Użytkownik:Emil/Brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
m
m (UWAGA! Zastąpienie treści hasła bardzo krótkim tekstem: „=Język Gowojski= '''Język gowojski''' (gow. ''rōr gowoso iknūr'' lub ''rōr gowoso vōrghos'') to jeden z języki naumowski...”)
Znacznik: Zastąpiono
(Nie pokazano 19 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
−
'''To są moje wypiski'''
+
=Język Gowojski=
−
*Język protogamajski
+
'''Język gowojski''' (gow. ''rōr gowoso iknūr'' lub ''rōr gowoso vōrghos'') to jeden z [[języki naumowskie|dwuch języków naumowskich]].
−
**'''Język (pra)zongepajski'''
 
−
***'''Język zongepajski klasyczny''' (religijny)
 
−
****''Język zongepajski nowoklasyczny''
 
−
***Język zongepajski ludowy
 
−
****Grupa wschodnia
 
−
*****Język nowozongepajski
 
−
*****Język oljuch
 
−
*****Język ?
 
−
****Grupa północna
 
−
*****Język zongepajski północny
 
−
*****Język ?
 
−
****Grupa zachodnia
 
−
*****Nowozachodnia/przesuwkowa
 
−
******Język ?
 
−
******Język ?
 
−
*****Starozachodnia
 
−
******Język ?
 
−
******Język ?
 
  
−
*Grupa wschodnia – bardzo zbliżona do zongepajskiego klasycznego, liczne archaizmy, redukcja samogłosek wygłosowych, monoftongizacja.
 
−
*Grupa północna – lenicja, fonetyka udźwięczniająca, redukcja samogłosek wygłosowych, ściągnięcia samogłosek, zanik deklinacji.
 
−
*Grupa zachodnia – fonetyka ubezdźwięczniająco-udźwięczniająca, redukcja samogłosek wygłosowych, ściągnięcia samogłosek, monoftongizacja, wykształcenie rodzaju gramatycznego.
 
−
**Nowozachodnia – bardzo różna od prajęzyka, nowozongepajska przesuwka spółgłoskowa, powszechna elizja.
 
  
 +
==Wypocinki==
 +
Długa samogłoska ''ā'' w gowojskim jest rzadka (pierwotne nowe ''ā'' dało ''ō''), występuje w słowach rodzimych tylko przed wargowymi oraz ''r''. Pojawia się jeszcze w zapożyczeniach.
  
−
Język X posiadał ogromną liczbę samogłosek, ilość tą rekompresował jednak brak dyftongów i brak iloczasu.
+
Inne długie samogłoski są częstsze, ale wydaje się, że ''ē ō'' są bardziej powszechne niż ''aī ī ǖ ū''
−
{| class=wikitable
 
−
! rowspan=1|
 
−
! colspan=1|Przednie
 
−
! colspan=1|Środkowe
 
−
! colspan=1|Tylne
 
−
|-
 
−
|-align=center class=small
 
−
|-align=center
 
−
!Przymknięte
 
−
|{{IPA|i, y}} (i, ü)||{{IPA|ɨ, ʉ}} (î, û)||{{IPA|ɯ, u}} (ï, u)
 
−
|-align=center
 
−
!Średnie
 
−
|{{IPA|e̞, ø̞}} (e, ö)||{{IPA|ə}} (ă)||{{IPA|ɤ̞, o̞}} (ë, o)
 
−
|-align=center
 
−
!Otwarte
 
−
|{{IPA|a}} (a)||{{IPA|ä}} (å)||{{IPA|ɑ, ɒ}} (â, ay)
 
−
|-align=center
 
−
|}
 
−
Należy zaznaczyć, że {{IPA|[ä]}} jest traktowany jako zaokrąglony odpowiednik głoski {{IPA|[a]}}. Widać to w harmonii.
 
−
 
 
−
 
 
−
System spółgłoskowy również był rozbudowany. Głoski dzieliły się na zwykłe, labializowane i przydechowe. Nie było spółgłosek dźwięcznych, bocznych i półsamogłosek (chociaż {{IPA|[j]}} mogło się pojawić w zapożyczeniach).
 
