Język dolnowardyjski
Język dolnowardyjski 𐼼𐼾𐽊𐽄𐼶 𐼴𐽄𐽒𐽉𐼼 Sepàrhya Wardăs | |
---|---|
Utworzenie: | Borlach w 2021 |
Używany w (Kyon): | Ajdynir |
Regiony (Kyon): | Ajdyniriana Wardia |
Liczba użytkowników (Kyon) | do ustalenia |
Sposoby zapisu: | pismo wardyjskie[1], alfabet łaciński |
Typologia: | fleksyjny SVO |
Klasyfikacja: | Języki bukiewskie[2]
|
Lista conlangów |
![]() |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język dolnowardyjski (dolnowrd. 𐼼𐼾𐽊𐽄𐼶 𐼴𐽄𐽒𐽉𐼼 Sepàrhya Wardăs [sɛ'pe͜arɧa war'da͜os]) — język stworzony przez Borlacha w 2021, oryginalnie na potrzeby forumowej Sztafety Rekonstrukcyjnej wraz z innymi językami wardyjskimi. W ramach Sztafety, język dolnowardyjski wywodzi się z języka bukiewskiego. W grudniu 2021 języki te zostały także uznane częścią sztandarowego Projektu Kyon, stając się dominującą rodziną językową zachodnich rubieży Ajdyniriany.
Zarówno w ramach Kyonu jak i Sztafety, język dolnowardyjski jest językiem grupy centralnej języków wardyjskich, wraz z blisko spokrewnionym górnowardyjskim. Używany jest w regionie Wardii, krainy podbitej i znajdującym się obecnie (w roku 5360 CE[3]) w granicach Imperium Ajdyniriańskiego. Dolnowardyjski pełni rolę prestiżowego języka (lub też dialektu) regionu, o istotnym znaczeniu w handlu Szlakiem Kadzidła, oraz w mniejszym stopniu Szlakiem Ognia. Jego znaczenie ustępuje jednak tradycyjnym lingua franca Ajdyniriany, w szczególności mhasalskiemu oraz ajdyniriańskiemu, co sprawiło, że język dolnowardyjski posiada zauważalną liczbę słow mhasalskiego oraz ajdyniriańskiego pochodzenia.
Fonologia
Samogłoski
W dolnowardyjskim występuje 6 samogłosek, nie występuje podział na samogłoski długie oraz krótkie.
Przednie | Centralne | Tylne | |
---|---|---|---|
Przymknięte | i | u | |
Środkowe | e • ɛ | o | |
Otwarte | a |
Dyftongi
W dolnowardyjskim występuje 5 dyftongów, wywodzących się z dawnych wardyjskich długich samogłosek:
- ă - [a͜o] jak w dăle [da͜ole] (daleko)
- wo/ò - [wo ~ u͜o] jak w wona [wona] (tył)
- ì - [e͜i] jak w wiwì [wiwe͜i] (mięso)
- à - [e͜a] jak w sepàrhya [sɛpe͜arɧa] (język, mowa)
- ù - [e͜u] jak w widùs [wide͜us] (kij)
Spółgłoski
W dolnowardyjskim występują 23 spółgłoski.
Wargowe | Zębowo-dziąsłowe | Podniebienne | Welarne | Języczkowo-krtaniowe | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Nosowe | m | n | ɲ~n͡ɲ | |||
Zwarte | bezdźwięczne | p | t | k | ʔ | |
dźwięczne | b | d | g | |||
Szczelinowe | bezdźwięczne | s • t͡s | ʃ • t͡ʃ | h • ɧ | ||
dźwięczne | z • d͡z | d͡ʒ | ||||
Drżące | r | |||||
Aproksymanty | l | ʎ | w |
Struktura sylaby
Dolnowardyjski posiada strukturę sylaby: CVC, gdzie V oznacza dowolną samogłoskę, natomiast C dowolną spółgłoskę; C₁V₁C, gdzie C₁ oznacza zwarcie krtaniowe, V₁ natomiast samogłoskę (ale nie dyftong); oraz V₂C, gdzie V₂ oznacza dyftong.
Szyk zdania
Szykiem zdania jest szyk SVO. Dodatkowo, opisujące słowo (np. przymiotnik) pojawia się zwykle po słowie opisywanym (np. rzeczownik).
Akcent
Akcent pada zawsze na pierwszą sylabę słowa, chyba, że w drugiej sylabie słowa znajduje się dyftong. W takim wypadku akcent pada na drugą sylabę.
Pismo
Zapis łaciński
Alfabet łaciński stosowany jest jako podstawowa forma zapisu na potrzeby tego artykułu oraz pozostałych artykułów poświęconych Wardii oraz językom wardyjskim i bukiewskim. W zapisie łacińskim języka dolnowardyjskiego stosuje się 25 litery oraz 9 dwuznaków.
a | ă | e | ì | à | ù | o | wo/ò | i | u |
[a] | [a͜o] | [e~ɛ] | [e͜i] | [e͜a] | [e͜u] | [o] | [wo~u͜o] | [i] | [u] |
b | t | p | d | k | g | h | hy | ȝ | w |
[b] | [t] | [p] | [d] | [k] | [g] | [h] | [ɧ] | [ʔ] | [w] |
n | ny | m | c | č | s | z | j | ǰ | š |
[n] | [ɲ~n͡ɲ] | [m] | [t͡s] | [t͡ʃ] | [s] | [z] | [d͡z] | [d͡ʒ] | [ʃ] |
l | ly | r | |||||||
[l] | [ʎ] | [r] |
Pismo wardyjskie
Pismo wardyjskie jest w swojej podstawowej formie abdżadem. Dla zapisu języka dolnowardyjskiego stosuje się 22 znaki, skutecznie oddające wszystkie spółgłoski. Zdecydowanie dominującą praktyką jest pisanie poziomo od prawej strony do lewej, chociaż znacznie rzadziej można także spotkać zapis pionowy, od góry do dołu, od lewej do prawej. Litery łączą się ze sobą, co sprawia, że każda z nich może przybierać różne formy w zależności od swojego położenia w słowie i innych występujących obok niej znaków.
Pismo wardyjskie wytworzyło się obszarze Wardii pod wpływem aktywnych kontaktów handlowych wzdłuż Szlaku Kadzidła oraz Szlaku Ognia, będących jednymi z najważniejszych szlaków handlowych Kyonu. Jego bezpośrednią inspiracją, pismem-matką, nie było jednak znacznie bliższe geograficznie pismo mhasalskie, jak można by przypuszczać, lecz raczej pismo talonbackie, oparte na alfabecie odległego Sechtu. Mimo to, pismo mhaslaskie również wpłynęło na kształt niektórych liter, chociaż jego wpływ jest wtórny. Najstarsza forma pisma wardyjskiego, zwana pismem starowardyjskim, charakteryzowała się przede wszystkim brakiem łączenia się liter. W roku wspólnym pismo starowardyjskie wciąż używane jest wśród niektórych odizolowanych społeczności, a także do zapisu języka karskiego.
Pismo wardyjskie stosowane jest powszechnie na obszarze Wardii, zarówno w dokumentach oficjalnych i administracyjnych, w umowach i kontraktach handlowych jak i również w prywatnej korespondencji oraz do użytku codziennego. Co zaskakujące, wardyjskie prowincje Ajdyniru cechują się jednym z najwyższych wskaźników znajomości pisma w całym Imperium. Większość populacji jest w stanie pisać oraz czytać w swoim rodzimym języku (dolno oraz górnowardyjskim), co porównać można tylko do sytuacji na obszarze Serca Imperium oraz na terenach na północ i zachód od niego.
|
|
|
|
|
| ||||||||||||
|
|
|
|
|
| ||||||||||||
|
|
|
|
|
| ||||||||||||
|
|
|
|
|
Diakrytyki oraz interpunkcja:
W piśmie wardyjskim stosuje się także 10 znaków diakrytycznych. Spośród nich, 5 reprezentuje samogłoski, pozostałe 5 oddaje natomiast wartość dolnowardyjskich dyftongów. Znaki diakrytyczne reprezentujące samogłoski nie są obowiązkowe, są zwykle pomijane, chyba, że ich nieobecność uniemożliwia odczytanie tekstu lub autorowi zależy na oddaniu dokładnego dźwięku. Znaki diakrytyczne oddające dyftongi zwykle stosowane są natomiast obowiązowo, pojawiając się w przeważającej części tekstów. Z tego powodu pismo wardyjskie nie jest czystym abdżadem, przejawiając tendencję w kierunku rozwoju pełnego alfabetu. Znaki diakrytyczne pojawiają się nad lub pod literą (lub też po jej bokach, jeśli tekst zapisany jest od góry do dołu).
Ponadto, występuje także 5 dodatkowych znaków interpunkcyjnych. Są one najświeższą innowacją, zainspirowaną znakami interpunkcyjnymi występującymi w ajdyniriańskim r̄agulu, powstałą i rozpowszechnioną dopiero w okresie po ajdyniriańskim podboju Wardii.
|
|
|
|
| ||||||||||
|
|
|
|
| ||||||||||
|
|
|
|
|
Aby zapisać słowo, które zaczyna się dyftongu (jako, że sylaby rozpoczynające się krótkimi samogłoskami nie są w dolnowardyjskim dozwolone), stosuje się literę wyrażającą zwarcie krtaniowe 𐼰. Znak ten służy jako podstawa, do której doczepiane są odpowiednie znaki diakrytyczne:
- 𐼰𐽉 wyraża początkową formę ă
- 𐼰𐽋 wyraża początkową formę ì
- 𐼰𐽊 wyraża początkową formę à
- 𐼰𐽌 wyraża początkową formę ù
- 𐼰𐽐 wyraża początkową formę wo
W takim wypadku zwarcie krtaniowe nie jest wymawiane. Wymawiany jest jedynie dyftong, w odróżnieniu od słów i sylab rozpoczynających się połączeniem zwarcia krtaniowego oraz krótkiej samogłoski. Ze względu na znaczne podobieństwo kształtów między literą oznaczającą w piśmie wardyjskim zwarcie krtaniowe a talonbacko-sechtońską literą /ܐ/ araw, możliwe jest, że praktyka używania jej jako podstawy dyftongów wywodzi się właśnie z Talonbatu. Nie jest to jednak potwierdzona teoria.
Przykład:
- 𐼰𐽉𐼼 ăs [a͜os] (władza)
- 𐼰𐽐𐽒𐽄𐽌 wodrù ['wodre͜u] (rok)
- 𐼰𐽋 ì [e͜i] (rzeka)
- 𐼰𐽊𐼻𐼼𐽄 ànasir ['e͜anasir] (kupiec)
- 𐼰𐽋𐼻 ùn [e͜un] (dziecko)
- 𐼰𐽋𐽄𐼺𐼼 ùrmis ['e͜urmis] (chmura)
Gramatyka
Rzeczowniki
Rodzaj
W języku dolnowardyjskim, podobnie jak we wszystkich innych językach wardyjskich, występują dwa rodzaje rzeczowników: ożywiony (o.) oraz nieożywiony (n.). Przez rodzaj odmieniają się zarówno rzeczowniki, liczebniki, jak i przymiotniki.
