Glatlìukō
| Rēllinēvl Tjevāngonj! ꒫꒣ꉉ꒐ꇺꁚꎟꋏ ꒣ꇜꇞꏯꍓ Czytasz artykuł z serii: Thewowie. |
Mowa: Języki thewańskie (Thewański archaiczny · Thewański klasyczny · Dialekt północnothewański · Dialekt południowothewański · Słownik · Tłumaczenia) Kultura: · Cywilizacja thewańska · Religia · Miasta (Wionyta · Famiron · Gajuno · Fagewrań) · Pieśń Bliźniaczych Bram Historia: Pierwsze miasta-państwa Dewii (Glatlìukō)· Państwo Tjewangono · Imperium Thewów (Llartlanlō I Wielki) · Siedemnaście Miast (Ljellēj Kālēj) |
ꈼꃱꅡ—ꏧꀨꅊ |
| Człowiek conworldu KYON. | |
|---|---|
| ꏚꀚ꒚ꅬꂱ꒐ꅓ ꀂ ꄚꋠꀘ Ēranī à Glatlìukō | |
 Artystyczne przedstawienie Glatlìukō z jego najbardziej rozpoznawalnymi atrybutami: długimi złotymi włosami, charakterystycznym hełmem z miasta Lyrrēmū, włócznią i toporem, oraz z płaszczem wykonanym z sierści Dlavūnē. | |
| Imię i nazwisko, tytuł | |
| Ēranī à Glatlìukō, Bohater, Prawodawca, Jednoczyciel tj. ꒣ꇺꋻꎈꋡꍑ꒐ꉈ ꒔ ꒣ꇜꏲ꒐ꄂꄀꅫꁘ ꒔ ꒣ꄂꐕ꒐ꄂꀂ ꒔ ꏚꀚ꒚ꅬꂱ꒐ꅓ ꀂ ꄚꋠꀘ | |
| Narodowość | |
 Wionytaㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤ Thew
| |
| Lata życia | |
| Kilkadziesiąt lat, około roku 6050 EK | |
| Narodziny: | Śmierć: |
| Ēranī (Wionyta) Miasta-państwa Atramu |
Fagewrań Państwo Tjewangono |
| Znany jako | |
| Zdobywca i jednoczyciel Atramu, ojciec Thewów i klasycznej cywilizacji thewańskiej. | |
Glatlìukō (tj. ꏚꀚ꒚ꅬꂱ꒐ꅓ [glaˈθʲukɔː]), właściwie Ēranī à Glatlìukō (tj. ꏚꀚ꒚ꅬꂱ꒐ꅓ ꀂ ꄚꋠꀘ [ˈxeːraɲiː xʌ glaˈθʲukɔː], "Glatlìukō z klanu Ērânī"), bardzo często zwany po prostu Bohaterem (tj. ꒣ꄂꐕ꒐ꄂꀂ Àrtūr [xʌrˈtuːr]) — półlegendarny półhistoryczny założyciel i pierwszy władca Państwa Tjewangono, znany ze swego podboju miast-państw Atramu i zjednoczenia ich wszystkich pod własnym sztandarem około roku 6050 EK. Uważany jest czasami za twórcę pierwszego w historii kontynentu dewijskiego imperium, chociaż stworzony przez niego organizm polityczny nie spełniał klasycznej definicji tworów imperialnych[1], znanych z pozostałych części Kyonu. Postać Glatlìukō uznaje się także za twórcę klasycznej cywilizacji thewańskiej, a nawet za ojca Thewów jako zwartego i spójnego etnosu[2].
Innym ważnym czynem przypisywanym Glatlìukō jest założenie na thewańskich terytoriach wielu nowych fortów, kanałów, osad i innych wielkich projektów budowalnych[3], przede wszystkim zaś miasta Fagewrań (tj. Tlàgęvranj [θʌˈgɛː.vraŋɣ]), które pełniło funkcję nieformalnej ceremonialnej stolicy Państwa Tjewangono. Jest to jedno z najważniejszych miast w całej historii Dewii. Glatlìukō stał się również protoplastą nowego klanu, a właściwie rodu arystokratycznego, który rządził miastem przez cały okres istnienia Państwa Tjewangono oraz okresowo w czasach imperialnych.