−
{| class="wikitable" style=text-align:center
 
−
! colspan="2" |
 
−
!Wargowe
 
−
!Zębowe
 
−
!Dziąsłowe
 
−
!Z retrofleksją
 
−
!Podniebienne
 
−
!Welarne
 
−
!Języczkowe
 
−
!Gardłowe
 
−
|- align="center"
 
−
! colspan="2" | Nosowe
 
−
|{{IPA|m}} (m)
 
−
|{{IPA|n}} (n)
 
−
|
 
−
|{{IPA|ɳ}} (ṅ)
 
−
|{{IPA|ɲ}} (ň)
 
−
|{{IPA|ŋ}} (n̦)
 
−
|
 
−
|
 
−
|- align="center"
 
−
! rowspan="3" |Zwarte
 
−
!<small>bezdźwięczne</small>
 
−
|{{IPA|p}} (p)
 
−
|{{IPA|t}} (t)
 
−
|
 
−
|{{IPA|ʈ}} (ṫ)
 
−
|{{IPA|c}} (ť)
 
−
|{{IPA|k}} (k)
 
−
|{{IPA|q}} (q)
 
−
|
 
−
|-
 
−
!<small>przydechowe</small>
 
−
|{{IPA|pʰ}} (b)
 
−
|{{IPA|tʰ}} (d)
 
−
|
 
−
|{{IPA|ʈʰ}} (ḋ)
 
−
|{{IPA|cʰ}} (ď)
 
−
|{{IPA|kʰ}} (g)
 
−
|{{IPA|qʰ}} (г)
 
−
|
 
−
|-
 
−
!<small>labializowane</small>
 
−
|{{IPA|pʷ}} (py)
 
−
|{{IPA|tʷ}} (ty)
 
−
|
 
−
|{{IPA|ʈʷ}} (ṫy)
 
−
|{{IPA|cʷ}} (ťy)
 
−
|{{IPA|kʷ}} (ky)
 
−
|{{IPA|qʷ}} (qy)
 
−
|
 
−
|- align="center"
 
−
! rowspan="3" | Afrykaty
 
−
!<small>bezdźwięczne</small>
 
−
|{{IPA|pf}} (w)
 
−
|{{IPA|ts}} (z)
 
−
|{{IPA|tʃ}} (ž)
 
−
|{{IPA|tʂ}} (ż)
 
−
|
 
−
|{{IPA|kx}} (x)
 
−
|
 
−
|
 
−
|-
 
−
!<small>przydechowe</small>
 
−
|{{IPA|pfʰ}} (v)
 
−
|{{IPA|tsʰ}} (c)
 
−
|{{IPA|tʃʰ}} (č)
 
−
|{{IPA|tʂʰ}} (ċ)
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|-
 
−
!<small>labializowane</small>
 
−
|{{IPA|pfʷ}} (wy)
 
−
|{{IPA|tsʷ}} (zy)
 
−
|{{IPA|tʃʷ}} (žy)
 
−
|{{IPA|tʂʷ}} (ży)
 
−
|
 
−
|{{IPA|kxʷ}} (xy)
 
−
|
 
−
|
 
−
|-
 
−
|- align="center"
 
−
! colspan="2" | Szczelinowe
 
−
|{{IPA|f}} (f)
 
−
|{{IPA|s}} (s)
 
−
|{{IPA|ʃ}} (š)
 
−
|{{IPA|ʂ}} (ṡ)
 
−
|{{IPA|ç}} (j)
 
−
|{{IPA|x}} (ch)
 
−
|{{IPA|χ}} (kh)
 
−
|{{IPA|h}} (h)
 
−
|- align="center"
 
−
! colspan="2" | Płynne
 
−
|
 
−
|{{IPA|r}} (r)
 
−
|
 
−
|
 
−
|{{IPA|j}} (y, ÿ) <ref>tylko w zapożyczeniach</ref>
 
−
|
 
−
|{{IPA|ʀ}} (rh)
 
−
|
 
−
|}
 
−
Nie wszystkie spółgłoski pojawiają się równie często.
 
−
 
 
−
W nawiasach jest podana transkrypcja, która jest dalej używana.
 
