Języki gamajskie: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 75: | Linia 75: | ||
! width="7%"| [[Język protohawwajski|Protohawwajski]] | ! width="7%"| [[Język protohawwajski|Protohawwajski]] | ||
! width="8%"| [[Język naumowski|Naumowski]] | ! width="8%"| [[Język naumowski|Naumowski]] | ||
− | ! width="8%"| | + | ! width="8%"| [[Język czyjreski|Czyrejski]] |
! width="7%"| język 9 | ! width="7%"| język 9 | ||
! width="7%"| język 10 | ! width="7%"| język 10 |
Wersja z 01:03, 27 maj 2020
Języki gamajskie to projekt grupowy tworzony wspólnie przez użytkowników Polskiego Forum Językowego, polegający na symulacji rozwoju całej rodziny conlangów apriori, wywodząc ją od jednego wspólnego prajęzyka - tytułowego języka protogamajskiego. Z biegiem czasu wokół rodziny języków gamajskich zaczął wyrastać oddzielny conworld, w którym języki te zostały osadzone. Świat ten jest po części luźną wariacją na temat Ziemi (choć Ziemią nie jest), zainspirowaną teoriami Ericha von Dänikena, o warunkach klimatycznych odpowiadających mniej więcej końcowi ostatniej epoki lodowcowej, oraz z możliwym lecz ograniczonym występowaniem magii.
Projekt jest dowodzony przez Borlacha. Podobnie jak w wielu innych forumowych projektach grupowych, jednym z podstawowych założeń jest aprioryczność - nie można w ramach języków gamajskich, czy innych możliwych rodzin językowych występujących w conworldzie, opracowywać języków opartych na językach naturalnych. Można za to inspirować się nimi a na komputerach korzystać ze systemów zapisu znanych z rzeczywistości, z zastrzeżeniem, że dany lud ma własne pismo, a użyte systemy pisma stanowią jedynie reprezentację prawdziwych sposobów zapisu stosowanych wewnątrz conworldu.
Grupowy projekt „języków gamajskich” narodził się w 2018 roku na forumowym Discordzie, w ramach żartów na temat gammy (spółgłoski szczelinowej miękkopodniebiennej dźwięcznej [ɣ]), różnicy zdań oraz personalnej sympatii (lub jej braku) wobec tego dźwięku. Tak też padł pomysł stworzenia rodziny języków, w ramach której każdy mógłby potraktować gammę wedle własnej woli. Punktem wyjścia dla powstania rodziny stała się więc kwestia zaniku lub zachowania występującej w prajęzyku gammy.
W kwietniu 2020 roku w projekcie brało udział 10 osób:
Klasyfikacja języków gamajskich
Języki centralne i peryferyjne
Języki gamajskie dzieli się na dwie najbardziej podstawowe grupy, tak zwaną Grupę Centralną oraz Grupę Peryferyjną.
Grupa Centralna obejmuje te języki, w których protogamajska gamma [ɣ] przeszła w [ŋ]. Należą do niej przede wszystkim języki ngamskie, ńanyjskie oraz naumowskie, istnieje także ńamski. Ponieważ proces [ɣ] > [ŋ] zaszedł jeszcze przed ostatecznym rozdzieleniem się powyższych grup językowych, możliwym jest, że języki centralne są ze sobą bliżej spokrewnione i stanowią jedną grupę genetyczną, w przeciwieństwie do języków peryferyjnych.
Los gammy w językach peryferyjnych był natomiast różny – niektóre zachowały ją w niemal niezmienionej formie, część natomiast zastąpiła innym dźwiękiem lub zatraciła całkowicie.
