Języki gamajskie: Różnice pomiędzy wersjami
CivilixXXX (dyskusja | edycje) |
|||
Linia 49: | Linia 49: | ||
{| class="wikitable" style="font-size:95%;" | {| class="wikitable" style="font-size:95%;" | ||
! style="font-weight:normal;" width="10%" | [[Język protogamajski|Protogamajski]] | ! style="font-weight:normal;" width="10%" | [[Język protogamajski|Protogamajski]] | ||
− | ! width="8%"| | + | ! width="8%"| [[Język zongepajcki|Zongepajcki]] |
! width="8%"| język 2 | ! width="8%"| język 2 | ||
! width="8%"| język 3 | ! width="8%"| język 3 | ||
Linia 66: | Linia 66: | ||
/{{IPA|'taɣi:}}/ <br> | /{{IPA|'taɣi:}}/ <br> | ||
"ojciec" | "ojciec" | ||
− | | | + | | '''sagai''' <br> |
+ | /{{IPA|'sɐɣaj}}/ <br> | ||
+ | "ojciec" | ||
| | | | ||
| | | | ||
Linia 80: | Linia 82: | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
− | ! style="font-weight:normal;" | | + | ! style="font-weight:normal;" | ''dharaħ'' |
/{{IPA|'ðaraħ}}/ <br> | /{{IPA|'ðaraħ}}/ <br> | ||
"matka" | "matka" | ||
− | | | + | |'''djaslax''' <br> |
+ | /{{IPA|'ðɐslɐkx}}/ <br> | ||
+ | "matka" | ||
| | | | ||
| | | | ||
Linia 100: | Linia 104: | ||
/{{IPA|'ti:qar}}/ <br> | /{{IPA|'ti:qar}}/ <br> | ||
"brat" | "brat" | ||
− | | | + | |'''saikhaslo''' <br> |
+ | /{{IPA|'sajχɐslo}}/ <br> | ||
+ | "brat" | ||
| | | | ||
| | | | ||
Linia 117: | Linia 123: | ||
/{{IPA|'kaylaħ}}/ <br> | /{{IPA|'kaylaħ}}/ <br> | ||
"siostra" | "siostra" | ||
− | | | + | |'''chełax''' <br> |
+ | /{{IPA|'xeɫɐx}}/ <br> | ||
+ | "siostra" | ||
| | | | ||
| | | | ||
Linia 134: | Linia 142: | ||
/{{IPA|'ɣahan}}/ <br> | /{{IPA|'ɣahan}}/ <br> | ||
"syn" | "syn" | ||
− | | | + | |'''gahan''' <br> |
+ | /{{IPA|'ɣɐhɐn}}/ <br> | ||
+ | "syn" | ||
| | | | ||
| | | | ||
Linia 151: | Linia 161: | ||
/{{IPA|'i:juzu}}/ <br> | /{{IPA|'i:juzu}}/ <br> | ||
"córka" | "córka" | ||
− | | | + | |'''aijużu''' <br> |
+ | /{{IPA|'ajjuzu}}/ <br> | ||
+ | "córka" | ||
| | | | ||
| | | | ||
Linia 168: | Linia 180: | ||
/{{IPA|'nipu:r}}/ <br> | /{{IPA|'nipu:r}}/ <br> | ||
"wnuk, wnuczka" | "wnuk, wnuczka" | ||
− | | | + | |'''ňifauslo''' <br> |
+ | /{{IPA|'ɲifawslo}}/ <br> | ||
+ | "wnuk" | ||
| | | | ||
| | | | ||
Linia 185: | Linia 199: | ||
/{{IPA|ħahta'taɣi:}}/ <br> | /{{IPA|ħahta'taɣi:}}/ <br> | ||
"dziadek" | "dziadek" | ||
− | | | + | |'''xahsasagai''' <br> |
+ | /{{IPA|'kxɐhsɐsɐɣai}}/ <br> | ||
+ | "dziadek" | ||
| | | | ||
| | | | ||
Linia 202: | Linia 218: | ||
/{{IPA|ħahta'ðaraħ}}/ <br> | /{{IPA|ħahta'ðaraħ}}/ <br> | ||
"babcia" | "babcia" | ||
− | | | + | |'''xahsadjaslax''' <br> |
+ | /{{IPA|'kxɐhsɐðɐslɐkx}}/ <br> | ||
+ | "babcia" | ||
| | | | ||
| | | | ||
Linia 219: | Linia 237: | ||
/{{IPA|'juzi:f}}/ <br> | /{{IPA|'juzi:f}}/ <br> | ||
