Żysudrydzka ideologia państwowa

Model podziału świata według imperialnej ideologii. Oparty jest na tradycyjnym podziale świata na 9 części, wspólnym większości religii ajniadzkiego pochodzenia.

Żysudrydzka ideologia państwowa - zbiór doktryn religijno-politycznych, usprawiedliwiających i tłumaczących konieczność ekspansji ajdyniriańskiego państwa oraz jego panowania nad obszarem Ajdyniriany (a w domyśle także dalej).

Podział świata

Cywilizacja przeciw barbarzyństwu

Ideologicznie, Ajdyniriańczycy często przedstawiają świat jako podzielony na ludy cywilizowane (Vaśdahtaze, dosłownie "ludzie ładu, ludzie uporządkowani"), czyli przede wszystkim ich samych oraz nieliczne obce cywilizacje, które z różnych względów zaskarbiły sobie ich szacunek, oraz otaczających ich zewsząd barbarzyńców (Ṕashtąraya, dosłownie "dzicy ludzie, dzikusy"), prymitywnych i żyjących w mrokach ignorancji. Wielkie Imperium Ajdyniriańskie odróżnia od innych państw to, że opiera się na sprawiedliwości, praworządności, stabilności i ładzie, co stanowi odwołanie do pojęć tradycyjnego dualizmu ajdyniriańskiego, czyli Ładu (Āshah) i Chaosu (Djodyah). Konsekwencją takiego spojrzenia na świat jest uniwersalistyczna ideologia państwa, które dąży do obcięcia swoimi wpływami całego znanego świata. Ajdyniriańska ekspansja oraz imperialne podboje nie są bowiem zwykłymi wojnami ofensywnymi, lecz dobroczynnymi misjami humanitarnymi. Imperium jest niczym kaganek oświaty, niczym pochodnia w ciemności, przynosi ze sobą cywilizację, prawo, porządek i wysoką kulturę. Poprzez zwycięstwa ajdyniriańskich armii zwiększa się chwała (fean) Imperium oraz boskiego Imperatora. Imperium naprawia więc, niejako porządkuje, świat strzaskany przez Wojnę Bogów. Ajdynir stanowi jednocześnie centrum świata.

Model świata

Znajduje to swoje odbicie w ajdyniriańskim modelu świata. wywodzącym się z dawnych, staroajdyniriańskich tekstów, stanowiących wspólną bazę wszystkich religii ajniadzkiego pochodzenia. Świat podzielony jest na 9 części, ponumerowanych cyframi ajdyniriańskimi, liczonymi od środka na zewnątrz i z zachodu na wschód - zgodnie z ruchem kyońskiego słońca, Heliosa (ajd. Xar), na półkuli południowej. Części te są jednocześnie podzielone na 3 kręgi.

1. Kraina Środka (Tarhonir [taʀɔ'ɲir])

2. Daleki Zachód (Omani Ťaliyon [ɔ'maɲi t'ali'jɔn])

3. Daleka Północ (Omani Féxan [ɔ'maɲi fɛj'ksan])

4. Daleki Wschód (Omani Ezjoan [ɔ'maɲi ɛz'd͡ʐɔan])

5. Dalekie Południe (Omani Qaishan [ɔ'maɲi qaɪ'ʂan])

6. Najdalszy Zachód (Aromani Ťaliyon [aɾɔ'maɲi t'ali'jɔn])

7. Najdalsza Północ (Aromani Féxan [aɾɔ'maɲi fɛj'ksan])

8. Najdalszy Wschód (Aromani Ezjoan [aɾɔ'maɲi ɛz'd͡ʐɔan])

9. Najdalsze Południe (Aromani Qaishan [aɾɔ'maɲi qaɪ'ʂan])

Kraina Środka jest centralnym punktem świata, wyspą cywilizacji na morzu barbarzyństwa. Stanowi jednocześnie pierwszy, centralny krąg świata. Kraina Środka utożsamiana jest niekiedy z basenem Morza Słonego (ono same stanowiłoby wtedy centrum świata), w innych tekstach jest ona natomiast podzielona na kolejne 4 części: Zachód, Północ, Wschód i Południe. Ten pogląd widoczny jest w części tradycyjnych tytułów monarszych, przypisywanych wielkim władcom regionu (Pan Zachodu, Pan Północy, Pan Wschodu, Pan Południa). W ostatnich stuleciach dominuje jednak pogląd, według którego Kraina Środka jest tożsama z Imperium Ajdyniriańskim, które samo stanowi centrum świata.

Daleki Zachód, Daleka Północ, Daleki Wschód i Dalekie Południe tworzą razem drugi krąg świata. Są to tereny odległe i barbarzyńskie, graniczące jednak z Krainą Środka. Znajdują się więc w strefie ajdyniriańskich wpływów, istnieją też częste kontakty między pierwszym a drugim kręgiem, zarówno militarne jak i handlowe. Barbarzyńcy z drugiego kręgu stanowią stałe zagrożenie dla cywilizacji, jednocześnie jednak sami mogą zostać ucywilizowani. Według niektórych tekstów mogą zostać nawet włączeni w Krainę Środka.

Trzeci i ostatni krąg świata tworzą Najdalszy Zachód, Najdalsza Północ, Najdalszy Wschód i Najdalsze Południe. Są to odległe i tajemnicze krańce świata, spowite mrokiem barbarzyństwa - nie dociera tam bowiem wcale światło ajdyniriańskiej cywilizacji. Są to krainy niezwykłe i niesamowite, stanowiące obiekt wielu niesamowitych opowieści. Barbarzyńcy z trzeciego kręgu świata z racji samego dystansu nie stanowią zagrożenia dla Krainy Środka, jednak z tego samego powodu nie mogą zostać ucywilizowani. Za panowania Imperatora Rhavanisa III przeprowadzono jednak 3 wyprawy mające za zadanie odnaleźć drogę do lub nawiązać kontakty dyplomatyczne z ludami zamieszkującymi trzeci krąg świata.

Innowacje ideologiczne

Wraz z rosnącą popularnością zrównywania Krainy Środka z Imperium, a nie jak dawniej z basenem Morza Słonego, popularność powoli zyskuje także bardziej dualistyczny podział świata. Ajdynir (Aydīnir) oraz Nie-Ajdynir (Pataydīnir) zestawione są w nim w opozycji wobec siebie, gdzie Ajdynir tożsamy jest z Krainą Środka i obszarami cywilizowanymi, Nie-Ajdynir odpowiada zaś drugiemu i trzeciemu kręgowi świata.