Użytkownik:Emil/Brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
m
(Nie pokazano 37 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
 
+
=Język hurr durr=
=Język starozongepajcki=
+
Jeden z [[języki północnodarkajskie|języków północnodarkajskich]].
{{Język
+
==Fonologia==
|kolor=#33CC33
+
===Samogłoski===
|nazwa=Język starozongepajcki
+
{| class="wikitable"
|nazwa własna=żongábeiseis eigołł
+
! rowspan=2|
gammasas eigołł
+
! colspan=2 | Przednie
|klasyfikacja=Gamajskie
+
! rowspan=2| Środkowe
* Protogamajski
+
! rowspan=2|Tylne
** Grupa Centralna
+
|-
** Grupa Preferyjna
+
! Płaskie
*** '''Starozongepajcki'''
+
! Zaokrąglone
|alfabet=pismo ideograficzne
 
| twórca = [[User:Emilando|Emilando]] (w 2020), także [[User:Borlach|Borlach]] poprzez [[Język_protogamajski|protogamajski]] (2018)
 
|szyk zdania =SOV
 
}}{{sp}}
 
'''Język starozongepajcki''' (starozongepajcki ''żongábeiseis eigołł'' /{{IPA|'zo̞nɣɞ̜be̞ɪ̯se̞ɪ̯s 'e̞ɪ̯ɣo̞ɮ}}/ "język zachodzącego słońca", także ''gammasas eigołł'' /{{IPA|'ɣɑ̈mːɑ̈sɑ̈s 'e̞ɪ̯ɣo̞ɮ}}/ "język (proto)gamajski") był wczesną wersją [[język_zongepajcki|języka zongepajckiego]], choć zaświadczoną pismem ideograficznym, to z powodu nieodszyfrowania znaków ręcznie rekonstruowana na podstawie procesów, które zaszły do języka klasycznego od rekonstrukcji [[język_protogamajski|j. protogamajskiego]] i metodą porównawczą. Wywodzi się od protogamajskiego i jest bardzo do niego zbliżony.
 
 
 
==Nazwa==
 
Nazwa '''*żongábeiseis eigołł''' wywodzi się od protogamajskiego słowa ''*zaunghaabii'' oznaczającego "zachód słońca". Nazwa oznacza dosłownie "język zachodzącego słońca". Z czasem dawne słowo '''*żona''' (od pɣ. ''*zauna'') "zachód" zaczęłno nabierać znaczenia "dom, siedziba, ojczyzna", zaś  '''*żongábei''' (pɣ. ''*zaunghaabii'') zaczęło oznaczać "zachód", przez co doszło do zmiany znaczenia nazwy do "język zachodni" i takie znaczenie funkcjonuje do dziś.
 
 
 
Druga nazwa '''*gammasas eigołł''' wywodzi się bezpośrednio od protogamajskiego ''*ghammasas iighaur'', oznaczająca tyle co "język ludzki". To określenie później zanikło wraz z dalszym rozwojem zongepajszczyzny.
 
 
 
== Stan języka ==
 
=== Fonologia ===
 
Na etapie starozongepajckiego nie ma jeszcze drastycznych różnic od protogamajskiego. Odróżnienie iloczasu przy pomocy ilości trwania głoski zanikło, ale '''*á *ei *ou''' były swojego rodzaju długimi odpowiednikami '''*a *i *u'''. Samogłoski średnie '''*e *o''' były wówczas poza tym systemem, dopiero później '''*e''' zaczęto traktować jako długi odpowiednik '''*o''' (być może pod wpływem coraz bardziej przedniej wymowy '''*á''').
 
 
 
Protogamajska spółgłoska '''*ħ''' zaczyna być wymawiana jako '''*ch''' [{{IPA|x}}] i ukończył się [[Język zongepajcki/Slotacyzm|slotacyzm]] (przejście krótkiego '''*r''' > '''*łł''' [{{IPA|ɮ}}]). [[Język_zongepajcki/Pierwsza_przesuwka_zongepajcka|Pierwsza przesuwka]] jeszcze się nie odbyła. Możliwe jest również, że już wtedy utracił geminaty '''*jː''' i '''*wː''', ale raczej zanikły one dopiero po pierwszej przesuwce.
 
 
 
{| class=wikitable
 
! rowspan=1|
 
! colspan=1|Przednie
 
! colspan=1|Środkowe
 
! colspan=1|Tylne
 
 
|-
 
|-
|-align=center class=small
 
|-align=center
 
 
!Przymknięte
 
!Przymknięte
|*{{IPA|i}} || || *{{IPA|u}}
+
| {{IPA|ɪ iː}} ('''i í''')
|-align=center
+
| {{IPA|ʏ yː}} ('''ü ű''')
!Średnie
+
| {{IPA|ᵿ}} ('''ue''')
|*{{IPA|e}}||||*{{IPA|o}}  
+
| {{IPA|ʊ uː}} ('''u ú''')
|-align=center
 
!Półotwarte
 
|||*{{IPA|ɞ̜}}||
 
|-align=center
 
!Otwarte
 
|||colspan="2"|*{{IPA|ɑ̈}}
 
|-align=center
 
|}
 
Dyftongi: '''*ei''', '''*ou'''
 