−
 
 
−
W języku występuje lenicja spółgłosek zwartych i drżących pomiędzy dwiema samogłoskami (prócz ă). Spółgłoski '''r, rh''' po lenicji ulegają ubezdźwięcznieniu (są wymawiane jako {{IPA|[r̥]}} i {{IPA|[ʀ̥]}}). Spółgłoski zwarte ulegają lenicji według tego schematu:
 
−
*p > w
 
−
*b > v
 
−
*py > wy
 
−
*t > z
 
−
*d > c
 
−
*ty > zy
 
−
*ṫ > ż
 
−
*ḋ > ċ
 
−
*ṫy > ży
 
−
*ť > ž
 
−
*ď > č
 
−
*ťy > žy
 
−
*k > x
 
−
*g > x
 
−
*ky > xy
 
−
*q > kh
 
−
*г > kh
 
−
*qy > xy
 
−
Lenicja występuje w przymiotnikach (w mowie jest to jedyna cecha odróżniająca od przysłówków, w zapisie dodatkowo przed przymiotnikami piszemy ''l'''), rzeczownikach rodzaju żeńskiego i liczebnikach porządkowych. Nie jest oddawana na piśmie, ale można ją przewidzieć wyżej podanym l' (przymiotniki), przedimkami (rzeczowniki) i sufiksem (liczebniki).
 
−
 
−
Język X posiadał stałe afiksy:
 
−
*''-îch'', ''-ûch'' – rzeczownik
 
−
*''-žy'' – l. mnoga
 
−
*''-rh'', ''-rhă'' – przymiotnik, przysłówek
 
−
*''-aj'', ''-åj'', ''-âj'', ''-ayj'' – bezokolicznik
 
−
 
 
−
 
 
−
*''l'kyowayrhă dăťësîch'' {{IPA|/kʷop͡fɒʀə tʰəcɤ̞'sɨx/}} – dzień dobry (przeszło w ''Kopfardăǩăsich'' i dalej bez zmiany znaczenia)
 
−
*''l'kyowayrhă hüzkûch'' {{IPA|/kʷop͡fɒʀə hyt͡s'kʉx/}} – dobranoc (przeszło w ''Kopfarjizkuch'' i dalej bez zmiany znaczenia)
 
−
*''asn̦'' {{IPA|/'asŋ/}}– prawie (przeszło w ''an'' i dalej, o znaczeniu "tak jakby")
 
−
*''l'ḋăťësrh''{{IPA|/ʈʰə't͡ʃɤ̞sʀ/}}  – dzienny (przeszło w ''deǩăszadj'' i dalej, o znaczeniu "przeciętny")
 
−
*''гkhåjcönûch'' {{IPA|/qʰχäçt͡sʰø̞'nʉx/}} – szczyt góry (conûch – góra) (przeszło w ''khaizonuch'' i dalej bez zmiany znaczenia)
 
−
 
 
−
Harmonia jest przeprowadzana pod dwoma względami: pod względem centralności i zaokrąglenia:
 
−
Zaokrąglenie
 
−
*i - ü
 
−
*î - û
 
−
*ï - u
 
−
*e - ö
 
−
*ë - o
 
−
*a - å
 
−
*â - ay
 
−
 
 
−
Centralność
 
−
*i - ï
 
−
*ü - u
 
−
*e - ë
 
−
*ö - o
 
−
*a - â
 
−
*å - ay
 
−
Samogłoska ă nie podlega harmonii, î, û podlegają harmonii tylko pod względem zaokrąglenia.
 
−
 
 
−
System spółgłoskowy również był rozbudowany. Głoski dzieliły się na zwykłe, labializowane i przydechowe. Nie było spółgłosek dźwięcznych, bocznych i półsamogłosek (chociaż {{IPA|[j]}} mogło się pojawić w zapożyczeniach).
 
