Przejdź do zawartości

Wysoka Mowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
← poprzednia edycja
WizualnieWikikod
F1req (dyskusja | edycje)
3996 edycji
Nie podano opisu zmian
F1req (dyskusja | edycje)
3996 edycji
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{JęzykiWschoduStarożytnego}}
{{język
{{język
| kolor = #CE2029
| kolor = #CE2029
Linia 9: Linia 11:
| rok f = 2024
| rok f = 2024
| wersja f = 1.0
| wersja f = 1.0
| conlanger1 f =
| conlanger1 f = ktr.
| fikcyjnie = tak
| fikcyjnie = tak
| conworld Msc =
| conworld Msc = [[Projekt Kyon|Kyon]]
| państwa =
| państwa =  
| klasyfikacja =
| klasyfikacja =
[[Języki XYZ]] (''proponowane'')
: Język prakitrzański
:: [[Wysoka Mowa|Język kitrzański]]
| tekst jaki =
| tekst jaki =
| tekst u =
| tekst u =
Linia 19: Linia 24:
{{słownik}}
{{słownik}}


'''Wysoka Mowa''', znana także jako '''język kitrzański'''
'''Wysoka Mowa''' (ktr. ??? [???]), znana także jako '''język kitrzański''' (ktr. ??? [???]) ― wymarły język [[Wschód Starożytny|Wschodu Starożytnego]].


==Głosownia==
==Głosownia==
Linia 25: Linia 30:
===Samogłoski===
===Samogłoski===
<hr>
<hr>
W Wysokiej Mowie występuje 10 samogłosek, w tym 5 krótkich oraz 5 długich.
W języku kitrzańskim występowało 11 samogłosek podstawowych, w tym 6 krótkich oraz 5 długich.
{| class=wikitable style=text-align:center
{| class=wikitable style=text-align:center
! rowspan="2" |
! rowspan="2" |
! colspan="2" | Przednie
! colspan="2" | Przednie
! colspan="2" | Centralne
! colspan="2" | Środkowe
! colspan="2" | Tylne
! colspan="2" | Tylne
|-
|-
Linia 44: Linia 49:
|{{IPA|iː}}
|{{IPA|iː}}
|
|
|
|{{IPA|ɨː}}
|{{IPA|u}}
|{{IPA|u}}
|{{IPA|uː}}
|{{IPA|uː}}
Linia 52: Linia 57:
|
|
|{{IPA|ə}}
|{{IPA|ə}}
|{{IPA|əː}}
|
|
|
|{{IPA|o̞ː}}
|-
!Półotwarte
|{{IPA|ɛ}}
|
|
|
|{{IPA|ɔ}}
|
|
|-
|-
!Otwarte
!Otwarte
|{{IPA|a}}
|{{IPA|aː}}
|
|
|
|
|{{IPA|ɒ}}
|{{IPA|ä}}
|{{IPA|ɒː}}
|{{IPA|äː}}
|
|
|}
|}


====Dwugłoski====
====Dwugłoski====
<div style="column-count:2;-moz-column-count:2;-webkit-column-count:2">
W języku kitrzańskim występują tylko dwie dwugłoski, którymi są:
*'''ai''' - [{{IPA|ai̯}}] jak w...
*'''aù''' - [{{IPA|äi̯}}] jak w ''katraù'' [{{IPA|ˈkʰätʰ.r}}<font color="darkred">{{IPA|äi̯}}</font>] (...)
*'''oi''' - [{{IPA|ɒi̯}}] jak w...
*'''où''' - [{{IPA|ɔi̯}}] jak w ''došmoù'' [{{IPA|ˈdɔʃ.m}}<font color="darkred">{{IPA|ɔi̯}}</font>] (...)
*'''au''' - [{{IPA|au̯}}] jak w...
*'''ou''' - [{{IPA|ɒu̯}}] jak w...
</div>