Lista języków gamajskich
Grupa centralna
- Język protogamajski
- Język prangamajski
- Język ngamski
- języki ngamskie
- Język ńanyjski
- języki ńanyjskie
- Język ńamski
- Język naumowski
- języki naumowskie
- Język Centralnego Stepu
- Język ngamski
- Język prangamajski
Grupa peryferyjna
- Język protogamajski
- Język starozongepajcki
- Język zongepajski klasyczny
- Język zongepajcki ludowy
- Języki zongepajskie
- północnozongepajckie kontinuum dialektalne
- Języki wschodniozongepajckie
- Języki zachodniozongepajckie
- Języki północnozongepajckie
- Języki południowozongepajckie
- północnozongepajckie kontinuum dialektalne
- Języki zongepajskie
- Język prakszapszański
- języki kszapszańskie
- Język protohawwajski
- języki hawwajsko-hejdarskie
- Język prachamski
- języki chamskie
- Język onski
- Język indoński
- Baukut (język izolowany)
- Język starozongepajcki
Historia rozwoju języków gamajskich
Tabela kognatów
Porównanie kognatów u bezpośrednich potomków protogamajskiego
Rodzina
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Baukut | Prakszapszański | Protohawwajski | Naumowski | Czyrejski | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
taghii
/'taɣi:/ |
sagai /'sɐɣaɪ̯/ |
tahei /ˈtaʔej/ |
ŧaꝃe /ˈtʰakʃe/ |
tahe /'taɣe/ |
cåknë
/'t͡sɔ̞knə/ |
||||||||
dharaħ
/'ðaraħ/ |
ðaslax /'ðɐslɐk͡x/ |
ðar /ðar/ |
đhaga /ˈðʰaɣa/ |
varach /'βarax/ |
şårår
/'ʂɔ̞rɔ̞r/ |
||||||||
tiiqar
/'ti:qar/ |
saikhaslo /'saɪ̯χɐslo/ |
taiğar /ˈtajɣaɾ/ |
teqa /ˈteqa/ |
tekar /'tekar/ |
ćikår
/'t͡ɕikɔ̞r/ |
||||||||
kaylaħ
/'kaylaħ/ |
chełax /'xeɫɐk͡x/ |
kail /kajɫ/ |
ꝁaera /ˈkʰaeɾa/ |
kełach /'kelax/ |
kaiłår
/'käɪ̯wɔ̞r/ |
||||||||
ghahan
/'ɣahan/ |
gahan /'ɣɐhɐn/ |
ꝅaha /ˈkʃapʃaha/ |
hachan /'ɣaxan/ |
naun
/'näʊ̯n/ |
|||||||||
iiyuzu
/'i:juzu/ |
aijuszu /'aɪ̯juzu/ |
oiyuw /ojːuw/ |
eyuzu /ˈejʉzʉ/ |
eyzë /'ejzə/ |
airo
/'äɪ̯ro/ |
||||||||
nipuur
/'nipu:r/ |
ňifauslo /'ɲifaʊ̯slo/ |
nibour /nibowɾ/ |
niꝑogo /ˈnɨpʰoɣo/ |
nifor /'niɸor/ |
nepr
/'nepr/ |
||||||||
ħahtataghii[1]
/ħahta'taɣi:/ |
xahsasagai /'kxɐːsɐsɐɣaɪ̯/ |