−
{| class="wikitable" style=text-align:center
 
−
! colspan="2" |
 
−
!Wargowe
 
−
!Zębowe
 
−
!Dziąsłowe
 
−
!Z retrofleksją
 
−
!Podniebienne
 
−
!Welarne
 
−
!Języczkowe
 
−
!Gardłowe
 
−
|- align="center"
 
−
! colspan="2" | Nosowe
 
−
|{{IPA|m}} (m)
 
−
|{{IPA|n}} (n)
 
−
|
 
−
|{{IPA|ɳ}} (ṅ)
 
−
|{{IPA|ɲ}} (ň)
 
−
|{{IPA|ŋ}} (n̦)
 
−
|
 
−
|
 
−
|- align="center"
 
−
! rowspan="3" |Zwarte
 
−
!<small>bezdźwięczne</small>
 
−
|{{IPA|p}} (b)
 
−
|{{IPA|t}} (d)
 
−
|
 
−
|{{IPA|ʈ}} (ḋ)
 
−
|{{IPA|c}} (ď)
 
−
|{{IPA|k}} (g)
 
−
|{{IPA|q}} (г)
 
−
|
 
−
|-
 
−
!<small>przydechowe</small>
 
−
|{{IPA|pʰ}} (p)
 
−
|{{IPA|tʰ}} (t)
 
−
|
 
−
|{{IPA|ʈʰ}} (ṫ)
 
−
|{{IPA|cʰ}} (ť)
 
−
|{{IPA|kʰ}} (k)
 
−
|{{IPA|qʰ}} (q)
 
−
|
 
−
|-
 
−
!<small>labializowane</small>
 
−
|{{IPA|pʷ}} (py)
 
−
|{{IPA|tʷ}} (ty)
 
−
|
 
−
|{{IPA|ʈʷ}} (ṫy)
 
−
|{{IPA|cʷ}} (ťy)
 
−
|{{IPA|kʷ}} (ky)
 
−
|{{IPA|qʷ}} (qy)
 
−
|
 
−
|- align="center"
 
−
! rowspan="3" | Afrykaty
 
−
!<small>bezdźwięczne</small>
 
−
|{{IPA|pf}} (w)
 
−
|{{IPA|ts}} (z)
 
−
|{{IPA|tʃ}} (ž)
 
−
|{{IPA|tʂ}} (ż)
 
−
|
 
−
|{{IPA|kx}} (x)
 
−
|
 
−
|
 
−
|-
 
−
!<small>przydechowe</small>
 
−
|{{IPA|pfʰ}} (v)
 
−
|{{IPA|tsʰ}} (c)
 
−
|{{IPA|tʃʰ}} (č)
 
−
|{{IPA|tʂʰ}} (ċ)
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|-
 
−
!<small>labializowane</small>
 
−
|{{IPA|pfʷ}} (wy)
 
−
|{{IPA|tsʷ}} (zy)
 
−
|{{IPA|tʃʷ}} (žy)
 
−
|{{IPA|tʂʷ}} (ży)
 
−
|
 
−
|{{IPA|kxʷ}} (xy)
 
−
|
 
−
|
 
−
|-
 
−
|- align="center"
 
−
! colspan="2" | Szczelinowe
 
−
|{{IPA|f}} (f)
 
−
|{{IPA|s}} (s)
 
−
|{{IPA|ʃ}} (š)
 
−
|{{IPA|ʂ}} (ṡ)
 
−
|{{IPA|ç}} (j)
 
−
|{{IPA|x}} (ch)
 
−
|{{IPA|χ}} (kh)
 
−
|{{IPA|h}} (h)
 
−
|- align="center"
 
−
! colspan="2" | Płynne
 
−
|
 
−
|{{IPA|r}} (r)
 
−
|
 
−
|
 
−
|{{IPA|j}} (y, ÿ) <ref>tylko w zapożyczeniach</ref>
 
−
|
 
−
|{{IPA|ʀ}} (rh)
 
−
|
 
−
|}
 
−
Nie wszystkie spółgłoski pojawiają się równie często.
 
−
 
 
−
W nawiasach jest podana transkrypcja, która jest dalej używana.
 