{| class="wikitable" style=text-align:center
 
! colspan="2" |
 
!Wargowe
 
!Zębowe
 
!Dziąsłowe
 
!Podniebienne
 
!Welarne
 
!Języczkowe
 
!Gardłowe
 
|- align="center"
 
! colspan="2" | Nosowe
 
|*{{IPA|m}}, *{{IPA|mː}}
 
|colspan="2"|*{{IPA|n}}, *{{IPA|nː}}
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|- align="center"
 
! rowspan="2" |Zwarte
 
!<small>bezdźwięczne</small>
 
|*{{IPA|p}}     
 
|colspan="2"| *{{IPA|t}}
 
|
 
|*{{IPA|k}} 
 
|*{{IPA|q}} 
 
|
 
 
|-
 
|-
!<small>dźwięczne</small>
+
! Średnie
|*{{IPA|b}}
+
| {{IPA|ɛ eː}} ('''e é''')
|colspan="2"| *{{IPA|d}}
+
| {{IPA|œ øː}} ('''ö ő''')
|
 
|*{{IPA|g}}
 
|
 
|
 
|- align="center"
 
! rowspan="2" | Szczelinowe
 
!<small>bezdźwięczne</small>
 
|*{{IPA|f}}     
 
|*{{IPA|θ}}, *{{IPA|s}}
 
|
 
|
 
|*{{IPA|x}}
 
|
 
|*{{IPA|h}}
 
|-
 
!<small>dźwięczne</small>
 
|
 
|*{{IPA|ð}}, *{{IPA|z}}
 
|
 
|
 
|*{{IPA|ɣ}}
 
|
 
|
 
|- align="center"
 
! colspan="2" | Drżące
 
|
 
|colspan="2"| *{{IPA|}}
 
|
 
|
 
|
 
 
|
 
|
 +
| {{IPA|ɔ oː}} ('''o ó''')
 
|-
 
|-
! colspan="2" | Boczne, Półsamogłoski
+
! Otwarte
|
+
| {{IPA|ɛː}} ('''ä''')
|*{{IPA|ɫ}}, *{{IPA|ɫː}}
 
|*{{IPA|ɮ}}
 
|*{{IPA|j}}, (*{{IPA|jː}})
 
|*{{IPA|w}}, (*{{IPA|wː}})
 
|
 
 
|
 
|
 +
| colspan="2" | {{IPA|a ɑː}} ('''a á''')
 
|}
 
|}
====Transkrypcja====
+
===Dyftongi===
Transkrypcja jest oparta na transkrypcji zongepajckiego klasycznego z dodatkiem kilku znaków użytych w potomkach i wyjątkowego znaku '''á'''.
 
{| cellspacing="5" style="text-align: center;"
 
|- style="font-size: 2.0em;"
 
|  '''a'''  ||  '''á'''  ||  '''b'''  || '''d'''  ||  '''dj''' ||  '''e'''  ||  '''f'''  ||  '''g'''  ||  '''h'''  ||  '''ch'''  ||  '''i''' ||  '''ei'''  || '''j''' ||  '''k'''  ||  '''ķ'''
 
|-
 
| [{{IPA|ɑ̈}}] || [{{IPA|ɞ̜}}] || [{{IPA|b}}] || [{{IPA|d}}] || [{{IPA|ð}}] || [{{IPA|e̞}}] || [{{IPA|f}}] || [{{IPA|ɣ}}] || [{{IPA|h}}] || [{{IPA|x}}] || [{{IPA|i}}] || [{{IPA|e̞ɪ̯}}] || [{{IPA|j}}] || [{{IPA|k}}] || [{{IPA|g}}]
 
|- style="font-size: 2.0em;"
 
|  '''l'''  ||  '''ł'''  ||  '''łł'''  || '''m'''  ||  '''n'''  ||  '''o''' ||  '''p'''  ||  '''r'''  ||  '''s'''  ||  '''t'''  ||  '''tj'''  ||  '''u'''  ||  '''ou'''  ||  '''w'''  || '''ż'''
 
|-
 
| [{{IPA|ɫː}}] || [{{IPA|ɫ}}] ||  [{{IPA|ɮ}}] ||[{{IPA|m}}] || [{{IPA|n}}] || [{{IPA|o̞}}] || [{{IPA|p}}] || [{{IPA|rː}}] || [{{IPA|s}}] ||  [{{IPA|t}}] ||  [{{IPA|θ}}] || [{{IPA|u}}] || [{{IPA|o̞ʊ̯}}] || [{{IPA|w}}] || [{{IPA|z}}]
 
|}
 
 
 
===Gramatyka===
 
====Harmonia samogłosek w afiksach====
 
Odziedziczona od protogamajskiego, pierwsza samogłoska afiksu musi się zgadzać z ostatnią samogłoską rdzenia.
 
