Język mhasalski

Język mhasalski 𐦥𐦪𐦩𐦰𐦬𐦨 𐦧𐦳𐦠 Āušok Mhasālaht
Utworzenie:	Artaxes w 2015 Borlach w 2020
Używany w (Kyon):	Imperium Ajdyniriańskie
Regiony (Kyon):	Ajdyniriana, Mhasal
Liczba użytkowników (Kyon)	Kilka milionów
Sposoby zapisu:	Alfabet łaciński Pisma mhasalskie Pismo ajdyniriańskie
Typologia:	SOV
Klasyfikacja:	Język izolowany
Kody
Conlanger–1	mhs.
Lista conlangów

Zobacz też słownik tego języka.

Język mhasalski (mhs. 𐦥𐦪𐦩𐦰𐦬𐦨 𐦧𐦳𐦠 Āušok Mhasālaht [ɒː'ʃok mʰa'sa:laht]) — język stworzony przez Borlacha w 2020, na podstawie szkicu autorstwa Artaxes zamieszczonego na portalu DeviantArt, za pozwoleniem oryginalnego autora. W ramach projektu Kyon, język mhasalski jest językiem izolowanym, niespokrewnionym z żadnym innym znanym językiem. Używany jest w regionie Mhasalu, starożytnej krainy podbitej i znajdującym się obecnie (w kyońskim roku wspólnym 8973) w granicach Imperium Ajdyniriańskiego. Mhasalski, jako język dumnej i zaawansowanej cywilizacji, posiada bardzo bogatą tradycję literacką.

Historia

Język mhasalski posiada niezwykle długą i bogatą historię. Obejmuje ona ponad 9500 lat kyońskich, sięgając czasów Starożytnej Ajdyniriany. Cywilizacja mhasalska należy więc do jednych z najstarszych, a wciąż istniejących, cywilizacji Kyonu, to samo tyczy się także jej języka. W związku z tym, wyróżnia się zwykle cztery etapy rozwoju mhasalskiego na przestrzeni dziejów. Są nimi:

• 1. Archaiczny język mhasalski (predynastyczny)

(Przed rokiem -527 kalendarza wspólnego)

• 2. Język staromhasalski

(Od -527 do 2809 roku kalendarza wspólnego)

• 3. Klasyczny język mhasalski

(Od 2809 do 6561 roku kalendarza wspólnego)

• 4. Język nowomhasalski

(Od 6561 do 8973 kalendarza wspólnego)

• Współczesne dialekty mhasalskie

Archaiczny język mhasalski jest najwcześniejszym etapem rozwoju mhasalskiego. Jest on niemal niepoznany, rekonstruowany jedynie częściowo. Archaiczny mhasalski poświadczony jest jedynie z kilku inskrypcji spisanych w piśmie protohieroglificznym, nierozszyfrowanym do tej pory prekursorze późniejszych mhasalskich hieroglifów. Spekuluje się, że język mhasalski należał do znacznie większej rodziny językowej, istniejącej w tamtym okresie i obejmującej tereny zarówno na zachód i południe od dzisiejszego Mhasalu. W okresie archaicznym w Mhasalu istniał szereg wojujących ze sobą miast-państw i plemion. Inskrypcje w piśmie protohieroglificznym odnaleziono przede wszystkim na obszarze Pierwszego Sepetu oraz Południowego Sepetu. Okres ten nazywa się również predynastycznym.

Pierwsze pełne zdania zapisania w dojrzałych i dających się odczytać mhasalskich hieroglifach pochodzą z grobowca Phaur-Āmhat, datowanego zwykle na -527 rok kalendarza wspólnego. Rok ten uznaje się za początek okresu staromhasalskiego. W grobowcu Phaur-Āmhat pochowano najprawdopodobniej Janhara, władcę miasta Chēnu, który podbił i zjednoczył wszystkie trzy części Mhasalu, tworząc na krótką chwilę jedno, wielkie imperium. Z tego powodu uznaje się go za pierwszego faraona Mhasalu, a jego potomków za pierwszą mhasalską dynastię. Okres staromhasalski trwał przez ponad 3336 lat kyońskich, aż do XXX, która doprowadziła do końca Starożytnej Ajdyniriany.

Mimo, że za początek okresu klasycznego uznaje się się XXX, to w mhasalskich źródłach pisanych panuje trwająca ponad 800 lat kyońskich po tym wydarzeniu cisza. Niemal nie natrafia się na żadne teksty lub inskrypcje pochodzące z tego okresu. Te zaś, które powstały w tym czasie wskazują na okres chaosu i zapaści społecznej oraz cywilizacyjnej. Mhasal podnosi się z niej dopiero około roku 3613 kalendarza wspólnego. Niektórzy uczeni wydzielają więc okres przejściowy pomiędzy oboma wydarzeniami, uznając dopiero 3613 za początek okresu klasycznego. Czas ten jest erą ponownego powrotu przez Mhasal na pozycję jednej z potęg Środkowego Kyonu, wielkiego rozkwitu literatury, sztuki oraz kultury. Wtedy też ukształtowała się obecna forma caurrišaq, a więc pochodzący z hieroglifów taroqaq rodzaj mhasalskiego pisma, używany w dokumentach papirusowych. Za koniec epoki klasycznej uznaje się pierwszy ajdyniriański podbój Mhasalu.

