Języki zongepajckie: Różnice pomiędzy wersjami
(Nie pokazano 1 pośredniej wersji utworzonej przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 18: | Linia 18: | ||
*****[[język nuhapcajski|nuhapcajski]] | *****[[język nuhapcajski|nuhapcajski]] | ||
*****[[język jukch|jukch]] | *****[[język jukch|jukch]] | ||
− | |||
*****[[język tegodyjski|tegodyjski]] | *****[[język tegodyjski|tegodyjski]] | ||
*****[[język nijerajski|nijerajski]] | *****[[język nijerajski|nijerajski]] | ||
+ | *****[[język zypfyjski|zypfyjski]] | ||
*****[[język onigammajski|onigammajski (prapołudniowozongepajcki)]] | *****[[język onigammajski|onigammajski (prapołudniowozongepajcki)]] | ||
******onigammajskie | ******onigammajskie | ||
Linia 40: | Linia 40: | ||
! '''Prazachodniozongepajcki''' | ! '''Prazachodniozongepajcki''' | ||
! '''Ołłuch''' | ! '''Ołłuch''' | ||
+ | ! '''Zypfyjski''' | ||
! '''Onigammajski''' | ! '''Onigammajski''' | ||
! '''Wysokozongepajcki'''<br>(dialekt północny) | ! '''Wysokozongepajcki'''<br>(dialekt północny) | ||
Linia 48: | Linia 49: | ||
| assĭ<br>[{{IPA|'asːɪ}}] <br> "jeden" | | assĭ<br>[{{IPA|'asːɪ}}] <br> "jeden" | ||
| haszłłu<br>[{{IPA|'hazɮy}}] <br> "jeden" | | haszłłu<br>[{{IPA|'hazɮy}}] <br> "jeden" | ||
+ | | hâslu<br>[{{IPA|'hɨsʎu}}] <br> "jeden" | ||
| asel<br>[{{IPA|'ɑsɛl}}] <br> "jeden" <br> el<br>[{{IPA|ɛl}}] <br> ''przedimek<br> nieokreślony'' | | asel<br>[{{IPA|'ɑsɛl}}] <br> "jeden" <br> el<br>[{{IPA|ɛl}}] <br> ''przedimek<br> nieokreślony'' | ||
| æss <br>[{{IPA|'æsː}}] <br> "jeden" | | æss <br>[{{IPA|'æsː}}] <br> "jeden" | ||
Linia 56: | Linia 58: | ||
| ƶaslĭ<br>[{{IPA|'t͡θaslɪ}}] <br> "dwa" | | ƶaslĭ<br>[{{IPA|'t͡θaslɪ}}] <br> "dwa" | ||
| ƶałłu<br>[{{IPA|'t͡θaɮy}}] <br> "dwa" | | ƶałłu<br>[{{IPA|'t͡θaɮy}}] <br> "dwa" | ||
+ | | þaslu<br>[{{IPA|'θʌsʎu}}] <br> "dwa" | ||
| câl <br>[{{IPA|'t͡sʌːl}}] <br> "dwa" | | câl <br>[{{IPA|'t͡sʌːl}}] <br> "dwa" | ||
| ƶæsl <br>[{{IPA|'t͡θæsl}}] <br> "dwa" | | ƶæsl <br>[{{IPA|'t͡θæsl}}] <br> "dwa" | ||
Linia 64: | Linia 67: | ||