aidatahei /ajdataʔej/ |
ħahŧaꝃe /ˈħahtʰakʃe/ |
hattatahe /'ɣat:ataɣe/ |
raucåcåknë
/räʊ̯tsɔ̞'t͡sɔ̞knə/ |
||||||||
ħahtadharaħ[2]
/ħahta'ðaraħ/ |
xahsaðaslax /'kxɐːsɐðɐslɐk͡x/ |
aidaðar /ajdaðaɾ/ |
hahđhagara /ˈhahðʰaɣaɾa/ |
hattavarach /'ɣat:aβarax/ |
raucåşårår
/räʊ̯tsɔ̞'ʂɔ̞rɔ̞r/ |
||||||||
yuziif
/'juzi:f/ |
juszaipf /'juzaɪ̯p͡f/ |
yuwei /juwej/ |
yuzefi /ˈjʉzefɨ/ |
yuzef /'juzeɸ/ |
jar
/'jær/ |
||||||||
sitaallin
/'sita:l:in/ |
žisěľin /'t͡ʃisɛʎin/ |
sedelį /sɛdɛʎiw̃/ |
siŧeri /ˈsɨtʰeɾɨ/ |
sitellën /'sitellʲen/ |
secalen
/'setsælen/ |
||||||||
wiina
/'wi:na/ |
waina /'waɪ̯nɐ/ |
eňa /ˈenʰa/ |
wenë /'wenə/ |
źinå /'ʑinɔ̞/ |
|||||||||
kahya
/'kahja/ |
ołł. chaja /'xɐjɐ/ |
kai /kaj/ |
ꝁaħa /ˈkʰaħa/ |
kayë /'kajə/ |
kaujå
/'käʊ̯jɔ̞/ |
Ludzie i zawody
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Baukut | Prakszapszański | Protohawwajski | Naumowski | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ghamma
/'ɣam:a/ |
gaba /'ɣɐbɐ/ |
hąn /ˈʔaw̃n/ |
ꝅama /ˈkʃapʃama/ |
naumå
/'näʊ̯mɔ̞/ |
|||||||||
laughal
/'lawɣal/ |
łogał /'ɫoɣɐɫ/ |
lauhal /'lawʔal/ |
laoꝅa /ˈʟaokʃapʃa/ |
łauknåł
/'wäʊ̯knɔ̞w/ |
|||||||||
limmi
/'lim:i/ |
ľibi /'ʎibi/ |
lįn /'ʎiw̃n/ |
rimi /ˈɾɨmɨ/ |
lime
/'lime/ |
|||||||||
hitlaa
/'hitla:/ |
jisłě /'iːsɫɛ/ |
ğehl /'ɣɛʔɫ/ |
hitra /ˈhɨtɾa/ |
hessa
/'hesːæ/ |
|||||||||
wayla
/'wajla/ |
weła /'weɫɐ/ |
wail /'wajɫ/ |
waera /ˈwaeɾa/ |
våłå
/'vɔ̞wɔ̞/ |
|||||||||
qabrii
/'qabri:/ |
khapsolai /'χɐpsolaɪ̯/ |
ğamrei /'ɣamɾej/ |
― | chauprë
/'xäʊ̯prə/ |
|||||||||
waliig
/'wali:g/ |
wałaik /'wɐɫaɪ̯k/ |
waleing /'walejŋ/ |
wari /ˈwaɾɨ/ |
våĺik
/'vɔ̞ʎik/ |
|||||||||
suwaridu
/'suwaridu/ |
zuwasľitu /'t͡suwɐsʎitu/ |
sowereu /'sowɛrew/ |
šuwagiđu /ˈʃʉwaɣɨdʰʉ/ |
saureto
/'säʊ̯reto/ |
|||||||||
auf
/'awf/ |
opf /'op͡f/ |
au /'aw/ |
ao /ao/ |
auf
/'äʊ̯f/ |
|||||||||
kiigiiru
/'ki:gi:ru/ |
chaikaislu /'xaɪ̯kaɪ̯slu/ |
keiğoir /'kejɣojɾ/ |
keꝃegu /ˈkekʃeɣʉ/ |
šikëro
/'ʃikəro/ |
|||||||||
qadunu
/'qadunu/ |
khatunu /'χɐtunu/ |
ğowun /'ɣowun/ |
qađuňu /ˈqadʰʉnʰʉ/ |
chausono
/'xäʊ̯sono/ |