Liczba
Występują jedynie dwie liczby, pojedyncza oraz mnoga. W przypadku niektórych nielicznych słów, takich jak: 𐼴𐼺 wame (człowiek), 𐼰𐽋𐼻 ùn (dziecko), 𐼳𐼵𐽊𐼼 hezàs (oko), 𐽑𐼾𐽀 lyapil (rzecz), 𐼾𐼿 pica (szansa), 𐼺𐽊 mà (dusza), 𐼴𐽄𐽌𐼴𐼻 warùwan (woda) występują także formy odmiany w liczbie zerowej, stosowane w przeczeniach i popularnych powiedzeniach lub zwrotach frazeologicznych. Liczba zerowa zachowała się lepiej w bliskospokrewnionym języku górnowardyjskim.
Przypadki
W dolnowardyjskim występuje 5 przypadków:
Przypadek | Znaczenie | |
---|---|---|
I. | Mianownik | kto?, co? Ogólny podmiot |
II. | Biernik | kogo? co? Wyraża dopełnienie bliższe |
III. | Dopełniacz | czyj? kogo? czego? Wyraża posiadanie |
IV. | Celownik | komu? czemu? dokąd? Wyraża dopełnienie dalsze i ruch do miejsca |
V. | Ablatyw | skąd? od czego? od kogo? Wyraża ruch od miejsca |
Kategorie rzeczowników
Rzeczowniki dzielą się na 2 główne kategorie: rzeczowniki mocne oraz rzeczowniki słabe. Rzeczowniki mocne posiadają 10 różnych klas odmiany, w zależności od końcówki słowa. Rzeczowniki słabe posiadają jedynie 1 kategorię odmiany.
Rzeczowniki mocne
Rzeczowniki mocne zawierają w sobie wszystkie rzeczowniki wielosylabowe, co sprawia, że jest to zdecydowanie najliczniejsza grupa dolnowardyjskich rzeczowników. W zależności od klasy, występują w rodzaju ożywionym oraz nieożywionym.
Ożywione
Ożywione rzeczowniki mocne dzielą się na 7 klas odmiany, z których klasy I., II. i VII. uznawane są za rzeczowniki regularne, a klasy III., IV., V., oraz VI. za rzeczowniki nieregularne:
- Klasa I. - słowa kończące się samogłoską (a, i, e, o, u)
- Klasa II. - słowa kończące się dyftongiem (ă, à, ì, ù)
- Klasa III. - słowa kończące się na w
- Klasa IV. - słowa kończące się na l
- Klasa V. - słowa kończące się na k lub g
- Klasa VI. - słowa kończące się na t lub d
- Klasa VII. - słowa kończące się wszystkimi samogłoskami, prócz tymi występującymi w pozostałych kategoriach.
W odmianie rzeczowników nieregularnych dochodzi do różnych zmian w sylabach (zwłaszcza klasa III.) oraz zmian fonetycznych, między innymi:
- [w] > [u͜o] (klasa III.)
- [l] > [r], [d], [ʎ] (klasa IV.)
- [k] > [t͡ʃ] oraz [g] > [d͡ʒ] (klasa V.)
- [t] > [t͡s] oraz [d] > [d͡z] (klasa VI.)
Nieożywione
Nieożywione rzeczowniki mocne dzielą się na 3 klas odmiany. Wszystkie nieożywione klasy odmiany są regularne:
- Klasa VIII. - słowa kończące się dowolną samogłoską
- Klasa IX. - słowa kończące się dowolnym dyftongiem
- Klasa X. - słowa kończące się dowolną spółgłoską
Rzeczowniki słabe
Rzeczowniki słabe zawierają w sobie wszystkie rzeczowniki jednosylabowe. Nie występuje u nich podział na rodzaj ożywiony oraz nieożywiony. Wszystkie rzeczowniki słabe odmieniają się w ten sam sposób, bez względu na rodzaj.
Odmiana rzeczowników
Rzeczowniki mocne ożywione
W przypadku trzech klas rzeczowników regularnych (klasa I., II., oraz VII.) odmiana polega na dodaniu do słowa odpowiedniego sufiksu. Nie dochodzi do prawie żadnych modyfikacji samego słowa, z wyjątkiem słów klasy II. W ich przypadku końcowy dyftong zastępowany jest przez ò [u͜o] (dopełniacz, liczba pojedyncza i mnoga), lub rozbijany (ablatyw, liczba pojedyncza). Niekiedy mogą wystąpić także mniejsze oboczności spowodowane wystąpieniem zwarcia krtaniowego.
|
|
|
W przypadku czterech klas rzeczowników nieregularnych (klasa III., IV., V., VI.) odmiana polega nie tylko na dodaniu odpowiedniego sufiksu. Dochodzi także do różnych zmian fonetycznych, mutacji oraz zmian w sylabach. Są one charakterystyczne dla poszczególnych klas odmiany. W przypadku klasy III. zmiany objawiają się poprzez usunięcie w dopełniaczu i celowniku ostatniej sylaby, oraz wstawienie między 2 spółgłoski samogłoski ò [u͜o], lub zastąpienie przez nią samogłoski się tam znajdującej. Ponownie mogą pojawić się pewne oboczności w okolicach zwarcia krtaniowego. W pozostałych klasach mutacje występują w okolicach samogłosek e oraz i. Klasa III. jest najbardziej nieregularną klasą rzeczowników nieregularnych.
|
|
|
|
Rzeczowniki mocne nieożywione
W przypadku trzech klas rzeczowników mocnych nieożywionych (klasa VIII., IX., X.) odmiana polega na dodaniu odpowiedniego sufiksu, co w przypadku klasy XI. oznacza także rozbicie końcowego dyftongu. Rozbicie dyftongu jest o wiele bardziej powszechne niż w przypadku rzeczowników ożywionych (kategoria II.), zachodzi bowiem w każdej pozycji niż podstawowa (mianownik, liczba pojedyncza).
|
|
|
Rzeczowniki słabe
Gdy rzeczownik słaby kończy się samogłoską, pomiędzy słowem a sufiksem odmiany pojawiają się spółgłoski pomocnicze, które pomijane są jeśli słowo kończy się spółgłoską. Spółgłoskami pomocniczymi są n w liczbie mnogiej mianownika oraz pojedynczej i mnogiej biernika, t w liczbie pojedynczej dopełniacza i mnogiej ablatywu oraz d w liczbie mnogiej dopełniacza.
Klasa XI. | |||||
---|---|---|---|---|---|
o. | n. | ||||
ùn dziecko |
ì rzeka | ||||
Liczba poj. | Liczba mn. | Liczba poj. | Liczba mn. | ||
Mianownik | ùn | ùne | ì | ìne | |
Biernik | ùni | ùnte | ìni | ìnte | |
Dopełniacz | ùnò | ùnòm | ìtò | ìdòm | |
Celownik | ùnli | ùnlìz | ìli | ìlìz | |
Ablatyw | ùn | ùntar | ì | ìtar |
Odmiana formy zerowej
Odmiana w liczbie zerowej jest wysoce nieregularna. Potrafi różnić się nawet w przypadku odmiany rzeczowników z tej samej klasy. Występuje w mocno ograniczonej ilości rzeczowników, a stosowana jest zazwyczaj jedynie w utartych i utrwalonych zwrotach i powiedzeniach. W innych sytuacjach nie występuje w mowie potocznej. Stosowanie liczby zerowej w innych sytuacjach uchodzi za cechę wysokiej mowy, charakterystycznej dla wardyjskich klas wyższych, przede wszystkim arystokracji.
Klasa I. | Klasa VIII. | Klasa IX. | Klasa X. | Klasa X. | Klasa X. | Klasa XI. | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
o. | n. | n. | n. | n. | n. | o. | ||||||||||||||
wame człowiek |
pica szansa |
mà dusza |
hezàs oko |
warùwan woda |
lyapil rzecz |
ùn dziecko | ||||||||||||||
Liczba poj. | Liczba zer. | Liczba poj. | Liczba zer. | Liczba poj. | Liczba zer. | Liczba poj. | Liczba zer. | Liczba poj. | Liczba zer. | Liczba poj. | Liczba zer. | Liczba poj. | Liczba zer. | |||||||
Mianownik | wame | wagem | pica | picùl | mà | mawal | hezàs | hezùl | warùwan | waròl | lyapil | lyily | ùn | ùnwag | ||||||
Biernik | wame | wagne | pican | picùlne | mena | mawne | hezàsi | hezùlne | warùwani | waròlne | lyapili | lyilne | ùni | ùnagne | ||||||
Dopełniacz | wamewe | sòg | picamu | pitlem | mema | malawam | hezàsom | hešàlòm | warùwanom | wùlom | lyapilom | lyălom | ùnò | ùgòm | ||||||
Celownik | wamela | sògla | picala | pitlya | mela | malaw | hezàsal | hešàlyi | warùwanal | wùlyi | lyapilal | lyălya | ùnli | ùgla | ||||||
Ablatyw | wamer | wagwer | picar | picùlre | mera | mawer | hezàs | hezùr | warùwan | waròr | lyapil | lyilyer | ùn | ùnwager |
Przymiotniki
Przymiotniki odmieniają się, podobnie jak rzeczowniki, przez liczbę, rodzaj oraz przypadek. Podstawową formą przymiotnika jest forma w rodzaju ożywionym. Aby utworzyć formę rodzaju nieożywionego dla mianownika w liczbie pojedynczej do słowa dodaje się sufiks -a lub -ȝa. Nie występują żadne klasy odmiany. Przymiotniki odmieniają się bardzo regularnie. Wyjątki i nieregularności pojawiają się znacznie częściej w stopniowaniu, zwłaszcza w przypadku kilku podstawowych przymiotników.
Stopniowanie przymiotników
Występują cztery stopnie przymiotników: równy, wyższy, najwyższy względny oraz najwyższy bezwzględny. Różnica pomiędzy dwoma ostatnimi polega na tym, że stopień najwyższy względny stosowany jest w porównaniach, gdy porównujemy daną rzecz z inną, stopień najwyższy bezwzględny nie jest używany natomiast w porównaniach, a raczej do zaznaczenia, że cecha danego obiektu ma obiektywnie i bezdyskusyjnie wielkie natężenie. Stopniuje się przymiotniki zazwyczaj poprzez wstawienie przed słowo odpowiedniej partykuły. W przypadku kilku podstawowych przymiotników występują jednak wyjątki, w których stopniowany przymiotnik przybiera formę zupełnie innego słowa.
- Stopień równy: brak partykuły
- ȝila (suchy) [n.], ǰanyìs (daleki) [o.], mùna (pełny) [n.]
- Stopień wyższy: partykuła rùše
- rùše ȝila (suchszy) [n.], rùše ǰanyìs (dalszy) (o.), rùše mùna (pełniejszy) [n.]
