Języki oldyjskie

Języki oldyjskie - Największa rodzina językowa we wschodnim Kyonie. Wszystkie języki oldyjskie pochodzą z języka praoldyjskiego, który prawdopodobnie swą kolebkę posiadał na Wyspie Południowej (Rubanii). Najwcześniej zaświadczonym językiem oldyjskim jest język Cywilizacji Wyspy Południowej (język trycki). Prawdopodobnie najbliższy jest językom północnooldyjskim.

Zasięg języków oldyjskich

Języki oldyjskie

Język praoldyjski

Język praoldyjski jest przodkiem wszystkich języków oldyjskich. Rozwinął się prawdopodobnie na Rubanii (Wyspa Południowa), by wpierw dotrzeć na Felżę (Wyspa Północna) oraz do Szyszenii, a potem dopiero na Półwysep Olseski.
Prawdopodobnie posiadał następujący zestaw dźwięków:
Samogłoski:

• i: u:
• i u
• e: ə: o:
• e ə o
• a:
• a

Spółgłoski:

• m n ɲ ŋ
• p t c k
• b d ɟ g
• pʼ tʼ cʼ kʼ
• ɸ s ɕ x
• β z ʑ ɣ
• l ʎ~ʟ
• ɬ ʎ̝̊~ʟ̝̊
• w r~ɹ j

Klasyfikacja języków oldyjskich

• Języki oldyjskie
  • Języki północnooldyjskie
    • Język szyszeński
    • Język ptykpyjski
    • Język trycki (†)
  • Języki południowooldyjskie
    • Języki felżyckie
      • Język roradzki
      • Język acki
      • Język fenadzki
    • Języki olsesko-rubańskie
      • Język olseski
        • DYALEKTY
      • Język rubański
      • Język północnorubański
  • Język tambimski

Język tambimski

Jedyny obecnie istniejący język oldyjski, który nie należy ani do języków północnooldyjskich, ani południowooldyjskich. Jest stadium pośrednim między oboma grupami. Posiada długą historię piśmienniczą. Obecnie wypierany głównie przez olseski.

Języki północnooldyjskie

Najstarsze języki oldyjskie. Uważa się, że język Cywilizacji Wyspy Południowej (trycki) należał do tej grupy lub nawet dał jej początek. Dawniej to języki północnooldyjskie dominowały na wschodzie. Wszystkie języki posiadały dużo większy zasięg, niż obecnie.

• granat - język szyszeński (na Kontynencie)
• niebieski - język ptykpejski (na Wyspie Południowej)

Języki południowooldyjskie

Największa obecnie podgrupa języków oldyjskich. Należy do niej język olseski - lingua franca wschodniego Kyonu.

Języki felżyckie

Najmłodsze języki oldyjskie. Rozróżnienie trzech języków jest dyskusyjne.

• zielony - język roradzki (najdalej wysunięty na północ)
• morskozielony - język acki (południowy-zachód)
• ciemnozielony - język fenadzki (południowy-wschód)

Języki rubańsko-olseskie

• czerwony - język olseski (na Kontynencie)
• jasnoróżowy - język rubański (na Wyspie Południowej)
• ciemnoróżowy - język północnorubański (na Wyspie Południowej)

Wzajemne zrozumienie języków

Różnice pomiędzy językami oldyjskimi mogą być porównywalne do różnić między językami indo-europejskimi.

• Języki północnooldyjskie są dla pozostałych użytkowników najmniej zrozumiałe. Zarówno język szyszeński, jak i ptykpejski są najbardziej konserwatywne z całej rodziny. Wzajemnie są prawie niezrozumiałe (dzieli je znaczna odległość geograficzna oraz czas oddzielenia się od domniemanego wspólnego przodka). Języki tej grupy wydziela się raczej ze względu na wspólne wczesne zmiany fonetyczne i znaczeniowe, które nie zaszły, lub zaszły inaczej niż w innych językach. Ponad to posiadają wiele wspólnych kategorii gramatycznych, nieobecnych w pozostałych językach (prawdziwa liczba podwójna, system przypadków lokacyjnych i td.).
• Języki południowooldyjskie w ramach swej grupy są względnie do siebie zrozumiałe. Języki felżyckie w takim stopniu jak języki serbo-chorwackie. Ta podgrupa posiada wiele innowacji (zanik deklinacji, rozpad systemu trybów). Podgrupa rubańsko-olseska może być podzielona wg dwu kryteriów
  
  • a) dialekty kontynentalne (język olseski) VS dialekty wyspiarskie (rubański i półncocnorubański)
    
  • b) kontinuum południowe (język olseski i rubański) VS kontinuum północne (północnorubański)
    

Pierwsze kryterium ma uzasadnienie gramatyczne (olseski posiada sporo cech różnych od języków wyspiarskich, m. in.: utrzymanie systemu trybów, 3 przypadki, utrata czasów przeszłych). Drugie kryterium ma uzasadnienie semantyczne (kontinuum południowe posiada wiele wspólnego słownictwa, różnego od dialektów północnorubańskich, które w tej kwestii bliższe jest językom felżyckim, a nawet północnooldyjskim. Stopień zrozumienia dialektów rubańsko-oleskich i felżyckich jest różny od zakresu tematycznego słownictwa. O ile słownictwo podstawowe, związane z życiem codziennym, pożywieniem, rodziną i td. jest bardzo przybliżone, to różnice w gramatyce i słownictwu zapożyczonemu są znaczne (wpływ na języki felżyckie ma język fylski, zaś na języki rubańsko-olseskie prestiżowa pozycja języka olseskiego. Język tambimski najdalej odbiega od języków oldyjskich, jednak przygraniczne dialekty przejściowe (między olseskim i szyszeńskim) mogą być dla użytkowników tych języków wzajemnie zrozumiałe (na, mniej więcej, poziomie jak polski i słowacki). Warto wspomnieć, że zrozumienie te lepiej będzie przebiegać na pograniczu olsesko-tambimskim, ze względu na sporą ilość olsesyzmów w języku tambimskim.