Części ciała
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Baukut | Prakszapszański | Protohawwajski | Naumowski | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
asuwan
/'asuwan/ |
azuwan /'ɐt͡suwɐn/ |
ašuwan /ˈašʉwan/ |
åzaun
/'ɔ̞zäʊ̯n/ |
||||||||||
zuumak
/'zu:mak/ |
szaumach /'zaʊ̯mɐx/ |
zom̌ak /ˈzomʰak/ |
ŕümåk
/'rʲymɔ̞k/ |
||||||||||
nirrya
/'nir:ja/ |
ňija /'ɲijɐ/ |
nirya /ˈnɨrja/ |
niŕå
/'nirʲɔ̞/ |
||||||||||
daguum
/'dagu:m/ |
takaum /'tɐkaʊ̯m/ |
đakom /ˈdʰakom/ |
şaukm
/'ʂäʊ̯km/ |
||||||||||
ħarrtaaq
/'ħar:ta:q/ |
xorsěkh /'kxoɾsɛχ/ |
ħarŧaka /ˈħartʰaka/ |
raurcaik
/'räʊ̯rt͡säɪ̯k/ |
||||||||||
warghat
/'warɣat/ |
waslogas /'wɐsloɣɐs/ |
warꝅa /ˈwarkʃapʃa/ |
vårnåc
/'vɔ̞rnɔ̞ts/ |
||||||||||
tayrim
/'tajrim/ |
šesľim /'ʃesʎim/ |
ŧaegi /ˈtʰaeɣɨ/ |
cairem
/'t͡säɪ̯rem/ |
||||||||||
sukayrim
/'sukajrim/ |
zuǩesľim /'t͡suçesʎim/ |
suꝁaegi /ˈsukʰaeɣɨ/ |
sogairem
/'sogäɪ̯rem/ |
||||||||||
ayn
/'ajn/ |
en /'en/ |
ae /ˈae/ |
ain
/'äɪ̯n/ |
||||||||||
kahin
/'kahin/ |
chajin /'xɐjin/ |
ꝁahi /ˈkʰahɨ/ |
čen
/'t͡ʃen/ |
||||||||||
yuugan
/'ju:gan/ |
jaukan /'jaʊ̯kɐn/ |
yoga /ˈjoɣa/ |
jükån
/'jykɔ̞n/ |
||||||||||
qiwaħ
/'qiwaħ/ |
siwax /'siwɐk͡x/ |
hhiwaħa /ˈʡɨwaħa/ |
chaur
/'xäʊ̯r/ |
||||||||||
farra, farrah
/'far:a/, /'far:ah/ |
pforah /'p͡foɾɐː/ |
faga /ˈfaɣa/ |
faurau
/'fäʊ̯räʊ̯/ |
||||||||||
ruubu
/'ru:bu/ |
oslaupu /'oslaʊ̯pu/ |
loƀu /ˈlobʰʉ/ |
ŕüpo
/'rʲypo/ |
Hodowla i rolnictwo
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Baukut | Prakszapszański | Protohawwajski | Naumowski | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
karrad
/'kar:ad/ |
chorat /'xoɾɐt/ |
kauraut
/'käʊ̯räʊ̯t/ |
|||||||||||
buurtiis
/'bu:rti:s/ |
pauslosaiz /'paʊ̯slosaɪ̯t͡s/ |
fürcsa
/'fyrt͡ssæ/ |
|||||||||||
ziim
/'zi:m/ |
żaiměj /'zaɪ̯mɛj/ |
ŕims
/'rʲims/ |
|||||||||||
pahag
/'pahag/ |
fahakěj /'fɐhɐkɛj/ |
pauks
/'päʊ̯ks/ |
|||||||||||
sahmat
/'sahmat/ |
zahmasěj /'ts͡ɐːmɐsɛj/ |
saumåcs
/'säʊ̯mɔ̞t͡ss/ |
|||||||||||
haluz
/'haluz/ |
hałusz /'hɐɫuz/ |
håłar
/'hɔ̞wær/ |
|||||||||||
asaal