* *i *ei ↔ *i *ei
 
* *u *ou ↔ *u *ou
 
* *a *á ↔ *a *á
 
* *e ↔ *e
 
* *o ↔ *o
 
W przypadku *a, *i, *u samogłoski może się zmienić w zależności od wymaganej długości. Samogłoski *e, *o nie miały długich odpowiedników, więc zawsze otrzymywały te same samogłoski. Dopiero później *e stanie się funkcjonalnie długim *o.
 
 
 
==== Możliwe alternacje ====
 
Mogły się pojawiać alternacje *a – *á, *i – *ei, *u – *ou, *łł – *r.
 
 
 
==== Przypadki ====
 
Język starozongepajcki odziedziczył 8 przypadków z protogamajskich 12: mianownik, dopełniacz, biernik, miejscownik, ablatyw, allatyw, innesyw, wołacz.
 
 
 
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 +
!
 +
! Zakończone na i̯
 +
! Zakończone na y̯
 +
! Zakończone na u̯
 
|-
 
|-
! Przypadek
+
!Przymknięte
! Sufiks
+
| {{IPA|ʊi̯}} ('''ě''')<ref>wymowa głównego dialektu, występują też warianty typu [ɪ̈i̯] [əi̯] czy [ɤi̯]</ref>
! *gamma – człowiek
+
|  
! *hitłá – kapłan, guślarz
+
| {{IPA|iu̯}} ('''iu''')
! *waqadun – koń
 
|-
 
| 1. m
 
| -ø
 
| *gamma
 
| *hitłá
 
| *waqadun
 
|-
 
| 2. d
 
| *-(w)_
 
| *gamma'''wa'''
 
| *hitłá'''wa'''
 
| *waqadun'''u'''
 
|-
 
| 3. b
 
| *-(j)_s
 
| *gamma'''jas'''
 
| *hitłá'''jis'''
 
| *waqadun'''us'''
 
|-
 
| 4. mj
 
| *-há/*''-h_''<ref>Problem w rekonstrukcji, pierwotnie afiks musiał podlegać harmonii, ale we wszystkich zongepajckich jest jednolite *-há/-hě/-hä</ref>
 
| *gamma'''há'''
 
| *hitłá'''há'''
 
| *waqadun'''há'''
 
|-
 
| 5. a
 
| *-(_)ku
 
| *gamma'''ku'''
 
| *hitłá'''ku'''
 
| *waqadun'''uku'''
 
|-
 
| 6. al
 
| *-(ķ)uk
 
| *gamma'''ķuk'''
 
| *hitłá'''ķuk'''
 
| *waqadun'''uk'''
 
 
|-
 
|-
| 7. i
+
! Średnie
| *-s_
+
| {{IPA|ɛi̯}} ('''ei''')
| *gamma'''sa'''
+
| {{IPA|œy̯}} ('''eu''')
| *hitłá'''sa'''
+
| {{IPA|ɔu̯}} ('''ou''')
| *waqadun'''su'''
 
 
|-
 
|-
| 8. w
+
! Otwarte
| *-(_)q_²
+
| {{IPA|ai̯}} ('''ai''')
| *gamma'''qá'''!
 
| *hitłá'''qá'''!
 
| *waqadun'''uqou'''!
 
|}
 
 
 
== Wyznaczenie granicy pomiędzy starozongepajckim i średniozongepajckim ==
 
Zazwyczaj za umowną granicę tych dwóch okresów uznaje się ukończenie drugiej fazy I przesuwki – powoduje ona mocne zmienienie fonetyki, co można uznać za koniec okresu starozongepajckiego, który był zbliżony do protogammajskiego. Wtedy zapewnie również w wielu djalektach '''á''' uległo delabializacji i zaczęło się przesuwać do przodu.
 
 
 
= Zbieram dane gammajskich tu =
 
== Spółgłoski ==
 
===Spółgłoski protogammajskie===
 
{| class="wikitable" style=text-align:center
 
! colspan="2" |
 
!Wargowe
 
!Zębowo-dziąsłowe
 
!Podniebienne
 
!Welarne
 
!Języczkowe
 
!Gardłowe
 
|- align="center"
 
! rowspan="2" |Nosowe
 
!<small>zwykłe</small>
 
|{{IPA|m}}
 
|{{IPA|n}}
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|- align="center"
 
!<small>geminaty</small>
 
|{{IPA|mː}}
 
|{{IPA|nː}}
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|- align="center"
 
! rowspan="2" |Zwarte
 
!<small>bezdźwięczne</small>
 
|{{IPA|p}}     
 
|{{IPA|t}}
 
|
 
|{{IPA|k}} 
 
|{{IPA|q}}
 
|
 
|-
 
!<small>dźwięczne</small>
 
|{{IPA|b}}
 
|{{IPA|d}}
 
|
 
|{{IPA|g}}
 
|
 
|
 
|- align="center"
 
! rowspan="2" | Szczelinowe
 
!<small>bezdźwięczne</small>
 
|{{IPA|f}}     
 
|{{IPA|θ}} {{IPA|s}}
 
|
 
 
|
 
|{{IPA|h}} {{IPA|ħ}}
 
|-
 
!<small>dźwięczne</small>
 
|
 
|{{IPA|ð}} {{IPA|z}}
 
|
 
|{{IPA|ɣ}}
 
|
 
|
 
|- align="center"
 