Następującą po nim, obecną, fazę rozwoju języka mhasalskiego nazywa się okresem nowomhasalskim. Cechuje się silnymi wpływami ajdyniriańskimi, mnaryjskimi oraz tahareńskimi, odejściem od hieroglifów taroqaq na korzyść pisma caurrišaq oraz powstałego w tym okresie pisma wāthanaq. Współczesny mhasalski cechuje się także obecnością często znacznie różniących się do siebie dialektów regionalnych, funkcjonującymi równolegle do pisanego standardu literackiego.

Fonologia

Samogłoski

W mhasalskim występuje 12 samogłosek, 6 krótkich oraz 6 długich.

	Przednie	Centralne	Tylne
Przymknięte	i • iː		u • uː
Środkowe	e • e:		o • o:
Otwarte	a • aː		ɒ • ɒː

Spółgłoski

W mhasalskim występuje 26 spółgłosek.

		Wargowe	Zębowo-dziąsłowe	Podniebienne	Welarne	Języczkowo-krtaniowe
Nosowe	zwykłe	m	n
	przydechowe	mʰ	nʰ
Zwarte	bezdźwięczne	p	t		k	q
	bezdźw. przydech.	pʰ	tʰ		kʰ	qʰ
	dźwięczne	b	d		g
Szczelinowe	bezdźwięczne		s	ʃ • t͡ʃ		h
	bezdźw. przydech.			t͡ʃʰ
	dźwięczne			d͡ʒ
Drżące			ɾ • r
Aproksymanty			l	j	w

Struktura sylaby

Struktura sylaby to CVCC, gdzie V oznacza samogłoskę, natomiast C spółgłoskę.

Szyk zdania

Dominującym szykiem zdania jest szyk SOV. Dodatkowo, opisujące słowo poprzedza zwykle słowo opisywane.

Akcent

Współcześnie, najprawdopodobniej pod wpływem ajdyniriańskiego, akcent niemal zawsze pada na ostatnią sylabę. Jednakże według dawnej akcentacji, wciąż używanej przez mhasalskich kapłanów, mieszkańców wsi oraz niektóre nacjonalistyczne elementy mhasalskiego społeczeństwa, akcent pada na drugą sylabę od końca, a w niektórych słowach na pierwszą (zwłaszcza w liczebnikach).

Pismo

Zapis łaciński

W zapisie łacińskim języka mhasalskiego stosuje się 28 liter oraz 10 dwuznaków.

a	ā	au	āu	b	d	e	ē	g	h
[a]	[aː]	[ɒ]	[ɒ:]	[b]	[d]	[e]	[e:]	[g]	[h]
i	ī	y	k	kh	q	qh	l	m	mh
[i]	[i:]	[j]	[k]	[kʰ]	[q]	[qʰ]	[l]	[m]	[mʰ]
n	nh	o	ō	p	ph	r	rr	s	š
[n]	[nʰ]	[o]	[o:]	[p]	[pʰ]	[ɾ]	[r]	[s]	[ʃ]
t	th	u	ū	w	c	ch	j
[t]	[tʰ]	[u]	[u:]	[w]	[t͡ʃ]	[t͡ʃʰ]	[d͡ʒ]

Pisma mhasalskie

Taroqaq — jest to rodzaj formalnego pisma królewskiego, używanego dawniej na oficjalnych inskrypcjach mhasalskich faraonów. Nazwa pochodzi od słowa taroq [ta'ɾoq], oznaczającego faraoński dwór - taroqaq jest więc pismem dworskim. Jest to pismo logograficzne, składające się z ponad 1.000 unikalnych znaków, przypominającym wyglądem zwierzęta, przedmioty, części ciała oraz abstrakcyjne kształty, każdy z nich reprezentuje zaś osobne słowo. Pierwsze znane inskrypcje zapisane taroqaq pochodzą jeszcze z czasów Starożytnej Ajdyniriany.

Od ajdyniriańsakiego podboju Mhasalu znajomość taroqaq zanika wśród mieszkańców regionu. W roku wspólnym (8973) jego znajomość ogranicza się niemal wyłącznie do klasy specjalistycznych skrybów i wyższych kapłanów. Większość Masalów posługuje się natomiast wywodzącymi się z taroqaq pismami caurrišaq oraz wāthanaq.

Caurrišaq — jest to powszechnie używany obecnie rodzaj pisma, wywodzący się z taroqaq. Nazwa pochodzi od słowa caurriš [t͡ʃɒ'riʃ], oznaczającego papirusowy dokument. W przeciwieństwie do hieroglifów taroqaq, caurrišaq nie jest pismem logograficznym, lecz abdżadem, w którym osobnymi literami zapisuje się wszystkie spółgłoski. Czasami pojawiają się również znaki diakrytyczne oznaczające samogłoski, lub osobny znak (lub znaki), oznaczające długie samogłoski. Caurrišaq nie ma jednak usystemowanego i ujednoliconego charakteru, występują znaczne różnice ortograficzne w zapisach pochodzących z różnych regionów oraz miast Mhasalu.

W piśmie caurrišaq poszczególne litery często łącza się ze sobą, tworząc niekiedy ligaruty. Zwykle zapisuje się od lewej do prawej, znane są jednak także przypadki zapisu od prawej do lewej lub z góry na dół, w zależności od wygody i preferencji piszącego.