/'asa:l/ |
azěł /'ɐt͡sɛɫ/ |
åzał
/'ɔ̞zæw/ |
|||||||||||
yugtun
/'jugtun/ |
juksun /'juksun/ |
jukcon
/'jukt͡son/ |
|||||||||||
hautlaa
/'hawtla:/ |
hosłě /'hosɫɛ/ |
haussa
/'häʊ̯sːæ/ |
|||||||||||
saman
/'saman/ |
zaman /'t͡sɐmɐn/ |
såmån
/'sɔ̞mɔ̞n/ |
Religia i zjawiska przyrodnicze
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Baukut | Prakszapszański | Protohawwajski | Naumowski | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
phannif
/'θan:if/ |
zadzipf /'t͡sɐd͡zip͡f/ |
taunef
/'täʊ̯nef/ |
|||||||||||
zayla
/'zajla/ |
šzeła /'ʒeɫɐ/ |
raiłå
/'räɪ̯wɔ̞/ |
|||||||||||
gauda
/'gawda/ |
kota /'kotɐ/ |
chauså
/'xäʊ̯sɔ̞/ |
|||||||||||
baylar
/'bajlar/ |
pełaslo /'peɫɐslo/ |
faiłår
/'fäɪ̯wɔ̞r/ |
|||||||||||
raawwiya
/'ra:w:ija/ |
oslěwawija /'oslɛwawijɐ/ |
ravåvau
/'rævɔ̞väʊ̯/ |
|||||||||||
aaħura
/'a:ħura/ |
ěxusla /'ɛk͡xuslɐ/ |
ararå /'ærærɔ̞/ |
|||||||||||
aaħrriim
/'a:ħr:i:m/ |
ěxraim /'ɛk͡xɾaɪ̯m/ |
rairm
/'räɪ̯rm/ |
|||||||||||
yinmadh
/'jinmað/ |
jinmað /'iːnmɐð/ |
jenmaut
/'jenmäʊ̯t/ |
|||||||||||
ghaabii
/'ɣa:bi:/ |
gěpai /'ɣɛpaɪ̯/ |
napë
/'næpə/ |
|||||||||||
aab
/'a:b/ |
ěp /'ɛp/ |
aip
/'äɪ̯p/ |
|||||||||||
katara
/'katara/ |
chasasla /'xɐsɐslɐ/ |
kåcårå
/'kɔ̞t͡sɔ̞rɔ̞/ |
|||||||||||
faatraa
/'fa:tra:/ |
pfěslě /'p͡fɛslɛ/ |
facra
/'fæt͡sræ/ |
|||||||||||
dhurqagh
/'ðurqaɣ/ |
ðuslokhag /'ðusloχɐɣ/ |
şürchånk
/'ʂyrxɔ̞ŋk/ |
|||||||||||
qurran
/'qur:an/ |
khuran /'χuɾɐn/ |
chairån
/'xäɪ̯rɔ̞n/ |
Zaimki osobowe
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Baukut | Prakszapszański | Protohawwajski | Naumowski | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ghau
/'ɣaw/ |
go
/'ɣo/ |
nau
/'näʊ̯/ |
|||||||||||
lii
/'liː/ |
łai
/'ɫɐɪ̯/ |
ĺi
/'ʎiː/ |
|||||||||||
dhilii
/'ðiliː/ |
– | şeĺi
/ʂe'ʎiː/ |
|||||||||||
pay
/'paj/ |
pe[3]
/'pe/ |
pai
/'päɪ̯/ |
|||||||||||
dhipay
/'ðipaj/ |
– | şepai
/ʂe'päɪ̯/ |
|||||||||||
zifayya
/'zifajːa/ |
šzipfajěja
/'ʒipfɐjɛjɐ/ |
refajai
/'refæjäɪ̯/ |
|||||||||||
uuruyya
/'uːrujːa/ |
ujěja [4]
/'ujɛjɐ/ |
– | |||||||||||
zifa
/'zifa/ |
šzipfa