! rowspan="2" | Drżące
 
!<small>zwykłe</small>
 
|
 
|{{IPA|r}}
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|- align="center"
 
!<small>geminaty</small>
 
|
 
|{{IPA|rː}}
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|- align="center"
 
! rowspan="2" | Aproksymanty
 
!<small>zwykłe</small>
 
|
 
|{{IPA|l}}
 
|{{IPA|j}}
 
|{{IPA|w}}
 
|
 
|
 
|- align="center"
 
!<small>geminaty</small>
 
|
 
|{{IPA|lː}}
 
|{{IPA|jː}}
 
|{{IPA|wː}}
 
|
 
 
|
 
|
 +
| {{IPA|au̯}} ('''au''')
 
|}
 
|}
 
+
===Spółgłoski===
===Spółgłoski zongepajckie===
 
 
{| class="wikitable" style=text-align:center
 
{| class="wikitable" style=text-align:center
 
! colspan="2" |
 
! colspan="2" |
 
!Wargowe
 
!Wargowe
 
!Zębowe
 
!Zębowe
!Dziąsłowe
+
!Przedniojęzykowe
 
!Podniebienne
 
!Podniebienne
 
!Welarne
 
!Welarne
!Języczkowe
+
!Krtaniowe
!Gardłowe
 
 
|- align="center"
 
|- align="center"
 
! colspan="2" | Nosowe
 
! colspan="2" | Nosowe
|{{IPA|m}}
+
|{{IPA|m}} ('''m''')
|{{IPA|n}}
+
| colspan="2" |{{IPA|n}} ('''n''')
|
 
|{{IPA|ɲ}}
 
 
|
 
|
 
|
 
|
Linia 330: Linia 70:
 
! rowspan="2" |Zwarte
 
! rowspan="2" |Zwarte
 
!<small>bezdźwięczne</small>
 
!<small>bezdźwięczne</small>
|{{IPA|p}}      
+
|{{IPA|p}} ('''p''')
|{{IPA|t}}
+
|colspan="2" |{{IPA|t}} ('''t''')
|
 
|
 
|{{IPA|k}} 
 
 
|
 
|
 +
|{{IPA|k}} ('''k''')
 
|
 
|
 
|-
 
|-
 
!<small>dźwięczne</small>
 
!<small>dźwięczne</small>
|{{IPA|b}}
+
|{{IPA|b}} ('''b''')
|{{IPA|d}}
+
|colspan="2" |{{IPA|d}} ('''d''')
|
 
|
 
|
 
 
|
 
|
 +
| {{IPA|g}} ('''g''')
 
|
 
|
 
|- align="center"
 
|- align="center"
 
! rowspan="2" | Afrykaty
 
! rowspan="2" | Afrykaty
 
!<small>bezdźwięczne</small>
 
!<small>bezdźwięczne</small>
|{{IPA|pf}}      
+
|({{IPA|pf}} ('''ṗ'''))
|{{IPA|ts}}
+
|
|{{IPA|}}
+
|{{IPA|ts}} ('''c''')
|({{IPA|tɕ}})
+
|
|{{IPA|kx}}
 
 
|
 
|
 
|
 
|
Linia 359: Linia 94:
 
!<small>dźwięczne</small>
 
!<small>dźwięczne</small>
 
|
 
|
|({{IPA|dz}})
 
|({{IPA|dʒ}})
 
 
|
 
|
 +
|{{IPA|dz}} ('''z''')
 
|
 
|
 
|
 
|
Linia 368: Linia 102:
 
! rowspan="2" | Szczelinowe  
 
! rowspan="2" | Szczelinowe  
 
!<small>bezdźwięczne</small>
 
!<small>bezdźwięczne</small>
|{{IPA|f}}      
+
|{{IPA|f}} ('''f''')
|{{IPA|s}}
+
|{{IPA|θ}} ('''þ''')
|{{IPA|ʃ}}
+
|{{IPA|s}} ('''s''')
|{{IPA|ç}}
+
|{{IPA|ʃ}} ('''š''')
|{{IPA|x}}
+
|{{IPA|x}} ('''ch''')
|{{IPA|χ}}
+
|{{IPA|h}} ('''h''')
|{{IPA|h}}
 
 
|-
 
|-
 
!<small>dźwięczne</small>
 
!<small>dźwięczne</small>
|
+
|{{IPA|v}} ('''v''')
|{{IPA|ð}}, {{IPA|z}}
+
|{{IPA|ð}} ('''ð''')
|{{IPA|ʒ}}
+
|{{IPA|z}} ('''ȥ''')
|
+
|{{IPA|z}} ('''ž''')
|{{IPA|ɣ}}  
+
|{{IPA|ɣ}} ('''gh''')
|
 
 
|
 
|
 
|- align="center"
 
|- align="center"
! colspan="2" | Uderzeniowe
+
! colspan="2" | Drżące
|
 
|{{IPA|ɾ}}
 
|
 
 
|
 
|
 +
| colspan="2" | {{IPA|r}} ('''r''')
 
|
 
|
 
|
 
|
Linia 396: Linia 126:
 