| ðidĭ<br>[{{IPA|'ðidɪ}}] <br> "trzy" | | ðidĭ<br>[{{IPA|'ðidɪ}}] <br> "trzy" | ||
| džiðu<br>[{{IPA|'d͡ʒiðy}}] <br> "trzy" | | džiðu<br>[{{IPA|'d͡ʒiðy}}] <br> "trzy" | ||
+ | | ʒîdu<br>[{{IPA|'d͡zɨdu}}] <br> "trzy" | ||
| džid<br>[{{IPA|'d͡ʒid}}] <br> "trzy" | | džid<br>[{{IPA|'d͡ʒid}}] <br> "trzy" | ||
| ðidh <br>[{{IPA|'ðid͡ð}}] <br> "trzy" | | ðidh <br>[{{IPA|'ðid͡ð}}] <br> "trzy" | ||
Linia 72: | Linia 76: | ||
| jază<br>[{{IPA|'jat͡sɐ}}] <br> "cztery" | | jază<br>[{{IPA|'jat͡sɐ}}] <br> "cztery" | ||
| äzȯ<br>[{{IPA|'æt͡su}}] <br> "cztery" | | äzȯ<br>[{{IPA|'æt͡su}}] <br> "cztery" | ||
+ | | jěco<br>[{{IPA|'jɛt͡sɔ}}] <br> "cztery" | ||
| äcou<br>[{{IPA|æ't͡soʊ̯}}] <br> "cztery" | | äcou<br>[{{IPA|æ't͡soʊ̯}}] <br> "cztery" | ||
| jaz <br>[{{IPA|'jat͡s}}] <br> "cztery" | | jaz <br>[{{IPA|'jat͡s}}] <br> "cztery" | ||
Linia 80: | Linia 85: | ||
| chassğă<br>[{{IPA|'xasːɣɐ}}] <br> "pięć" | | chassğă<br>[{{IPA|'xasːɣɐ}}] <br> "pięć" | ||
| kałłga<br>[{{IPA|'kaɮɣa}}] <br> "pięć" | | kałłga<br>[{{IPA|'kaɮɣa}}] <br> "pięć" | ||
+ | | chaslâ<br>[{{IPA|'xʌsʎɨ}}] <br> "pięć" | ||
| kálâ<br>[{{IPA|kɑː'lʌː}}] <br> "pięć" | | kálâ<br>[{{IPA|kɑː'lʌː}}] <br> "pięć" | ||
| chażż <br>[{{IPA|'xazː}}] <br> "pięć" | | chażż <br>[{{IPA|'xazː}}] <br> "pięć" | ||
Linia 88: | Linia 94: | ||
| apĭu<br>[{{IPA|'apɪʊ̯}}] <br> "dziesięć" | | apĭu<br>[{{IPA|'apɪʊ̯}}] <br> "dziesięć" | ||
| afäg<br>[{{IPA|'afæɣ}}] <br> "dziesięć" | | afäg<br>[{{IPA|'afæɣ}}] <br> "dziesięć" | ||
+ | | hapeğ<br>[{{IPA|'hʌpɛɣ}}] <br> "dziesięć" | ||
| pa̋<br>[{{IPA|'pæː}}] <br> "dziesięć" | | pa̋<br>[{{IPA|'pæː}}] <br> "dziesięć" | ||
| æbju <br>[{{IPA|'æbju}}] <br> "dziesięć" | | æbju <br>[{{IPA|'æbju}}] <br> "dziesięć" | ||
Linia 96: | Linia 103: | ||
| ƶapfjai<br>[{{IPA|'t͡θap͡fjaɪ̯}}] <br> "sto" | | ƶapfjai<br>[{{IPA|'t͡θap͡fjaɪ̯}}] <br> "sto" | ||
| ƶäšałł<br>[{{IPA|'t͡sæʃaɮ}}] <br> "sto" | | ƶäšałł<br>[{{IPA|'t͡sæʃaɮ}}] <br> "sto" | ||
+ | | þěuslâ<br>[{{IPA|'θɛwsʎɨ}}] <br> "sto" | ||
| cäšâl <br>[{{IPA|t͡sæ'ʃʌːl}}] <br> "sto" | | cäšâl <br>[{{IPA|t͡sæ'ʃʌːl}}] <br> "sto" | ||