• 

  Pismo taroqaq, zdobiące inskrypcje dawnych mhasalskich faraonów.

• 

  Przykład pisma caurrišaq, używanego w życiu codziennym oraz na zwykłych dokumentach.

Wāthanaq — jest to najmłodszy rodzaj pisma mhasalskiego, będący właściwie próbą usystematyzowania pisma caurrišaq. Nazwa pochodzi od słowa wāthan [wa:'tʰan], oznaczającego kapłana, wāthanaq jest więc pismem kapłańskim. Uznawany jest za najbardziej elegancki, prócz taroqaq, sposób zapisu języka mhasalskiego. Zapisuje się więc w nim kroniki, poezję, modlitwy czy oficjalne i ważniejsze dokumenty. Składa się z 22 liter: 16 oznaczających jedynie spółgłoski, 2 które mogą oznaczać zarówno spółgłoski jak i długie samogłoski oraz 4 dla oznaczenia jedynie długich samogłosek. Dodatkowo mogą pojawić się także znaki diakrytyczne, precyzujące występowanie samogłosek krótkich (lub długich, jeśli mogą pomylić się one ze spółgłoską, z którą dzielą ten sam znak). Znaki diakrytyczne wyglądają jak miniaturowe wersję liter przypisanych do samogłosek długich, zapisywane są natomiast nad daną literą. Często są jednak zwykle pomijane. Wāthanaq zapisywany jest od prawej do lewej.

	Wāthanaq	Łacinka	Uwagi
1.	𐦰	ā	—
2.	𐦠	āu	—
3.	𐦶	b	—
4.	𐦡	d	—
5.	𐧈	ē	—
6.	𐦫	g	—
7.	𐦪	h	—
8.	𐦣	y, ī	Brak różnicy między spółgłoską [j] a długą samogłoską [i:].
9.	𐦧	k, kh	Brak różnicy między spółgłoską bezdźwięczną a bezdźwięczną przydechową.
10.	𐦮	q, qh	Brak różnicy między spółgłoską bezdźwięczną a bezdźwięczną przydechową.
11.	𐦩	l	—
12.	𐦨	m, mh	Brak różnicy między spółgłoską nosową a nosową przydechową.
13.	𐦲	n, nh	Brak różnicy między spółgłoską nosową a nosową przydechową.
14.	𐧇	ō	—
15.	𐦢	p, ph	Brak różnicy między spółgłoską bezdźwięczną a bezdźwięczną przydechową.
16.	𐦾	r, rr	Brak różnicy w zapisie między [ɾ] a [r].
17.	𐦬	s	—
18.	𐦳	š	—
19.	𐦥	t, th	Brak różnicy między spółgłoską bezdźwięczną a bezdźwięczną przydechową.
20.	𐦤	w, ū	Brak różnicy między spółgłoską [w] a długą samogłoską [u:].
21.	𐦵	c, ch	Brak różnicy między spółgłoską bezdźwięczną a bezdźwięczną przydechową.
22.	𐦴	j	—

R̄agul

Zapis alfabetem ajdyniriańskim: wkrótce

Gramatyka

Rzeczowniki

Kolejność morfemów w mhasalskich rzeczownikach można przedstawić w następujący sposób:

• [Rdzeń + rozszerzenia rdzenia + sufiks zaimkowy + (określoność + liczba) + przypadek]

Określoność i liczba

W języku mhasalskim określoność i liczba są ze sobą ściśle powiązane. Istnieją 2 liczby (pojedyncza i mnoga) oraz 3 stopnie określoności: nieokreślony, określony oraz określony odległy. Wyraża się je za pomocą odpowiednich sufiksów, które w przeciwieństwie do sufiksów zaimkowych są akcentowane.

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
Nieokreślony	-enh / -nh banunh - człowiek (jakiś)	-enhi / -nhi banunhi - ludzie (jacyś)
Określony	-et / -t banut - człowiek (konkretny)	-eti / -ti banuti - ludzie (konkretni)
Określony odległy	-eqh / -qh banuqh - człowiek (tamten)	-eqhi / -qhi banuqhi - ludzie (tamci)

Przypadki

Mhasalski klasyczny

W klasycznym języku mhasalskim występuje zestaw 6 przypadków: mianownika, dopełniacza, celownika, biernika, narzędnika oraz miejscownika. Sufiksy dodawane są za sufiksami odpowiadającymi za określoność i liczbę. W przypadku możliwości wystąpienia obok siebie dwóch samogłosek, długa samogłoska tworząca sufiks przypadku bardzo często zastępuje ostatnią samogłoskę słowa (na przykład: banu - banā - banī). W narzędniku liczba mnoga zlewa się z liczbą mnogą mianownika, przybierając takie same formy.

