby rekonstrukcji w wyniku porównań z ludami potomnymi.

Prakorbulowie żyli w okresie wczesnego chalkolitu na obszarze Stepu Gamajskiego, na wschód od ojczyzny Pragamajów. Okres ich istnienia jako zwartej grupy etnolingwistycznej przyjmuje się okres między 1000 AG a 500 PG, chociaż jest to kwestia sporna.

Genetyka

Badania szczątków prakorbulów i badania genetyczne ich współczesnych potomków pozwoliły zrekonstruować cechy wyglądu członków tej społeczności. Prakorbulowie najprawdopodobniej byli typowymi przedstawicielami rasy mongoloidalnej. Posiadali śniadą skórę. Byli niskiego wzrostu. Oczy mieli duże i zazwyczaj koloru brązowego, a nad nimi znajdowała się wyraźna zmarszczka nakątna.

Kultura

Prakorbulowie żyli w społeczeństwie plemiennym. Większość Prakorbulów zajmowała się pasterstwem owiec. Prakorbulowie prowadzili koczowniczy tryb życia, podróżując z miejsca na miejce w poszukiwaniu nowych pastwisk dla swoich stad. Do przemieszczania się używali koni. Mała część Prakorbulów zajmowała się rolnictwem pod wpływem innych ludów np. Pragamajów.

Zwyczaje i struktura społeczna

Wygląd

W społeczeństwie Prakorbulów podobnie jak u Pragamajów mężczyźni nosili bujny zarost, łącznie z długimi brodami, wąsami oraz bokobrodami i tak samo jak u Pragamajów zapuszczenie zarostu było wymagane by chłopiec stał się mężczyzną. Praktykowano malowanie twarzy w mocnych kolorach, gdzie wzór wymalowany na twarzy był znakiem przynależności do określomego plemienia.

Kobiety nosiły włosy splątane w jeden warkocz lub jeden kucyk. Niezamężne kobiety nie miały pomalowanej twarzy w przeciwieństwie do zamężnych, które malowały się na barwy plemienia, do którego się dołączyły w chwili wyjścia za mąż.

Obie płcie nosiły skórzane spodnie i wełniane tuniki przewiązane pasem, przy czym tunika kobieca sięgała niżej i miała dłuższe ramiona.

Rytułały przejścia i małżeństwo

Chłopcy do wieku 5 lat byli ubierani tak samo jak dziewczynki i nie mają strzyżonych włosów. Piątego roku życia mieli pierwszy raz ścięte włosy i pierwszy raz zakładali chłopięce ubrania.

Według Prakorbulów chłopcy stawali się mężczyznami w wieku 16 lat, kiedy pierwszy raz mieli pomalowaną twarz w barwy plemienia.

Kobiety wychodziły za mąż zazwyczaj za mężczyzn z innego plemienia i ponieważ Prakorbulowie byli patrylokalni, zostawały z plemieniem męża.

Zarówno zawarcie małżeństwa jak i oba rytułały przejścia miały miejsca w czasie przesilenia letniego.

Struktura plemienia

Na czele plemienia stał wódz, który zarządzał plemieniem, był sędzią i rozstrzygał spory. Po jego śmierci następcą mógł zostać każdy z jego potomków. Jeżeli chętnych do zostania wodzem było więcej, robiono serię pojedynków mających wyłonić ostatecznego zwycięzce, który zostanie wodzem.

Dużą rolę w społeczeństwie pełnili szamani. Oprócz najważniejszego zadania, jakim było prowadzenie modlitw i rytułałów do bóstw, mieli również takie obowiązki jak bycie „pamięcią plemienia” — znanie historii plemienia i ważnych wydarzeń i prawa zwyczajowego, o których informacje były przekazywane ustnie z pokolenia na pokolenie. Innym ich obowiązkiem jest prowadzenie rytułów przejścia — to oni malowali twarze ludziom z plemienia i prowadzili ceremonie ślubne.

Imiona

Imiona Prakorbulów były towrzone na kilka sposobów: — przez dodanie sufiksu „-Et” tworzącego rzeczowniki zbiorowe np.

 „Jazıkat” od „jazık” (dobro)
 „Tuşkot” od „tuşk” (szczęście)

— przez stworzenie imiesłowu czynnego np.

 „Keşkerek” — walczący
 „Teneemek” — kochająca

— za pomocą złożenia rzeczowników np.

 „Ştaavanxık” (duch orła) od „xık” (duch) i „ştaavan” (orzeł) — złożenia z „xık” były używane przez szamanów.
 „Jazıkmırı” (dobra głowa) od „jazık” i „mırı” (głowa).

Sakan

Ważną rolę w życiu kulturowył pełnił sakan — barwiony materiał zrobiony z wełny, pokryty wzorami w różnych kolorach. Sakan z abstrakcyjnymi wzorami i przedstwieniami roślin i zwierząt był przeznaczany do tworzenia tunik i szali. Większe znaczenie kulturowe dla Prakorbulów miał jednak przechowywany przez szamana tzw. sakanat — zszyte ze sobą pasy sakanu przedstawiające wydarzenia z życia plemienia, mity religijne i obrazowe przedstawienia praw i zasad rządzących plemieniem. Sakanat ułatwiał szamanom zapamiętywanie i przekazywanie tradycji ustnej plemienia.

Pochówki i zwyczaje pogrzebowe

Przed pochowaniem zmarłego składano ofiarę całopaloną z owcy dla boga zaświatów Keğe. Członkowie plemienia przez kilka dni zakrywali włosy czarną chustą. Pochówki Prakorbulów mocno przypominają pochówki Pragamajów z powodu bliskości tych kultur — obie grupy należą do kultury grobów jamowych. Prakorbulowie chowali swoich zmarłych w jamach wykonanych w ziemi, głębokich na około 1,5 metra. Zmarły ułożony był na siedząco, w pozycji embrionalnej, z nogami podciągniętymi do piersi. Dla zmarłego wykonywano specjalne tuniki stworzone z sakanu przedstawiającego wydarzenia w zaświatach, jakie miały spotkać zmarłego. Jamy przyozdabiano kwiatami. Twarz zmarłego malowano na czarno-czerwono na znak tego, że zmarły przestaje być członkiem plemienia żywych i zaczyna być członkiem plemienia Keğe.

Religia i mitologia

Główny artykuł: Mitologia prakorbulska

Prakorbulowie mieli politeistyczny sytem wierzeń. Czcili wielu bogów dzielących się na bogów czczonych przez większość Prakorbulów i bogów plemiennych. Na prakorbulski panteon składał się między innymi bóg słońca Kootok będący na czele panteonu, jego żona Senree bogini ziemi, bóg powietrza, chmur i magii Taz̧a, bóg zaświatów i śmierci Keğe, dwie bogini księżyców i bogini wód.

Prakorbulowie wierzyli, że większość ludzi po śmierci trafia do świata podziemi rządzonego przez Keğe. Ludzie mieli być sądzeni przez niego i ci, których Keğe uznał za niegodnych wejścia do zaświatów, byli pożerani przez wielkiego węża, za to sprawiedliwi dołączali do plemienia Keğe, gdzie bawili się i ucztowali. Szamani za to po śmierci trafiali do świata chmur rządzonego przez Taz̧ę, skąd patrzyli na ziemię i pomagali żyjącym. Z tego powodu po śmierci ich twarze nie były malowane na czarno-czerwono (kolory Keğe), tylko na czerwono-zielono (kolory Taz̧y).