Zongepajczycy

Zongepajczycy, Zongepajowie (zon. żongěsla [zonɣɛslʌ]) to lud z gammajskimi korzeniami, zamieszkujący pierwotnie Kotlinę Zongepajcką, potem ich tereny władzy dotarły też do Onigammai. Posługiwali się wczesnymi językami zongepajckimi, z czego najbardziej wpływowy był język liturgiczny. Są dosyć dobrze podświadczeni jak na swój okres ze względu na zachowany pewien zakres tekstów w języku zongepajckim. Dotyczą one jednak głównie najważniejszych spraw państwowych i religii. Liczne brakujące informacje są uzupełniane przez badanie genetyczne, archeologię i próby rekonstrukcji z ludami potomnymi.

Za okres życia Zongepajczyków uznaje się okolice 400 PG (stałe zasiedlenie przez Zongepajczyków większej części kotliny) - 1500 PG (podział na Zongepajczyków Północnych i Zongepajczyków Południowych w wyniku wojen zongepajcko-darkajskich).

Etymologia

Nazwa żongě jest nieregularnym skróceniem słowa żongěpai oznaczającym zachód, zaś samo to słowo ostatecznie wywodzi się z pragammajskiego *zaunghabii "zachód słońca". Jest spokrewniona z rzeczownikiem żona "siedziba, dom" czy czasownikiem szoněj "padać, opadać". Istnieje kilka koncepcji co do pochodzenia nazwy. Pierwsza sugeruje że nazwa wywodzi się od tego, że pierwotnym kierunkiem wędrówki Zongepajczyków było właśnie zachodzące słońce, dopiero pod wpływem innych czynników skręcili nieco na południe. To by też tłumaczyło zmianę znaczenia zachód > dom. Inna teoria zakłada, że nazwa pochodzi od momentów ataków na plemiona Darkajskie, czyli okolice zachodu słońca w celu utrudnienia wykrycia siebie. Jeszcze inny pomysł mówi że nazwa bierze się od kultu zachodzącego słońca, jednak na to są liczne dowody mogące obalić tą teorię.

Historia

Przybycie Zongepajczyków do Kotliny

Początkowo Zongepajczycy osiedlili się niedaleko na północ od kotliny, o czym świadczą szczątkowe dowody archeologiczne. Stamtąd prawdopodobnie rozpoczęli łupieżcze wyprawy na południe, na tereny darkajskie. Jednak z czasem pojawił się nowy rodzaj wypraw, kolonizacyjne (chasĺěp [xʌsʎɛp]), które spowodowały osiedlenie się Zongepajczyków w centralnej części Kotliny. Z czasem doszło do konfliktów między tubylcami a Zongepajczykami, co spowodowało liczne działania zbrojne. Ostatecznie wygrali Zongepajczycy, którzy na stałe opanowali centralną część rejonu. Jednocześnie w wyniku napływu innych ludów gamajskich - naumów i ńanyjczyków - oryginalne siedziby Zongepajczyków zostały przez nich opuszczone i w większości przybyli do reszty ludu znajdującego się w kotlinie. Od tego momentu można mówić o zongepajckiej odrębności plemiennej.

Rozszerzanie wpływów

Do około 600 PG sytuacja z Darkajczykami się uspokoiła aż do ok. 1300 PG. W tym czasie Zongepajczycy poszerzyli swoje terytorium o małoludny ówczas południowy zachód kotliny. O starości tej kolonizacji dowodzi ogromna odmienność dialektów zachodnich (z prazachodniozongepajckiego) od reszty (które wywodzą się z ludowej zongepajszczyzny), co widać w takich różnicach jak sagai-þaje, jisłě-siþłă, mahta-bastă czy gahan-gą̄.

W okolicach 900 PG Zongepajczycy zaczęli osiedlać północno-zachodnie tereny kotliny. Większość nowych osadników pochodziła z centralnej części.

Około 1250 PG stosunki między ludami darkajskimi a Zongepajczykami znów się zaostrzyły. Rozpoczęło to ogromną wojnę Zongepajcko-Darkajską. Jak się okazało, Zongepajczycy zajęli nie tylko resztę południowej części kotliny, ale dotarli daleko za Rzekę Południa (zon. amas'zaz zajas, pdr. amāſsa kacapъ) aż pod pustynne tereny krainy - Onigammai. Nowe tereny zaczęły być kolonizowane. Później jednak doszło do powstania darkajskiego, które zakończyło się częściowym sukcesem. Znaczna część terenów na południe od gór centralnych (zon. hěnzaz širapf, pdr. hanьsa wattatta) została utracona, ale ta część która znalazła się głębiej w lądzie przetrwała i utworzyła odłam Zongepajczyków Południowych. Rozpad wspólnoty tych dwu grup nastąpił około 1500 PG.

Tworzenie pisma

Zongepajczycy są prawdopodobnie jednym z pierwszych ludów gammajskich, którzy przyjęli pismo. Już około 500 PG istniały zapisy w pismie ideograficznym, które do dziś nie jest odczytane. Wykazuje jednak pewne związki z atżifem. Było używane na kamieniu, rzadziej drewnie czy skałach.

Prawdopodobnie to ono przekształciło się w klasyczną abugidę około 1350 PG. Prawdopodobnie do tego doszło na rozkaz części szamanów, którzy chcieli opracować nowy, sprawy zapis informacji. Do powstania prawie fonetycznego pisma potrzebna była jednak odpowiednia wiedza. Ponieważ to był okres wojen zongepajcko-darkajskich podejrzewa się, że wiedze o fonetyce przyniesiono z dużo bardziej rozwiniętej Onigammai, gdzie prawdopodobnie pismo tam było już bardzo rozwinięte. Najstarsze zachowane teksty zongepajckie, zapisane w języku liturgicznym, datuje się na około 1400 PG, niedługo przed rozpadem wspólnoty.