Słownik:Qin

民語字典

qîn jiùt jiàyéo

qiin4 jiuut1 jia1yeeo2

Słownik języka qin

Poniższa strona zawiera rozbudowywany słownik języka qin. To wprowadzenie ma na celu ukazanie metodologii, którą kierowano się przy tworzeniu haseł, jak również wyjaśnieniu niektórych terminów. Kolejność haseł Hasła uszeregowane są alfabetycznie według transkrypcji. W przypadku sylab różniących się wyłącznie tonem, decyduje numer tonu z tabeli. Skróty a. albo arch. archaizm depr. forma deprecjacyjna dial. dialektalny form. formalny fraz. frazeologizm mar. żargon marynarski nac. forma nacechowana, charakterystyczna neol. neologizm neos. neosemantyzm niepopr. niepoprawne użycie częste w języku mówionym niezal. forma niezalecana pot. potoczny rozsz. przez rozszerzenie znaczenia urz. żargon urzędniczy wys. wysoki rejestr złoż. forma niesamodzielna J wyraz, wyrażenie specyficzne dla nomadów Qin S wyraz, wyrażenie specyficzne dla Siedmiomieścia U wyraz, wyrażenie specyficzne dla użytkowników qin mieszkających poza właściwym temu językowi obszarem dialektalnym

Hasła

日午 aídiè  / ɐɪ̯˦˥di̯ɛː˥˩ / •  1. rzecz. (klas. 面) niezal. południe; 2. Aídiè rzecz. (klas. 块) Ajdynir

乜 âm  / ɑːm˧˦˧ / •  zaim. pyt. co

良 âng  / ɑːŋ˧˦˧ / •  1. rzecz. (klas. 項) dobro; 2. przym. dobry

谁 âo  / ɐɵ̯˧˦˧ / •  zaim. pyt. kto

公 bám  / pɐm˦˥ / •  rzecz. (klas. 号) członek, uczestnik

狗 bêo  / pɘɵ̯ / •  rzecz. (klas. 头) pies

源 bèi  / pɘɪ̯˥˩ / •  1. rzecz. (klas. 号) rodzina, ród, familia, klan; 2. rzecz. (klas. 套) S rozsz. Wielki Ród Derywaty: 源合 bèijē rzecz. S Starszyzna rodowa; 朝源 dábèi rzecz. S hist. panująca dynastia cesarska ; 3. rzecz. (klas. 号) J rozsz. plemię, klan nomadyczny

命 bō  / pɵ˧ / •  1. rzecz. (klas. 項) życie; 2. (klas. 項) los Derywaty: 命方 bōhēng rzecz. bohenizm

态 būn  / puːn˧ / •  rzecz. (klas. 項) stan, status

蛋 buò  / pɯ̯ɔː˥˩ / •  rzecz. (klas. 口 a. 樖) jajo

都 câng  / t͡sʰɑːŋ˧˦˧ / •  1. kwant. całość; 2. kwant. wszyscy

市 chán  / t͡ʃʰɑːn˦˥ / •  rzecz. (klas. 棟) miasto (jednostka osadnicza) Derywaty: 市合 chánjē rzecz. S Rada Miejska

三 chòi  / t͡ʃʰɵʏ̯˥˩ / •  licz. trzy

男 cú  / t͡sʰuː˦˥ / •  rzecz. (klas. 号) mężczyzna

窄 ciē  / t͡sʰi̯ɘ˧ / •  1. przym. wąski; 2. rzecz. (klas. 些) prześwit

砂 dà  / tɑː˥˩ / •  rzecz. (klas. 堆) piach

大 dá  / tɑː˦˥ / •  1. przym. duży, wielki; 2. rzecz. (klas. 些) wielkość, rozmiar

朝 dá  / tɑː˦˥ / •  1. przym. arch. wielki; 2. rzecz. (klas. 号) dynastia Derywaty: 朝源 dábèi rzecz. hist. panująca dynastia cesarska ; 3. honor. wyróżnik honoryfikatywny stosowany przed nazwą dynastii panującej lub uznanego rodu arystokratycznego

镜 dā  / tɑː˧ / •  rzecz. (klas. 块) szkło

江 dâ  / tɑː˧˦˧ / •  1. rzecz. (klas. 注) fala; 2. rzecz. dial. (klas. 注) woda

水 dát  / tɐt˦˥ / •  rzecz. (klas. 注) woda

呢 dē  / tɛː˧ / •  zaim. wsk. ten, ta, to Derywaty: 呢度 dēmò zaim. wsk. tu, tutaj (pozycja); 呢向 dējín tu, tutaj (kierunek)