===Spółgłoski===
===Spółgłoski===
<hr>
<hr>
W języku kitrzańskim występowały aż 44 spółgłoski.
{| class="wikitable" style=text-align:center
{| class="wikitable" style=text-align:center
! colspan="2" align=center |
! colspan="2" align=center |
! colspan="2" align=center |Wargowe
! colspan="2" align=center |Wargowe
! colspan="2" align=center |Zębowo-dziąsłowe
! colspan="2" align=center |Zębowo-dziąsłowe
!Podniebienne
!Podnieb.
!Miękkopodniebienne
!Miękkopod.
!Języczkowe
!Języczkowe
!Nagłośniowe
!Gardł.-Krtań.
!Krtaniowe
|-
|-
|- align="center"
|- align="center"
Linia 91: Linia 101:
|{{IPA|n}}
|{{IPA|n}}
|{{IPA|nˤ}}
|{{IPA|nˤ}}
|{{IPA|ɲ}}
|
|{{IPA|ŋ}}
|{{IPA|ŋ}}
|{{IPA|ɴ}}
|
|
|
|
Linia 99: Linia 108:
! rowspan="3" | Zwarte
! rowspan="3" | Zwarte
!<small>bezdźwięczne</small>  
!<small>bezdźwięczne</small>  
| colspan=2 align=center |{{IPA|pʰ}}
|{{IPA|pʰ}}
| colspan=2 align=center |{{IPA|tʰ}}
|{{IPA|pʰˤ}}
|{{IPA|tʰ}}
|{{IPA|tʰˤ}}
|{{IPA|cʰ}}
|{{IPA|cʰ}}
|{{IPA|kʰ}}
|{{IPA|kʰ}}
|{{IPA|qʰ}}
|{{IPA|qʰ}}
|{{IPA|ʡ}}
|{{IPA|ʔ}}
|{{IPA|ʔ}}
|-
|-
Linia 112: Linia 122:
|{{IPA|d}}
|{{IPA|d}}
|{{IPA|dˤ}}
|{{IPA|dˤ}}
|{{IPA|ɟ}}
|
|{{IPA|ɡ}}
|{{IPA|ɡ}}
|{{IPA|ɢ}}
|{{IPA|ɢ}}
|
|
|
|-
|-
Linia 124: Linia 133:
|{{IPA|kʼ}}
|{{IPA|kʼ}}
|{{IPA|qʼ}}
|{{IPA|qʼ}}
|
|
|
|- align="center"
|- align="center"
! rowspan="3" | Szczelinowe  
! rowspan="3" | Szczelinowe  
!<small>bezdźwięczne</small>  
!<small>bezdźwięczne</small>  
| colspan=2 align=center |
| colspan=2 align=center | {{IPA|f}}
|{{IPA|s}} &bull; {{IPA|ʃ}}
|{{IPA|s}} &bull; {{IPA|ʃ}}
|{{IPA|sˤ}} &bull; {{IPA|ʃˤ}}
|{{IPA|sˤ}} &bull; {{IPA|ʃˤ}}
|
|
|{{IPA|x}}
|
|{{IPA|χ}}
|{{IPA|χ}}
|{{IPA|ħ}}
|{{IPA|ħ}} &bull; {{IPA|h}}
|{{IPA|h}}
|-
|-
!<small>dźwięczne</small>
!<small>dźwięczne</small>
| colspan=2 align=center |
| colspan=2 align=center |
|{{IPA|z}} &bull; {{IPA|ʒ}}
|{{IPA|ʒ}}
|{{IPA|zˤ}}
|
|{{IPA|ʝ}}
|{{IPA|ʝ}}
|{{IPA|ɣ}}
|{{IPA|ɣ}}
|
|
|{{IPA|ʕ}}
|{{IPA|ʕ}}
|
|-
|-
!<small>półdźwięczne</small>
!<small>półdźwięczne</small>
Linia 152: Linia 158:
| colspan=2 align=center | {{IPA|sʼ}}
| colspan=2 align=center | {{IPA|sʼ}}
|
|
|{{IPA|xʼ}}
|
|{{IPA|χʼ}}
|{{IPA|χʼ}}
|
|
|
|- align="center"
|- align="center"
Linia 164: Linia 169:
|
|
|
|
|{{IPA|ʢ}}
|
|
|- align="center"
|- align="center"
Linia 170: Linia 174:
| colspan=2 align=center |
| colspan=2 align=center |
| colspan=2 align=center |{{IPA|ɮ}}
| colspan=2 align=center |{{IPA|ɮ}}
|{{IPA|j}}
|{{IPA|ʎ}} &bull; {{IPA|j}}
|{{IPA|w}}
|{{IPA|w}}
|
|
|
|
|
|}
|}
===Porządek samogłosek===
<hr>