- Stopień najwyższy względny: partykuła sehraly
- sehraly ȝila (najsuchszy) [n.], sehraly ǰanyìs (najdalszy) [o.], sehraly mùna (najpełniejszy) [n.]
- Stopień najwyższy bezwzględny: partykuła kìhyar
- kìhyar ȝila (bardzo suchy) [n.], kìhyar ǰanyìs (bardzo daleki) [o.], kìhyar mùna (bardzo pełny) [n.]
Wyjątki:
Wyjątki występują w przypadku części najbardziej podstawowych przymiotników, takich jak: rizak (dobry), ȝurgaš (zły), neǰ (nowy), šoreǰin (stary), nyancin (mały). Zmieniają one formy w innych stopniach niż równy.
- rizak > paraw
- ȝurgaš > wăǰim
- neǰ > nyìgan
- šoreǰin > sedìn
- nyancin > nyan
Dodatkowe wyrażenia stopnia najwyższego:
1.𐼵𐽄 𐼱𐽆𐽄𐼰𐼼 𐼱𐽆𐽄𐼰𐼼𐼽𐽆 Zar bereȝas bereȝasanye (Raz[y] siedem i siedem)
- Fraza ta oznacza niezwykle silne natężenie danej czynności lub przymiotnika, niemalże przesadne, przepełnione. Fraza ta uznawana jest za bardzo elegancką, charakterystyczną dla wysokiej mowy arystokratycznych dworów i klas wyższych. Jest to najprawdopodobniej przykład ajdyniriańskich koncepcji numerologicznych na wardyjszczyznę, szczególnie wielkiego znaczenia liczb 7 oraz 14. Fraza może być stosowana przed przymiotnikami, czasownikami oraz rzeczownikami.
2.𐼰𐽐𐼺𐽄 𐼾𐽊𐽄𐽂𐽉𐽂 Womer pàrtăt (Ten najwspanialszy)
- Fraza ta jest zaczerpnięta bezpośrednio z języka mhasalskiego, w oryginale 𐦥𐦰𐦥𐦾𐦰𐦢 𐦾𐦨𐦰 āmer phārrtāt. Stosowana jest w kontekście bardzo podobnym do Raz[y] siedem i siedem, a jej użycie także jest charakterystyczne dla mowy pałacowej.
Odmiana przymiotników
o. | n. | o. | n. | o. | n. | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
rizak dobry |
rizaka dobry |
ǰanyìs daleki |
ǰanyìsa daleki |
mùn pełny |
mùna pełny | ||||||||||||
Liczba poj. | Liczba mn. | Liczba poj. | Liczba mn. | Liczba poj. | Liczba mn. | Liczba poj. | Liczba mn. | Liczba poj. | Liczba mn. | Liczba poj. | Liczba mn. | ||||||
Mianownik | rizak | rizakam | rizaka | rizakan | ǰanyìs | ǰanyìsam | ǰanyìsa | ǰanyìsan | mùn | mùnam | mùna | mùnan | |||||
Biernik | rizakte | rizaktem | rizakate | rizakaten | ǰanyìste | ǰanyìstem | ǰanyìsate | ǰanyìsaten | mùnte | mùntem | mùnate | mùnaten | |||||
Dopełniacz | rizakòt | rizaktòm | rizakat | rizakanat | ǰanyìsòt | ǰanyìstòm | ǰanyìsat | ǰanyìsanat | mùnòt | mùntòm | mùnat | mùnanat | |||||
Celownik | rizakli | rizaklim | rizakal | rizakalin | ǰanyìsli | ǰanyìslim | ǰanyìsal | ǰanyìsalin | mùnli | mùnlim | mùnal | mùnalin | |||||
Ablatyw | rizake | rizaktem | rizakatra | rizakatran | ǰanyìse | ǰanyìstem | ǰanyìsatra | ǰanyìsatran | mùne | mùntem | mùnatra | mùnatram |
Odmiana wygląda tak samo także dla przymiotników w stopniu wyższym, najwyższym względnym oraz najwyższym bezwzględnym. Jedyna różnica polega na tym, że są poprzedzone odpowiednią partykułą, lub, w przypadku wspomnianych wcześniej wyjątków, przybierają one inną formę w pozostałych stopniach. Końcówki odmiany dla rodzaju ożywionego i nieożywionego pozostają jednak takie same bez względu na stopień.
Czasowniki
Czasowniki odmieniają się przez osoby, czasy, strony oraz tryby. Występuje 5 czasów, 5 trybów oraz 3 strony. Odmiana polega na dodaniu odpowiedniego sufiksu, prefiksu oraz, w przypadku czasów ciągłych, poprzedzeniu czasownika odpowiednią partykułą. Odmiana jest też bardzo regularna, pomimo sporadycznego występowania pewnych oboczności fonetycznych. Nie występuje bezokolicznik, za najbardziej podstawową formę czasownika uznaje się formę ożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej. Aby oddać zdania z bezokolicznikiem używa się konstrukcji:
<odmieniony czasownik> + ȝan + <czasownik w podstawowej formie>-b
Na przykład: šiwanor ȝan maȝìb ([on] nakazuje zrobić).
Odmiana czasowników przez osoby
Strona czynna
Odmiana czasowników w czasie teraźniejszym prostym (oraz teraźniejszym ciągłym) w stronie czynnej odbywa się poprzez dodanie sufiksów:
- -ča dla pierwszej osoby liczby pojedynczej
- -ša dla drugiej osoby liczby pojedynczej
- -∅ dla ożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -l lub -al (gdy czasownik kończy się spółgłoską) dla nieożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -kaǰ dla pierwszej osoby liczby mnogiej
- -tuǰ dla drugiej osoby liczby mnogiej
- -n lub -an (gdy czasownik kończy się spółgłoską) dla ożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
- -lan dla nieożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
Jeśli czasownik kończy się na s, z, š, c, č, j lub ǰ w odmianie pierwszej i drugiej osoby liczby pojedynczej dochodzi do mutacji. Ostatnia spółgłoska zostaje inkorporowana i asymilowana w sufiks, który przybiera formę -čča oraz -šša. Ponadto, jeśli czasownik kończy się na l to sufiks odmiany dla nieożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej przybiera formę -an. Sprawia to, że formy ożywionej i nieożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej wyglądają tak samo.
|
|
|
|
|
Strona bierna
W stronie biernej sufiksy wyglądają w następujący sposób:
- -seč dla pierwszej osoby liczby pojedynczej
- -seš dla drugiej osoby liczby pojedynczej
- -s lub -es (czasownik kończy się spółgłoską) dla ożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -zel dla nieożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -kas dla pierwszej osoby liczby mnogiej
- -tus dla drugiej osoby liczby mnogiej
- -zen dla ożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
- -ladan dla nieożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
Strona bierna stosowana jest, gdy chce się przedstawić dopełnienie jako podmiot. Podmiot zdania nie wykonuje operacji, dana operacja jest za to wykonywana na podmiocie. W przeciwieństwie do odmiany w stronie czynnej, w odmianie strony biernej nie dochodzi do żadnych zmian fonetycznych.
|
|
|
|
|
Strona sprawcza
W stronie sprawczej sufiksy wyglądają w następujący sposób:
- -čaw dla pierwszej osoby liczby pojedynczej
- -šaw dla drugiej osoby liczby pojedynczej
- -w lub -ò (czasownik kończy się spółgłoską) dla ożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -wil dla nieożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -waj dla pierwszej osoby liczby mnogiej
- -wuj dla drugiej osoby liczby mnogiej
- -new dla ożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
- -lawid dla nieożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
Strona sprawcza stosowana jest, by wyrazić zmuszanie lub skłanianie kogoś do zrobienia czegoś. Odpowiada ona konstrukcjom takim jak kazać/zmusić/skłonić kogoś do (...), przekonać kogoś do (...), sprawiać, że (...) czy pozwolić komuś na (...). Stronę sprawczą stosuje się także w czasownikach takich jak nakarmić, napoić oraz uśpić. Podobnie jak w przypadku strony czynnej, odmianie pierwszej i drugiej osoby liczby pojedynczej dochodzi do mutacji. Rządzą się one dokładnie tymi samymi zasadami co w stronie czynnej.
|
|
|
|
|
Czasy
Występują następujące czasy: czas teraźniejszy prosty, uznawany za podstawowy czas czasownika; teraźniejszy ciągły, wyrażający czynności trwające dokładnie w bieżącej chwili lub często powtarzane nawyki; przeszły prosty, opisujący pojedyncze i zakończone wydarzenia w przeszłości; przeszły ciągły, opisujący wydarzenia trwające lub często powtarzane w przeszłości oraz czas przyszły, używany do opisu czynności mających miejsce w przyszłości.
Czas teraźniejszy ciągły
Czasownik w formie teraźniejszej ciągłej tworzy się poprzez poprzedzenie czasownika odmienionego w czasie teraźniejszym prostym partykułą šam. Jedyną inną różnicą między czasami teraźniejszymi jest zanik dyftongów w czasie ciągłym według następującego schematu:
- ă [a͜o] à [e͜a] > a [a]
- ì [e͜i] > i [i]
- ù [e͜u] > u [u]
- wo [wo] ò [u͜o] > o [o]
Jeśli czasownik rozpoczyna się dyftongiem, w celu zachowania struktury sylaby formie czasu ciągłego przybierze on postać zwarcia krtaniowego za którym stoi odpowiednia samogłoska. Tak więc: ă à > ȝa, ì > ȝi, ù > ȝu oraz wo > ȝo. Odmiana wygląda tak samo również dla czasowników w stronie biernej i sprawczej, z jednym wyjątkiem w postaci zaniku dyftongu ò [u͜o] w odmianie ożywionej trzeciej osobie liczby pojedynczej. Dyftong zamienia się w samogłoskę o [o].
|
|
|
Czas przeszły prosty
Strona czynna
Odmiana czasowników w stronie czynnej czasu przeszłego prostego (oraz przeszłego ciągłego) odbywa się poprzez dodanie odpowiednich sufiksów, ponadto nie występują w niej żadne mutacje fonetyczne:
- -peruk dla pierwszej osoby liczby pojedynczej
- -perus dla drugiej osoby liczby pojedynczej
- -pùr dla ożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -perur dla nieożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -pùrji dla pierwszej osoby liczby mnogiej
- -pùrja dla drugiej osoby liczby mnogiej
- -puran dla ożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
- -perul dla nieożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
|
|
|
|
|
Strona bierna
Odmiana czasowników w stronie biernej czasu przeszłego prostego (oraz przeszłego ciągłego) odbywa się poprzez dodanie odpowiednich sufiksów, ponadto nie występują w niej żadne mutacje fonetyczne:
- -peške dla pierwszej osoby liczby pojedynczej
- -pezis dla drugiej osoby liczby pojedynczej
- -piš dla ożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -peše dla nieożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -pišì dla pierwszej osoby liczby mnogiej
- -pešìt dla drugiej osoby liczby mnogiej
- -peznyi dla ożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
- -pezla dla nieożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
|
|
|
|
|
Strona sprawcza
Odmiana czasowników w stronie sprawczej czasu przeszłego prostego (oraz przeszłego ciągłego) odbywa się poprzez dodanie odpowiednich sufiksów, ponadto nie występują w niej żadne mutacje fonetyczne:
- -piwan dla pierwszej osoby liczby pojedynczej
- -piwas dla drugiej osoby liczby pojedynczej
- -pò dla ożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -piw dla nieożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -pòz dla pierwszej osoby liczby mnogiej
- -pòzad dla drugiej osoby liczby mnogiej
- -piwe dla ożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
- -piwil dla nieożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
|
|
|
|
|
Czas przeszły ciągły
Czas przeszły ciągły tworzy się w ten sam sposób jak czas teraźniejszy ciągły. Przed czasownik odmieniony w czasie przeszłym prostym, bez względu na stronę, dodaje się partykułę šam. Również dyftongi zanikają według podanego wcześniej wzoru.