Glatlìukō przypisuje się dogłębną reformację całego atramskiego społeczeństwa w oparciu o wzorce znane z Ōllagî (ze "Wschodu", części Atramu zamieszkaną przez ludność thewańskojęzyczną) oraz o jego własną rewolucyjną wizję. Ujednolicono system miar i wag, utworzono wspólny dla całego regionu kanon reguł i zasad, dokonano ogólnego przekucia dziesiątek odrębnych i diametralnie różnych od siebie miast-państw w jedną cywilizację spojoną poczuciem wspólnoty. Z tego powodu Glatlìukō powszechnie znany jest również pod przydomkami takimi jak Prawodawca (tj. ꒣ꇜꏲ꒐ꄂꄀꅫꁘ Ȳtlangārfuvl [ɨːθaˈŋga:rfuʋ]) oraz Jednoczyciel (tj. ꒣ꇺꋻꎈꋡꍑ꒐ꉈ Blàvȳtlylon [blʌvɨːθɪˈlɔn]).
Mimo, że wszystkie te dokonania są łączone bezpośrednio z postacią Glatlìukō, w rzeczywistości były najprawdopodobniej wynikiem znacznie dłuższego procesu historycznego, trwającego jeszcze kyońskie stulecia po zjednoczeniu atramskich miast-państw. Z biegiem lat czyny wielu różnych osób zostały przypisane jednemu człowiekowi, tworząc wokół niego otoczkę mitu i legendy, która jedynie gęstniała wraz z upływem czasu. Historyczna postać imieniem Glatlìukō stała się legendarnym thewańskim bohaterem kulturowym, Ojcem Thewów, na którego temat powstały niezliczone pieśni oraz opowiadania z heroicznych cykli. Do najważniejszych z nich należą:
- cykl podań o młodości Glatlìukō i zabiciu strasznego potwora Dlavūnē, którego skóry nie dało się przebić ludzką bronią.
- cykl podań o burzliwym romansie z królową Synnatē, władczynią położonej na wschód od Wionyty krainy Tavlōnatl.
- cykl podań o podboju Atramu i personalnej rywalizacji Glatlìukō z Sōganū, wojowniczym władcą Gajuno.
Początkowo podania o Glatlìukō i jego czynach były głównie domeną tradycji ustnej. Opowiadane były przy domowych ogniskach, na radach i zgromadzeniach społeczności, a także przez wędrownych bardów-poetów[4]. Dopiero w drugiej połowie istnienia Państwa Tjewangono podania te zaczęły być spisywane. Prawdziwy wysyp tekstów o Glatlìukō, głównie hagiografii[5] i kompilacji mitów na jego temat miał natomiast miejsce w czasach późniejszego Imperium Thewów.
Życie
Zgodnie z thewańską tradycją, Glatlìukō przyszedł na świat we wiosce Ēranī (tj. ꄚꋠꀘ [ˈxeːraɲiː]), będącej osadą satelicką położoną w pobliżu wschodnioatramskiego miasta-państwa Wionyta. Jego klan nosił tą samą nazwę co osada i był z nią tożsamy, rządząc nią pod wionyckim zwierzchnictwem. Nie ma pewności co do konkretnej daty jego narodzin. Różne źródła podają różne lata, wiele nie podaje natomiast żadnych, ograniczając się jedynie do chronologicznego usytuowania narodzin Glatlìukō "pod koniec Atramu". Podobną tajemnicą otoczona jest jego bezpośrednia rodzina. Nie znane są imiona jego rodziców. Różne podania o Glatlìukō opisują go jako jedynaka, najstarszego z licznego rodzeństwa, najmłodsze dziecko lub jedynego syna spośród wielu córek.