==Pismo==
==Pismo==


===Zapis ludzki===
===Zapis łaciński===
<hr>
<hr>
 
W zapisie łacińskim języka kitrzańskiego występuje 36 znaków i 19 dwuznaków.
{| cellspacing="10" style="text-align: center;"
{| cellspacing="10" style="text-align: center;"
|- style="font-size: 2.0em;"
|- style="font-size: 2.0em;"
|  a  ||  ā  ||  b  ||  bǷ ||  c  ||  cy ||  d  ||  dǷ ||  e  ||  ē ||  g  ||  gh
|  a  ||  ā  ||  b  ||  bḫ ||  c  ||  ci ||  d  ||  dḫ ||  e  ||  é ||  f
|-
|-
| [{{IPA|a}}] || [{{IPA|aː}}] || [{{IPA|b}}] || [{{IPA|bˁ}}] || [{{IPA|cʰ}}] || [{{IPA|cʼ}}] || [{{IPA|d}}] || [{{IPA|dˤ}}] || [{{IPA|ə}}] || [{{IPA|əː}}] || [{{IPA|ɡ}}] || [{{IPA|ɢ}}]
| [{{IPA|ä}}] || [{{IPA|äː}}] || [{{IPA|b}}] || [{{IPA|bˁ}}] || [{{IPA|cʰ}}] || [{{IPA|cʼ}}] || [{{IPA|d}}] || [{{IPA|dˤ}}] || [{{IPA|ə}}] || [{{IPA|ɛ}}] || [{{IPA|f}}]
|- style="font-size: 2.0em;"
|- style="font-size: 2.0em;"
|  gi ||  ğ ||  ği ||  h ||  hy ||  ḫ ||  i ||  ī ||  j ||  k ||  kh  ||  ky
|  g ||  gḫ ||  gi ||  ğ ||  ği ||  h ||  ḫ ||  ḥ ||  i ||  ī ||  j
|-
|-
| [{{IPA|ɟ}}] || [{{IPA|ɣ}}] || [{{IPA|ʝ}}] || [{{IPA|χ}}] || [{{IPA|χʼ}}] || [{{IPA|ħ}}] || [{{IPA|i}}] || [{{IPA|iː}}] || [{{IPA|j}}] || [{{IPA|kʰ}}] || [{{IPA|h}}] || [{{IPA|kʼ}}]
| [{{IPA|ɡ}}] || [{{IPA|ɢ}}] || [{{IPA|ʒ}}] || [{{IPA|ɣ}}] || [{{IPA|ʝ}}] || [{{IPA|h}}] || [{{IPA|ʕ}}] || [{{IPA|ħ}}] || [{{IPA|i}}] || [{{IPA|iː}}] || [{{IPA|j}}]
|- style="font-size: 2.0em;"
|- style="font-size: 2.0em;"
|  l ||  m ||  mǷ ||  n || ng ||  nh ||  ni ||  nǷ ||  o ||  ō ||  p  ||  py
|  k ||  ki ||  l ||  ľ ||   m ||  mḫ ||  n ||  nḫ ||  ŋ ||  o ||  ō
|-
|-
| [{{IPA|ɮ}}] || [{{IPA|m}}] || [{{IPA|mˤ}}] || [{{IPA|n}}] || [{{IPA|ŋ}}] || [{{IPA|ɴ}}] || [{{IPA|ɲ}}] || [{{IPA|nˤ}}] || [{{IPA|ɒ}}] || [{{IPA|ɒː}}] || [{{IPA|pʰ}}] || [{{IPA|pʼ}}]
| [{{IPA|kʰ}}] || [{{IPA|kʼ}}] || [{{IPA|ɮ}}] || [{{IPA|ʎ}}] || [{{IPA|m}}] || [{{IPA|mˤ}}] || [{{IPA|n}}] || [{{IPA|nˤ}}] || [{{IPA|ŋ}}] || [{{IPA|ɔ}}] || [{{IPA|o̞ː}}]
|- style="font-size: 2.0em;"
|- style="font-size: 2.0em;"
|  q ||  qh ||  qy ||  r ||  rh ||  rǷ ||  s ||  sǷ ||  sy ||  š ||  šǷ  ||  t
|  p ||  pḫ ||  pi ||  q ||  qi ||  r ||  rḫ ||  s ||  sḫ ||  si ||  š
|-
|-
| [{{IPA|qʰ}}] || [{{IPA|ʡ}}] || [{{IPA|qʼ}}] || [{{IPA|r}}] || [{{IPA|ʢ}}] || [{{IPA|rˤ}}] || [{{IPA|s}}] || [{{IPA|sˤ}}] || [{{IPA|sʼ}}] || [{{IPA|ʃ}}] || [{{IPA|ʃˤ}}] || [{{IPA|tʰ}}]
| [{{IPA|pʰ}}] || [{{IPA|pʰˤ}}] || [{{IPA|pʼ}}] || [{{IPA|qʰ}}] || [{{IPA|qʼ}}] || [{{IPA|r}}] || [{{IPA|rˤ}}] || [{{IPA|s}}] || [{{IPA|sˤ}}] || [{{IPA|sʼ}}] || [{{IPA|ʃ}}]
|- style="font-size: 2.0em;"
|- style="font-size: 2.0em;"
|  ty ||  u ||  ū ||  w ||  Ƿ ||  ȝ ||  ȝy ||  y ||  z ||  zǷ ||  ž 
|  šḫ ||  t ||  tḫ ||  ti ||  u ||  ū ||  w ||  ȝ ||  ȝi ||  y ||  ȳ
|-
|-
| [{{IPA|tʼ}}] || [{{IPA|u}}] || [{{IPA|uː}}] || [{{IPA|w}}] || [{{IPA|ʕ}}] || [{{IPA|x}}] || [{{IPA|xʼ}}] || [{{IPA|ʔ}}] || [{{IPA|z}}] || [{{IPA|zˤ}}] || [{{IPA|ʒ}}]
| [{{IPA|ʃˤ}}] || [{{IPA|tʰ}}] || [{{IPA|tʰˤ}}] || [{{IPA|tʼ}}] || [{{IPA|u}}] || [{{IPA|uː}}] || [{{IPA|w}}] || [{{IPA|χ}}] || [{{IPA|χʼ}}] || [{{IPA|ʔ}}] || [{{IPA|ɨː}}]
|}
|}
Istnieją też dwa dodatkowe znaki, którymi są <'''à'''> i <'''ù'''>, które używane są w szczególnych przypadkach, jednak mogą być one śmiało pominięte.
===Zapis kitrzański===
<hr>
<center>
{|
|{{subnetbox||<big>{{Unicode||Noto Sans Cypro Minoan}}</big>}}
|{{subnetbox||<big>{{Unicode||Noto Sans Cypro Minoan}}</big>}}
|{{subnetbox||<big>{{Unicode||Noto Sans Cypro Minoan}}</big>}}
|}
</center>


==Gramatyka==
==Mownia==


===Rzeczowniki===
===Rzeczowniki===
<hr>
<hr>
====Określność====
Rzeczownik w Wysokiej Mowie występuje w dwóch postaciach: określonej i nieokreślonej. Postać określoną tworzy się poprzez dodanie odpowiedniego przedrostka, który zależy od dwóch rzeczy: rodzaju oraz odległości danego podmiotu od mówiącego.
{| class="wikitable" style="text-align:center"
! colspan=2 |
!Przedrostek
! Kedār,<br><small>''wojownik''</small>
!
!
|-
!colspan=2| Nieokreślony
| —
| kedār<br><small>(jakiś)</small>
|
|
|-
!rowspan=2| Określony,<br><small>(Zwykły)</small>
! męs.
| šV¹i-
| '''šai'''kedār<br><small>(pewny)</small>
| '''šoi'''
| '''šai'''
|-
! żeń.
| tV¹i-
| '''tai'''kedār<br><small>(pewna)</small>
| '''toi'''
| '''tai'''
|-
!rowspan=2| Określony,<br><small>(Bliski)</small>
! męs.
| V¹šV²-
| '''aši'''kedār<br><small>(pewny)</small>
| '''ošu'''
| '''aši'''
|-
! żeń.
| V¹tV²-
| '''atyi'''kedār<br><small>(pewna)</small>
| '''otu'''
| '''atyi'''
|-
!rowspan=2| Określony,<br><small>(Odległy)</small>
! męs.
| V̄²š-
| '''īš'''kedār<br><small>(pewny)</small>
| '''ūš'''
| '''īš'''
|-
! żeń.
| V̄²t-
| '''īt'''kedār<br><small>(pewna)</small>
| '''ūt'''
| '''īt'''
|}