|
|
|
Czas przyszły
Strona czynna
Odmiana czasowników w stronie czynnej czasu przyszłego odbywa się poprzez dodanie odpowiednich sufiksów:
- -zuk dla pierwszej osoby liczby pojedynczej
- -zus dla drugiej osoby liczby pojedynczej
- -zì dla ożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -zur dla nieożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -zìǰa dla pierwszej osoby liczby mnogiej
- -zìǰin dla drugiej osoby liczby mnogiej
- -zìȝan dla ożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
- -zula dla nieożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
Podobnie jak w przypadku odmiany czasu teraźniejszego prostego, jeśli czasownik kończy się na s, š, c, č, j lub ǰ może dochodzić do asymilacji z sufiksem odmiany. Jest to jednak kwestia dialektalna, zwykle nie mająca odzwierciedlenia w ortografii. Zbitki rodzaju sz, šz, cz, čz, jz oraz ǰz mogą być wymawiane zgodnie z dominującym zapisem, często jednak upraszczane są w mowie do zz. Przykładowo 𐼺𐽉𐽄𐼼𐼵𐽋 măriszì może być wymówione zarówno jako ['ma͜oris.ze͜i] jak i ['ma͜oriz.ze͜i], w zależności od regionu. Zdarzają się teksty oddające takie asymilacje czasu przyszłego w piśmie, nie reprezentują one jednak dominującego nurtu dolnowaraskiej ortografii.
|
|
|
|
|
Strona bierna
Odmiana czasowników w stronie biernej czasu przyszłego odbywa się poprzez dodanie odpowiednich sufiksów:
- -zirke dla pierwszej osoby liczby pojedynczej
- -zize dla drugiej osoby liczby pojedynczej
- -dir dla ożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -zirli dla nieożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -dikuǰ dla pierwszej osoby liczby mnogiej
- -dik dla drugiej osoby liczby mnogiej
- -dirtan dla ożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
- -dirla dla nieożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
Również tutaj dochodzi często do asymilacji spółgłosek szczelinowych, zgodnie z podanymi wcześniej prawidłowościami. Są one regionalne i zwykle nie reprezentowane w ortografii.
|
|
|
|
|
Strona sprawcza
Odmiana czasowników w stronie sprawczej czasu przyszłego odbywa się poprzez dodanie odpowiednich sufiksów:
- -diče dla pierwszej osoby liczby pojedynczej
- -ditas dla drugiej osoby liczby pojedynczej
- -dàt dla ożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -dilya dla nieożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej
- -dàzo dla pierwszej osoby liczby mnogiej
- -dàzzar dla drugiej osoby liczby mnogiej
- -dinyat dla ożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
- -dàȝal dla nieożywionej trzeciej osoby liczby mnogiej
|
|
|
|
|
Tryby
Występuje 5 trybów: oznajmujący, będący podstawowym trybem czasowników i z tego powodu nie zaznaczany w żaden sposób; rozkazujący, wyrażający rozkazy oraz polecenia; warunkowy, tworzący konstrukcje warunkowe, takie jak Gdybyś (...) to (...); przyczynowy, opisujący przyczynę jakiegoś wydarzenia, a co za tym idzie zastępujący frazy takie jak ponieważ; oraz przypuszczający, opisujący niezaistniałe wydarzenia a często także prośby i życzenia. Wszystkie tryby (prócz oznajmującego) tworzy się poprzez postawienie przed czasownikiem odpowiedniego nieodmiennego prefiksu, połączonego z czasownikiem za pomocą myślnika. Wszystkie prefiksy trybów są jednosylabowe.
Tryb rozkazujący
Tryb rozkazujący tworzony jest za pomocą prefiksu den-, jedynie z użyciem formy czasu teraźniejszego prostego. Nie występuje on dla pierwszej osoby liczby pojedynczej, a forma dla ożywionej i nieożywionej trzeciej osoby liczby pojedynczej wygląda tak samo. Tworzenie trybu rozkazującego wygląda w następujący sposób:
Măris
(trzymać, dzierżyć)
---------------------------
- mărišša (trzymasz)
- den-mărišša! (trzymaj!)
- măris (trzyma [o.]), mărisal (trzyma [n.])
- den-măris! (niech trzyma! [o./n.])
- măriskaǰ (trzymamy)
- den-măriskaǰ! (trzymajmy!)
- măristuǰ (trzymacie)
- den-măristuǰ! (trzymajcie!)
- mărisan (trzymają [o.])
- den-mărisan! (niech trzymają! [o.])
- mărislan (trzymają [n.])
- den-mărislan! (niech trzymają! [n.])
Jìlò
(usadzać, rozsadzać)
------------------------------
- jìlšaw (usadzasz)
- den-jìlšaw! (usadzaj, usadź!)
- jìlò (usadza [o.]), jìlwil (usadza [n.])
- den-jìlò! (niech usadzi! [o./n.])
- jìlwaj (usadzamy)
- den-jìlwaj! (usadźmy!)
- jìlwuj (usadzacie)
- den-jìlwuj! (usadzajcie, usadźcie!)
- jìlnew (usadzają [o.])
- den-jìlnew! (niech usadzą! [o.])
- jìlawid (usadzają [n.])
- den-jìlawid! (niech usadzą! [n.])
Tryb warunkowy
Tryb warunkowy tworzony jest za pomocą prefiksów ǰir- oraz ǰàl-. W przeciwieństwie do trybu rozkazującego, może on być utworzony na podstawie czasu teraźniejszego prostego oraz przeszłego prostego. Użycie każdego z tych czasów zmienia znaczenie trybu warunkowego. Przy użyciu czasu teraźniejszego, tryb wyraża warunek w chwili obecnej, coś pewnego, oczywistego i prawdziwego, co zdarzy się jeśli tylko zrobimy daną czynność. Stosuje się go także, gdy mowa jest o zwyczajach.
𐼱𐽋𐽑𐼼𐽂 𐼴𐽄𐽌𐼴𐼻𐽇 𐽗 | 𐼷𐽄 𐼷𐼻𐽁 | 𐼷𐽊𐽀 𐼴𐼺𐽁𐽁 𐽘 | |
J̌àl-wumišša, | ǰir-ǰuneša | bìlyesate warùwani. | |
Napiłbyś się, gdybyś zobaczył chłodną wodę. |
Gdy tryb warunkowy użyty jest dwukrotnie w czasie przeszłym prostym, wyraża on sytuacje i zdarzenia z przeszłości, których już nie da się już spełnić. Szansa na ich zaistnienie bezpowrotnie minęła z powodu niepodjęcia danej akcji.
𐼷𐽊𐽀 𐼰𐽄𐽋𐼾𐽄𐼻 𐽗 | 𐼷𐽄 𐼾𐽑𐼺𐼾𐽄𐼸 𐽂𐽉𐽂 𐽘 | |
J̌ir-pelyimperuk tăt, | ǰàl-ȝarìpuran. | |
Gdybym miał miecz, [oni] przeżyliby. |
Tryb przyczynowy
Tryb przyczynowy tworzony jest za pomocą prefiksu kar-. Jako jedyny tryb pojawia się w czasie teraźniejszym prostym, czasie przeszłym prostym oraz w przyszłym.
|
|
|
Tryb przypuszczający
Tryb przypuszczający tworzony jest za pomocą prefiksu hìn-. Podobnie jak tryb rozkazujący, tworzony jest jedynie z form czasu teraźniejszego prostego:
Măris
(trzymać, dzierżyć)
---------------------------
- măričča (trzymam)
- hìn-măričča (trzymałbym)
- mărišša (trzymasz)
- hìn-mărišša (trzymałbyś)
- măris (trzyma [o.])
- hìn-măris (trzymałby [o.])
- mărisal (trzyma [n.])
- hìn-mărisal (trzymałby [n.])
- măriskaǰ (trzymamy)
- hìn-măriskaǰ (trzymalibyśmy)
- măristuǰ (trzymacie)
- hìn-măristuǰ (trzymalibyście)
- mărisan (trzymają [o.])
- hìn-mărisan (trzymaliby [o.])
- mărislan (trzymają [n.])
- hìn-mărislan (trzymaliby [n.])
Jìlò
(usadzać, rozsadzać)
------------------------------
- jìlčaw (usadzam)
- hìn-jìlčaw (usadzałbym)
- jìlšaw (usadzasz)
- hìn-jìlšaw (usadzałbyś)
- jìlò (usadza [o.])
- hìn-jìlò (usadzałby [o.])
- jìlwil (usadza [n.])
- hìn-jìlwil (usadzałby [n.])
- jìlwaj (usadamy)
- hìn-jìlwaj (usadzalibyśmy)
- jìlwuj (usadzacie)
- hìn-jìlwuj (usadzalibyście)
- jìlnew (usadzają [o.])
- hìn-jìlnew (usadzaliby [o.])
- jìlawid (usadzają [n.])
- hìn-jìlawid (usadzaliby [n.])
Negacja czasownika
Negację czasownika tworzy się poprzedzając dany czasownik słowem nyil. Tworzy ono przeczenie, nie odmienia się także przez żaden z czasów, trybów, stron czy osób. Jest pokrewne słowu nyilà (nie), które często pojawia się na początku zdania.
Poimki
W języku dolnowardyjskim nie występują przyimki, ich rolę pełnią natomiast poimki. Występują one za określanym wyrazem. Wszystkie poimki zapisywane są zwykle w piśmie wardyjskim jako osobne słowa, chociaż niektóre mniej popularne tradycje ortograficzne łączą je także bezpośrednio ze słowem. W transkrypcji łacińskiej niemal wszystkie poimki zapisywane są jako połączone ze słowem za pomocą myślnika. Jedynym wyjątkiem jest (a)nye (i, oraz), zapisywane jako bezpośrednio połączone ze słowem. Nie jest jasne z czego wynika ta niekonsekwentność. Występuje 16 poimków.