! colspan="2" | Boczne, Półsamogłoski
 
! colspan="2" | Boczne, Półsamogłoski
 
|
 
|
|{{IPA|ɫ}}
+
|{{IPA|ɫ̪}} ('''ł''')
|{{IPA|l}}
+
|{{IPA|l}} ('''l''')
|{{IPA|ʎ}}, {{IPA|j}}
+
|{{IPA|j}} ('''j''')
|{{IPA|w}}
+
|{{IPA|w}} ('''w, ł''')
|
 
 
|
 
|
 
|}
 
|}
 +
Dźwięk ''ṗ'' występował tylko w wczesnym okresie rozwoju, później został zastąpiony przez ''f'' w nagłosie oraz w innych pozycjach przez ''pp'' w dialektach północnych i ''ff'' w południowych. Podobnie z nie-przedsamogłoskowym ''ł'', które po początkowej odrębności połączyło się z ''w''. Nadal pozostało niezmienione przed samogłoskami.
  
===Spółgłoski prachamskie===
+
Dźwięk ''r'' nie-przed samogłoskami był wokalizowany do [ɐ̯], by tworzyć dyftongi i tryftongi. Te drugie potem zaczęły często opuszczać drugi element niezgłoskotwórczy, czyli właśnie ''r''. Niektóre dialekty przed przedniojęzykowymi zamieniają [ɐ̯] na retrofleksje, np. rd /rd/ [ɖ] < [ɐ̯d].
{| class="wikitable" style=text-align:center
+
==Rozwój fonologiczny==
! colspan="2" |
+
{| class="wikitable"
!Wargowe
+
! PPD
!Zębowe
+
! wczesny
!Dziąsłowe
+
! środkowy
!Podniebienne
+
! nowoczesny
!Welarne
+
|-
|- align="center"
+
! *a
! colspan="2" | Nosowe
+
| a
|{{IPA|m}}
+
| a, aː
|colspan="2"|{{IPA|n}}
+
| a, ɑː
|
+
|-
|
+
! *aː
|- align="center"
+
| aː, æː
! rowspan="2" |Zwarte
+
| aː, ɛː
!<small>przydechowe</small>
+
| ɑː, ɛː, a
|{{IPA|pʰ}}     
+
|-
|colspan="2"|{{IPA|tʰ}}
+
!
|
+
| œ
|{{IPA|kʰ}} 
+
| œ, øː
 +
| œ, øː
 +
|-
 +
! *øː
 +
| øː
 +
| øː
 +
| øː, œ
 +
|-
 +
! *ɛ
 +
| ɛ
 +
| ɛ, eː
 +
| ɛ, eː
 +
|-
 +
! *eː
 +
| ɪː
 +
| ɪ̈i̯
 +
| ʊi̯
 +
|-
 +
!
 +
| ɔ
 +
| ɔ, oː
 +
| ɔ, oː
 +
|-
 +
! *oː
 +
|
 +
|
 +
| oː, ɔ
 +
|-
 +
! *ɘ
 +
| ɘ
 +
| ɘ, ɨː
 +
| ɪ, iː, e
 
|-
 
|-
!<small>nieprzydechowe</small>
+
! *ɨ̞ː
|{{IPA|p}}
+
| ɨ̞ː
|colspan="2"|{{IPA|t}}
+
| ɨː
|
+
| iː, e
|{{IPA|k}}
 
|- align="center"
 
! rowspan="2" | Szczelinowe
 
!<small>przydechowe</small>
 
 
|{{IPA|sʰ}}
 
|{{IPA|ɬʰ}}
 
|
 
|
 
 
|-
 
|-
!<small>nieprzydechowe</small>
+
!
|{{IPA|f}}
+
| ɵ
|{{IPA|s}}
+
| ɵ, ʉː
|{{IPA|ɬ}}
+
| ʏ, yː, ᵿ
|
 
|{{IPA|x}}
 
|- align="center"
 
! colspan="2" | Drżące
 
|
 
|colspan="2" | {{IPA|r}}
 
|
 
|
 
 
|-
 
|-
! colspan="2" | Boczne, Półsamogłoski
+
! *ʉ̞ː
|
+
| ʉ̞ː
|colspan="2" | {{IPA|l}}
+
| ʉː
|{{IPA|j}}
+
| yː, ᵿ
|{{IPA|w}}
 
|}
 
 
 
== Ewolucja samogłosek ==
 
{| class="wikitable"
 
!
 