城 dù  / tuː˥˩ / •  rzecz. (klas. 套) miasto (jednostka administracyjna Derywaty: 不城 dâdù rzecz. obszar administracyjny podlegający miastu, gmina, powiat, okręg

攻 fízhî  / fiː˦˥t͡ʃiː˧˦˧ / •  1. czas. atakować, napadać, najeżdżać; 2. rzecz. (klas. 帀) atak, napaść; 3. rzecz. (klas. 項) agresja

早 fù  / fuː˥˩ / •  part. czas. wyraża nieokreśloną przeszłość gdy fakt, że wydarzenie odbywa się w przeszłości jest istotny kontekstowo, ale doprecyzowanie czasu nie jest konieczne

六 fût  / fʊt˧˦˧ / •  licz. sześć

家 gān  / kɑːn˧ / •  rzecz. (klas. 棟) dom

人 gèn  / kɘn˥˩ / •  rzecz. (klas. 号 lub 头) człowiek

間諜 gênkò  / kən˧˦˧kʰɔː˥˩ / •  rzecz. (klas. 号) agent, szpieg

動物 gînmāp  / kiːn˧˦˧mɐp˧ / •  rzecz. (klas. 头) zwierzę

角 gōk  / kɔːk˧ / •  rzecz. (klas. 块) róg

心情 gònghû  / kɔːŋ˥˩huː˧˦˧ / •  rzecz. (klas. 項) humor, nastrój

邦聯 gōngnîng  / kɵŋ˧nɪŋ˧˦˧ / •  1. rzecz. (klas. 套) konfederacja, związek państw; 2. rzecz. (klas. 号) konfederacja, związek celowy grupy ludzi

气 hàn  / hɑːn˥˩ / •  rzecz. (klas. 注) wiatr

悸 hōshí  / hɵ˧ʃiː˦˥ / •  1. czas. bać się; 2. rzecz. (klas. 項) strach, lęk

只 hê  / hɘ˧˦˧ / •  part. albo, lub

皮 hê  / hɛː˧˦˧ / •  1. rzecz. (klas. 轮) skóra; 2. rzecz. (klas. 块) skóra (materiał)

機構 hèishâ  / həɪ̯˥˩ʃɑː˧˦˧ / •  rzecz. (klas. 套) urząd

方 hēng  / hɘŋ˧ / •  1. rzecz. (klas. 班) droga, trakt Derywaty: 命方 bōhēng rzecz. bohenizm ; 2. rzecz. (klas. 項) rozsz. Droga Derywaty: 方導 hēngxí Przewodnik, kapłan

他 hòk  / hɵk˥˩ / •  1. zaim. os. on (osoba płci męskiej); 2. zaim. os. nac. on (istota lub przedmiot spersonifikowany o nadanych cechach męskich) Derywaty: 他余 hòktá zaim. os. form. on; 他們 hòkzên zaim. os. oni; 他余們 hòktázên zaim. os. form. oni, ci Państwo, ci Panowie

羊毛 hókhè  / hɵk˦˥hɘ˥˩ / •  rzecz. (klas. 块) wełna

民 hòt  / hɵt˥˩ / •  rzecz. (klas. 号) lud, naród por. 民 qîn, inny odczyt tego samego znaku

多 hùn  / huːn˥˩ / •  kwant. dużo, wiele

合 jē  / t͡ɕɛː˧ / •  rzecz. (klas. 号) zgromadzenie, zebranie, rada Derywaty: 源合 bèijē rzecz. S Starszyzna rodowa; 市合 chánjē rzecz. S Rada Miejska

紫晶 jiāndé  / t͡ɕɑːn˧tɛː˦˥ / •  rzecz. (klas. 块) kwarc, ametyst

四 jiáng  / t͡ɕɑːŋ˦˥ / •  licz. c ztery

向 jín  / t͡ɕiːn˦˥ / •  zaim pyt. dokąd Derywaty: 呢向 dējín tu, tutaj (kierunek); 嗰向 qiēnjín tam (kierunek)

蚯蚓 jiûkò  / t͡ɕuː˧˦˧kʰɔː˥˩ / •  rzecz. (klas. 头) robak

語 jiùt  / t͡ɕuːt˥˩ / •  1. rzecz. (klas. 項) mowa, język; 2. rzecz. (klas. 号) grupa etniczna

