Język proto-kadoński
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Język proto-kadoński wyłonił się z języka proto-miteńsko-kadońskiego. Jego potomkiem jest język kadoński i język bolosański.
Dźwięki
Samogłoski
- i ī ü ǖ u ū
- e ē ö ȫ o ō
- a ā ä ǟ
Samogłoski zredukowane
- ŏ ĕ
- ă
Spółgłoski
- m n ň
- p b t d k g
- s z š ś h ɣ
- c
- ɬ ɮ
- w r l j
Akcent
Akcent na przedostatniej sylabie
Zmiany fonetyczne
- i, u > ai, oi (pod akcentem)
- w > v
- C > Cʷ _{u, o, oi}
- o-, oi- > vo-, voi-
- ai, oi > ä, ö
- u, a, o > ü, ä, ö _Cj, _Ci
- redukcja samogłosek po akcentowanej:
- a, o, i, e, u > ă, ŏ, ĕ, ĕ, ŏ
- s- > h-
- č > š
- VbV, VdV, VgV > v, ð, ɣ
- bz, dz, gz > v, ð, ɣ
- ps, ks > f, x
- ð > z
- ɣʷ > w
- sr > cr
- i, u _R > a
- kʷ, gʷ > w
- k, g > š, ž _{i, e, ĕ, ü, ö, ä, j}
- t, d > c, dz _{i, e, ĕ, ü, ö, ä, j}
- w > j _{i, e, ü, ö, ä, j}
- rh, lh, tl, lt, tr, rt, t_{s, n} > ɬ
- ll, dl, ld, dr, rd, d_{s, n} > ɮ
- tʷ, dʷ > c, dz
- CʷV > CvO
Gramatyka
Zaimek
Forma | Sg. | PL | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
I | II | III | I | II | III | |||
m | f | n | ||||||
Nom. | mä | šä | vōs | vöhĕ | vöcĕ | modă | hē | vošă |
Gen. | mähĕ | šähĕ | vöšĕ | vöhăšĕ | vöcĕ | memă | hämă | vömă |
Dat. | mäśă | šäśă | vömĕ | vöhämĕ | vöcämĕ | mebŏ | häbŏ | vöbŏ |
Acc. | mänĕ | šänĕ | vöcĕ | vöhäcĕ | vöcäcĕ | möcĕ | höcĕ | möhäcĕ |
Rzeczownik
Forma | Deklinacja | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
I | II | III | IV | V | ||
Sg. | Nom. | -ʲĕ | -ŏ | -ă | -ʲhĕ | -s |
Gen. | -ʲäšĕ | -öšĕ | -ašĕ | -ʲšĕ | -ʲšĕ | |
Dat. | -ämĕ | -ömĕ | -ämĕ | -ʲmĕ | -ʲmĕ | |
Acc. | -ʲicĕ | -öcĕ | -äcĕ | -ʲcĕ | -ʲcĕ | |
Pl. | Nom. | -ʲjă | -öjă | -äjă | -ʲjă | -šă |
Gen. | -ʲämă | -ʲömă | -amă | -mă | -mă | |
Dat. | -ʲävŏ | -ʲövŏ | -avŏ | -vŏ | -bŏ | |
Acc. | -ʲähĕ | -ʲähĕ | -ähĕ | -ʲhäcĕ | -ʲhäcĕ |
Czasownik
Czasownik
Forma | Samogłoskowa | Spółgłoskowa | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
-i- | -u- | -a- | -e- | -o- | -C- | -S- | ||
Czas teraźniejszy | ||||||||
Sg. | I | -ʲī | -öji | -ǟ | -ʲejĕ | -öjĕ | -ʲCejĕ | -ʲSjĕ |
II | -ʲäjă | -öjă | -ā | -ʲē | -ō | -ʲCē | -Sā | |
III | -ʲĕ | -ŏ | -ă | -ʲĕ | -ŏ | -ʲCĕ | -S | |
Pl. | I | -ʲäšĕ | -öši | -äši | -ʲešĕ | -öšĕ | -Cöšĕ | -ʲSšĕ |
II | -ʲäha | -öhă | -ahă | -ʲehă | -ohă | -Chă | -Shă | |
III | -ʲäšă | -öšă | -ašă | -ʲešă | -ošă | -Cošă | -Sšă | |
Czas przeszły | ||||||||
Sg. | I | -ʲäză | -öză | -ază | -ʲeză | -oză | -Coză | -dSă |
II | -ʲäzā | -özā | -azā | -ʲezā | -ozā | -Cozā | -dSā | |
III | -ʲäzĕ | -özĕ | -äzĕ | -ʲezĕ | -özĕ | -Cözĕ | -ʲSĕ | |
Pl. | I | -ʲäšĕ | -öšĕ | -äšĕ | -ʲešĕ | -öšĕ | -Cöšĕ | -ʲSšĕ |
II | -ʲäšĕ | -öšĕ | -ašĕ | -ʲešĕ | -ošĕ | -Cošĕ | -Sšĕ | |
III | -ʲäšĕ | -öšĕ | -ašĕ | -ʲešĕ | -ošĕ | -Cošĕ | -Sšĕ | |
Tryb rozkazujący | ||||||||
Sg. | II | -ʲäzĕ | -özĕ | -äzĕ | -ʲezĕ | -özĕ | -Cözĕ | -ʲSĕ |
Pl. | II | -ʲizäšĕ | -uzäšĕ | -äzäšĕ | -ʲezäšĕ | -ozäšĕ | -Cozäšĕ | -ʲSäšĕ |
Formy nieosobowe | ||||||||
Bezokolicznik | -ʲäjähĕ | -üjähĕ | -ähĕ | -ʲēhĕ | -ȫhĕ | -ʲCēhĕ | -Sähĕ | |
Im. czynny | -ʲäjĕ | -ʲöjĕ | -äjĕ | -ejĕ | -öjĕ | -Cöjĕ | -ʲSĕ | |
Im. bierny | -ʲäzĕ | -özĕ | -äzĕ | -ʲezĕ | -özĕ | -Cözĕ | -Cözĕ | |
Im. zwrotny | -ʲäśĕ | -öśĕ | -äśĕ | -ʲeśĕ | -öśĕ | -ʲCeśĕ | -ʲCeśĕ |
Aspekt
Aspekty zaznaczane są za pomocą prefiksów dołączanych do czasownika:
- Ø - imperfekt;
- ha- - perfekt;
Słownik
- ja - dže
- ty, pan/pani - se
- on - sewo
- to - tewo
- kto - vese
- co - dehe
- nie - džejo - ~te -
- jeden - sejo
- dwa - bumo
- mężczyzna - te
- matka - vebe
- ojciec - eso
- drzewo - ga
- krew - hawoo
- jajko, jajo - iɮe
- głowa - peco
- ucho - sawo
- oko - džejo
- nos - džeo
- ząb - vasova
- język - apo
- noga - vee
- ręka - nulola
- serce - džie
- być - ijeja (ij - )
- mieć - seze
- robić - vano
- pić - saśe
- jeść - huece
- widzieć - su
- słyszeć - džahe
- wiedzieć, znać - kero
- umierać, umrzeć - dževe
- zabijać, zabić - džuve
- iść, chodzić - rere
- leżeć - džepo
- siedzieć - ezo
- stać - inemo
- dawać, dać - co
- mówić - heteo
- słońce - aso
- księżyc - neo
- woda - ito
- deszcz - imawa
- noc - ateno
- dzień - ɬeśa
- nowy - luro
- przy, u, na - ku
- w - ihu
- z - de
- i - a
- imię - maśohe