/'ʒipfɐ/ |
refå
/'refɔ̞/ |
|||||||||||
uur
/'uːr/ |
auslo
/'aʊ̯slo/ |
ür
/'yr/ |
|||||||||||
dhinuur
/'ðinuːr/ |
– | şür
/'ʂyr/ |
|||||||||||
qa
/'qa/ |
kha, khado
/'χɐ/, /'χɐdo/ |
chå
/'xɔ̞/ |
|||||||||||
dhiqa
/'ðiqa/ |
– | şechå
/ʂe'xɔ̞/ |
Liczebniki
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Baukut | Prakszapszański | Protohawwajski | Naumowski | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
hazru /'hazru/ |
haszsolu /'hɐzsolu/ |
arru /'arːʊ/ |
ur /'uɾ/ |
hae /hae/ |
hauro /'häʊ̯ro/ |
||||||||
pharu /'θaru/ |
zaslu /'t͡sɐslu/ |
łharu /'ɬʰarʊ/ |
ħor /'hɔɾ/ |
tha /θa/ |
tåro /'tɔ̞ro/ |
||||||||
dhinnu /'ðin:u/ |
džidu /'d͡ʒidu/ |
łīnu /'ɬiːnʊ/ |
ħün /'hyn/ |
dhi /ðɨ/ |
şuno /'ʂuno/ |
||||||||
aasau /'a:saw/ |
ězo /'ɛt͡so/ |
ozho /'ɔzʱɔ/ |
az /'as/ |
ose /ˈose/ |
azau /'azäʊ̯/ |
||||||||
kargha /kar'ɣa/ |
chasloga /'xɐsloɣɐ/ |
khalqa /kʰalˈɣa/ |
kahr /kăɾ/ |
kigu /ˈkɨɣʉ/ |
kårnå /'kɔ̞rnɔ̞/ |
||||||||
niirra /ni:'r:a/ |
naira /'naɪ̯ɾɐ/ |
nēyra /neːɪˈra/ |
ner /'nɛɾ/ |
ne /ne/ |
ńirå /'ɲirɔ̞/ |
||||||||
saugh /'sawɣ/ |
zog /'t͡soɣ/ |
shok /sʰɔk̚/ |
sow /'sɔw/ |
sao /sao/ |
saunk /'säʊ̯ŋk/ |
||||||||
wayr /'wajr/ |
weslo /'weslo/ |
wel /'wɛl/ |
wer /'wɛɾ/ |
wae /wae/ |
vår /'vɔ̞r/ |
||||||||
baalla /'ba:l:a/ |
pěla /'pɛlɐ/ |
pōla /'pɔla/ |
ball /'baʎ/ |
ƀer /bʰeɾ/ |
falå /'fælɔ̞/ |
||||||||
abaagh /'aba:ɣ/ |
apěg /'ɐpɛɣ/ |
abok /'abɔk̚/ |
av /'af/ |
aƀe /ˈabʰe/ |
åpank /'ɔ̞pæŋk/ |
||||||||
pharwi /'θarwi/ |
zaslowi /'t͡sɐslowi/ |
łharwi /'ɬʰarwɪ/ |
tagu /ˈθaɣʉ/ |
tårve /'tɔ̞rve/ |
|||||||||
karghawwa
/kar.ɣa'w:a/ |
chaslogawawa /'xɐsloɣɐwɐwɐ/ |
khalqwa /kʰalˈɣwa/ |
kigao /ˈkɨɣao/ |
kårnåvåvå
/kɔ̞rnɔ̞vɔ̞vɔ̞/ |
|||||||||
saughiw
/'sawɣiw/ "siedemdziesiąt" |
zosziu /'t͡soziʊ̯/ |
shoqiw /'sʰɔɣɪʊ/ |
saogu /ˈsaoɣʉ/ |
sauknev
/'säʊ̯knev/ "siedemdziesiąt" |
|||||||||
phaafyar /'θa:fjar/ |
zěpfjaslo /'t͡sɛp͡fjɐslo/ |
łhovyal /'ɬɔvjal/ |
fef /fef/ |
taśår /'tæɕɔ̞r/ |
|||||||||
ħahtaphaafyar
/ħahta'θa:fjar/ "tysiąc"[5] |
ðancho /'ðɐnxo/ |
odhovyal /ɔ'dʱɔvjal/ |
hahfef /ˈhahfef/ |