德 kà  / kʰɑː˥˩ / •  rzecz. (klas. 項) cnota

骨 kāgá  / kʰɑː˧kɐ˦˥ / •  rzecz. (klas. 塊) kość

平 kān  / kʰɑːn˧ / •  1. przym. płaski; 2. rzecz. (klas. 面) płaszczyzna; 3. rzecz. (klas. 面) powierzchnia

法 kân  / kʰɑːn˧˦˧ / •  1. rzecz. (klas. 項) prawo Derywaty: 法律 kânbân rzecz. prawodawstwo, legislacja; 无法 pînkân anarchia, bezprawie ; 2. czas. regulować

森林 kànkā  / kʰɐn˥˩kʰɑː˧ / •  rzecz. (klas. 樖 a. 面) las

取缔 kàrē  / kʰɐ˥˩rɛː˧ / •  rzecz. (klas. 号) bandyta, przestępca, wyjęty spod prawa

薄 kēn  / kʰɛːn˧ / •  1. przym. cienki; 2. rzecz. (klas. 些) przejrzystość, widoczność

草 kéo  / kʰɘɵ̯ / •  rzecz. (klas. 樖) trawa

幾時 kùlûn  / kʰuː˥˩lʊn˧˦˧ / •  zaim. pyt. kiedy

魚 kút  / kʰʊt˦˥ / •  rzecz. (klas. 头) ryba

你 lâ  / lɑː˧˦˧ / •  zaim. os. ty; Derywaty: 你余 lâtá zaim. os. form. arch. ty; 你們 lâzên zaim. os. wy; 你余們 lâtázên zaim. os. form. arch. wy, Państwo

祢 lài  / lɐɪ̯˥˩ / •  zaim. os. form. ty Derywaty: 祢們 làizên zaim. os. form. wy, Państwo

七 lāng  / lɑːŋ˧ / •  licz. siedem

汝 làp  / lɐp˥˩ / •  zaim. os. depr. ty Derywaty: 汝們 làpzên zaim. os. depr. wy

特 líng  / liːŋ˦˥ / •  part. bardzo, mocno, silnie

約 lîyâng  / liː˧˦˧jɐŋ˧˦˧ / •  rzecz. (klas. 項) porozumienie, zgoda, ugoda

根 lòng  / lɵŋ˥˩ / •  rzecz. (klas. 樖) korzeń

少 luō  / lɯ̯ɔː˧ / •  kwant. kilka, trochę, parę

細 mâ  / mɑː˧˦˧ / •  1. przym. mały; 2. rzecz. (klas. 些) wzrost, wysokość

已经 mādà  / mɑː˧dɑː˥˩ / •  przysł. teraz, już

疯 mén  / mɛːn˦˥ / •  przym. szalony

但 mēn  / mɛːn˧ / •  part. jednak, choć, mimo że

疯态 ménbūn  / mɛːn˧puːn˧ / •  rzecz. (klas. 項) szaleństwo

火 mīn  / miːn˧ / •  1. rzecz. (klas. 注) płomień; 2. rzecz. (klas. 注 lub 項) ogień

度 mò  / mɔː˥˩ / •  zaim. pyt. gdzie Derywaty: 呢度 dēmò zaim. wsk. tu, tutaj (pozycja); 嗰度 qiēnmò zaim. wsk. tam (pozycja)

它 mù  / muː˥˩ / •  zaim. os. ono, to (forma nieożywiona) Derywaty: 它們 mùzên zaim. os. oni, one, te rzeczy

種子 muēnìn  / mɯ̯ɛː˧niːn˥˩ / •  1. rzecz. (klas. 樖) nasiono; 2. rzecz. (klas. 堆) ziarno

唔 nh / ing  / (iː)ŋ(˦˥) / •  part. zd. nie

盟 nîng  / nɪŋ˧˦˧ / •  rzecz. złoż konfederacja Derywaty: 盟議院 Nîngyôubèn rzecz. S Rada Konfederacji

厚 nām  / nɑːm˧ / •  1. przym. gruby; 2. rzecz. (klas. 些) grubość

女 naô  / nɑːo̯˧˦˧ / •  rzecz. (klas. 号) kobieta

蛇 nârā  / nɐ˧˦˧rɑː˧ / •  rzecz. (klas. 头) wąż

葉 nêk  / nɘk˧˦˧ / •  rzecz. (klas. 樖) liść

肥 pêi  / pɘɪ̯˧˦˧ / •  1. rzecz. (klas. 注) tłuszcz; 2. przym. tłusty

众 òi  / ɵʏ̯˥˩ / •  kwant. nieokreślona liczba lub ilość większa niż 1

无 pîn  / pʰiːn / •  poim. bez

細路 pùnkān  / pʰʊn˥˩kʰɑːn˧ / •  rzecz. (klas. 号) dziecko Derywaty: 月路 huàkān rzecz. dziewczynka; 日路 kùnkān rzecz. chłopczyk