====Liczba====
====Liczba====
W Wysokiej Mowie występują trzy liczby: liczba pojedyncza, podwójna i mnoga. Tworzy się je na dwa sposoby: poprzez dodanie do rdzenia rzeczownika odpowiedniego przyrostka, włączając do tego liczbę pojedynczą, albo poprzez zmianę samogłosek w rdzeniu. W pierwszym sposobie liczbę pojedynczą tworzy się poprzez przyrostek <-'''V¹'''>, podwójną poprzez przyrostek <-'''V²m'''>, liczbę mnogą zaś poprzez przyrostek <-'''V¹ut'''>.
W języku kitrzańskim...
{| class="wikitable" style="text-align:center"
!
! colspan="2" | Kedār,<br><small>''wojownik''</small>
! colspan="2" | ?,<br><small>''?''</small>
|-
! Pojedyncza
| k'''e'''d'''ā'''r
| kedār'''a'''
|
| '''o'''
|-
! Podwójna
| k'''o'''d'''e'''r,<br> k'''ō'''d'r
| kedār'''im'''
|
| '''um'''
|-
! Mnoga
| k'''ā'''d'''i'''r
| kedār'''aut'''
|
| '''out'''
|}


====Przypadki====
====Przypadki====
Wysoka Mowa posiada zestaw dziewięciu przypadków.
{| class="wikitable" width="30%" style="text-align:center"
{| class="wikitable" width="40%" style="text-align:center"
|-
|-
! colspan=2 | Przypadek
!
! Przyrostek
! Przypadek
! Znaczenie
! Znaczenie
! Przykład
|-
|-
! I.  
! I.  
| Absolutyw
| Absolutyw
| —
| kto?, co?<br><small>''Odbiorca czynności''</small>
| kto? co?<br><small>''Odbiorca czynności''</small>
| ḫepān
|-
|-
! II.
! II.
| Ergatyw
| Ergatyw
| -V¹b
| kto? co?<br><small>''Wykonawca czynności''</small>
| kto? co?<br><small>''Wykonawca czynności''</small>
| ḫepān'''ab'''
|-
|-
! III.
! III.
| Ablatyw
| Ablatyw
| -V¹iȝ
| odkąd? od czego? od kogo?<br><small>''Wyraża ruch od podmiotu''</small>
| odkąd? od kogo? od czego?<br><small>''Wyraża ruch od podmiotu''</small>
| ḫepān'''aiȝ'''
|-
|-
! IV.
! IV.
| Dopełniacz
| Dopełniacz
| -V¹tV̄¹
| komu? czemu? dokąd?<br><small>''Wyraża posiadanie''</small>  
| kogo? czego?<br><small>''Wyraża posiadanie''</small>
| ḫepān'''atā'''
|-
|-
! V.
! V.
| Allatyw
| Allatyw
| -dV²w
| dokąd? do czego? do kogo?<br><small>''Wyraża ruch w stronę podmiotu''</small>
| dokąd? do kogo? do czego?<br><small>''Wyraża ruch w stronę podmiotu''</small>
| ḫepān'''diw'''
|-
|-
! VI.
! VI.
| Narzędnik
| Narzędnik
| -V²c
| kim? czym?<br><small>''Wyraża narzędzie i sposób wykonania czynności''</small>
| kim? czym?<br><small>''Wyraża narzędzie i sposób wykonania czynności''</small>
| ḫepān'''ic'''
|-
|-
! VII.
! VII.
| Antesyw
| Antesyw
| -V¹še, -V̄¹š'
| przed kim? przed czym?<br><small>''Wyraża wykonywanie czynności przed podmiotem''</small>
| przed kim? przed czym?<br><small>''Wyraża wykonywanie czynności przed podmiotem''</small>
| ḫepān'''aše''',<br>ḫepān'''āš''''
|-
|-
! VIII.
! VIII.
| Komitatyw
| Komitatyw
| -V¹qrV̄¹
| z kim? z czym?<br><small>''Wyraża wykonywanie czynności wraz z podmiotem''</small>
| z kim? z czym?<br><small>''Wyraża wykonywanie czynności wraz z podmiotem''</small>
| ḫepān'''aqrā'''
|-
|-
! IX.
! IX.
| Wołacz
| Wołacz
| -V̄²zV¹
| —<br><small>''Bezpośredni zwrot do podmiotu''</small>
| —<br><small>''Bezpośredni zwrot do podmiotu''</small>
| ḫepān'''īza'''
|}
|}