! Zongepajcki
 
! Prachamski
 
! Hawwajski
 
! Onski
 
! Baukut
 
! Prakszapszański
 
! Ngamski
 
! Naumowski
 
 
|-
 
|-
| *a
+
! *ɪ
| a, o (przed r)
+
| ɪ
| a, ą (po nasalizacji), ā (po ponownym wydłużeniu)
+
| ɪ,
| a, ã (po nasalizacji), e (przed jotą), ë (na końcu wyrazu)
+
| ɪ,
| rowspan="8" | [[Ideologia_Przegłosów|Emm]]
 
| rowspan="2" | a
 
| (ʰ)a
 
| a
 
| å, au (po ponownym wydłużeniu)
 
 
|-
 
|-
| *ā
+
! *
| ě, e (przed r)
+
|
| o, ǫ (po nasalizacji), ō (po ponownym wydłużeniu)
+
|
| e (przed sylabą z i), o (gdzie indziej)
+
| , ɪ
| (ʰ)e, (ʰ)o
 
| ā
 
| a, ai (po ponownym wydłużeniu)
 
 
|-
 
|-
| *i
+
! *ʊ
| i
+
| ʊ
| i, į (po nasalizacji), ī (po ponownym wydłużeniu)
+
| ʊ,
| i (pod akcentem), ẽ (po nasalizacji), ë (nieakcentowane), Ø (po akcencie)
+
| ʊ,
| e
 
| i
 
| i
 
| e, i (po ponownym wydłużeniu i przed protogamajskim *r)
 
 
|-
 
|-
| *ī
+
! *
| ai
+
|
| ei, ęi (po nasalizacji), ēi (po ponownym wydłużeniu)
+
|
| e
+
| , ʊ
| i
 
| e
 
| e
 
| i (pod akcentem i po ponownym wydłużeniu), ë (krótkie nieakcentowane, zanika w zamkniętych sylabach)
 
 
|-
 
|-
| *u
+
! *ə
| u, a (przed l)
+
| ᵿ, ə
| u, ų (po nasalizacji), ū (po ponownym wydłużeniu)
+
| ᵿ, Ø
| u (pod akcentem), õ (po nasalizacji), ë (nieakcentowane), Ø (po akcencie)
+
| ᵿ, Ø
| o
 
| u
 
| u
 
| o, u (po ponownym wydłużeniu), a (przed r), ai (wydłużone przed r), ü (przed protogamajskim *r)
 
 
|-
 
|-
| *ū
+
! *ai
| au
+
| ai, eː
| ou, ǫu (po nasalizacji), ōu (po ponownym wydłużeniu)
+
| ai,
| o
+
| ai, , ɛ
| i
 
| o
 
| ô
 
| ü (pod akcentem i po ponownym wydłużeniu), ë (krótkie nieakcentowane, zanika w zamkniętych sylabach)
 
 
|-
 
|-
| *ai
+
! *au
| e, o (po m)
+
| au,
| e, ę (po nasalizacji), ē (po ponownym wydłużeniu)
+
| au,
| e
+
| au, , ɔ
| e
 
| ae
 
| ē
 
| ai, au (po *w), å (w grupie vai!P-), o (w grupie vaiP-)
 
 
|-
 
|-
| *au
+
! *iu
| o, ě (po r)
+
| iu,
| o, ǫ (po nasalizacji), ō (po ponownym wydłużeniu)
+
| iu,
| o
+
| iu, , ʏ
| o
 
| ao
 
| ơ
 
| au, å (w grupie vai!P-), o (w grupie vaiP-)
 
 
|}
 
|}
  
==Przypisy==
+
*rő < ráá, ghó < yoo
 +
*paþ, kwaþ < quaþ
 +
*üv < ǫv
 +
*ðiu < ðiu, šiṗṗ < šipf
 +
*jó < joo
 +
*ves < es
 +
 
 +
=Nadbużański=
 +
* ''*tj *dj → c´ dz´''
 +
* ''*TelT → TolT''
 +
* ''*C_E → C´''
 +
* ''*o- *ǫ- → vo- vǫ- ''
 +
* ''*ę *ǫ → ą'' (z zachowaniem miękkości)
 +
* ''*ě → a'' (z zachowaniem miękkości)
 +
* ''*ol ol´ → öl öl´''
 +
* ''*´l̥´_T → ´l̥'' (przed twardymi przedniojęzykowymi)
 +
* ''*T´erT TorT TölT → T´er´eT ToroT TölöT''
 +
* ''*´ь̥ ъ̥ → ´e a''
 +
* ''*´ь̯ ъ̯ → ´Ø Ø'' (z wydłużeniem zastępczym po niebezdźwięcznych oraz ''c č š'')
 +
* ''*c´ dz´ → c dz''
 +
* ''*V_g_V → ʁ → r
 +
* ''*r´ → ř''
 +
* ściągnięcie samogłosek w grupach z jotą: ''VjV > Vː, aje → ē, oje → ō, oją → ą̄'' itd.
 +
**''ь̥jь̯ ъ̯jь̯ → ī ȳ''
 +
* ''*l̥ *´l̥ *´l̥´ *r̥ *´ř̥ → ol ´ol ´el´ yr ´iř''
 +
* ''*v → w'' (ale ''*v´ → v´'')
 +
*'''Miękki przegłos (_P)'''
 +
** ''*o *ō → ö ȫ''
 +
** ''*a *ā → e ē''
 +
** ''*ą *ą̄ → ę ę̄''
 +
** ''*e → ė''
 +
* ''*č *š *ž → c s z
 +
*''*y *ȳ K_ → i ī''
 +
* ''*n´ *t´ *d´ *s´ *z´ *l´ → ń ť ď ś ź ĺ''
 +
* ''chc → cc → č''
 +
*'''Zanik iloczasu'''
 +
**''*ī, *ȳ, *ū → ei, oi /œɪ̈/, au''
 +
**''*ē *ȫ *ō *ā → é ő ó á''
 +
**''*ˊę̄_P → į''
 +
**''*ą̄ ę̄ → ą́ → ǫ''
 +
*''*v´ → v''
 +
*''*m´ *b´ *p´ _[!P #] → m b p''
 +
*''*k *g *ch S_E→ č dž š''
 +
*''*k *g *ch _E → š ž š''
 +
 