Poimek | Znaczenie |
---|---|
<rzeczownik> + <rzeczownik> + (a)nye ȝuǰ ȝanhyanye |
<rzeczownik> i <rzeczownik> (dzień i noc) |
celownik + nan wodrelu-nan |
po (w sensie czasowym) (po roku) |
ablatyw + kin wodreru-kin |
przed (w sensie czasowym) (przed rokiem) |
dopełniacz + lùhre lyakarom-lùhre |
wzdłuż (wzdłuż drogi) |
dopełniacz + luka ȝahyati-luka |
na czymś, na szczycie czegoś (na wzgórzu) |
miejscownik/celownik/ablatyw + (k)anta ùrmis-anta |
za czymś/za coś/zza czegoś (zza chmury) |
celownik + nyaȝem hyatarìla-nyaȝem |
o czymś (o ojcu) |
dopełniacz + ra hyatarò-ra |
z czymś (z ojcem) |
miejscownik/celownik/ablatyw + wazi hyatum-wazi |
przed czymś/przed coś/sprzed czegoś (przed lasem) |
miejscownik/celownik/ablatyw + makon daraȝanal-makon |
pod czymś/pod coś/spod czegoś (pod głowę) |
celownik + (l)aš polădenal-aš |
nad czymś (nad pustynią) |
celownik + zarò wìnal-zarò |
przez coś (w sensie przyczyny) (przez wiatr) |
mianownik + zakar ì-zakar |
przez coś (w sensie fizycznym) (przez rzekę) |
dopełniacz + ǰù ȝaȝelum-ǰù |
obok (obok kamieni) |
ablatyw + bos wamemar-bos |
przeciw, przeciwko (przeciw ludziom) |
celownik + korat ȝadùnala-korat |
dzięki czemuś (dzięki słońcu) |
dopełniacz + kebir šowùlom-kebir |
mimo, pomimo (mimo krwi) |
celownik + gar ăsli-gar |
w celu, aby, dla (dla władzy) |
Zaimki
W dolnowardyjskim występuje 5 typów zaimków: rzeczowne, dzierżawcze, określone, pytające oraz nieokreślone . Wszystkie z nich odmieniają się przez przypadki.
Zaimki rzeczowne
Zaimkami rzeczownymi, jak wskazuje nazwa, zastępuje się rzeczowniki.
Zaimek | Mianownik | Biernik | Dopełniacz | Celownik | Ablatyw | |
---|---|---|---|---|---|---|
1. lp | kà (ja) |
kàte | kewa | kelwi | ketare | |
2. lp | šir (ty) |
širte | čahri | čaȝil | šertir | |
3. lp | o. | ȝam (on/ona) |
ȝahme | zam | zamli | ȝamar |
n. | ta (to/ono) |
tate | das | dasli | tar | |
1. lm | kùd (my) |
kùde | kewu | kewli | kùder | |
2. lm | sùd (wy) |
sùde | sewu | selwi | sùder | |
3. lm | o. | ȝamin (oni) |
ȝahnim | zanhem | zanhil | ȝamitar |
n. | tanyi (oni) |
tanyat | dasnyi | dasnyili | tanyare |
Zaimki dzierżawcze
Zaimki dzierżawcze wskazują na przynależność czegoś lub kogoś do danej osoby lub rzeczy.
|
|
Mehtem (czyj) oraz rawahtu (niczyj) nie są w dolnowardyjskim pełnymi zaimkami, pozostają więc nieodmienne w każdym przypadku.
Zaimki określone
Występują następujące zaimki określone: kerà (ten, ta, to), kira (tamten, tamta, tamto), talir (ci, te), talyiȝa (tamci, tamte). Odmieniają się one przez przypadki.
Mianownik | Biernik | Dopełniacz | Celownik | Ablatyw |
---|---|---|---|---|
kerà | korà | ciram | ciȝa | ker |
kira | kori | corum | cohte | kir |
talir | talra | terus | terim | talal |
talyiȝa | talyum | toȝi | to | taly |
Zaimki pytające
Występują następujące odmienne zaimki pytające: cì (kto, co), čelyi (czyj, czyja, czyje), ȝid (który, która, które), gal (jaki), ȝezret (gdzie), ăk (kiedy).
Mianownik | Biernik | Dopełniacz | Celownik | Ablatyw |
---|---|---|---|---|
cì | cìm | cìla | cìda | cìr |
čelyi | čalyim | čalyum | čalyis | čelya |
ȝid | ȝida | kedum | kedis | ȝidwa |
gal | golim | golum | golis | gala |
ȝezret | ȝizrit | ȝizaret | ȝizru | ȝezertu |
ăk | kăkim | kăkum | kăkis | ăka |
Do nieodmiennych zaimków pytających należą: sì (jak), wer (dlaczego), jum (ile).
Zaimki nieokreślone
Zaimki nieokreślone tworzy się poprzez dodanie do zaimka pytającego prefiksu set- lub se-. Odmieniają się one w ten sam sposób co zaimki pytające.
- cì (kto, co) → secì (ktoś, coś)
- čelyi (czyj, czyja, czyje) → sečelyi (czyjś, czyjaś, czyjeś)
- ȝid (który, która, które) → setid (któryś, któraś, któreś)
- gal (jaki) → setgal (jakiś)
- ȝezret (gdzie) → setezret (gdzieś)
- ăk (kiedy) → setăk (kiedyś)
- sì (jak) → sezì (jakoś)
- wer (dlaczego) → setwer (dlaczegoś)[5]
- jum (ile) → sejum (ileś)
Liczebniki
Język dolnowardyjski posługuje się bardzo unikalnym systemem liczbowym, nie występującym w żadnym innym języku Ajdyniriany poza regionem Wardii. Jest on generalnie systemem dwudziestkowym, z elementami dziesiątkowego i szesnastkowego systemu liczbowego. Taki system hybrydowy jest wynikiem wymieszania się dawnego prawardyjskiego systemu z systemami przedwardyjskich ludów lokalnych, należących głównie do rodziny języków talonbacko-harruńskich. Języki z grupy harruńskiej powszechnie posługują się bowiem systemem dwudziestkowym. W tym kontekście zastanawia jednak występowanie elementów systemu szesnastkowego, który nie jest używany przez żaden współczesny lud regionu. Może to wskazywać na obecność nieznanego substratu językowego. Liczebniki odmieniają się także przez rodzaj, przyjmując nieco inną formę w rodzaju ożywionym oraz nieożywionym. Wyjątkami są tutaj jedynka, wielokrotności dziesiątki i dwudziestki, setki, tysiące, one wszystkie z jedynką, a także niektóre formy liczebników wielokrotnych.
Główne o. / n. |
Porządkowe o. / n. |
Wielokrotne o. / n. | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
1-19 | ||||||
1. | naǰa 𐼻𐼷𐽈 |
naǰar 𐼻𐼷𐽄 |
naǰwăd 𐼻𐼷𐼴𐽉𐽒 | |||
2. | wìr, wìre 𐼴𐽋𐽄𐽆, 𐼴𐽋𐽄 |
wìran, wìren 𐼴𐽋𐽄𐽆𐼻, 𐼴𐽋𐽄𐽈𐼻 |
wìrwad, wìrewad 𐼴𐽋𐽄𐽆𐼴𐽒, 𐼴𐽋𐽄𐼴𐽒 | |||
3. | rìs, rìze 𐽄𐽋𐼵𐽆, 𐽄𐽋𐼼 |
rìzan, rìzen 𐽄𐽋𐼵𐽆𐼻, 𐽄𐽋𐼵𐽈𐼻 |
rìššad, rìzewad 𐽄𐽋𐼵𐼴𐽒, 𐽄𐽋𐽁𐽁𐽒 | |||
4. | ker, kere 𐼸𐽄𐽆, 𐼸𐽄 |
karan, karen 𐼸𐽄𐽆𐼻, 𐼸𐽄𐽈𐼻 |
kerwad, kerewad 𐼸𐽄𐽆𐼴𐽒, 𐼸𐽄𐼴𐽒 | |||
5. | ȝined, ȝened 𐼰𐽆𐼻𐽒, 𐼰𐽇𐼻𐽒 |
ȝinedan, ȝeneden 𐼰𐽆𐼻𐽒𐽆𐼻, 𐼰𐽇𐼻𐽒𐽈𐼻 |
ȝinedad, ȝenedad 𐼰𐽆𐼻𐽒𐽒, 𐼰𐽇𐼻𐽒𐽒 | |||
6. | minda, menda 𐼺𐽆𐼻𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽒 |
mindan, menden 𐼺𐽆𐼻𐽒𐽆𐼻, 𐼺𐽇𐼻𐽒𐽈𐼻 |
mindawad, mendawad 𐼺𐽆𐼻𐽒𐼴𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽒𐼴𐽒 | |||
7. | bireȝas, bereȝas 𐼱𐽆𐽄𐼰𐼼, 𐼱𐽇𐽄𐼰𐼼 |
bireȝazan, bereȝazen 𐼱𐽆𐽄𐼰𐼵𐽆𐼻, 𐼱𐽇𐽄𐼰𐼵𐽈𐼻 |
bireȝaššad, bereȝaššad 𐼱𐽆𐽄𐼰𐽁𐽁𐽒, 𐼱𐽇𐽄𐼰𐽁𐽁𐽒 | |||
8. | ciris, ceris 𐼿𐽆𐽄𐼼, 𐼿𐽇𐽄𐼼 |
ciri, cirin 𐼿𐽄𐼻, 𐼿𐽄𐽇 |
ciriššad, ceriššad 𐼿𐽆𐽄𐽁𐽁𐽒, 𐼿𐽇𐽄𐽁𐽁𐽒 | |||
9. | sàje, sàji 𐼼𐽊𐽓𐽇, 𐼼𐽊𐽓𐽆 |
sàjen, sàjin 𐼼𐽊𐽓𐽇𐼻, 𐼼𐽊𐽓𐽆𐼻 |
sàjewad, sàjiwad 𐼼𐽊𐽓𐽇𐼴𐽒, 𐼼𐽊𐽓𐽆𐼴𐽒 | |||
10. | hyartăn 𐼶𐽄𐽂𐽉𐼻 |
hyartănan 𐼶𐽄𐽂𐽉𐼻𐼻 |
hyartănăd 𐼶𐽄𐽂𐽉𐼻𐽉𐽒 | |||
11. | naǰaši, naǰaše 𐼻𐼷𐽁𐽆, 𐼻𐼷𐽁𐽇 |
naǰašin, naǰašen 𐼻𐼷𐽁𐽆𐼻, 𐼻𐼷𐽁𐽇𐼻 |
naǰašăd 𐼻𐼷𐽁𐽉𐽒 | |||
12. | wìrši, wìrše 𐼴𐽋𐽄𐽁𐽆, 𐼴𐽋𐽄𐽁𐽇 |
wìršin, wìršen 𐼴𐽋𐽄𐽁𐽆𐼻, 𐼴𐽋𐽄𐽁𐽇𐼻 |
wìršad 𐼴𐽋𐽄𐽁𐽒 | |||
13. | rìšši, rìšše 𐽄𐽋𐽁𐽁𐽆, 𐽄𐽋𐽁𐽁𐽇 |
rìššin, rìššen 𐽄𐽋𐽁𐽁𐽆𐼻, 𐽄𐽋𐽁𐽁𐽇𐼻 |
rìššad 𐽄𐽋𐽁𐽁𐽒 | |||
14. | kerši, kerše 𐼸𐽄𐽁𐽆, 𐼸𐽄𐽁𐽇 |
keršin, keršen 𐼸𐽄𐽁𐽆𐼻, 𐼸𐽄𐽁𐽇𐼻 |
keršad 𐼸𐽄𐽁𐽒 | |||
15. | ȝinedši, ȝenedše 𐼰𐽆𐼻𐽒𐽁𐽆, 𐼰𐽇𐼻𐽒𐽁𐽇 |
ȝinedšin, ȝenedšen 𐼰𐽆𐼻𐽒𐽁𐽆𐼻, 𐼰𐽇𐼻𐽒𐽁𐽇𐼻 |
ȝinedšad, ȝenedšad 𐼰𐽆𐼻𐽒𐽁𐽒, 𐼰𐽇𐼻𐽒𐽁𐽒 | |||
16. | mindaši, mendaše 𐼺𐽆𐼻𐽒𐽁𐽆, 𐼺𐽇𐼻𐽒𐽁𐽇 |
mindašin, mendašen 𐼺𐽆𐼻𐽒𐽁𐽆𐼻, 𐼺𐽇𐼻𐽒𐽁𐽇𐼻 |
mindašad, mendašad 𐼺𐽆𐼻𐽒𐽁𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽒𐽁𐽒 | |||
17. | hyarbire, hyarbiri 𐼶𐽄𐼱𐽄𐽇, 𐼶𐽄𐼱𐽄𐽆 |
hyarbiren, hyarbirin 𐼶𐽄𐼱𐽄𐽇𐼻, 𐼶𐽄𐼱𐽄𐽆𐼻 |
hyarbirad 𐼶𐽄𐼱𐽄𐽒 | |||
18. | hyartiris, hyartires 𐼶𐽄𐽂𐽄𐽆𐼼, 𐼶𐽄𐽂𐽄𐽇𐼼 |
hyartirizan, hyartirezen 𐼶𐽄𐽂𐽄𐽆𐼵𐽆𐼻, 𐼶𐽄𐽂𐽄𐽇𐼵𐽈𐼻 |
hyartirizad, hyartirezad 𐼶𐽄𐽂𐽄𐽆𐼵𐽒, 𐼶𐽄𐽂𐽄𐽇𐼵𐽒 | |||
19. | hyarsàje, hyarsàji 𐼶𐽄𐼼𐽊𐽓𐽇, 𐼶𐽄𐼼𐽊𐽓𐽆 |
hyarsàjen, hyarsàjin 𐼶𐽄𐼼𐽊𐽓𐽇𐼻, 𐼶𐽄𐼼𐽊𐽓𐽆𐼻 |
hyarsàjad 𐼶𐽄𐼼𐽊𐽓𐽒 | |||
20-60 | ||||||
20. | wìrtăn 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 |
wìrtănan 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼻 |
wìrtănăd 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐽉𐽒 | |||
21. | wìrtănaǰ 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼷 |
wìrtănaǰar 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼷𐽄 |
wìrtănaǰwăd 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼷𐼴𐽉𐽒 | |||
22. | wìrtănwìr, wìrtănwìre 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐽆, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄 |
wìrtănwìran, wìrtănwìren 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐽆𐼻, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐽈𐼻 |
