Język olseski

Język olseski Hafănz Ołéṕs
Sposoby zapisu:	olseski
Typologia:	aglutynacyjno-analityczny SOV
Faktycznie
Utworzenie:	Pluur w 2015 (pierwszy zamysł)
Najnowsza wersja:	3.1
Kody
Conlanger–1	ol., ols.
W Kyon
Używany w :	Olsenia Surd Rubania Szyszenia
Klasyfikacja:	Języki oldyjskie Języki południowooldyjskie Języki olsesko-rubańskie
Przykład
{{{tekst jaki}}} {{{tekst u}}}
Transliteracja {{{transliteracja}}}
Lista conlangów

Język olseski (ols. Hafănz Ołéṕs, dosł. mowa olseska) - sztuczny język utworzony na potrzeby Kyonu. Język jest aglutynacyjno-analityczny. Jako ojczysty używany przez Olsów żyjących na terenie Monarchii Olseskiej. Poza Olsami język ten jest lingua franca Wschodu Kyonu, wykorzystywany w handlu, polityce i kulturze. Jest językiem urzędowym Olsenii, Surdu, Rubanii oraz Szyszenii.

Fonetyka

Język olseski posiada 6 samogłosek, jeden dyftong oraz 26 spółgłosek.

Samogłoski

Język olseski posiada 6 samogłosek. Nie występuje iloczas, za to rozbudowany jest system akcenturacji.

	Przednie	Środkowe	Tylne
Przymknięte	i i		ɯ y u u
Średnie	e̞ e		o̞ o
Otwarte		a a

Uwagi:

• [ɯ] w niektórych dialektach jest wymawiana jak: [ɤ]
• [e̞] jest samogłoską średnią przednią niezaokrągloną
• [o̞] jest samogłoską średnią tylną niezaokrągloną

Dyftong

W języku olseskim występuje jeden dyftong naturalny. Jest nim [ãɯ̯̃], który zapisywany jest znakiem ą. Poza tym w języku występują połączenia między dowolną samogłoską, a półsamogłoską (tj.: [w], [j] oraz [ɰ^l]).

Akcenturacja

Akcent w języku olseskim jest toniczny, z tym, że oprócz tonu występuje także nacisk na ową sylabę. Akcent ma cechę dystynktywną (at'á [ʔat'á] - owca, at'a ['ʔat'a] - nim, prepozycjonał zaimka on). W języku olseskim istnieją trzy rodzaje sylab: neutralna, wyższa (akutowa) oraz niższa (brewisowa).

Akcent neutralny

Akcent neutralny pada na drugą od końca sylabę (akcent dynamiczny, paroksytoniczny). Jest to akcent domyślny, często stosowany w zapożyczeniach i sporej grupie wyrazów olseskich. Akcentu neutralnego nie zapisuje się w łacince, zaś w IPA-ie przez apostrof przed sylabą akcentowaną.

Akcent akutowy

Akcent akutowy (wyższy) wymawiany jest z zauważalnie wyższym tonem. W IPA-ie jak zaznaczany akutem na samogłoską akcentowaną [á]. Zapis w łacince także stosuje akut.

Akcent brewisowy

Akcent brewisowy (niższy) wymawiany jest jako dyftong dwu tych samych samogłosek, ze spadającym tonem. Akcent ten podobny jest do cyrkumfleksu [1] w antycznej grece (przykład z γῆ). W IPA-ie zaznaczany: ă [á͜à]. Dla dyftongu ą̆ następująco [ã́͜ã̀ɯ̯̃]. W łacince zapisuje się go brewisem nad samogłoską.

Harmonia akcentowa

W języku olseskim występuje harmonia akcentowa. Pierwszą zasadną harmonii jest to, że sylaba wygłosowa kończy się przeciwnym akcentem do sylaby nagłosowej (przeciwnymi względem siebie akcentami są akcenty: akutowy i brewisowy). Dawniej prawo te było sztywne, a obecnie ma zastosowanie do kilku form gramatycznych. Rozłożenie akcentu wpływa na dobór końcówek (trzy rodzaje końcówek) m. in. czasowników. Zasady stosowania końcówek są w dialektach częściowo są wymieszane, a niektóre wyrazy mogą posiadać dwie, a nawet trzy formy poprawne.

Spółgłoski

		Wargowe	Zębowe	Dziąsłowe	Retrofleksyjne	Podniebienne	Miękkopodniebienne	Miękkopodniebienno-wargowe
Nosowe		m	n
Zwarte	bezdźwięczne	p	t				k	kʷ
	dźwięczne	b	d				g
	ejektywne	pʼ	tʼ				kʼ
Szczelinowe	bezdźwięczne	f	s	ʃ			x	xʷ
	ejektywne	ⱱ̊ʼ~fʼ	sʼ
Aproksymanty		w				j	ɰl~ʟ
Drżące				r~ɼ̊
Boczne	szczelinowe			ɮ~ɬ	ꞎ̬
	aproksymanty			l

Uwagi:

• [ⱱ̊ʼ] jest spółgłoską uderzeniową wargowo-zębową ejektywną, posiada allofon [fʼ]
• [ɰ^l] jest spółgłoską półotwartą miękkopodniebienną z modulacją boczną, posiada allofon [ʟ]
• [ɼ̊] jest spółgłoską drżącą dziąsłową podniesioną bezdźwięczną, jest allofon /r/ w nagłosie i w otoczeniu spółgłosek bezdźwięcznych i ejektywnych
• [ꞎ̬] jest spółgłoską boczną szczelinową retrofleksyjną dźwięczną

Przykładowe teksty

Tytuł olseski	Tytuł polski	Tekst olseski	Tekst polski
Aťá ny rérą	Owca i konie	Aťá huan símyla, in oxpŏs huŏfjŏgék, xe rére sagis: san síḱ rér ogax sokyk fásăs, san foḱ atăx prugs iťék, ny san kuoḱ ejkux atis hárg. Xe aťá á rérez pănzék: „Ruf ígsax ąvă, iną sagą, litl ejk rére hók.” Xe rérą prendék: „Aťá két, ruf ígsa fuvă infu san sagą ina tis ejk-ejk setoxpŏx kază, yk klánux fund aťa. Ny aťá oxpŏx huŏfjŏgí.” Inyḱ xe aťá hítox kétăs xe oxpŏ fál tătez fólăs.	Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie; jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę.

Linki zewnętrzne

Język olseski (wersja 3.0) opisana na forum: [2]