===Czasowniki===
====Odmiana rzeczowników====
<hr>
 
====Odmiana przez osoby====
 
{| width="75%"
|
{| class="wikitable" style="text-align:center"
{| class="wikitable" style="text-align:center"
! colspan="16" | ''Odmiana I.''
|-
|-
! colspan="6" | ''Odmiana I.''
! rowspan="3" |
! colspan="3" | <small>o.</small>
! rowspan="12" |
! colspan="3" | <small>o.</small>
! rowspan="12" |
! colspan="3" | <small>o.</small>
! rowspan="12" |
! colspan="3" | <small>o.</small>
|-
|-
! colspan=3 | Osoba
| colspan="3" | kedār<br/>''wojownik''
!Przyrostek
| colspan="3" | dešōm<br/>''rolnik''
!Przykład I
| colspan="3" | kadar<br/>''zwłoki''
!Przykład II
| colspan="3" | došom<br/>''zboże''
|-
|-
! colspan="6" | Liczba pojedyncza
! Liczba poj.
! Liczba pod.
! Liczba mn.
! Liczba poj.
! Liczba pod.
! Liczba mn.
! Liczba poj.
! Liczba pod.
! Liczba mn.
! Liczba poj.
! Liczba pod.
! Liczba mn.
|-
|-
! colspan=2 | I.
! I.
| gāse, gās'<br><small>''ja''</small>
| kedār
| -V²w
| koder,<br> kōd'r
| kādar'''iw'''<br><small>''walczę''</small>
| kādir
| šōhot'''uw'''<br><small>''poluję''</small>
| dešōm
| dušem,<br> dūš'm
| došoùm
| kadar
| kodūr
| kidar
| došom
| dešam
| dešom,<br> dušum
|-
|-
! colspan=2 | II.
! II.
| rāhe, rāh'<br><small>''ty''</small>
| gdār'''ab'''
| -V̄¹n
| kōd'r'''ob'''
| kādar'''ān'''<br><small>''walczysz''</small>
| kād'r'''ab'''
| šōhot'''ōn'''<br><small>''polujesz''</small>
| tšōm'''ob'''
| dūš'm'''ob'''
| došōm'''ob'''
| kodor'''ob'''
| kodūr'''ob'''
| kiad'r'''ab'''
| dušom'''ob'''
| dašam'''ab'''
| tšem'''ob'''
|-
|-
!rowspan=2| III.
! III.
! męs.
| gdor'''oùȝ'''
| šan<br><small>''on''</small>
| kud'r'''oùȝ'''
| -ğV¹
| kodr'''oùȝ'''
| kādar'''ğa'''<br><small>''walczy''</small>
| tšum'''oùȝ'''
| šōhot'''ğo'''<br><small>''poluje''</small>
| duš'm'''oùȝ'''
| došum'''oùȝ'''
| kodor'''oùȝ'''
| kodur'''oùȝ'''
| kiad'r'''aùȝ'''
| dušom'''oùȝ'''
| dašam'''aùȝ'''
| tšem'''oùȝ'''
|-
|-
! żeń.
! IV.
| tan<br><small>''ona''</small>
| gdār'''atā'''
| -V¹g
| kōd'r'''otō'''
| kādar'''ag'''<br><small>''walczy''</small>
| kād'r'''atā'''
| šōhot'''og'''<br><small>''poluje''</small>
| tšōm'''otō'''
| dūš'm'''otō'''
| došōm'''otō'''
| kodor'''otō'''
| kodūr'''otō'''
| kiad'r'''atā'''
| dušom'''otō'''
| dašam'''atā'''
| tšém'''otō'''
|-
|-
! colspan="6" | Liczba podwójna
! V.
| gdor'''ōs'''
| kud'r'''ōs'''
| kod'r'''ōs'''
| tšum'''ōs'''
| duš'm'''ōs'''
| došum'''ōs'''
| kodor'''ōs'''
| kodur'''ōs'''
| kiad'r'''ās'''
| dušom'''ōs'''
| dašam'''ās'''
| tšem'''ōs'''
|-
|-
!rowspan=2| I.
! VI.
! ink.
| gdār'''ic'''
| ?<br><small>''my dwoje''<br>(z Tobą)</small>
| kōd'r'''uc'''
| -V̄¹r
| kād'r'''ic'''
| kyīdar'''ār'''<br><small>''walczymy''</small>
| tšōm'''uc'''
| šūhot'''ōr'''<br><small>''polujemy''</small>
| dūš'm'''uc'''
| došōm'''uc'''
| kodor'''uc'''
| kodūr'''uc'''
| kiad'r'''ic'''
| dušom'''uc'''
| dašam'''ic'''
| tšem'''uc'''
|-
|-
! eks.
! VII.
| ?<br><small>''my dwoje''<br>(bez Ciebie)</small>
| gdār'''aše''',<br> gdor'''ōš''''
| -V¹rmV̄¹
| kōd'r'''oše''',<br> kud'r'''ōš''''
| kyīdar'''armā'''<br><small>''walczymy''</small>
| kād'r'''aše''',<br> kodr'''ōš''''
| šūhot'''ormō'''<br><small>''polujemy''</small>
| tšōm'''oše''',<br> tšum'''ōš''''
| dūš'm'''oše''',<br> duš'm'''ōš''''
| došōm'''ob''', <br> došum'''ōš''''
| kodor'''oše''',<br> kodor'''ōš''''
| kodūr'''oše''',<br> kodur'''ōš''''
| kiad'r'''aše''',<br> kiad'r'''āš''''
| dušom'''oše''', <br> dušom'''ōš''''
| dašam'''aše''',<br> dašam'''āš''''
| tšém'''oše''', <br> tšem'''ōš''''
|-
|-
! colspan=2 | II.
! VIII.
| ?<br><small>''wy dwoje''</small>
| gdār'''aqrā'''
| -V̄²nV¹
| kōd'r'''oqrō'''
| kyīdar'''īna'''<br><small>''walczycie''</small>
| kād'r'''aqrā'''
| šūhot'''ūno'''<br><small>''polujecie''</small>
| tšōm'''oqrō'''
| dūš'm'''oqrō'''
| došōm'''oqrō'''
| kodor'''oqrō'''
| kodūr'''oqrō'''
| kiad'r'''aqrā'''
| dušom'''oqrō'''
| dašam'''aqrā'''
| tšém'''oqrō'''
|-
|-
!rowspan=2| III.
! IX.
! męs.
| gdor'''ūso'''
| ?<br><small>''oni dwaj''</small>
| kud'r'''ūso'''
| -V¹ği
| kod'r'''ūso'''
| kyīdar'''aği'''<br><small>''walczą''</small>
| tšum'''ūso'''
| šūhot'''oği'''<br><small>''polują''</small>
| duš'm'''ūso'''
|-
| došum'''ūso'''
! żeń.
| kodor'''ūso'''
| ?<br><small>''one dwie''</small>
| kodur'''ūso'''
| -V²žV¹u
| kiad'r'''īsa'''
| kyīdar'''ižau'''<br><small>''walczą''</small>
| dušom'''ūso'''
| šūhot'''užou'''<br><small>''polują''</small>
| dašam'''īsa'''
|-
| tšém'''ūso'''
! colspan="6" | Liczba mnoga
|-
!rowspan=2| I.
! ink.
| ?<br><small>''my''<br>(z Tobą)</small>
| -V²ḫ
| kadār'''iḫ'''<br><small>''walczymy''</small>
| šohōt'''uḫ'''<br><small>''polujemy''</small>
|-
! eks.
| ?<br><small>''my''<br>(bez Ciebie)</small>
| -we, -(a)u
| kadār'''we(-au)'''<br><small>''walczymy''</small>
| šohōt'''we(-u)'''<br><small>''polujemy''</small>
|-
! colspan=2 | II.
| ?<br><small>''wy''</small>
| -V̄¹nV²
| kadār'''āni(i)'''<br><small>''walczycie''</small>
| šohōt'''ōnu'''<br><small>''polujecie''</small>
|-
!rowspan=2| III.
! męs.
| ?<br><small>''oni''</small>
| -V¹žV¹
| kadār'''aža'''<br><small>''walczą''</small>
| šohōt'''ožo'''<br><small>''polują''</small>
|-
! żeń.
| ?<br><small>''one''</small>
| -gV¹š
| kadār'''gaš'''<br><small>''walczą''</small>
| šohōt'''goš'''<br><small>''polują''</small>
|}
|
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|-
! colspan="6" | ''Odmiana II.''
|-
! colspan=3 | Osoba
!Przyrostek
!Przykład I
!Przykład II
|-
! colspan="6" | Liczba pojedyncza
|-
! colspan=2 | I.
| gāse, gās'<br><small>''ja''</small>
| -bV¹
| yakaddār'''ba'''<br><small>''zabijam''</small>
| yošohhōt'''ba'''<br><small>''?''</small>
|-
! colspan=2 | II.
| rāhe, rāh'<br><small>''ty''</small>
| -
| yakaddār'''?'''<br><small>''zabijasz''</small>
| yošohhōt'''?'''<br><small>''?''</small>
|-
!rowspan=2| III.
! męs.
| šan<br><small>''on''</small>
| -
| yakaddār'''?'''<br><small>''zabija''</small>
| yošohhōt'''?'''<br><small>''?''</small>
|-
! żeń.
| tan<br><small>''ona''</small>
| -
| yakaddār'''?'''<br><small>''zabija''</small>
| yošohhōt'''?'''<br><small>''?''</small>
|-
! colspan="6" | Liczba podwójna
|-
!rowspan=2| I.
! ink.
| ?<br><small>''my dwoje''<br>(z Tobą)</small>
| -
| yōkuddor'''?'''<br><small>''zabijamy''</small>
| yāšihhat'''?'''<br><small>''?''</small>
|-
! eks.
| ?<br><small>''my dwoje''<br>(bez Ciebie)</small>
| -
| yōkuddor'''?'''<br><small>''zabijamy''</small>
| yāšihhat'''?'''<br><small>''?''</small>
|-
! colspan=2 | II.
| ?<br><small>''wy dwoje''</small>
| -
| yōkuddor'''?'''<br><small>''zabijacie''</small>
| yāšihhat'''?'''<br><small>''?''</small>
|-
!rowspan=2| III.
! męs.
| ?<br><small>''oni dwaj''</small>
| -
| yōkuddor'''?'''<br><small>''zabijają''</small>
| yāšihhat'''?'''<br><small>''?''</small>
|-
! żeń.
| ?<br><small>''one dwie''</small>
| -
| yōkuddor'''?'''<br><small>''zabijają''</small>
| yāšihhat'''?'''<br><small>''?''</small>
|-
! colspan="6" | Liczba mnoga
|-
!rowspan=2| I.
! ink.
| ?<br><small>''my''<br>(z Tobą)</small>
| -
| yikāddar'''?'''<br><small>''zabijamy''</small>
| yušōhhot'''?'''<br><small>''?''</small>
|-
! eks.
| ?<br><small>''my''<br>(bez Ciebie)</small>
| -
| yikāddar'''?'''<br><small>''zabijamy''</small>
| yušōhhot'''?'''<br><small>''?''</small>
|-
! colspan=2 | II.
| ?<br><small>''wy''</small>
| -
| yikāddar'''?'''<br><small>''zabijacie''</small>
| yušōhhot'''?'''<br><small>''?''</small>
|-
!rowspan=2| III.
! męs.
| ?<br><small>''oni''</small>
| -
| yikāddar'''?'''<br><small>''zabijają''</small>
| yušōhhot'''?'''<br><small>''?''</small>
|-
! żeń.
| ?<br><small>''one''</small>
| -
| yikāddar'''?'''<br><small>''zabijają''</small>
| yušōhhot'''?'''<br><small>''?''</small>
|}
|}
|}