wìrtănwìrwad, wìrtănwìrewad 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐽆𐼴𐽒, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐼴𐽒 | |||
23. | wìrtănrìs, wìrtănrìze 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐽄𐽋𐼵𐽆, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐽄𐽋𐼼 |
wìrtănrìzan, wìrtănrìzen 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐽄𐽋𐼵𐽆𐼻, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐽄𐽋𐼵𐽈𐼻 |
wìrtănrìššad, wìrtănrìzewad 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐽄𐽋𐼵𐼴𐽒, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐽄𐽋𐽁𐽁𐽒 | |||
24. | wìrtănker, wìrtănkere 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼸𐽄𐽆, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼸𐽄 |
wìrtănkaran, wìrtănkaren 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼸𐽄𐽆𐼻, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼸𐽄𐽈𐼻 |
wìrtănkerwad, wìrtănkerewad 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼸𐽄𐽆𐼴𐽒, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼸𐽄𐼴𐽒 | |||
25. | wìrtănȝined, wìrtănȝened 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼰𐽆𐼻𐽒, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼰𐽇𐼻𐽒 |
wìrtănȝinedan, wìrtănȝeneden 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼰𐽆𐼻𐽒𐽆𐼻, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼰𐽇𐼻𐽒𐽈𐼻 |
wìrtănȝinedad, wìrtănȝenedad 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼰𐽆𐼻𐽒𐽒, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼰𐽇𐼻𐽒𐽒 | |||
29. | wìrtănsàje, wìrtănsàji 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼼𐽊𐽓𐽇, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼼𐽊𐽓𐽆 |
wìrtănsàjen, wìrtănsàjin 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼼𐽊𐽓𐽇𐼻, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼼𐽊𐽓𐽆𐼻 |
wìrtănsàjewad, wìrtănsàjiwad 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼼𐽊𐽓𐽇𐼴𐽒, 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼼𐽊𐽓𐽆𐼴𐽒 | |||
30. | rìstăn 𐽄𐽋𐼼𐽂𐽉𐼻 |
rìstănan 𐽄𐽋𐼼𐽂𐽉𐼻𐼻 |
rìstănăd 𐽄𐽋𐼼𐽂𐽉𐼻𐽉𐽒 | |||
31. | rìstănaǰ 𐽄𐽋𐼼𐽂𐽉𐼻𐼷 |
rìstănaǰar 𐽄𐽋𐼼𐽂𐽉𐼻𐼷𐽄 |
rìstănaǰwăd 𐽄𐽋𐼼𐽂𐽉𐼻𐼷𐼴𐽉𐽒 | |||
36. | rìstănminda, rìstănmenda 𐽄𐽋𐼼𐽂𐽉𐼻𐼺𐽆𐼻𐽒, 𐽄𐽋𐼼𐽂𐽉𐼻𐼺𐽇𐼻𐽒 |
rìstănmindan, rìstănmenden 𐽄𐽋𐼼𐽂𐽉𐼻𐼺𐽆𐼻𐽒𐽆𐼻, 𐽄𐽋𐼼𐽂𐽉𐼻𐼺𐽇𐼻𐽒𐽈𐼻 |
rìstănmindawad, rìstănmendawad 𐽄𐽋𐼼𐽂𐽉𐼻𐼺𐽆𐼻𐽒𐼴𐽒, 𐽄𐽋𐼼𐽂𐽉𐼻𐼺𐽇𐼻𐽒𐼴𐽒 | |||
40. | kertăn 𐼸𐽄𐽂𐽉𐼻 |
kertănan 𐼸𐽄𐽂𐽉𐼻𐼻 |
kertănăd 𐼸𐽄𐽂𐽉𐼻𐽉𐽒 | |||
47. | kertănbireȝas, kertănbereȝas 𐼸𐽄𐽂𐽉𐼻𐼱𐽆𐽄𐼰𐼼, 𐼸𐽄𐽂𐽉𐼻𐼱𐽇𐽄𐼰𐼼 |
kertănbireȝazan, kertănbereȝazen 𐼸𐽄𐽂𐽉𐼻𐼱𐽆𐽄𐼰𐼵𐽆𐼻, 𐼸𐽄𐽂𐽉𐼻𐼱𐽇𐽄𐼰𐼵𐽈𐼻 |
kertănbireȝaššad, kertănbereȝaššad 𐼸𐽄𐽂𐽉𐼻𐼱𐽆𐽄𐼰𐽁𐽁𐽒, 𐼸𐽄𐽂𐽉𐼻𐼱𐽇𐽄𐼰𐽁𐽁𐽒 | |||
50. | ȝinetăn 𐼰𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻 |
ȝinetănan 𐼰𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼻 |
ȝinetănăd 𐼰𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐽉𐽒 | |||
58. | ȝinetănciris, ȝinetănceris 𐼰𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼿𐽆𐽄𐼼, 𐼰𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼿𐽇𐽄𐼼 |
ȝinetănciri, ȝinetăncirin 𐼰𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼿𐽄𐼻, 𐼰𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼿𐽄𐽇 |
ȝinetănciriššad, ȝinetănceriššad 𐼰𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼿𐽆𐽄𐽁𐽁𐽒, 𐼰𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼿𐽇𐽄𐽁𐽁𐽒 | |||
60. | mintăn 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻 |
mintănan 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼻 |
mintănăd 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐽉𐽒 |
Główne o. / n. |
Porządkowe o. / n. |
Wielokrotne o. / n. | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
61-99 | ||||||
61. | mintănaǰ 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼷 |
mintănaǰar 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼷𐽄 |
mintănaǰwăd 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼷𐼴𐽉𐽒 | |||
62. | mintănwìr, mintănwìre 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐽆, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄 |
mintănwìran, mintănwìren 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐽆𐼻, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐽈𐼻 |
mintănwìrwad, mintănwìrewad 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐽆𐼴𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐼴𐽒 | |||
63. | mintănrìs, mintănrìze 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐽄𐽋𐼵𐽆, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐽄𐽋𐼼 |
mintănrìzan, mintănrìzen 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐽄𐽋𐼵𐽆𐼻, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐽄𐽋𐼵𐽈𐼻 |
mintănrìššad, mintănrìzewad 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐽄𐽋𐼵𐼴𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐽄𐽋𐽁𐽁𐽒 | |||
70. | mintănhyar 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 |
mintănhyaran 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄𐼻 |
mintănhyarăd 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄𐽉𐽒 | |||
71. | mintănhyaraǰ 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄𐼷 |
mintănhyaraǰar 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄𐼷𐽄 |
mintănhyaraǰwăd 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄𐼷𐼴𐽉𐽒 | |||
72. | mintănhyar wìr, mintănhyar wìre 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼴𐽋𐽄𐽆, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼴𐽋𐽄 |
mintănhyar wìran, mintănhyar wìren 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼴𐽋𐽄𐽆𐼻, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼴𐽋𐽄𐽈𐼻 |
mintănhyar wìrwad, mintănhyar wìrewad 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼴𐽋𐽄𐽆𐼴𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼴𐽋𐽄𐼴𐽒 | |||
73. | mintănhyar rìs, mintănhyar rìze 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐽄𐽋𐼵𐽆, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐽄𐽋𐼼 |
mintănhyar rìzan, mintănhyar rìzen 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐽄𐽋𐼵𐽆𐼻, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐽄𐽋𐼵𐽈𐼻 |
mintănhyar rìššad, mintănhyar rìzewad 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐽄𐽋𐼵𐼴𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐽄𐽋𐽁𐽁𐽒 | |||
74. | mintănhyar ker, mintănhyar kere 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼸𐽄𐽆, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼸𐽄 |
mintănhyar karan, mintănhyar karen 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼸𐽄𐽆𐼻, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼸𐽄𐽈𐼻 |
mintănhyar kerwad, mintănhyar kerewad 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼸𐽄𐽆𐼴𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼸𐽄𐼴𐽒 | |||
75. | mintănhyar ȝined, mintănhyar ȝened 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼰𐽆𐼻𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼰𐽇𐼻𐽒 |
mintănhyar ȝinedan, mintănhyar ȝeneden 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼰𐽆𐼻𐽒𐽆𐼻, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼰𐽇𐼻𐽒𐽈𐼻 |
mintănhyar ȝinedad, mintănhyar ȝenedad 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼰𐽆𐼻𐽒𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼰𐽇𐼻𐽒𐽒 | |||
76. | mintănhyar minda, mintănhyar menda 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼺𐽆𐼻𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼺𐽇𐼻𐽒 |
mintănhyar mindan, mintănhyar menden 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼺𐽆𐼻𐽒𐽆𐼻, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼺𐽇𐼻𐽒𐽈𐼻 |
mintănhyar mindawad, mintănhyar mendawad 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼺𐽆𐼻𐽒𐼴𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼺𐽇𐼻𐽒𐼴𐽒 | |||