	Sufiks	Liczba pojedyncza, podstawowa	Liczba pojedyncza, nieokreślona	Liczba pojedyncza, określona	Liczba pojedyncza, określona odległa	Liczba mnoga, nieokreślona	Liczba mnoga, określona	Liczba mnoga, określona odległa
Mianownik	—	banu człowiek	banunh człowiek (jakiś)	banut człowiek (konkretny)	banuqh człowiek (tamten)	banunhi ludzie (jacyś)	banuti ludzie (konkretni)	banuqhi ludzie (tamci)
Dopełniacz	-wah / -ah	banuwah człowieka	banunhah człowieka (jakiegoś)	banutah człowieka (konkretnego)	banuqhah człowieka (tamtego)	banunhiwah ludzi (jakiś)	banutiwah ludzi (konkretnych)	banuqhiwah ludzi (tamtych)
Celownik	-ā / -āu	banā człowiekowi	banunhā człowiekowi (jakiemuś)	banutā człowiekowi (konkretnemu)	banuqhā człowiekowi (tamtemu)	banunhāu ludziom (jakimś)	banutāu ludziom (konkretnym)	banuqhāu ludziom (tamtym)
Biernik	-an / -n	banun człowieka	banunhan człowieka (jakiegoś)	banutan człowieka (konkretnego)	banuqhan człowieka (tamtego)	banunhin ludzi (jakiś)	banutin ludzi (konkretnych)	banuqhin ludzi (tamtych)
Narzędnik	-ī	banī człowiekiem	banunhī człowiekiem (jakimś)	banutī człowiekiem (konkretnym)	banuqhī człowiekiem (tamtym)	banunhi ludźmi (jakimiś)	banuti ludźmi (konkretnymi)	banuqhi ludźmi (tamtymi)
Miejscownik	-eš / -š	banuš człowieku	banunheš człowieku (jakimś)	banuteš człowieku (konkretnym)	banuqheš człowieku (tamtym)	banunhiš ludziach (jakichś)	banutiš ludziach (konkretnych)	banuqhiš ludziach (tamtych)

Mhasalski potoczny

We współczesnym mhasalskim potocznym dawny system 6 przypadków został zredukowany zaledwie do 4. Mianownik pozostał bez zmian, biernik zlał się z dopełniaczem, tworząc nową końcówkę, celownik zlał się natomiast z miejscownikiem, co widać po sufiksie, który w potocznym celowniku pochodzi z klasycznego miejscownika (eš / -š). Klasyczny narzędnik pozostał niemal bez zmian, z wyjątkiem wykształcenia się końcówki -y, używanej w rzeczownikach liczby mnogiej.

	Sufiks	Liczba pojedyncza, podstawowa	Liczba pojedyncza, nieokreślona	Liczba pojedyncza, określona	Liczba pojedyncza, określona odległa	Liczba mnoga, nieokreślona	Liczba mnoga, określona	Liczba mnoga, określona odległa
Mianownik	—	banu człowiek	banunh człowiek (jakiś)	banut człowiek (konkretny)	banuqh człowiek (tamten)	banunhi ludzie (jacyś)	banuti ludzie (konkretni)	banuqhi ludzie (tamci)
Dopełniacz	-na / -a	banuna człowieka	banunha człowieka (jakiegoś)	banuta człowieka (konkretnego)	banuqha człowieka (tamtego)	banunhina ludzi (jakiś)	banutina ludzi (konkretnych)	banuqhina ludzi (tamtych)
Celownik	-eš / -š	banuš człowiekowi	banunheš człowiekowi (jakiemuś)	banuteš człowiekowi (konkretnemu)	banuqheš człowiekowi (tamtemu)	banunhiš ludziom (jakimś)	banutiš ludziom (konkretnym)	banuqhiš ludziom (tamtym)
Narzędnik	-ī / -y	banī człowiekiem	banunhī człowiekiem (jakimś)	banutī człowiekiem (konkretnym)	banuqhī człowiekiem (tamtym)	banunhiy ludźmi (jakimiś)	banutiy ludźmi (konkretnymi)	banuqhiy ludźmi (tamtymi)

Pomimo tego znacznego uproszczenia systemu przypadków, istnieją współczesne dialekty które zachowały 5, a w niektórych nawet 6, przypadków, zachowując się bardzo zachowawczo względem systemu klasycznego. Przedstawiony powyżej system charakterystyczny jest zwłaszcza dla mieszkańców mhasalskiej stolicy, miasta Gaurakah. Zmniejszenie liczby przypadków tłumaczy się niekiedy wpływami języków tahareńskich.

Zaimki

Zaimki osobowe

W mhasalskim występuje prosty system 6 osób, 3 liczby pojedynczej oraz 3 mnogiej.

Osoba	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1.	wā ja	warri my
2.	šū ty	chē wy
3.	ūkh on, ona, ono	ūnakh oni

Sufiksy zaimkowe

Aby wyrazić przynależność przedmiotu do danej osoby, na koniec rzeczownika przykleja się odpowiedni sufiks. Jest on zwykle nieakcentowany.

Osoba	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1.	-ek / -k banuk - mój człowiek	-en / -n banun - nasz człowiek
2.	-eš / -š banuš - twój człowiek	-ech / -ch banuch - wasz człowiek
3.	-yo / -o banuyo - jego/jej człowiek	-ul / -l banul - ich człowiek

Zaimki zwrotne

Zaimki zwrotne w mianowniku tworzy się poprzez dodanie do odpowiedniego zaimka osobowego cyrkumfleksu yēš- -ath / th. W niektórych zaimkach zwrotnych jednak dochodzić może do pewnych nieregularności (na przykład šū — yēšisūth), widocznych zwłaszcza w odmianie przez przypadki (o czym więcej w następnym podrozdziale).