====Czasy====
===Czasowniki===
{| class="wikitable" style="text-align:center"
! colspan=2 | Czas
!Przedrostek
!Przykład I
!Przykład II
|-
!rowspan=3| Przeszły
! Niedokonany
! wV̄¹-
| '''wā'''ḫāpaniw<br><small>''spółkowałem''</small>
| '''wō''''omoggōšbo<br><small>''rodziłam''</small>
|-
! Dokonany I
! zǷV¹-
| '''zǷa'''ḫāpaniw<br><small>''pospółkowałem''</small>
| '''zǷo''''omoggōšbo<br><small>''urodziłam''</small>
|-
! Dokonany II
! mV²n-
| '''min'''ḫāpaniw<br><small>''pospółkowałem''</small>
| '''mun''''omoggōšbo<br><small>''urodziłam''</small>
|-
!colspan=2| Teraźniejszy
! —
| ḫāpaniw<br><small>''spółkuję''</small>
| yomoggōšbo<br><small>''rodzę''</small>
|-
!colspan=2| Przyszły I
! syV¹r-
| '''syar'''ḫāpaniw<br><small>''będę spółkował''</small>
| '''syor''''omoggōšbo<br><small>''będę rodziła''</small>
|-
!colspan=2| Przyszły II
! dǷV²b-
| '''dǷib'''ḫāpaniw<br><small>''pospółkuję''</small>
| '''dǷub''''omoggōšbo<br><small>''urodzę''</small>
|}
 
