Języki gamajskie
Języki gamajskie to projekt grupowy tworzony wspólnie przez użytkowników Polskiego Forum Językowego, polegający na symulacji rozwoju całej rodziny conlangów apriori, wywodząc ją od jednego wspólnego prajęzyka - tytułowego języka protogamajskiego. Z biegiem czasu wokół rodziny języków gamajskich zaczął wyrastać oddzielny conworld, w którym języki te zostały osadzone. Świat ten jest po części luźną wariacją na temat Ziemi (choć Ziemią nie jest), zainspirowaną teoriami Ericha von Dänikena, o warunkach klimatycznych odpowiadających mniej więcej końcowi ostatniej epoki lodowcowej, oraz z możliwym lecz ograniczonym występowaniem magii.
Projekt jest dowodzony przez Borlacha. Podobnie jak w wielu innych forumowych projektach grupowych, jednym z podstawowych założeń jest aprioryczność - nie można w ramach języków gamajskich, czy innych możliwych rodzin językowych występujących w conworldzie, opracowywać języków opartych na językach naturalnych. Można za to inspirować się nimi a na komputerach korzystać ze systemów zapisu znanych z rzeczywistości, z zastrzeżeniem, że dany lud ma własne pismo, a użyte systemy pisma stanowią jedynie reprezentację prawdziwych sposobów zapisu stosowanych wewnątrz conworldu.
Grupowy projekt „języków gamajskich” narodził się w 2018 roku na forumowym Discordzie, w ramach żartów na temat gammy (spółgłoski szczelinowej miękkopodniebiennej dźwięcznej [ɣ]), różnicy zdań oraz personalnej sympatii (lub jej braku) wobec tego dźwięku. Tak też padł pomysł stworzenia rodziny języków, w ramach której każdy mógłby potraktować gammę wedle własnej woli. Punktem wyjścia dla powstania rodziny stała się więc kwestia zaniku lub zachowania występującej w prajęzyku gammy.
W styczniu 2020 roku w projekcie brało udział 9 osób:
Klasyfikacja języków gamajskich
Języki centralne i peryferyjne
Języki gamajskie dzieli się na dwie najbardziej podstawowe grupy, tak zwaną Grupę Centralną oraz Grupę Peryferyjną.
Grupa Centralna obejmuje te języki, w których protogamajska gamma [ɣ]) przeszła w [ŋ]. Należą do niej przede wszystkim języki ngamskie oraz xxx. Ponieważ proces [ɣ] > [ŋ] zaszedł jeszcze przed ostatecznym rozdzieleniem się powyższych grup językowych, możliwym jest, że języki centralne są ze sobą bliżej spokrewnione i stanowią jedną grupę genetyczną, w przeciwieństwie do języków peryferyjnych.
Los gammy w językach peryferyjnych był natomiast różny – niektóre zachowały ją w niemal niezmienionej formie, część natomiast zastąpiła innym dźwiękiem lub zatraciła całkowicie.
Lista języków gamajskich
- Język protogamajski
- Grupa Centralna
- Język ngamski
- języki ngamskie
- Język ngamski
- Grupa Peryferyjna
- Język zongepajcki
- języki zongepajskie
- Język prakszapszański
- języki kszapszańskie
- Język protohawwajsko-hejdarski
- języki hawwajsko-hejdarskie
- Język prachamski
- języki chamskie
- Język panaufański † (język izolowany)
- Język zongepajcki
- Grupa Centralna
Historia rozwoju języków gamajskich
Tabela kognatów
Porównanie kognatów u bezpośrednich potomków protogamajskiego
Rodzina
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Prakszapszański | język 5 | język 6 | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
taghii
/'taɣi:/ |
sagai /'sɐɣaj/ |
ŧaꝃe /ˈtʰakʃe/ |
|||||||||||
dharaħ
/'ðaraħ/ |
djaslax /'ðɐslɐkx/ |
đhaga /ˈðʰaɣa/ |
|||||||||||
tiiqar
/'ti:qar/ |
saikhaslo /'sajχɐslo/ |
teqa /ˈteqa/ |
|||||||||||
kaylaħ
/'kaylaħ/ |
chełax /'xeɫɐkx/ |
ꝁaera /ˈkʰaeɾa/ |
|||||||||||
ghahan
/'ɣahan/ |
gahan /'ɣɐhɐn/ |
ꝅaha /ˈkʃapʃaha/ |
|||||||||||
iiyuzu
/'i:juzu/ |
aijużu /'ajjuzu/ |
eyuzu /ˈejʉzʉ/ |
|||||||||||