枝 qiá  / t͡ɕʰɑː˦˥ / •  rzecz. (klas. 塊) kij, patyk

嗰 qiēn  / t͡ɕʰɘn˧ / •  zaim. wsk. tamten, tamta, tamto Derywaty: 嗰度 qiēnmò zaim. wsk. tam (pozycja); 嗰向 qiēnjín tam (kierunek)

明 qîn  / t͡ɕʰiːn˧˦˧ / •  1. rzecz. (klas. 号) Qin (lud) Derywaty: 明議院 Qînyôubèn rzecz. S Rada Ludowa ; 2. rzecz. (klas. 項) Qin (cywilizacja); 3. rzecz. (klas. 块) U Cesarstwo Qin (niezależnie od panującej dynastii)

民 qîn  / t͡ɕʰiːn˧˦˧ / •  1. rzecz. (klas. 項) qin (język); 2. przym. qiński, qin por. 民 hòt, inny odczyt tego samego znaku

占有 qiūyù  / t͡ɕʰʊ˧jʊ˥˩ / •  czas. mieć, posiadać coś

军队 rāmgún  / rɐm˧kʊn˦˥ / •  rzecz. (klas. 套) armia, wojsko lądowe

其他 raòfū  / rɐɵ˥˩fuː˧ / •  zaim. przym. inny, drugi

樹 rén  / rɛːn˦˥ / •  rzecz. (klas. 樖) drzewo

樹皮 rénhê  / rɛːn˦˥hɛː˧˦˧ / •  rzecz. (klas. 块) kora

機構 sábán  / sɑː˦˥pɐn˦˥ / •  rzecz. (klas. 套) instytucja, agencja

二 sâm  / sɑːm˧˦˧ / •  licz. dwa

生果 sàmchò  / sɐm˥˩t͡ʃʰɔː˥˩ / •  rzecz. (klas. 樖) owoc

马 sēi  / sɘɪ̯˧ / •  rzecz. (klas. 头) koń

世 shì  / ʃiː˥˩ / •  rzecz. (klas. 些) era, epoka

我 shī  / ʃiː˧ / •  zaim. os. ja; Derywaty: 我余 shītá zaim. os. form. ja; 我們 shīzên zaim. os. my; 我余們 shítázên zaim. os. form. my; 我正 shīyùk rzecz. rel. Słuszne Ja

長 sīn  / siːn˧ / •  1. przym. długi; 2. rzecz. (klas. 些) długość, odległość

王 shōu  / ʃɵʊ̯˧ / •  rzecz. (klas. 号) król, monarcha, władca Derywaty: 王議院 Shōuyôubèn rzecz. S Rada Królewska

調節 shūndài  / ʃʊn˧tɐɪ̯˥˩ / •  1. przym. normalny, zwykły; 2. przym. podstawowy, standardowy

土 suè  / sɯ̯ɘ˥˩ / •  1. rzecz. (klas. 面) ziemia, powierzchnia ziemi, grunt; 2. rzecz. (klas. 堆) gleba, ziemia

雀 sòng  / sɵŋ˥˩ / •  rzecz. (klas. 头) ptak

繩 sûng  / sʊŋ˧˦˧ / •  rzecz. (klas. 塊) lina

契 tâidûn  / tʰɐɪ̯˧˦˧tuːn˧˦˧ / •  rzecz. (klas. 包) umowa, układ

啲 tāk  / tʰɐk˧ / •  kwant. trochę, dosyć, wystarczająco

图片 tùgān  / tʰuː˥˩kɐn˧ / •  rzecz. (klas. 包) rysunek, obrazek

该 … 的 tuó ... lâo  / tʰɯ̯ɵ˦˥ ... lɑːo̯˥˩ / •  1. part. wprowadza zdanie względne; 2. part. wprowadza zdanie zagnieżdżone

媽 ùm  / uːm˥˩ / •  rzecz. (klas. 号) matka

重 ùng  / uːŋ˥˩ / •  1. przym. ciężki; 2. rzecz. (klas. 些) masa, waga

爸 ùt  / uːt˥˩ / •  rzecz. (klas. 号) ojciec

五 wàp  / wɑːp˥˩ / •  licz. pięć

短 wóng  / wɵŋ˦˥ / •  1. przym. krótki; 2. rzecz. (klas. 些) obwód

出 wù  / wʊ˥˩ / •  1. poim. poza, na zewnątrz; 2. poim. oprócz, z wyłączeniem

導 xí  / ɕiː˦˥ / •  1. czas. prowadzić, wieść, przewodzić; 2. rzecz. (klas. 号) przewodnik, lider Derywaty: 方導 hēngxí Przewodnik, kapłan