===Zaimki===
<hr>
<hr>


====Zaimki rzeczowe====
[[Kategoria:Języki sztuczne]] [[Kategoria:Wschód Starożytny]]
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|-
! colspan=3 rowspan=2 | Osoba
! colspan="7" | Przypadek
|-
!II.
!III.
!IV.
!V.
!VI.
!VII.
!VIII.
|-
! colspan=2 | I.
| gāse, gās'<br><small>''ja''</small>
| '''u'''kš'''o'''<br><small>''ja''</small>
| g'''u'''s'''ū'''<br><small>''ode mnie''</small>
| '''a'''ğ'''a'''s<br><small>''mnie''</small>
| '''ī'''ğ'''e'''s, '''ī'''k'š<br><small>''do mnie''</small>
| '''e'''g'''ō'''s<br><small>''mną''</small>
| g'''a'''s'''ai'''<br><small>''przede mną''</small>
| kš'''au'''<br><small>''ze mną''</small>
|-
! colspan=2 | II.
| rāhe, rāh'<br><small>''ty''</small>
| '''u'''rh'''o'''<br><small>''ty''</small>
| r'''u'''h'''ū'''<br><small>''od ciebie''</small>
| '''a'''r'''a'''h<br><small>''ciebie''</small>
| '''ī'''r'''e'''h, '''ī'''r'h <br><small>''do ciebie''</small>
| '''e'''r'''ō'''h<br><small>''tobą''</small>
| r'''a'''h'''ai'''<br><small>''przed tobą''</small>
| rh'''au'''<br><small>''z tobą''</small>
 
|-
!rowspan=2| III.
! męs.
| šan<br><small>''on''</small>
| '''u'''šn'''o'''<br><small>''on''</small>
| š'''u'''n'''ū'''<br><small>''od niego''</small>
| '''a'''š'''a'''n<br><small>''jego''</small>
| '''ī'''š'''e'''n, '''ī'''š'n<br><small>''do niego''</small>
| '''e'''š'''ō'''n<br><small>''nim''</small>
| š'''a'''n'''ai'''<br><small>''przed nim''</small>
| šn'''au'''<br><small>''z nim''</small>
|-
! żeń.
| tan<br><small>''ona''</small>
| '''u''''n'''o'''<br><small>''ona''</small>
| t'''u'''n'''ū'''<br><small>''od niej''</small>
| '''a'''t'''a'''n<br><small>''jej''</small>
| '''ī'''t'''e'''n, '''ī''''n<br><small>''do niej''</small>
| '''e'''t'''ō'''n<br><small>''nią''</small>
| t'''a'''n'''ai'''<br><small>''przed nią''</small>
| t'''e'''n'''au'''<br><small>''z nią''</small>
|}
 
==Przypisy==
<references/>
 
{{JęzykiWschoduStarożytnego}}
[[Kategoria:Języki sztuczne]]

Aktualna wersja na dzień 16:05, 29 cze 2025

Języki Wschodu Starożytnego
 Języki: ajniadzki klasyczny · cherynejski· kaldyjski · jerysecki · felindski · kitrzański · hatyjski · tarkajski · nefajski · starotarszyjski · szar · sorlijski · firaski · staroszyszeński · trycki
Leksykony: Słownik ajniadzkiego klasycznego · Słownik cherynejski · Słownik hatyjski · Słownik sorlijski · Słownik kitrzański ·
Rodziny językowe: Języki seframańskie · Języki oldyjskie · Języki ilaruzyjskie · Języki paleofenickie · Języki gaskarańskie
Wysoka Mowa
Faktycznie
Utworzenie: Wirczę w 2024
Najnowsza wersja: 1.0
Kody
Conlanger–1 ktr.
W Kyon
Klasyfikacja: Języki XYZ (proponowane)
Język prakitrzański
Język kitrzański
Lista conlangów
Zobacz też słownik tego języka.

Wysoka Mowa (ktr. ??? [???]), znana także jako język kitrzański (ktr. ??? [???]) ― wymarły język Wschodu Starożytnego.

Głosownia

Samogłoski

W języku kitrzańskim występowało 11 samogłosek podstawowych, w tym 6 krótkich oraz 5 długich.

Przednie Środkowe Tylne
Krótkie Długie Krótkie Długie Krótkie Długie
Przymknięte i iː ɨː u uː
Średnie ə o̞ː
Półotwarte ɛ ɔ
Otwarte ä äː

Dwugłoski

W języku kitrzańskim występują tylko dwie dwugłoski, którymi są:

  • aù - [äi̯] jak w katraù [ˈkʰätʰ.räi̯] (...)
  • où - [ɔi̯] jak w došmoù [ˈdɔʃ.mɔi̯] (...)