 +
=Sadaryn=
 +
{{państwo
 +
| nazwa własna państwa=Iscoi Sadarinan <br>Csugéchej ra Száddarin
 +
| nazwa polska państwa=Sadaryn
 +
| języki urzędowe=[[język ludżorycki|ludżorycki]], [[język maszyjski|maszyjski]]
 +
| stolica=''Neetiscueïs/Lüdzsoriköjk''
 +
| stolica współrzędne=
 +
| ustrój=republika
 +
| głowa państwa=Prezydent<br/>(''Moolita/Apfapun'')
 +
| władca=
 +
| waluta=
 +
| kod waluty=
 +
| organizacje=
 +
}}
 +
'''Sadaryn''' (lug. ''Sadarina'' /ˈsadarina/, mas. ''Száddarin'' /ˈsaːːdarin/), oficjalnie '''Państwo Sadarynu''' (lug. ''Iscoi Sadarinan'' /ˈiskɔj ˈsadarinan/, mas. ''Csugéchej ra Száddarin'' /ˈt͡ʃugeːxɛj ˌra ˈsaːːdarin/) - państwo federacyjne na północy Wielkiego Kontynentu [[Hadżal|Hadżalu]]. Jest to republika prezydencka składająca się z oficjalnie równoprawnych podmiotów - Ludżoryki (''Lugiorica'') oraz Maszapu (''Másáp''). Jednak ze względu na historię oraz liczne prawa dyskryminujące Maszów to ludność ludżorycka jest główną siłą polityczną w kraju. Prowadzi to bardzo często do konfliktów i buntów. Obecny status tego państwa reguluje ''Konstytucja Państwa Sadarynu'' oraz ''Traktat Krutsomujcki'', kończący interwencje [[Jechgiw|Jesiwu]] w tym państwie.
 +
 
 +
 
 +
Związek Ludżorycki (''Brug Lugoricesa'')
 +
 
 +
Protest Maszów (''Nötter arr Más'')

Wersja z 23:47, 12 lis 2022

Język hurr durr

Jeden z języków północnodarkajskich.

Fonologia

Samogłoski

Przednie Środkowe Tylne
Płaskie Zaokrąglone
Przymknięte ɪ iː (i í) ʏ yː (ü ű) ᵿ (ue) ʊ uː (u ú)
Średnie ɛ eː (e é) œ øː (ö ő) ɔ oː (o ó)
Otwarte ɛː (ä) a ɑː (a á)

Dyftongi

Zakończone na i̯ Zakończone na y̯ Zakończone na u̯
Przymknięte ʊi̯ (ě)[1] iu̯ (iu)
Średnie ɛi̯ (ei) œy̯ (eu) ɔu̯ (ou)
Otwarte ai̯ (ai) au̯ (au)

Spółgłoski

Wargowe Zębowe Przedniojęzykowe Podniebienne Welarne Krtaniowe
Nosowe m (m) n (n)
Zwarte bezdźwięczne p (p) t (t) k (k)
dźwięczne b (b) d (d) g (g)
Afrykaty bezdźwięczne (pf ()) ts (c)
dźwięczne dz (z)
Szczelinowe bezdźwięczne f (f) θ (þ) s (s) ʃ (š) x (ch) h (h)
dźwięczne v (v) ð (ð) z (ȥ) z (ž) ɣ (gh)
Drżące r (r)
Boczne, Półsamogłoski ɫ̪ (ł) l (l) j (j) w (w, ł)

Dźwięk występował tylko w wczesnym okresie rozwoju, później został zastąpiony przez f w nagłosie oraz w innych pozycjach przez pp w dialektach północnych i ff w południowych. Podobnie z nie-przedsamogłoskowym ł, które po początkowej odrębności połączyło się z w. Nadal pozostało niezmienione przed samogłoskami.

Dźwięk r nie-przed samogłoskami był wokalizowany do [ɐ̯], by tworzyć dyftongi i tryftongi. Te drugie potem zaczęły często opuszczać drugi element niezgłoskotwórczy, czyli właśnie r. Niektóre dialekty przed przedniojęzykowymi zamieniają [ɐ̯] na retrofleksje, np. rd /rd/ [ɖ] < [ɐ̯d].