一 xiā  / ɕɑː˧ / •  licz. jeden

冇 xiê  / ɕɛː˧˦˧ / •  part. neg. nie

花 yāng  / jɑːŋ˧ / •  1. rzecz. (klas. 樖) kwiat; 2. rzecz. (klas. 号) przen. dziecko, zwłaszcza dziewczynka

老婆 yéncî  / jɛːn˦˥t͡sʰiː˧˦˧ / •  rzecz. (klas. 号) żona

老公 yénjiût  / jɛːn˦˥t͡ɕʊt˧˦˧ / •  rzecz. (klas. 号) mąż

她 yî  / jiː˧˦˧ / •  1. zaim. os. ona (osoba płci żeńskiej); 2. zaim. os. nac. ona (istota lub przedmiot spersonifikowany o nadanych cechach żeńskich); Derywaty: 她余 yîtá zaim. os. form. ona; 她們 yîzên zaim. os. one; 她余們 yîtázên zaim. os. form. one, ci Państwo, te Panie

八 yiē  / ji̯ɘ˧ / •  licz. osiem

議院 yôubèn  / jɵʊ̯˧˦˧pɛːn˥˩ / •  rzecz. (klas. 套) rada, gremium

血 yuè  / jɯ̯ɘ˥˩ / •  rzecz. (klas. 注) krew

社 yûn  / juːn˧˦˧ / •  rzecz. (klas. 号 lub 套) wspólnota, gmina

羊 yūng  / jʊŋ˧ / •  rzecz. (klas. 头) owca

壁 záng  / t͡sɑːŋ˦˥ / •  rzecz. (klas. 棟) ściana, mur Derywaty: 出壁 Wùzáng rzecz. S U Wuzang, obszar podległy konfederacji niebędący częścią miasta

睹 záo  / t͡sɐɵ̯ / •  1. czas. widzieć, posiadać wzrok; 2. czas. widzieć, dostrzegać; 3. widzieć, patrzeć na coś

蝨 zát  / t͡sɐt˦˥ / •  1. rzecz. (klas. 头) wesz; 2. rzecz. (klas. 号) pot. obr. szubrawiec, psubrat, łajdak

向 zhî  / t͡ʃiː˧˦˧ / •  poim. do, w kierunku, na, ku

肉 zhón  / t͡ʃɵn / •  1. rzecz. (klas. 轮) mięsień; 2. rzecz. (klas. 口) mięso

去 zì  / t͡siː˥˩ / •  czas. iść

點樣 zíxì  / t͡siː˦˥ɕiː˥˩ / •  zaim. pyt. jak

闊 zuê  / t͡sɯ̯ɛː / •  1. przym. szeroki; 2. rzecz. (klas. 些) szerokość

交往 zù'ón  / t͡sʊ˥˩ʔɔːn˦˥ / •  rzecz. (klas. 項) Komunia, harmonizacja religijna

牠 'ér  / ʔɛːr˦˥ / •  zaim. os. ono, to (istota żywa inna niż człowiek: zwierzę, roślina itp.)

Aneks: klasyfikatory

块 āo  •  kraj, państwo

棟 cù  •  budynek, konstrukcja, jednostka osadnicza

注 fūn  •  ciecz, gaz, żywioł

班 jiû  •  droga, trasa, szlak, środek transporu lądowego

号 hòt  •  człowiek, osoba, grupa ludzi

包 kái  •  coś papierowego, dokument, książka

帀 kō  •  wydarzenie, zjawisko, raz

瓶 lèk  •  butelka, karafka, beczka

些 maô  •  wielkość, miara, jednostka miary

块 nāng  •  surowiec, materiał, coś, z czego można coś stworzyć

樖 púi  •  roślina

堆 qī  •  sypka substancja

轮 qiè  •  część ciała

头 qīn  •  stworzenie, zwierzę

項 rùn  •  coś abstrakcyjnego

雙 sàm  •  rzecz występująca w parach

套 sìp  •  organizacja, zbiorowość, grupa

塊 tí  •  przedmiot, rzecz

口 tô  •  żywność

面 zām  •  powierzchnia, obszar, płaszczyzna, teren