nipuur
/'nipu:r/ |
ňifauslo /'ɲifawslo/ |
niꝑogo /ˈnɨpʰoɣo/ |
|||||||||||
ħahtataghii[1]
/ħahta'taɣi:/ |
xahsasagai /'kxɐhsɐsɐɣai/ |
ħahŧaꝃe /ˈħahtʰakʃe/ |
|||||||||||
ħahtadharaħ[2]
/ħahta'ðaraħ/ |
xahsadjaslax /'kxɐhsɐðɐslɐkx/ |
hahđhagara /ˈhahðʰaɣaɾa/ |
|||||||||||
yuziif
/'juzi:f/ |
jużaipf /'juzajpf/ |
yuzefi /ˈjʉzefɨ/ |
|||||||||||
sitaallin
/'sita:l:in/ |
cisěľin /'tʃisɛʎin/ |
siŧeri /ˈsɨtʰeɾɨ/ |
|||||||||||
wiina
/'wi:na/ |
waina /'wajnɐ/ |
eňa /ˈenʰa/ |
|||||||||||
kahya
/'kahja/ |
— | ꝁaħa /ˈkʰaħa/ |
Ludzie i zawody
Protogamajski | język 1 | język 2 | język 3 | język 4 | język 5 | język 6 | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
laughal
/'lawɣal/ |
|||||||||||||
limmi
/'lim:i/ |
|||||||||||||
hitlaa
/'hitla:/ |
|||||||||||||
wayla
/'wajla/ |
|||||||||||||
qabrii
/'qabri:/ |
|||||||||||||
waliig
/'wali:g/ |
|||||||||||||
suwaridu
/'suwaridu/ |
|||||||||||||
auf
/'awf/ |
|||||||||||||
kiigiiru
/'ki:gi:ru/ |
|||||||||||||
qadunu
/'qadunu/ |
Części ciała
Protogamajski | język 1 | język 2 | język 3 | język 4 | język 5 | język 6 | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
"ojciec" |
|||||||||||||
"matka" |
|||||||||||||
"brat" |
|||||||||||||
"siostra" |
|||||||||||||
"syn" |
|||||||||||||
"córka" |
|||||||||||||
"wnuk, wnuczka" |
|||||||||||||
"dziadek, babcia" |
|||||||||||||
"wójek" |
|||||||||||||
"ciocia" |
Hodowla i rolnictwo
Protogamajski | język 1 | język 2 | język 3 | język 4 | język 5 | język 6 | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
"ojciec" |
|||||||||||||
"matka" |
|||||||||||||
"brat" |
|||||||||||||
"siostra" |
|||||||||||||
"syn" |
|||||||||||||
"córka" |
|||||||||||||
"wnuk, wnuczka" |
|||||||||||||
"dziadek, babcia" |
|||||||||||||
"wójek" |
|||||||||||||
"ciocia" |
Religia i zjawiska przyrodnicze
Protogamajski | język 1 | język 2 | język 3 | język 4 | język 5 | język 6 | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
"ojciec" |
|||||||||||||
"matka" |
|||||||||||||
"brat" |
|||||||||||||
"siostra" |
|||||||||||||
"syn" |
|||||||||||||
"córka" |
|||||||||||||
"wnuk, wnuczka" |
|||||||||||||
"dziadek, babcia" |
|||||||||||||
"wójek" |
|||||||||||||
"ciocia" |
Liczebniki
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Hajski | język 5 | język 6 | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
hazru /'hazru/ |
hażsolu /'hɐzsolu/ |
arru /'arːʊ/ |
ur /'uɾ/ |
hazor /'ɦäzor/ |
|||||||||
pharu /'θaru/ |
zaslu /'tsɐslu/ |
łharu /'ɬʰarʊ/ |
þor /'θɔɾ/ |
par /'pär/ |
|||||||||
dhinnu /'ðin:u/ |
džidu /'dʒidu/ |
łīnu /'ɬiːnʊ/ |
ðün /'ðyn/ |
bin /'bʲin/ |
|||||||||
aasau /'a:saw/ |
ězo /'ɛtso/ |
ozho /'ɔzʱɔ/ |
az /'as/ |
ós /'oːs/ |
|||||||||
kargha /kar'ɣa/ |
chasloga /'xɐsloɣɐ/ |
khalqa /kʰalˈɣa/ |
ka'r /kăɾ/ |
kar /'kär/ |
|||||||||
niirra /ni:'r:a/ |
naira /'najɾɐ/ |
nēyra /neːɪˈra/ |
ner /'nɛɾ/ |
ner /'ɲer/ |
|||||||||
saugh /'sawɣ/ |
zog /'tsoɣ/ |
shok /sʰɔk̚/ |
sow /'sɔw/ |
soch /'sox/ |
|||||||||
wayr /'wajr/ |
weslo /'weslo/ |
wel /'wɛl/ |
wer /'wɛɾ/ |
ver /'vʲer/ |
|||||||||
baalla /'ba:l:a/ |
pěla /'pɛlɐ/ |
pōla /'pɔla/ |
ball /'baʎ/ |
bol /'bol/ |
|||||||||
abaagh /'aba:ɣ/ |
apěg /'ɐpɛɣ/ |
abok /'abɔk̚/ |
av /'af/ |
avuch /'ävux/ |
|||||||||
pharwi /'θarwi/ |
zaslowǩi /'tsɐslowçi/ |
łharwi /'ɬʰarwɪ/ |
|||||||||||
karghawwa
/kar.ɣa'w:a/ |
chaslogawawa /'xɐsloɣɐwɐwɐ/ |
khalqwa /kʰalˈɣwa/ |
|||||||||||
saughiw
/'sawɣiw/ "siedemdziesiąt" |
zożiw /'tsoziw/ |
shoqiw /'sʰɔɣɪʊ/ |
|||||||||||
phaafyar /'θa:fjar/ |
zěpfǩojaslo /'tsɛpfçojɐslo/ |
łhovyal /'ɬɔvjal/ |
|||||||||||
ħahtaphaafyar
/ħahta'θa:fjar/ "tysiąc"[5] |
djancho /'ðɐnxo/ |
odhovyal /ɔ'dʱɔvjal/ |