Rozwój fonologiczny

PPD wczesny środkowy nowoczesny
*a a a, aː a, ɑː
*aː aː, æː aː, ɛː ɑː, ɛː, a
œ œ, øː œ, øː
*øː øː øː øː, œ
ɛ ɛ, eː ɛ, eː
*eː ɪː ɪ̈i̯ ʊi̯
ɔ ɔ, oː ɔ, oː
*oː oː, ɔ
ɘ ɘ, ɨː ɪ, iː, e
*ɨ̞ː ɨ̞ː ɨː iː, e
ɵ ɵ, ʉː ʏ, yː, ᵿ
*ʉ̞ː ʉ̞ː ʉː yː, ᵿ
ɪ ɪ, iː ɪ, iː
*iː iː, ɪ
ʊ ʊ, uː ʊ, uː
*uː uː, ʊ
ᵿ, ə ᵿ, Ø ᵿ, Ø
*ai ai, eː ai, eː ai, eː, ɛ
*au au, oː au, oː au, oː, ɔ
*iu iu, yː iu, yː iu, yː, ʏ
  • rő < ráá, ghó < yoo
  • paþ, kwaþ < quaþ
  • üv < ǫv
  • ðiu < ðiu, šiṗṗ < šipf
  • jó < joo
  • ves < es

Nadbużański

  • *tj *dj → c´ dz´
  • *TelT → TolT
  • *C_E → C´
  • *o- *ǫ- → vo- vǫ-
  • *ę *ǫ → ą (z zachowaniem miękkości)
  • *ě → a (z zachowaniem miękkości)
  • *ol ol´ → öl öl´
  • *´l̥´_T → ´l̥ (przed twardymi przedniojęzykowymi)
  • *T´erT TorT TölT → T´er´eT ToroT TölöT
  • *´ь̥ ъ̥ → ´e a
  • *´ь̯ ъ̯ → ´Ø Ø (z wydłużeniem zastępczym po niebezdźwięcznych oraz c č š)
  • *c´ dz´ → c dz
  • *V_g_V → ʁ → r
  • *r´ → ř
  • ściągnięcie samogłosek w grupach z jotą: VjV > Vː, aje → ē, oje → ō, oją → ą̄ itd.
    • ь̥jь̯ ъ̯jь̯ → ī ȳ
  • *l̥ *´l̥ *´l̥´ *r̥ *´ř̥ → ol ´ol ´el´ yr ´iř
  • *v → w (ale *v´ → v´)
  • Miękki przegłos (_P)
    • *o *ō → ö ȫ
    • *a *ā → e ē
    • *ą *ą̄ → ę ę̄
    • *e → ė
  • *č *š *ž → c s z
  • *y *ȳ K_ → i ī
  • *n´ *t´ *d´ *s´ *z´ *l´ → ń ť ď ś ź ĺ
  • chc → cc → č
  • Zanik iloczasu
    • *ī, *ȳ, *ū → ei, oi /œɪ̈/, au
    • *ē *ȫ *ō *ā → é ő ó á
    • *ˊę̄_P → į
    • *ą̄ ę̄ → ą́ → ǫ
  • *v´ → v
  • *m´ *b´ *p´ _[!P #] → m b p
  • *k *g *ch S_E→ č dž š
  • *k *g *ch _E → š ž š

Sadaryn

Iscoi Sadarinan
Csugéchej ra Száddarin

Sadaryn
{{{flaga}}} {{{herb}}}
{{{motto}}}
{{{lokalizacja}}}
Język urzędowy: ludżorycki, maszyjski
Języki używane: {{{języki używane}}}
Stolica Neetiscueïs/Lüdzsoriköjk
Ustrój republika
Prezydent
(Moolita/Apfapun)
{{{szef rządu}}} {{{premier}}}
Powierzchnia
- całkowita
-% wody

{{{powierzchnia całkowita}}} km²
{{{procent wody}}}%
Ludność {{{rok}}}
- całkowita

{{{ludność całkowita}}}
Waluta ()
Strefa czasowa {{{czas}}}
Powstanie: {{{utworzenie}}}
Hymn {{{hymn}}}
Przynależność do organizacji
Domena internetowa {{{internet}}}
Kod telefoniczny +{{{kod}}}

Sadaryn (lug. Sadarina /ˈsadarina/, mas. Száddarin /ˈsaːːdarin/), oficjalnie Państwo Sadarynu (lug. Iscoi Sadarinan /ˈiskɔj ˈsadarinan/, mas. Csugéchej ra Száddarin /ˈt͡ʃugeːxɛj ˌra ˈsaːːdarin/) - państwo federacyjne na północy Wielkiego Kontynentu Hadżalu. Jest to republika prezydencka składająca się z oficjalnie równoprawnych podmiotów - Ludżoryki (Lugiorica) oraz Maszapu (Másáp). Jednak ze względu na historię oraz liczne prawa dyskryminujące Maszów to ludność ludżorycka jest główną siłą polityczną w kraju. Prowadzi to bardzo często do konfliktów i buntów. Obecny status tego państwa reguluje Konstytucja Państwa Sadarynu oraz Traktat Krutsomujcki, kończący interwencje Jesiwu w tym państwie.


Związek Ludżorycki (Brug Lugoricesa)

Protest Maszów (Nötter arr Más)

  1. wymowa głównego dialektu, występują też warianty typu [ɪ̈i̯] [əi̯] czy [ɤi̯]