Pewne kontrowersje wzbudza samo imię Glatlìukō. Jak się bowiem wydaje, nie jest ono ani imieniem rdzennie thewańskim, ani lufgarskim, ani nawet lumuskim. Pomimo swojej popularności w okresie klasycznym, nie pojawia się w żadnych wcześniejszych tekstach atramskich. Nie jest łatwo rozbić go na mniejsze elementy składowe o oczywistym znaczeniu, a te dające się odszyfrować są wątpliwe. Palatalizacja występująca w środku imienia łamie w dodatku zasady thewańskiej gramatyki (w rodzimych słowach palatalizacja występuje jedynie na pierwszej sylabie tematu, w dowolnym miejscu występuje tylko w zapożyczeniach). Z tego powodu niektóre apokryficzne teksty z czasów Imperium Thewów łączą Glatlìukō lub jego przodków z krainami położonymi na wschód od Atramu, przede wszystkim z Yrnālnę̂k lub Tavlōnatl[6]. Imię musiałoby wywodzić się z któregoś z języków tamtych obszarów. Powiązanie z Tavlōnatl jest szczególnie interesujące, biorąc pod uwagę niezwykle popularne opowieści o romansie Glatlìukō z królową Synnatē, którą zawsze identyfikowana jest właśnie jako władczyni krainy Tavlōnatl.
<XXX>
Początki
Tjalēli
Przejęcie władzy
Podboje
Panowanie i śmierć
Legendy i dziedzictwo
Ciekawostki
Galeria
Przypisy
- ↑ Na temat tego w jakim stopniu Państwo Tjewangono uznać można w ogóle za "państwo", co dopiero za imperium, ciągną się od momentu zetknięcia się Dewii z resztą Kyonu i zapoznaniem się uczonych pochodzących z Pangei z historią Thewów. Kontrowersje wynikają przede wszystkim z ustroju Państwa Tjewangono i jego niezwykle zdecentralizowanego charakteru.
- ↑ Chociaż nazwa "Thew" występowała już wiele stuleci przed narodzinami Glatlìukō, w czasach atramskich była to raczej luźna kategoria lingwistyczno-geograficzna. Znacznie ważniejszym źródłem etnicznej tożsamości niż szersza kategoria "Thewów" było utożsamianie się z poszczególnymi klanami i miastami-państwami.
- ↑ Wiele późniejszych konstrukcji było mu celowo przypisywanych w próbie pozyskania w ten sposób statusu, prestiżu lub legitymizacji.
- ↑ Popularni przez cały okres klasyczny cywilizacji thewańskiej wędrowni bardowie byli najprawdopodobniej kontynuacją wcześniejszej atramskiej tradycji miasta-państwa 'Aj, znanego ze swojej ustnej poezji oraz jej twórców. Chodzili oni od wioski do wioski, prezentując swe utwory. Po zjednoczeniu Atramu tradycja ta rozprzestrzeniła się na cały region.
- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Hagiography.
- ↑ Yrnālnę̂k jest praktycznie bezspornie umieszczany na wschód od wielkiego jeziora Vrę̄nlu, wytyczającego północną granicę Atramu. Dokładne położenie krainy Tavlōnatl jest o wiele mniej pewne. Niektórzy badacze twierdzą, że pod tą nazwą kryją się ziemie na wschód od Atramu, na północ od jeziora Ilme i zatoki Nȳgā. Nie jest to jednak dominująca opinia, większość uczonych widzi Tavlōnatl raczej na południe od jeziora Ilme i zatoki Nȳgā.
Kamon (Scht.) · Badorma i synowie: Magan, Hetyn, Hurn (Tarfi) (Scht.) · Glatlìukō (Tj.) · Tabori Qabōr, Nazar Ha Vardim i Metar Hat Tabran (Scht.) · 
Hari Koe (Tng.) · 
Tarolaugr II (Trg.) · Kazim Ya-Szalef (Scht.) · 
Nytú Ewan (Tng.) · 
Wōretwe Efwōnllo (Wer.)