Osoba	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1.	yēšwāth (wā - ja)	yēšwarrith (warri - my)
2.	yēšisūth (šū - ty)	yēšchēth (chē - wy)
3.	yēšūkhath (ūkh - on, ona, ono)	yēšūnakhath (ūnakh - oni)

Odmiana zaimków przez przypadki

Zaimki osobowe oraz zwrotne jako jedyne odmieniają się przez przypadki. Mimo, że z reguły przyjmują te same końcówki przypadków co zwykłe rzeczowniki, w ich odmianie dochodzi do znacznych nieregularności. Zaimki są prawdopodobnie najbardziej nieregularnym elementem mhasalskiej gramatyki, szczególnie w trzeciej osobie liczby pojedynczej.

Odmiana zaimków osobowych

Mhasalski klasyczny

	Sufiks	Wā Ja	Šū Ty	Ūkh On, ona, ono	Warri My	Chē Wy	Ūnakh Oni
Mianownik	—	banu człowiek	banunh człowiek (jakiś)	banut człowiek (konkretny)	banuqh człowiek (tamten)	banunhi ludzie (jacyś)	banuti ludzie (konkretni)
Dopełniacz	-wah / -ah	banuwah człowieka	banunhah człowieka (jakiegoś)	banutah człowieka (konkretnego)	banuqhah człowieka (tamtego)	banunhiwah ludzi (jakiś)	banutiwah ludzi (konkretnych)
Celownik	-ā / -āu	banā człowiekowi	banunhā człowiekowi (jakiemuś)	banutā człowiekowi (konkretnemu)	banuqhā człowiekowi (tamtemu)	banunhāu ludziom (jakimś)	banutāu ludziom (konkretnym)
Biernik	-an / -n	banun człowieka	banunhan człowieka (jakiegoś)	banutan człowieka (konkretnego)	banuqhan człowieka (tamtego)	banunhin ludzi (jakiś)	banutin ludzi (konkretnych)
Narzędnik	-ī	banī człowiekiem	banunhī człowiekiem (jakimś)	banutī człowiekiem (konkretnym)	banuqhī człowiekiem (tamtym)	banunhi ludźmi (jakimiś)	banuti ludźmi (konkretnymi)
Miejscownik	-eš / -š	banuš człowieku	banunheš człowieku (jakimś)	banuteš człowieku (konkretnym)	banuqheš człowieku (tamtym)	banunhiš ludziach (jakichś)	banutiš ludziach (konkretnych)

Mhasalski potoczny

	Sufiks	Wā Ja	Šū Ty	Ūkh On, ona, ono	Warri My	Chē Wy	Ūnakh Oni
Mianownik	—	banu człowiek	banunh człowiek (jakiś)	banut człowiek (konkretny)	banuqh człowiek (tamten)	banunhi ludzie (jacyś)	banuti ludzie (konkretni)
Dopełniacz	-na / -a	banuna człowieka	banunha człowieka (jakiegoś)	banuta człowieka (konkretnego)	banuqha człowieka (tamtego)	banunhina ludzi (jakiś)	banutina ludzi (konkretnych)
Celownik	-eš / -š	banuš człowiekowi	banunheš człowiekowi (jakiemuś)	banuteš człowiekowi (konkretnemu)	banuqheš człowiekowi (tamtemu)	banunhiš ludziom (jakimś)	banutiš ludziom (konkretnym)
Narzędnik	-ī / -y	banī człowiekiem	banunhī człowiekiem (jakimś)	banutī człowiekiem (konkretnym)	banuqhī człowiekiem (tamtym)	banunhiy ludźmi (jakimiś)	banutiy ludźmi (konkretnymi)

Odmiana zaimków zwrotnych

Mhasalski klasyczny

	Sufiks	Wā Ja	Šū Ty	Ūkh On, ona, ono	Warri My	Chē Wy	Ūnakh Oni
Mianownik	—	banu człowiek	banunh człowiek (jakiś)	banut człowiek (konkretny)	banuqh człowiek (tamten)	banunhi ludzie (jacyś)	banuti ludzie (konkretni)
Dopełniacz	-wah / -ah	banuwah człowieka	banunhah człowieka (jakiegoś)	banutah człowieka (konkretnego)	banuqhah człowieka (tamtego)	banunhiwah ludzi (jakiś)	banutiwah ludzi (konkretnych)
Celownik	-ā / -āu	banā człowiekowi	banunhā człowiekowi (jakiemuś)	banutā człowiekowi (konkretnemu)	banuqhā człowiekowi (tamtemu)	banunhāu ludziom (jakimś)	banutāu ludziom (konkretnym)
Biernik	-an / -n	banun człowieka	banunhan człowieka (jakiegoś)	banutan człowieka (konkretnego)	banuqhan człowieka (tamtego)	banunhin ludzi (jakiś)	banutin ludzi (konkretnych)
Narzędnik	-ī	banī człowiekiem	banunhī człowiekiem (jakimś)	banutī człowiekiem (konkretnym)	banuqhī człowiekiem (tamtym)	banunhi ludźmi (jakimiś)	banuti ludźmi (konkretnymi)
Miejscownik	-eš / -š	banuš człowieku	banunheš człowieku (jakimś)	banuteš człowieku (konkretnym)	banuqheš człowieku (tamtym)	banunhiš ludziach (jakichś)	banutiš ludziach (konkretnych)