"stryj" | "stryj" | ||
− | | | + | |'''jużaipf''' <br> |
+ | /{{IPA|'juzajpf}}/ <br> | ||
+ | "stryj, wuj" | ||
| | | | ||
| | | | ||
Linia 236: | Linia 256: | ||
/{{IPA|'sita:l:in}}/ <br> | /{{IPA|'sita:l:in}}/ <br> | ||
"wuj" | "wuj" | ||
− | | | + | |'''cisěľin''' <br> |
+ | /{{IPA|'tʃisɛʎin}}/ <br> | ||
+ | ''wulgarne określenie mężczyzny'' | ||
| | | | ||
| | | | ||
Linia 253: | Linia 275: | ||
/{{IPA|'wi:na}}/ <br> | /{{IPA|'wi:na}}/ <br> | ||
"ciocia, ciotka"<ref>siostra ojca</ref> | "ciocia, ciotka"<ref>siostra ojca</ref> | ||
− | | | + | |'''waina''' <br> |
+ | /{{IPA|'wajnɐ}}/ <br> | ||
+ | "ciocia" | ||
| | | | ||
| | | | ||
Linia 270: | Linia 294: | ||
/{{IPA|'kahja}}/ <br> | /{{IPA|'kahja}}/ <br> | ||
"ciocia, ciotka"<ref>siostra matki</ref> | "ciocia, ciotka"<ref>siostra matki</ref> | ||
− | | | + | | — |
| | | | ||
| | | | ||
Linia 285: | Linia 309: | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
+ | |||
====Ludzie i zawody==== | ====Ludzie i zawody==== |
Wersja z 18:19, 25 sty 2020
Języki gamajskie to projekt grupowy tworzony wspólnie przez użytkowników Polskiego Forum Językowego, polegający na symulacji rozwoju całej rodziny conlangów apriori, wywodząc ją od jednego wspólnego prajęzyka - tytułowego języka protogamajskiego. Z biegiem czasu wokół rodziny języków gamajskich zaczął wyrastać oddzielny conworld, w którym języki te zostały osadzone. Świat ten jest po części luźną wariacją na temat Ziemi (choć Ziemią nie jest), zainspirowaną teoriami Ericha von Dänikena, o warunkach klimatycznych odpowiadających mniej więcej końcowi ostatniej epoki lodowcowej, oraz z możliwym lecz ograniczonym występowaniem magii.
Projekt jest dowodzony przez Borlacha. Podobnie jak w wielu innych forumowych projektach grupowych, jednym z podstawowych założeń jest aprioryczność - nie można w ramach języków gamajskich, czy innych możliwych rodzin językowych występujących w conworldzie, opracowywać języków opartych na językach naturalnych. Można za to inspirować się nimi a na komputerach korzystać ze systemów zapisu znanych z rzeczywistości, z zastrzeżeniem, że dany lud ma własne pismo, a użyte systemy pisma stanowią jedynie reprezentację prawdziwych sposobów zapisu stosowanych wewnątrz conworldu.
Grupowy projekt „języków gamajskich” narodził się w 2018 roku na forumowym Discordzie, w ramach żartów na temat gammy (spółgłoski szczelinowej miękkopodniebiennej dźwięcznej [ɣ]), różnicy zdań oraz personalnej sympatii (lub jej braku) wobec tego dźwięku. Tak też padł pomysł stworzenia rodziny języków, w ramach której każdy mógłby potraktować gammę wedle własnej woli. Punktem wyjścia dla powstania rodziny stała się więc kwestia zaniku lub zachowania występującej w prajęzyku gammy.