77. | mintănhyar bireȝas, mintănhyar bereȝas 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼱𐽆𐽄𐼰𐼼, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼱𐽇𐽄𐼰𐼼 |
mintănhyar bireȝazan, mintănhyar bereȝazen 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼱𐽆𐽄𐼰𐼵𐽆𐼻, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼱𐽇𐽄𐼰𐼵𐽈𐼻 |
mintănhyar bireȝaššad, mintănhyar bereȝaššad 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼱𐽆𐽄𐼰𐽁𐽁𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼱𐽇𐽄𐼰𐽁𐽁𐽒 | |||
78. | mintănhyar ciris, mintănhyar ceris 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼿𐽆𐽄𐼼, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼿𐽇𐽄𐼼 |
mintănhyar ciri, mintănhyar cirin 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼿𐽄𐼻, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼿𐽄𐽇 |
mintănhyar ciriššad, mintănhyar ceriššad 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼿𐽆𐽄𐽁𐽁𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼿𐽇𐽄𐽁𐽁𐽒 | |||
79. | mintănhyar sàje, mintănhyar sàji 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼼𐽊𐽓𐽇, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼼𐽊𐽓𐽆 |
mintănhyar sàjen, mintănhyar sàjin 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼼𐽊𐽓𐽇𐼻, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼼𐽊𐽓𐽆𐼻 |
mintănhyar sàjewad, mintănhyar sàjiwad 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼼𐽊𐽓𐽇𐼴𐽒, 𐼺𐽇𐼻𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼼𐽊𐽓𐽆𐼴𐽒 | |||
80. | kerwìrtăn 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 |
kerwìrtănan 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼻 |
kerwìrtănăd 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐽉𐽒 | |||
84. | kerwìrtăn ker, kerwìrtăn kere 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼸𐽄𐽆, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼸𐽄 |
kerwìrtăn karan, kerwìrtăn karen 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼸𐽄𐽆𐼻, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼸𐽄𐽈𐼻 |
kerwìrtăn kerwad, kerwìrtăn kerewad 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼸𐽄𐽆𐼴𐽒, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼸𐽄𐼴𐽒 | |||
85. | kerwìrtăn ȝined, kerwìrtăn ȝened 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼰𐽆𐼻𐽒, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼰𐽇𐼻𐽒 |
kerwìrtăn ȝinedan, kerwìrtăn ȝeneden 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼰𐽆𐼻𐽒𐽆𐼻, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼰𐽇𐼻𐽒𐽈𐼻 |
kerwìrtăn ȝinedad, kerwìrtăn ȝenedad 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼰𐽆𐼻𐽒𐽒, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼰𐽇𐼻𐽒𐽒 | |||
90. | kerwìrtănhyar 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 |
kerwìrtănhyaran 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄𐼻 |
kerwìrtănhyarăd 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄𐽉𐽒 | |||
91. | kerwìrtănhyaraǰ 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄𐼷 |
kerwìrtănhyaraǰar 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄𐼷𐽄 |
kerwìrtănhyaraǰwăd 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄𐼷𐼴𐽉𐽒 | |||
96. | kerwìrtănhyar minda, kerwìrtănhyar menda 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼺𐽆𐼻𐽒, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼺𐽇𐼻𐽒 |
kerwìrtănhyar mindan, kerwìrtănhyar menden 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼺𐽆𐼻𐽒𐽆𐼻, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼺𐽇𐼻𐽒𐽈𐼻 |
kerwìrtănhyar mindawad, kerwìrtănhyar mendawad 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼺𐽆𐼻𐽒𐼴𐽒, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼺𐽇𐼻𐽒𐼴𐽒 | |||
97. | kerwìrtănhyar bireȝas, kerwìrtănhyar bereȝas 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼱𐽆𐽄𐼰𐼼, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼱𐽇𐽄𐼰𐼼 |
kerwìrtănhyar bireȝazan, kerwìrtănhyar bereȝazen 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼱𐽆𐽄𐼰𐼵𐽆𐼻, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼱𐽇𐽄𐼰𐼵𐽈𐼻 |
kerwìrtănhyar bireȝaššad, kerwìrtănhyar bereȝaššad 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼱𐽆𐽄𐼰𐽁𐽁𐽒, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼱𐽇𐽄𐼰𐽁𐽁𐽒 | |||
99. | kerwìrtănhyar sàje, kerwìrtănhyar sàji 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼼𐽊𐽓𐽇, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼼𐽊𐽓𐽆 |
kerwìrtănhyar sàjen, kerwìrtănhyar sàjin 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼼𐽊𐽓𐽇𐼻, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼼𐽊𐽓𐽆𐼻 |
kerwìrtănhyar sàjewad, kerwìrtănhyar sàjiwad 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼼𐽊𐽓𐽇𐼴𐽒, 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼶𐽄 𐼼𐽊𐽓𐽆𐼴𐽒 | |||
100-1000 | ||||||
100. | lyiza 𐽑𐼵 |
lyizan 𐽑𐼵𐼻 |
lyiză 𐽑𐼵𐽉 | |||
101. | lyizanaǰ 𐽑𐼵𐼻𐼷 |
lyizanaǰar 𐽑𐼵𐼻𐼷𐽄 |
lyizanaǰwăd 𐽑𐼵𐼻𐼷𐼴𐽉𐽒 | |||
122. | lyiza wìrtănwìr, lyiza wìrtănwìre 𐽑𐼵 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐽆, 𐽑𐼵 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄 |
lyiza wìrtănwìran, lyiza wìrtănwìren 𐽑𐼵 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐽆𐼻, 𐽑𐼵 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐽈𐼻 |
lyiza wìrtănwìrwad, lyiza wìrtănwìrewad 𐽑𐼵 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐽆𐼴𐽒, 𐽑𐼵 𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻𐼴𐽋𐽄𐼴𐽒 | |||
188. | lyiza kerwìrtăn ciris, lyiza kerwìrtăn ceris 𐽑𐼵 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼿𐽆𐽄𐼼, 𐽑𐼵 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼿𐽇𐽄𐼼 |
lyiza kerwìrtăn ciri, lyiza kerwìrtăn cirin 𐽑𐼵 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼿𐽄𐼻, 𐽑𐼵 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼿𐽄𐽇 |
lyiza kerwìrtăn ciriššad, lyiza kerwìrtăn ceriššad 𐽑𐼵 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼿𐽆𐽄𐽁𐽁𐽒, 𐽑𐼵 𐼸𐽄𐼴𐽋𐽄𐽂𐽉𐼻 𐼿𐽇𐽄𐽁𐽁𐽒 | |||
200. | wìrlyiza 𐼴𐽋𐽄𐽑𐼵 |
wìrlyizan 𐼴𐽋𐽄𐽑𐼵𐼻 |
wìrlyiză 𐼴𐽋𐽄𐽑𐼵𐽉 | |||
300. | rìslyiza 𐽄𐽋𐼼𐽑𐼵 |
rìslyizan 𐽄𐽋𐼼𐽑𐼵𐼻 |
rìslyiză 𐽄𐽋𐼼𐽑𐼵𐽉 | |||
400. | kerlyiza 𐼸𐽄𐽑𐼵 |
kerlyizan 𐼸𐽄𐽑𐼵𐼻 |
kerlyiză 𐼸𐽄𐽑𐼵𐼵𐽉 | |||
500. | ȝinelyiza 𐼰𐽇𐼻𐽑𐼵 |
ȝinelyizan 𐼰𐽇𐼻𐽑𐼵𐼻 |
ȝinelyiză 𐼰𐽇𐼻𐽑𐼵𐽉 | |||
600. | minlyiza 𐼺𐽇𐼻𐽑𐼵 |
minlyizan 𐼺𐽇𐼻𐽑𐼵𐼻 |
minlyiză 𐼺𐽇𐼻𐽑𐼵𐼵𐽉 | |||
700. | birlyiza 𐼱𐽇𐽄𐽑𐼵 |
birlyizan 𐼱𐽇𐽄𐽑𐼵𐼻 |
birlyiză 𐼱𐽇𐽄𐽑𐼵𐽉 | |||
800. | cirlyiza 𐼿𐽇𐽄𐽑𐼵 |
cirlyizan 𐼿𐽇𐽄𐽑𐼵𐼻 |
cirlyiză 𐼿𐽇𐽄𐽑𐼵𐽉 | |||
900. | sàjelyiza 𐼼𐽊𐽓𐽆𐽑𐼵 |
sàjelyizan 𐼼𐽊𐽓𐽆𐽑𐼵𐼻 |
sàjelyiză 𐼼𐽊𐽓𐽆𐽑𐼵𐼵𐽉 | |||
1000. | tăncin 𐽂𐽉𐼻𐼿𐼻 |
tăncinar 𐽂𐽉𐼻𐼿𐼻𐽄 |
tăncinwăd 𐽂𐽉𐼻𐼿𐼻𐼴𐽉𐽒 |
Odmiana liczebników przez przypadek
Pomimo swojej nieregularności, liczebniki odmieniają się przez przypadki w bardzo regularny sposób, podobny do rzeczowników klasy XI. Wykorzystuje się następujące sufiksu:
- -∅ dla mianownika
- -ti dla biernika
- -dòm dla dopełniacza
- -liz dla celownika
- -tar dla ablatywu
W niektórych przypadkach może dochodzić do nieznacznych asymilacji sufiksu, zwłaszcza w przypadku w którym ten rozpoczyna się tą samą spółgłoską co liczebnik, lub podobną. Może ona polegać na pominięciu pierwszej spółgłoski sufiksu odmiany, na przykład: ȝined (pięć) [o.], ȝened (pięć) [n.] → ȝinedi (pięciu) [o.], ȝenedar (od pięciu) [n.], mintănăd (sześciesięciokrotny) [o./n.] → mintănădòm (sześciesięciokrotnego) [o./n.].
Słowotwórstwo
Nowe słowa powstają zwykle za pomocą odpowiednich sufiksów, dodawanych do już istniejących słów. Należy jednak zauważyć, że język dolnowardyjski posiada także bardzo dużą ilość obcych zapożyczeń. Ich ilość jest jednak trudna do ustalenia. Najczęściej obce zapożyczenia pochodzą z języków harruńskich, mhasalskiego oraz ajdyniriańskiego. Do najczęściej używanych sufiksów wardyjskiego pochodzenia należą:
- -ǰar lub -(ȝ)ar
Sufiksy -ǰar oraz -(ȝ)ar tworzą wykonawcę danej czynności.