Mhasalski potoczny

	Sufiks	Wā Ja	Šū Ty	Ūkh On, ona, ono	Warri My	Chē Wy	Ūnakh Oni
Mianownik	—	banu człowiek	banunh człowiek (jakiś)	banut człowiek (konkretny)	banuqh człowiek (tamten)	banunhi ludzie (jacyś)	banuti ludzie (konkretni)
Dopełniacz	-na / -a	banuna człowieka	banunha człowieka (jakiegoś)	banuta człowieka (konkretnego)	banuqha człowieka (tamtego)	banunhina ludzi (jakiś)	banutina ludzi (konkretnych)
Celownik	-eš / -š	banuš człowiekowi	banunheš człowiekowi (jakiemuś)	banuteš człowiekowi (konkretnemu)	banuqheš człowiekowi (tamtemu)	banunhiš ludziom (jakimś)	banutiš ludziom (konkretnym)
Narzędnik	-ī / -y	banī człowiekiem	banunhī człowiekiem (jakimś)	banutī człowiekiem (konkretnym)	banuqhī człowiekiem (tamtym)	banunhiy ludźmi (jakimiś)	banutiy ludźmi (konkretnymi)

Czasowniki

Kolejność morfemów w mhasalskich czasownikach można przedstawić w następujący sposób:

• [Aspekt] + [rdzeń + rozszerzenia rdzenia + strona + czas + tryb + osoba] + [negacja]

Bezokoliczniki

Bezokoliczniki tworzy się poprzez dodanie do rdzenia czasownika sufiksu -ath. Na przykład:

• sēqhath - widzieć
• sālqath - mówić
• gundath - niszczyć

Bezokolicznik pełni także rolę imiesłowu przymiotnikowego czynnego (sēqhath - widzący, sālqath - mówiący, gundath - niszczący), niekiedy także przysłówkowego współczesnego (sēqhath - widząc, sālqath - mówiąc, gundath - niszcząc).

Odmiana przez osoby

Osoba	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1.	-ek / -k sēqhek - widzę	-en / -n sēqhen - widzimy
2.	-es / -s sēqhes - widzisz	-eci / -ci sēqheci - widzicie
3.	-ō sēqhō - widzi	-oy / -y sēqhoy - widzą

Czasownik "być"

Czasownik "być" należy do niewielkiej grupy czasowników posiadających dwa osobne rdzenie, z których jeden używany jest jedynie dla 1, 2 i 3 osoby liczby pojedynczej, drugi zaś jedynie dla 1, 2 i 3 osoby liczby mnogiej. Posiada także nieregularną odmianę. W przypadku czasownika "być" rdzeniami tymi są: wiš, dla liczby pojedynczej, oraz us, dla liczby mnogiej. W prostych zdaniach jest zwykle kompletnie pomijany.

Rdzeń pierwszy - wiš

wišek — jestem

wiši — jesteś

wiš — jest

Rdzeń drugi - us

usen — jesteśmy

usec — jesteście

usoy — są

Aspekty

Występują 2 osobne aspekty, niedokonany oraz dokonany. Aspekt niedokonany jest jednoznaczny z podstawowym rdzeniem czasownika, aspekt dokonany tworzy się zaś dodając do niego sufiks -ac.

Aspekt niedokonany:

sēqh — sēqhath (widzieć)

sālq — sālqath (mówić)

gund — gundath (niszczyć)

Aspekt dokonany:

sēqhac — sēqhacath (zobaczyć)

sālqac — sālqacath (powiedzieć)

gundac — gundacath (zniszczyć)

Strony czasownika

Występują 4 strony czasownika: strona czynna, strona sprawcza, strona wzajemna oraz strona wspólna. Strona czynna jest stroną docelową, zawierającą się w rdzeniu czasownika. Stronę sprawdzą tworzy się poprzez dodanie sufiksu -aur, stronę wzajemną poprzez sufiks -īš, stronę wspólną zaś poprzez sufiks -ub. W stronie sprawczej podmiot jest sprawcą czynności, jedno z dopełnień jest wykonawcą czynności, drugie z dopełnień jest zaś odbiorcą czynności. W stronie wzajemnej podmiot jest wykonawcą czynności i jednocześnie odbiorcą czynności wykonywanej przez innego wykonawcę, oznaczanego przez podmiot. W stronie wspólnej podmiot jest wykonawcą czynności, dopełnienie jest odbiorcą czynności, czynność natomiast jest wykonywana wspólnie przez co najmniej dwóch wykonawców.

Strona czynna:

sēqh — sēqhath
(widzieć)

sālq — sālqath
(mówić)

gund — gundath
(niszczyć)

Strona sprawcza:

sēqhaur — sēqhaurath
(pokazywać)

sālqaur — sālqaurath
(przesłuchiwać, zmuszać do mówienia)

gundaur — gundaurath
(jątrzyć, nakłaniać do złego)

Strona wzajemna:

sēqhīš — sēqhīšath
(wpatrywać się w siebie nawzajem)

sālqīš — sālqīšath
(przekrzykiwać się nawzajem)

gundīš — gundīšath
(wyniszczać się nawzajem)

Strona wspólna:

sēqhub — sēqhubath
(widzieć się)

sālqub — sālqubath
(rozmawiać)

gundub — gundubath
(wspólnie napadać, plądrować)