W styczniu 2020 roku w projekcie brało udział 9 osób:
Klasyfikacja języków gamajskich
Języki centralne i peryferyjne
Języki gamajskie dzieli się na dwie najbardziej podstawowe grupy, tak zwaną Grupę Centralną oraz Grupę Peryferyjną.
Grupa Centralna obejmuje te języki, w których protogamajska gamma [ɣ]) przeszła w [ŋ]. Należą do niej przede wszystkim języki ngamskie oraz xxx. Ponieważ proces [ɣ] > [ŋ] zaszedł jeszcze przed ostatecznym rozdzieleniem się powyższych grup językowych, możliwym jest, że języki centralne są ze sobą bliżej spokrewnione i stanowią jedną grupę genetyczną, w przeciwieństwie do języków peryferyjnych.
Los gammy w językach peryferyjnych był natomiast różny – niektóre zachowały ją w niemal niezmienionej formie, część natomiast zastąpiła innym dźwiękiem lub zatraciła całkowicie.
Lista języków gamajskich
- Język protogamajski
- Grupa Centralna
- Język ngamski
- języki ngamskie
- Język ngamski
- Grupa Peryferyjna
- Język zongepajcki
- języki zongepajskie
- Język protokszapszański
- języki kszapszańskie
- Język hawwajski
- języki hawwajsko-hejdarskie
- Język prachamski
- języki chamskie
- Język panaufański † (język izolowany)
- Język zongepajcki
- Grupa Centralna
Historia rozwoju języków gamajskich
Tabela kognatów
Porównanie kognatów u bezpośrednich potomków protogamajskiego
Rodzina
Protogamajski | Zongepajcki | język 2 | język 3 | język 4 | język 5 | język 6 | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
taghii
/'taɣi:/ |
sagai /'sɐɣaj/ |
||||||||||||
dharaħ
/'ðaraħ/ |
djaslax /'ðɐslɐkx/ |
||||||||||||
tiiqar
/'ti:qar/ |
saikhaslo /'sajχɐslo/ |
||||||||||||
kaylaħ
/'kaylaħ/ |
chełax /'xeɫɐx/ |
||||||||||||
ghahan
/'ɣahan/ |
gahan /'ɣɐhɐn/ |
||||||||||||
iiyuzu
/'i:juzu/ |
aijużu /'ajjuzu/ |
||||||||||||
nipuur
/'nipu:r/ |
ňifauslo /'ɲifawslo/ |
||||||||||||
ħahtataghii[1]
/ħahta'taɣi:/ |
xahsasagai /'kxɐhsɐsɐɣai/ |
||||||||||||
ħahtadharaħ[2]
/ħahta'ðaraħ/ |
xahsadjaslax /'kxɐhsɐðɐslɐkx/ |
||||||||||||
yuziif
/'juzi:f/ |
jużaipf /'juzajpf/ |
||||||||||||
sitaallin
/'sita:l:in/ |
cisěľin /'tʃisɛʎin/ |
||||||||||||
wiina
/'wi:na/ |
waina /'wajnɐ/ |
||||||||||||
kahya
/'kahja/ |
— |
Ludzie i zawody
Protogamajski | język 1 | język 2 | język 3 | język 4 | język 5 | język 6 | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
"ojciec" |
|||||||||||||
"matka" |
|||||||||||||
"brat" |
|||||||||||||
"siostra" |
|||||||||||||
"syn" |
|||||||||||||
"córka" |
|||||||||||||
"wnuk, wnuczka" |
|||||||||||||
"dziadek, babcia" |
|||||||||||||
"wójek" |
