Język olseski
Język olseski Hafănz Ołéṕs | |
---|---|
Sposoby zapisu: | olseski |
Typologia: | aglutynacyjno-analityczny SOV |
Faktycznie | |
Utworzenie: | Pluur w 2015 (pierwszy zamysł) |
Najnowsza wersja: | 3.1 |
Kody | |
Conlanger–1 | ol., ols. |
W Kyon | |
Używany w : | Olsenia Surd Rubania Szyszenia |
Klasyfikacja: | Języki oldyjskie |
Przykład | |
{{{tekst jaki}}} {{{tekst u}}} | |
Transliteracja {{{transliteracja}}}
| |
Lista conlangów |
Język olseski (ols. Hafănz Ołéṕs, dosł. mowa olseska) - sztuczny język utworzony na potrzeby Kyonu. Język jest aglutynacyjno-analityczny. Jako ojczysty używany przez Olsów żyjących na terenie Monarchii Olseskiej. Poza Olsami język ten jest lingua franca Wschodu Kyonu, wykorzystywany w handlu, polityce i kulturze. Jest językiem urzędowym Olsenii, Surdu, Rubanii oraz Szyszenii.
Fonetyka
Samogłoski
Język olseski posiada 6 samogłosek. Nie występuje iloczas, za to rozbudowany jest system akcenturacji.
Przednie | Środkowe | Tylne | |
---|---|---|---|
Przymknięte | i | ɯ u | |
Średnie | e̞ | o̞ | |
Otwarte | a |
Dźwięk [ɯ] może być też wymawiany jako [ɤ].
Dyftong
W języku olseskim występuje jeden dyftong naturalny. Jest nim [ãɯ̯̃], który zapisywany jest znakiem ą. Poza tym w języku występują połączenia między dowolną samogłoską, a półsamogłoską (tj.: [w], [j] oraz [ɰl]).
Akcenturacja
Akcent w języku olseskim jest toniczny, z tym, że oprócz tonu występuje także nacisk na ową sylabę. Akcent ma cechę dystynktywną (at'á [ʔat'á] - owca, at'a ['ʔat'a] - nim, prepozycjonał zaimka on). W języku olseskim istnieją trzy rodzaje sylab: neutralna, wyższa (akutowa) oraz niższa (brewisowa).
Akcent neutralny
Akcent neutralny pada na drugą od końca sylabę (akcent dynamiczny, paroksytoniczny). Jest to akcent domyślny, często stosowany w zapożyczeniach i sporej grupie wyrazów olseskich. Akcentu neutralnego nie zapisuje się w łacince, zaś w IPA-ie przez apostrof przed sylabą akcentowaną.
Akcent akutowy
Akcent akutowy (wyższy) wymawiany jest z zauważalnie wyższym tonem. W IPA-ie jak zaznaczany akutem na samogłoską akcentowaną [á]. Zapis w łacince także stosuje akut.
Akcent brewisowy
Akcent brewisowy (niższy) wymawiany jest jako dyftong dwu tych samych samogłosek, ze spadającym tonem. Akcent ten podobny jest do cyrkumfleksu [1] w antycznej grece (przykład z γῆ). W IPA-ie zaznaczany: ă [á͜à]. Dla dyftongu ą̆ następująco [ã́͜ã̀ɯ̯̃]. W łacince zapisuje się go brewisem nad samogłoską.
Harmonia akcentowa
W języku olseskim występuje harmonia akcentowa. Pierwszą zasadną harmonii jest to, że sylaba wygłosowa kończy się przeciwnym akcentem do sylaby nagłosowej (przeciwnymi względem siebie akcentami są akcenty: akutowy i brewisowy). Dawniej prawo te było sztywne, a obecnie ma zastosowanie do kilku form gramatycznych. Rozłożenie akcentu wpływa na dobór końcówek (trzy rodzaje końcówek) m. in. czasowników. Zasady stosowania końcówek są w dialektach częściowo są wymieszane, a niektóre wyrazy mogą posiadać dwie, a nawet trzy formy poprawne.
Spółgłoski
Upodobnienia spółgłoskowe
Lenicja
Zapis
Pismo olseskie
Łacinka
Odmiany
Gramatyka
Czasownik
Bezokolicznik
Czas
Czas nieprzeszły
Czas przeszły czynny
Czas przeszły bierny
Przyrostki osobowe
Przeczenie
Tryby
Tryb oznajmujący
Tryb rozkazujący
Tryb przypuszczający
Tryb proszący
Tryb nieświadka
Tryb wieloktrotny
Tryb nawykowy
Tryb ciągły
Tryb dokonany
Imiesłów
Rzeczownik
Odmiana przez liczby
Deklinacja
Mianownik
Biernik
Prepozycjonał
Przymiotnik
Stopniowanie
Zaimek
Zaimek osobowy
Odmiana przez liczby
Deklinacja
Zaimek dzierżawczy
Odmiana przez liczby
Deklinacja
Liczebnik
Liczebnik porządkowy
Stopniowanie
Przyimek
Partykuła
Wykrzyknik
Spójnik
Składnia
Zdania pojedyncze
Zdania złożone
Konstrukcje
Konstrukcja kazać, nakazywać
Przykładowe teksty
Tytuł olseski |
Tytuł polski |
Tekst olseski |
Tekst polski |
---|---|---|---|
Aťá ny rérą | Owca i konie | Aťá huan símyla, in oxpŏs huŏfjŏgék, xe rére sagis: san síḱ rér ogax sokyk fásăs, san foḱ atăx prugs iťék, ny san kuoḱ ejkux atis hárg. Xe aťá á rérez pănzék: „Ruf ígsax ąvă, iną sagą, litl ejk rére hók.” Xe rérą prendék: „Aťá két, ruf ígsa fuvă infu san sagą ina tis ejk-ejk setoxpŏx kază, yk klánux fund aťa. Ny aťá oxpŏx huŏfjŏgí.” Inyḱ xe aťá hítox kétăs xe oxpŏ fál tătez fólăs. | Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie; jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę. |
Linki zewnętrzne
Język olseski (wersja 3.0) opisana na forum: [2]