Jeśli w stronie wspólnej i wzajemnej głównym podmiotem jest jedna z osób liczby pojedynczej (wā - ja, šū - ty, ūkh - on, ona, ono) to czasownik również będzie odmieniony przez odpowiednią osobę liczby pojedynczej, nie ważne kto był drugim wykonawcą czynności. Odmiana czasownika uzgadniana jest go głównego wykonawcy, nie ważne czy drugim jest osoba liczby pojedynczej czy mnogiej. Na przykład:

• Wā na ūnakh sālqubek — Ja i oni rozmawiamy ze sobą (czasownik uzgodniony do "ja").
• Šū na ūkh sēqhīšes — Ty oraz ona wpatrujecie się w siebie nawzajem (czasownik uzgodniony do "ty").
• Ūkh na šū sālqīšō — On i ty przekrzykujecie się nawzajem (czasownik uzgodniony do "on").

Czasy

Mhasalski posiada prosty system 3 czasów: przeszłego, teraźniejszego oraz przyszłego. Tworzy się je za pomocą odpowiedniego sufiksu. Czas teraźniejszy zawiera się w domyślnym rdzeniu czasownika, czas przeszły tworzy się poprzez sufiks -el, czas przyszły natomiast poprzez sufiks -am. Odmiana przez osoby wygląda tak samo w każdym z czasów, czasownik odmienia się dodając odpowiedni sufiks odmiany na końcu czasownika, za sufiksem czasu.

Czas	Sufiks	Przykład	Znaczenie
Przeszły	-el	sēqhelek sālqelek gundelek	widziałem mówiłem niszczyłem
Teraźniejszy	—	sēqhek sālqek gundek	widzę mówię niszczę
Przyszły	-am	sēqhamek sālqamek gundamek	będę widział będę mówił będę niszczył

Tryby

Występują 3 tryby: tryb oznajmujący, tryb przypuszczający oraz tryb rozkazujący. Tworzy się je dodając odpowiedni sufiks. Tryb oznajmujący zawiera się w rdzeniu czasownika, tryb przypuszczający tworzy się za pomocą sufiksu -da, tryb rozkazujący natomiast za pomocą sufiksu -o. Tryb rozkazujący nie odmienia się przez osoby, przyjmując taką samą formę co odmiana podstawowego rdzenia w 3 osobie liczby pojedynczej.

Tryb	Sufiks	Przykład	Znaczenie
Oznajmujący	—	sēqhes sālqes gundes	widzisz mówisz niszczysz
Przypuszczający	-da	sēqhdas sālqdas gundās	widziałbyś mówiłbyś niszczyłbyś
Rozkazujący	-ō	sēqhō sālqō gundō	widź (ty) mów (ty) niszcz (ty)

• gundāš jest jednym z wyjątków. Samogłoska wydłuża się, w celu uniknięcia zbitki -dd-. Zjawisko to występuje przy wszystkich czasownikach, których rdzeń kończy się spółgłoską -d.

Negacja czasowników

Negacja czasowników odbywa się poprzez dodanie partykuły rre za czasownikiem.

sēqhek rre — nie widzę

sālqes rre - nie mówisz

gundoy rre - nie niszczą

Przymiotniki

Stopniowanie przymiotników

Występują 3 stopnie przymiotników: równy, wyższy i najwyższy. Przymiotniki stopniuje się dodając odpowiedni sufiks. Stopień równy jest podstawowym przymiotnikiem, stopień wyższy tworzy się za pomocą sufiksu -ant, wyższy zaś za pomocą sufiksu -tāt. W niektórych przypadkach może dojść do wydłużenia się ostatniej, krótkiej, samogłoski przymiotnika przy odmianie w stopniu wyższym. Przymiotniki nie odmieniają się przez osoby.

Stopień równy:

hēs — dobry

kariš — mały

pharro — wspaniały

Stopień wyższy:

hēsant — lepszy

karišant — mniejszy

pharrant — wspanialszy

Stopień najwyższy:

hēstāt — najlepszy

karīštāt — najmniejszy

phārrtāt — najwspanialszy

Negacja przymiotników

Negacja przymiotników odbywa się poprzez dodanie partykuły ri / rē / rre za przymiotnikiem. Różnica w partykule jest różnicą dialektalną.

hēs ri — nie dobry

karīš rē - nie mały

phārrtāt rre - nie najwspanialszy

Słowotwórstwo

Sufiksy tworzące rzeczowniki

• -aj

Sufiks -aj tworzy rzeczowniki oznaczające osobę związaną z danym czasownikiem lub rzeczą.

sālq (rdzeń od "mówić") → sālqaj (mówca, osoba przemawiająca)

bald (krowa) → baldaj (krowiarz, osoba zajmująca się bydłem)

• -ahan

Sufiks -ahan tworzy rzeczowniki oznaczające miejsce związaną z danym czasownikiem lub rzeczą.

sālq (rdzeń od "mówić") → sālqahan (gardło, mównica)

anjor (armia) → anjorahan (obóz wojskowy)

• -aša / -ša

Sufiks -aša / -ša tworzy zdrobnienia.