|||||||||||||
"ciocia" |
Części ciała
Protogamajski | język 1 | język 2 | język 3 | język 4 | język 5 | język 6 | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
"ojciec" |
|||||||||||||
"matka" |
|||||||||||||
"brat" |
|||||||||||||
"siostra" |
|||||||||||||
"syn" |
|||||||||||||
"córka" |
|||||||||||||
"wnuk, wnuczka" |
|||||||||||||
"dziadek, babcia" |
|||||||||||||
"wójek" |
|||||||||||||
"ciocia" |
Hodowla i rolnictwo
Protogamajski | język 1 | język 2 | język 3 | język 4 | język 5 | język 6 | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
"ojciec" |
|||||||||||||
"matka" |
|||||||||||||
"brat" |
|||||||||||||
"siostra" |
|||||||||||||
"syn" |
|||||||||||||
"córka" |
|||||||||||||
"wnuk, wnuczka" |
|||||||||||||
"dziadek, babcia" |
|||||||||||||
"wójek" |
|||||||||||||
"ciocia" |
Religia i zjawiska przyrodnicze
Protogamajski | język 1 | język 2 | język 3 | język 4 | język 5 | język 6 | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
"ojciec" |
|||||||||||||
"matka" |
|||||||||||||
"brat" |
|||||||||||||
"siostra" |
|||||||||||||
"syn" |
|||||||||||||
"córka" |
|||||||||||||
"wnuk, wnuczka" |
|||||||||||||
"dziadek, babcia" |
|||||||||||||
"wójek" |
|||||||||||||
"ciocia" |
Liczebniki
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | język 4 | język 5 | język 6 | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
hazru /'hazru/ |
hażsolu /'hɐzsolu/ |
arru /'arːʊ/ |
ur /'uɾ/ |
||||||||||
pharu /'θaru/ |
zaslu /'tsɐslu/ |
łharu /'ɬʰarʊ/ |
þor /'θɔɾ/ |
||||||||||
dhinnu /'ðin:u/ |
džidu /'dʒidu/ |
łīnu /'ɬiːnʊ/ |
ðün /'ðyn/ |
||||||||||
aasau /'a:saw/ |
ězo /'ɛtso/ |
ozho /'ɔzʱɔ/ |
az /'as/ |
||||||||||
kargha /kar'ɣa/ |
chasloga /'xɐsloɣɐ/ |
khalqa /kʰalˈɣa/ |
ka'r /kăɾ/ |
||||||||||
niirra /ni:'r:a/ |
naira /'najɾɐ/ |
nēyra /neːɪˈra/ |
ner /'nɛɾ/ |
||||||||||
saugh /'sawɣ/ |
zog /'tsoɣ/ |
shok /sʰɔk̚/ |
sow /'sɔw/ |
||||||||||
wayr /'wajr/ |
weslo /'weslo/ |
wel /'wɛl/ |
wer /'wɛɾ/ |
||||||||||
baalla /'ba:l:a/ |
pěla /'pɛlɐ/ |
pōla /'pɔla/ |
ball /'baʎ/ |
||||||||||
abaagh /'aba:ɣ/ |
apěg /'ɐpɛɣ/ |
abok /'abɔk̚/ |
av /'af/ |
||||||||||
pharwi /'θarwi/ |
zaslowǩi /'tsɐslowçi/ |
łharwi /'ɬʰarwɪ/ |
|||||||||||
karghawwa
/kar.ɣa'w:a/ |
chaslogawawa /'xɐsloɣɐwɐwɐ/ |
khalqwa /kʰalˈɣwa/ |
|||||||||||
saughiw
/'sawɣiw/ "siedemdziesiąt" |
zożiw /'tsoziw/ |
shoqiw /'sʰɔɣɪʊ/ |
|||||||||||
phaafyar /'θa:fjar/ |
zěpfǩojaslo /'tsɛpfçojɐslo/ |
łhovyal /'ɬɔvjal/ |
|||||||||||
ħahtaphaafyar
/ħahta'θa:fjar/ "tysiąc"[5] |
djancho /'ðɐnxo/ |
odhovyal /ɔ'dʱɔvjal/ |