- ǰune (widzieć) → ǰuneǰar (widz)
- lă (śpiewać) → lăȝar (śpiewak)
- ten (krzyk) → tenar (krzykacz, awanturnik)
- -gim
Sufiks -gim tworzy słowa, oznaczające posiadacza danej rzeczy.
- ăs (władza) → ăsgim (władca)
- tăt (miecz) → tătgim (wojownik)
- ǰewa (serce) → ǰewagim (kochanek, kochanka)
- -(e)res
Sufiks -(e)res tworzy przymiotniki odrzeczownikowe.
- wokurew (ręka) → wokurewres (ręczny)
- jìnyar (mgła) → jìnyareres (mglisty)
- ȝuǰ (dzień) → ȝuǰeres (dzienny)
- -ȝun lub -un
Sufiksy -ȝun oraz -un tworzą przymiotniki odrzeczownikowe, wyrażające brak czegoś. Są to jednak obecnie sufiksy zasadniczo nieproduktywne, obecnie jedynie w kilku przykładach.
- ùn (dziecko) → ùnun (bezdzietny)
- mà (dusza) → màȝun (bezduszny)
- warùwan (woda) → warùȝun (bezwodny, suchy)
- -(e)bi
Sufiks -(e)bi tworzy czasowniki odprzymiotnikowe, wyrażające sprawianie, że coś staje się jakieś.
- woriǰ (biały) → woriǰebi (bieleć)
- ȝilùnya (czarny) → ȝilùnyabi (czernieć)
- bìlyes (zimny, chłodny) → bìlyesebi (chłodnąć, chłodzić się)
Przykładowe teksty
Sùn wìranenye "Owca i konie" | ||
---|---|---|
Tekst dolnowardyjski (transkrypcja) | Tekst w piśmie wardyjskim | Tekst polski |
Ȝahyatimu-luka sùn, ȝid nyil pelyimpùr luȝusamu, ǰunepùr wìrane: naǰar jihtapùr zirìsate meweti, wìran dàhkepùr peǰuȝate micari, rìzan sizapùr wame pawumu-ra. Sùn zaracìpùr wìranil: „J̌ewa ȝeka šam konel, kar-ǰuneča cì wame šiwanor ȝan maȝìb wìranil”. Wìrane mastìwin zaššu: „Den-zanòrša sùn, ǰewal ȝekdum šam konelan, kar-ǰunekaǰ ă ȝeš pùǰe ȝaši luȝusan zìtaral-gar bar. Ȝaššu sùn nyil pelyim luȝusamu”. Ăk sùn kerà ȝaznewpùr, purupùr rikto-zakar. | 𐼰𐼶𐽂𐼺𐽎 𐽀𐼸 𐼼𐽌𐼻 𐽘 𐼰𐽒 𐼽𐽇𐽀 𐼾𐽑𐼺𐼾𐽌𐽄 𐽀𐼰𐼼𐼺𐽎 𐽘 𐼷𐼻𐼾𐽌𐽄 𐼴𐽋𐽄𐼻𐽆 𐽗 𐼻𐼷𐽄 𐽓𐼳𐽂𐼾𐽌𐽄 𐼵𐽄𐽋𐼼𐽂𐽆 𐼺𐼴𐽂𐽇 𐽘 𐼴𐽋𐽄𐼻 𐽒𐽊𐼳𐼸𐼾𐽌𐽄 𐼾𐼰𐽂𐽆 𐼺𐽇𐼿𐽈𐽄𐽇 𐽘 𐽄𐽋𐼵𐽈𐼻 𐼼𐼵𐽆𐼾𐽌𐽄 𐼴𐽈𐼺𐽆 𐼾𐼴𐼺𐽎 𐽄𐽈 𐽗 𐼼𐽌𐼻 𐼵𐽄𐼿𐽋𐼾𐽌𐽄 𐼴𐽋𐽄𐼻𐽀 𐽙 𐼷𐽆𐼴𐽈 𐼰𐽆𐼸𐽈 𐽁𐼺 𐼸𐼻𐽀 𐽘 𐼸𐽄 𐼷𐼻𐽔𐽈 𐼿𐽋 𐼴𐽈𐼺𐽆 𐽁𐼴𐼻𐽄 𐼰𐽈𐼻 𐼺𐼰𐽋𐼱 𐼴𐽋𐽄𐼻𐽇𐽀 𐽙𐽗 𐼴𐽋𐽄𐼻𐽆 𐼺𐼼𐽂𐽋𐼴𐼻 𐼵𐽈𐽁𐽁𐽎 𐽙 𐽒𐽆𐼻 𐼵𐼻𐽐𐽄𐽁 𐼼𐽌𐼻 𐼷𐼴𐽀 𐼰𐽆𐼸𐽒𐽎𐼺 𐽁𐼺 𐼸𐼻𐽀𐼻 𐽘 𐼸𐽄 𐼷𐼻𐼸𐼷 𐼰𐽉 𐼰𐽆𐽁 𐼾𐽌𐼷𐽆 𐼰𐽈𐽁𐽇 𐽀𐼰𐼼𐼻 𐼵𐽋𐽂𐽄𐽀 𐼲𐽄 𐼱𐽄 𐽗 𐼰𐽁𐽁 𐼼𐽌𐼻 𐼽𐽀 𐼾𐽑𐼺 𐽀𐼰𐼼𐼺𐽎 𐽙𐽗 𐼰𐽉𐼸 𐼼𐽌𐼻 𐼸𐽆𐽄𐽊 𐼰𐼵𐼻𐼴𐼾𐽌𐽄 𐽘 𐼾𐽄𐼾𐽌𐽄 𐽄𐼸𐽂 𐼵𐼸𐽄 𐽗 | Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca niema wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę. |
J̌à ăsgimanye "Bóg i król" | ||
Tekst dolnowardyjski (transkrypcja) | Tekst w piśmie wardyjskim | Tekst polski |
Karharim ăsgim ǰìpùr. Ăsgim pelyimpùr ùnagne sib cirpùr ȝan pelyimeb kùsi. Ȝam cìtepùr ȝaššu wulye: „den-henerša kùs kelwi ìndardir!”. Wulye zaracìpùr ăsgimla: „den-wahrànša ǰàla Mìgirla”. Ăsgim hyìdepùr ȝan wahràneb ǰàla Mìgirla. „Den-ȝaznewša kàte, hyatarì Mìgir!”. J̌à Mìgir baraȝam-zakar kawusàpùr o zaracìpùr zaššu: „cì cirša ketare?”. „Cirča ȝan pelyimeb kùsi”. „Karharim ǰìzì”, zaracìpùr pel ǰà Mìgir. Zarabnan herewes ăsgimo ìndarpùr kùsi. | 𐼸𐽄𐼳𐽄𐼺 𐼰𐽉𐼼𐼲𐼺 𐼷𐽋𐼾𐽌𐽄 𐽗 𐼰𐽉𐼼𐼲𐼺 𐼾𐽑𐼺𐼾𐽌𐽄 𐼰𐽌𐼻𐼲𐼻𐽆 𐼼𐼱 𐼿𐽇𐽄𐼾𐽌𐽄 𐼰𐽈𐼻 𐼾𐽑𐼺𐼱 𐼸𐽌𐼼𐽇 𐽗 𐼰𐽈𐼺 𐼿𐽋𐽂𐼾𐽌𐽄 𐼰𐽈𐽁𐽁𐽎 𐼴𐽑𐽆 𐽙 𐽒𐼻 𐼳𐼻𐽄𐽁𐽈 𐼸𐽌𐼼 𐼸𐽀𐼴 𐼰𐽋𐼻𐽒𐽄𐽒𐽄 𐽕𐽙 𐼴𐽑𐽆 𐼵𐽄𐼿𐽋𐼾𐽌𐽄 𐼰𐽉𐼼𐼲𐼺𐽀𐽈 𐽙 𐽒𐼻 𐼴𐼳𐽄𐽊𐼻𐽁𐽈 𐼷𐽊𐽀𐽈 𐼺𐽋𐼲𐽄𐽀𐽈 𐽙 𐼰𐽉𐼼𐼲𐼺 𐼶𐽋𐽒𐼾𐽌𐽄 𐼰𐽈𐼻 𐼴𐼳𐽄𐽊𐼻𐼱 𐼷𐽊𐽀𐽈 𐼺𐽋𐼲𐽄𐽀𐽈 𐽗𐽙 𐼰𐼵𐼻𐼴𐽁𐽈 𐼸𐽊𐽂𐽆 𐽘 𐼶𐽂𐽄𐽋 𐼺𐽋𐼲𐽄 𐽕𐽙 𐼷𐽊 𐼺𐽋𐼲𐽄 𐼱𐽄𐼰𐼺 𐼵𐼸𐽄 𐼸𐼴𐼼𐽊𐼾𐽌𐽄 𐼰𐽏 𐼵𐽄𐼿𐽋𐼾𐽌𐽄 𐼵𐽁𐽁𐽎 𐽙 𐼿𐽋 𐼿𐽄𐽁𐽈 𐼸𐽂𐽄𐽆 𐽖 𐼿𐽄𐽔𐽈 𐼰𐽈𐼻 𐼾𐽑𐼺𐼱 𐼸𐽌𐼼𐽇 𐽗 𐼸𐽄𐼳𐽄𐼺 𐼷𐽋𐼵𐽋 𐽙𐽘 𐼵𐽄𐼿𐽋𐼾𐽌𐽄 𐼾𐽀 𐼷𐽊 𐼺𐽋𐼲𐽄 𐽗 𐼵𐽄𐼱𐼻𐼻 𐼳𐽄𐼴𐼼 𐼰𐽉𐼼𐼲𐼺𐽏 𐼰𐽋𐼻𐽒𐽄𐼾𐽌𐽄 𐼸𐽌𐼼𐽇 𐽗 | Był sobie król. Był bezdzietny a chciał mieć syna. Poprosił więc kapłana: „spraw, by urodził mi się syn!”. Kapłan powiedział do króla: „módl się do boga Pioruna”. Król podszedł do boga Pioruna, by pomodlić się do niego. „Usłysz mnie, ojcze Piorunie!”. Bóg Piorun zstąpił z nieba i rzekł tako: „czego chcesz ode mnie?”. „Chcę mieć syna”. „Niech więc się stanie”, powiedział promienny bóg Piorun. Wkrótce potem żona króla urodziła syna. |
Przypisy
- ↑ Pismo sogdyjskie.
- ↑ W ramach Sztafety Rekonstrukcyjnej. Status bukiewskiej rodziny językowej w realiach Kyonu nie jest potwierdzony.
- ↑ Roku 8973 kalendarza wspólnego.
- ↑ Zarówno jego początek, jak i koniec.
- ↑ Z niewiadomego powodu, w nieokreślonym celu.