Spółgłoski

W języku kitrzańskim występowały aż 44 spółgłoski.

Wargowe Zębowo-dziąsłowe Podnieb. Miękkopod. Języczkowe Gardł.-Krtań.
Nosowe m mˤ n nˤ ŋ
Zwarte bezdźwięczne pʰ pʰˤ tʰ tʰˤ cʰ kʰ qʰ ʔ
dźwięczne b bˤ d dˤ ɡ ɢ
półdźwięczne pʼ tʼ cʼ kʼ qʼ
Szczelinowe bezdźwięczne f s • ʃ sˤ • ʃˤ χ ħ • h
dźwięczne ʒ ʝ ɣ ʕ
półdźwięczne sʼ χʼ
Drżące r rˤ
Półotwarte ɮ ʎ • j w

Porządek samogłosek

Pismo

Zapis łaciński

W zapisie łacińskim języka kitrzańskiego występuje 36 znaków i 19 dwuznaków.

a ā b bḫ c ci d dḫ e é f
[ä] [äː] [b] [bˁ] [cʰ] [cʼ] [d] [dˤ] [ə] [ɛ] [f]
g gḫ gi ğ ği h ḫ ḥ i ī j
[ɡ] [ɢ] [ʒ] [ɣ] [ʝ] [h] [ʕ] [ħ] [i] [iː] [j]
k ki l ľ m mḫ n nḫ ŋ o ō
[kʰ] [kʼ] [ɮ] [ʎ] [m] [mˤ] [n] [nˤ] [ŋ] [ɔ] [o̞ː]
p pḫ pi q qi r rḫ s sḫ si š
[pʰ] [pʰˤ] [pʼ] [qʰ] [qʼ] [r] [rˤ] [s] [sˤ] [sʼ] [ʃ]
šḫ t tḫ ti u ū w ȝ ȝi y ȳ
[ʃˤ] [tʰ] [tʰˤ] [tʼ] [u] [uː] [w] [χ] [χʼ] [ʔ] [ɨː]

Istnieją też dwa dodatkowe znaki, którymi są <à> i <ù>, które używane są w szczególnych przypadkach, jednak mogą być one śmiało pominięte.

Zapis kitrzański

Mownia

Rzeczowniki

Liczba

W języku kitrzańskim...

Przypadki

Przypadek Znaczenie
I. Absolutyw kto?, co?
Odbiorca czynności
II. Ergatyw kto? co?
Wykonawca czynności
III. Ablatyw odkąd? od czego? od kogo?
Wyraża ruch od podmiotu
IV. Dopełniacz komu? czemu? dokąd?
Wyraża posiadanie
V. Allatyw dokąd? do czego? do kogo?
Wyraża ruch w stronę podmiotu
VI. Narzędnik kim? czym?
Wyraża narzędzie i sposób wykonania czynności
VII. Antesyw przed kim? przed czym?
Wyraża wykonywanie czynności przed podmiotem
VIII. Komitatyw z kim? z czym?
Wyraża wykonywanie czynności wraz z podmiotem
IX. Wołacz —
Bezpośredni zwrot do podmiotu

Odmiana rzeczowników

Odmiana I.
o. o. o. o.
kedār
wojownik 		dešōm
rolnik 		kadar
zwłoki 		došom
zboże
Liczba poj. Liczba pod. Liczba mn. Liczba poj. Liczba pod. Liczba mn. Liczba poj. Liczba pod. Liczba mn. Liczba poj. Liczba pod. Liczba mn.
I. kedār koder,
kōd'r 		kādir dešōm dušem,
dūš'm 		došoùm kadar kodūr kidar došom dešam dešom,
dušum
II. gdārab kōd'rob kād'rab tšōmob dūš'mob došōmob kodorob kodūrob kiad'rab dušomob dašamab tšemob
III. gdoroùȝ kud'roùȝ kodroùȝ tšumoùȝ duš'moùȝ došumoùȝ kodoroùȝ koduroùȝ kiad'raùȝ dušomoùȝ dašamaùȝ tšemoùȝ
IV. gdāratā kōd'rotō kād'ratā tšōmotō dūš'motō došōmotō kodorotō kodūrotō kiad'ratā dušomotō dašamatā tšémotō
V. gdorōs kud'rōs kod'rōs tšumōs duš'mōs došumōs kodorōs kodurōs kiad'rās dušomōs dašamās tšemōs
VI. gdāric kōd'ruc kād'ric tšōmuc dūš'muc došōmuc kodoruc kodūruc kiad'ric dušomuc dašamic tšemuc
VII. gdāraše,
gdorōš' 		kōd'roše,
kud'rōš' 		kād'raše,
kodrōš' 		tšōmoše,
tšumōš' 		dūš'moše,
duš'mōš' 		došōmob,
došumōš' 		kodoroše,
kodorōš' 		kodūroše,
kodurōš' 		kiad'raše,
kiad'rāš' 		dušomoše,
dušomōš' 		dašamaše,
dašamāš' 		tšémoše,
tšemōš'
VIII. gdāraqrā kōd'roqrō kād'raqrā tšōmoqrō dūš'moqrō došōmoqrō kodoroqrō kodūroqrō kiad'raqrā dušomoqrō dašamaqrā tšémoqrō
IX. gdorūso kud'rūso kod'rūso tšumūso duš'mūso došumūso kodorūso kodurūso kiad'rīsa dušomūso dašamīsa tšémūso

Czasowniki

Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Wysoka_Mowa&oldid=61848”