šuk (syn) → šukaša (synek)

phors (kobieta) → phorsaša (dziewczynka)

• -oq

Sufiks -oq tworzy zgrubienia, a także rzeczowniki oznaczające coś wielkiego lub większego niż podstawowy rzeczownik. Może też nadawać rzeczownikowi powagę

tar (dom) → taroq (dwór faraoński, dwór królewski, dosłownie "wielki dom")

bar (góra) → baroq (wielka góra)

• -awah

Sufiks -awah tworzy rzeczowniki abstrakcyjne, pochodzące od czasowników i rzeczowników.

hēroth (brat) → hērothawah (bractwo)

sen (rdzeń od "wiedzieć") → senawah (wiedza)

• -ajat

Sufiks -aj tworzy rzeczowniki oznaczające instrumenty i narzędzia.

gund (rdzeń od "niszczyć") → gundajat (narzędzie zniszczenia, broń)

šem (rdzeń od "pisać") → šemajat (narzędzie do pisania, pióro, dłuto pisarskie)

• -ahu

Sufiks -ahu tworzy rzeczowniki oznaczające rzeczy powiązane z chwilą, momentem wykonywania czasownika.

sālq (rdzeń od "mówić") → sālqahu (mowa)

taph (rdzeń od "biec") → taphahu (bieg)

Sufiksy tworzące przymiotniki

• -aht

Sufiks -aht jest podstawowym sufiksem tworzącym przymiotniki odrzeczownikowe.

Mhasāl (Mhasal) → Mhasālaht (mhasalski)

banu (człowiek) → banaht (ludzki)

• -aq

Sufiks -aq tworzy przymiotniki oznaczające, że jakaś rzecz skądś pochodzi, przez kogoś została wykonana.

tengah (niebo) → tengahaq (niebiański, pochodzący z niebios)

wāthan (kapłan) → wāthanaq (kapłański, pochodzący od kapłanów)

• -thau

Sufiks -thau tworzy przymiotniki oddające podobieństwo do danego rzeczownika.

macha (kot) → machathau (koci, posiadający cechy kota)

phors (kobieta) → phorsthau (kobiecy)

• -ith

Sufiks -ith tworzy przymiotniki oddające jakąś cechę wywiedzioną od danego rzeczownika.

pihs (włos) → pihsith (włochaty, owłosiony)

šār (światło) → šārith (jasny)

• ri- -ith

Cyrkumfiks ri- -ith tworzy przymiotniki oznaczające brak czegoś.

dūnh (ząb) → ridūnhith (bezzębny)

pihs (włos) → ripihsith (łysy)

Liczebniki

	Główne	Porządkowe	Wielokrotne	Dystrybutywne	Reproduktywne	Ułamkowe
0.	sūrya zero, brak	sūrca	sūrlār	sūrnhīt	-	sūrkāuš nicość
1.	ānem	ānemca	aunelār	aunenhīt po jeden	-	aunekāuš całość
2.	koyō	koyōca	koyōlār	koyōnhīt po dwa	koyōkuyu podwojony	koyōkāuš ½
3.	hacar	hacarca	hacarār	hacarnhīt po trzy	hacarkuyu potrojony	hacarkāuš ⅓
4.	tereth	terethca	terethlār	terenhīt po cztery	terethyu mnożony razy cztery	terethkāuš ¼
5.	tanhu	tanhuc	tanhulār	tanhunhīt po pięć	tanhukuyu mnożony razy pięć	tanhukāuš ⅕
6.	aldah	aldaha	aldahlār	aldahnhīt po sześć	aldahyu mnożony razy sześć	aldahkāuš ⅙
7.	hankah	hankaha	hankahlār	hankahnhīt po siedem	hankahyu mnożony razy siedem	hankahkāuš ⅐
8.	seken	sekenca	sekenlār	sekenhīt po osiem	sekenkuyu mnożony razy osiem	sekenkāuš ⅛
9.	yorcan	yorcanca	yorcanlār	yorcanhīt po dziewięć	yorcankuyu mnożony razy dziewięć	yorcankāuš ⅑
10.	jamhan	jamhanca	jamhanlār	jamhanhīt po dziesięć	jamhankuyu mnożony razy dziesięć	jamhankāuš ⅒
11.	jamhan ānem	jamhan ānemca	jamhan aunelār	jamhan aunenhīt po jedenaście	jamhan aunekuyu mnożony razy jedenaście	jamhan aunekāuš
20.	koyō jamhan	koyō jamhanca	koyō jamhanlār	koyō jamhanhīt	koyō jamhankuyu	koyō jamhankāuš
21.	koyō jamhan ānem	koyō jamhan ānemca	koyō jamhan aunelār	koyō jamhan aunenhīt	koyō jamhan aunekuyu	koyō jamhan aunekāuš
100.	dijan	dijanca	dijanlār	dijanhīt	dijanyu	dijankāuš
1000.	ninhun	ninhunca	ninhunlār	ninhunhīt	ninhunyu	ninhunkāuš

Przykładowe teksty

Tekst mhasalski	Tekst w wāthanaq	Tekst polski
Ni šū, āmer ku Hewēšet tīnes na Qēšet taphes! Ni šū, āmer basteqhan nišaures ay wekešetan! Ni šū, āmer thārahtin šiwanes šihaw nhurrisath! Ni Chōrri! Ni šū, āmer lunhin na nēnhin cathaures! Ni šū, āmer khemetan qūmaures na dim yēšisūth! Ni šū, āmer	będzie	będzie