Chēnu
Anoret Pharrāuhatetah 𐦪𐦥𐦥𐦪𐦠𐦾𐦢 𐦥𐦾𐦲 |
Najważniejsze miasta: Gaurakah (GK) · Sēqhahan (NS) · Nekeharah (QS) Pozostałe stolice sepetów: Rataqes (WS) · Tengah Bēsantu (SS) · Baroqeti (PS) · Qēmkah (AS) Mniejsze ośrodki: Ndatang (WS) · Wielka Świątynia Yatina (SS) · Dāubkhahan (QS) · Anhkhatiš (NS) Całoroczne jeziora i oazy: Tēqra (NS) · Hasthath (QS) · Maujāht (PS) · Caqt Yejah (PS) Okresowe jeziora i oazy: Gaurakah Caqt (SS) · Sephterīšaun (SS) · Šedīt (SS) · Wadya (SS) · Ukryta Oaza (SS) · Tarrunaht (SS) · Andaht (AS) · Yamhad (AS) · Caqt Rašk (AS) Inne istotne: Kanały Khēmriego (QS) · Phaur Āmhat (PS) · Chēnu (AS) · Gundacahan (PS) · Góra Kaszrak (NS) · Sakhra (QS) |
|
Chēnu (mhs. 𐦲𐧈𐦵 Chēnu [t͡ʃʰe:'nu], ajd. Ćénnaris [ɕɛjn:a'ɾis][2]) — starożytne miasto położone w regionie Mhasalu na obszarze Ajdyniriany, stolica antycznego Białego Mhasalu, Konfederacji Czenackiej oraz faraońskiej I Dynastii. Miasto to jest dobrze poświadczone w źródłach historycznych, zwłaszcza tych najwcześniejszych, pochodzących z czasów Starożytnej Ajdyniriany, pojawia się także w tekstach z okresu średniomhasalskiego. Chēnu przez długi czas było jednak uważane za na wpół mityczne zaginione miasto, jego lokalizacja nieznana. Współcześnie przyjmuje się, że położone jest w Pierwszym Sepecie, na wschód od Qēmkah, na południe od Phaur Āmhat.
Z uwagi na swoje starożytne pochodzenie i dziedzictwo, a także ogromne znaczenie kulturowe i religijne, miasto[3]) jest popularnym wśród Mhasalów celem pielgrzymek. Jego zmitologizowana wersja pojawia się także w kosmologii mhasalskiej religii, gdzie Chēnu przedstawiane jest niekiedy jako położone w niebiosach miasto bogów.
Miejsce, w którym najprawdopodobniej znajdują są ruiny Chēnu, jest położone w tej części Mhasalu, z której dostrzec można na horyzoncie masyw Góra Férhan. Informacje tą można odnaleźć także w staromhasalskich inskrypcjach, co stanowi kolejny dowód potwierdzający słuszność tego umiejscowienia miasta.
Historia
Okres predynastyczny
W okresie predynastycznym Chēnu było jednym z kilku wielkich miast-państw Białego Mhasalu, początkowo jednak ustępowało pod względem znaczenia i prestiżu niezidentyfikowanemu dotychczas miastu Khōšā, a także położonemu na południowym-zachodzie Tarrunaht. Najprawdopodobniej około roku 5000 PZD[4] Chēnu stało się centrum sojuszu mhasalskich miast-państw, zwanego niekiedy Konfederacją Czenacką. Chēnu stało się wtedy głównym miastem Białego Mhasalu.
Krótko przed rokiem 4020 PZD[5] Janhar, zwany Królem Skorpionem, władca Chēnu, przejął absolutną kontrolę nad całą Konfederacją Czenacką. Podbił następnie i zjednoczył pod swym panowaniem Biały, Niebieski oraz Złoty Mhasal, stając się Pierwszym Faraonem. Chēnu zostało pierwszą stolicą Mhasalu.
Okres staromhasalski
Chēnu stanowiło stolicę nowego imperium mhasalskiego do końca panowania I Dynastii. W czasach późniejszych stolice zmieniane były dość często, chociaż Chēnu wielokrotnie odzyskiwało swój pierwotny status. Nawet w okresach, w których stolica przenoszona była do innych miast, Chēnu pozostawało jednym z głównych miast imperium a także najświętszym z mhasalskich miast. Stanowiło także niezwykle istotny ośrodek handlowy, skupiający na sobie handel między Warachią na wschodzie a resztą Mhasalu na zachodzie. Stanowiło także główne miejsce handlu niezwykle cenną, potrzebną bowiem do wyrobu brązu, cyną, wydobywaną w Tarrunaht.
Znaczenie religijne
Chēnu było istotnym centrum kultu religijnego, zarówno w okresie predynastycznym jak i staromhasalskim. Początkowo było przede wszystkim głównym miejscem kultu Mīhārry, bogini świtu i zmierzchu, łączonej z przeznaczeniem, przewidywaniem przyszłości, uważaną także za matkę i twórczynię ludzkości. Najwyższy kapłan Mīhārry nosił tytuł "proroka" lub "widzącego daleko". W okresie staromhasalskim Chēnu stało się też świętym miastem Janhara, a więc deifikowanego Króla Skorpiona czczonego jako bóg wojny. Jego kult wchłonął kult znacznie starszego bóstwa, będącego uosobieniem Białego Mhasalu.
W pewnym momencie, najprawdopodobniej już po zniszczeniu miasta, a więc w okresie średniomhasalskim, Chēnu osiągnęło na tyle legendarny status, że stało się miejscem mitycznym, inkorporowanym w ramy mhasalskiej kosmologii. Stało się miastem bogów, położonym w niebiosach, o istotnym znaczeniu eschatologicznym. Według części tekstów to tam trafiać mają po śmierci dusze faraonów, osiągając wieczne życie. Niektóre sugerują, że w konkretnych sytuacjach mogą tam trafić także zwykli śmiertelnicy. Obecnie uznaje się Niebiańskie Chēnu[6] za miejsce, w którym dusze sądzone są przez bogów przed reinkarnacją.
Przypisy
- ↑ Rok 8973 kalendarza wspólnego.
- ↑ Poprzez staroajdyniriańskie Cıénąris lub Cıénris.
- ↑ A także inne miejsca uznawane historycznie za jego prawdziwą lokalizację.
- ↑ Około roku -1507 kalendarza wspólnego.
- ↑ Rokiem -527 kalendarza wspólnego.
- ↑ W odróżnianiu od ziemskiego Chēnu.