−
 
 
−
W języku występuje lenicja spółgłosek zwartych i drżących pomiędzy dwiema samogłoskami (prócz ă). Spółgłoski '''r, rh''' po lenicji ulegają ubezdźwięcznieniu (są wymawiane jako {{IPA|[r̥]}} i {{IPA|[ʀ̥]}}). Spółgłoski zwarte ulegają lenicji według tego schematu:
 
−
*b > w
 
−
*p > v
 
−
*py > wy
 
−
*d > z
 
−
*t > c
 
−
*ty > zy
 
−
*ḋ > ż
 
−
*ṫ > ċ
 
−
*ṫy > ży
 
−
*ď > ž
 
−
*ť > č
 
−
*ťy > žy
 
−
*g > x
 
−
*k > x
 
−
*ky > xy
 
−
*г> kh
 
−
*q > kh
 
−
*qy > xy
 
−
Lenicja występuje w przymiotnikach (w mowie jest to jedyna cecha odróżniająca od przysłówków, w zapisie dodatkowo przed przymiotnikami piszemy ''l'''), rzeczownikach rodzaju żeńskiego i liczebnikach porządkowych. Nie jest oddawana na piśmie, ale można ją przewidzieć wyżej podanym l' (przymiotniki), przedimkami (rzeczowniki) i sufiksem (liczebniki).
 
−
 
−
Język X posiadał stałe afiksy:
 
−
*''-îch'', ''-ûch'' – rzeczownik
 
−
*''-žy'' – l. mnoga
 
−
*''-rh'', ''-rhă'' – przymiotnik, przysłówek
 
−
*''-aj'', ''-åj'', ''-âj'', ''-ayj'' – bezokolicznik
 
−
 
 
−
 
 
−
*''l'kyowayrhă tăďësîch'' {{IPA|/kʷop͡fɒʀə tʰəcɤ̞'sɨx/}} – dzień dobry (przeszło w ''Kopfardăǩăsich'' i dalej bez zmiany znaczenia)
 
−
*''l'kyowayrhă hüzgûch'' {{IPA|/kʷop͡fɒʀə hyt͡s'kʉx/}} – dobranoc (przeszło w ''Kopfarjizkuch'' i dalej bez zmiany znaczenia)
 
−
*''asn̦'' {{IPA|/'asŋ/}}– prawie (przeszło w ''an'' i dalej, o znaczeniu "tak jakby")
 
−
*''l'ṫăďësrh''{{IPA|/ʈʰə't͡ʃɤ̞sʀ/}}  – dzienny (przeszło w ''deǩăszadj'' i dalej, o znaczeniu "przeciętny")
 
−
*''qkhåjcönûch'' {{IPA|/qʰχäçt͡sʰø̞'nʉx/}} – szczyt góry (conûch – góra) (przeszło w ''khaizonuch'' i dalej bez zmiany znaczenia)
 
−
 
 
−
Harmonia jest przeprowadzana pod dwoma względami: pod względem centralności i zaokrąglenia:
 
−
Zaokrąglenie
 
−
*i - ü
 
−
*î - û
 
−
*ï - u
 
−
*e - ö
 
−
*ë - o
 
−
*a - å
 
−
*â - ay
 
−
 
 
−
Centralność
 
−
*i - ï
 
−
*ü - u
 
−
*e - ë
 
−
*ö - o
 
−
*a - â
 
−
*å - ay
 
−
Samogłoska ă nie podlega harmonii, î, û podlegają harmonii tylko pod względem zaokrąglenia.
 
−
 
 
−
 
 
−
 
 
−
=== Język protohawwajski ===
 
−
Język zongepajcki wykazuje także podobieństwo do protohawwajskiego, ale z powodu pierwszej zongepajckiej przesuwki nie jest ono widoczne od razu.
 
−
*Zanik iloczasu (jednak w zongepajckim ludowym później powstał nowy iloczas, ale klasyczny utracił go permanentnie)
 
−
*Utrata form grzecznościowych dla 3 osoby
 

Wersja z 21:05, 10 wrz 2020

Język Gowojski

Język gowojski (gow. rōr gowoso iknūr lub rōr gowoso vōrghos) to jeden z dwuch języków naumowskich.


Wypocinki

Długa samogłoska ā w gowojskim jest rzadka (pierwotne nowe ā dało ō), występuje w słowach rodzimych tylko przed wargowymi oraz r. Pojawia się jeszcze w zapożyczeniach.

Inne długie samogłoski są częstsze, ale wydaje się, że ē ō są bardziej powszechne niż aī ī ǖ ū

Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Użytkownik:Emil/Brudnopis&oldid=36717”