| ƶaffja <br>[{{IPA|'t͡θafːja}}] <br> "sto" | | ƶaffja <br>[{{IPA|'t͡θafːja}}] <br> "sto" | ||
Linia 104: | Linia 112: | ||
| ðąchă<br>[{{IPA|'ðãxɐ}}] <br> "tysiąc" | | ðąchă<br>[{{IPA|'ðãxɐ}}] <br> "tysiąc" | ||
| ðankȯ<br>[{{IPA|'ðanku}}] <br> "tysiąc" | | ðankȯ<br>[{{IPA|'ðanku}}] <br> "tysiąc" | ||
+ | | dancho<br>[{{IPA|'dʌnxɔ}}] <br> "tysiąc" | ||
| vankou<br>[{{IPA|vɑn'xoʊ̯}}] <br> "tysiąc" | | vankou<br>[{{IPA|vɑn'xoʊ̯}}] <br> "tysiąc" | ||
| dāch <br>[{{IPA|'daːx}}] <br> "tysiąc" | | dāch <br>[{{IPA|'daːx}}] <br> "tysiąc" | ||
Linia 112: | Linia 121: | ||
| jo<br>[{{IPA|'jo}}] <br> "ja" | | jo<br>[{{IPA|'jo}}] <br> "ja" | ||
| go<br>[{{IPA|'ɣo}}] <br> "ja" | | go<br>[{{IPA|'ɣo}}] <br> "ja" | ||
+ | | ğo<br>[{{IPA|'ɣo}}] <br> "ja" | ||
| gou<br>[{{IPA|'goʊ̯}}] <br> "ja" | | gou<br>[{{IPA|'goʊ̯}}] <br> "ja" | ||
| jo, ja<ref>wariant nieakcentowany</ref> <br>[{{IPA|'jo}}], [{{IPA|'ja}}] <br> "ja" | | jo, ja<ref>wariant nieakcentowany</ref> <br>[{{IPA|'jo}}], [{{IPA|'ja}}] <br> "ja" | ||
Linia 120: | Linia 130: | ||
| le<br>[{{IPA|'le}}] <br> "ty" | | le<br>[{{IPA|'le}}] <br> "ty" | ||
| łê<br>[{{IPA|'ɫɛ}}] <br> "ty" | | łê<br>[{{IPA|'ɫɛ}}] <br> "ty" | ||
+ | | łě<br>[{{IPA|'ɫɛ}}] <br> "ty" | ||
| le<br>[{{IPA|'lɛ}}] <br> "ty" | | le<br>[{{IPA|'lɛ}}] <br> "ty" | ||
| le <br>[{{IPA|'le}}] <br> "ty" | | le <br>[{{IPA|'le}}] <br> "ty" | ||
Linia 125: | Linia 136: | ||
|- | |- | ||
! be?<br>[{{IPA|'be}}] <br> "on" | ! be?<br>[{{IPA|'be}}] <br> "on" | ||
+ | | pe <br>[{{IPA|'pe}}] <br> "on" | ||
| pe <br>[{{IPA|'pe}}] <br> "on" | | pe <br>[{{IPA|'pe}}] <br> "on" | ||
| pe <br>[{{IPA|'pe}}] <br> "on" | | pe <br>[{{IPA|'pe}}] <br> "on" | ||
Linia 136: | Linia 148: | ||
| sipf<br>[{{IPA|'sip͡f}}] <br> "my" | | sipf<br>[{{IPA|'sip͡f}}] <br> "my" | ||
| šzipfa<br>[{{IPA|'ʒip͡fa}}] <br> "my" | | šzipfa<br>[{{IPA|'ʒip͡fa}}] <br> "my" | ||
+ | | zipfâ<br>[{{IPA|'ʒip͡fɨ}}] <br> "my" | ||
| žipf<br>[{{IPA|'ʒip͡f}}] <br> "my" | | žipf<br>[{{IPA|'ʒip͡f}}] <br> "my" | ||
| siff <br>[{{IPA|'sifː}}]<br> "my" | | siff <br>[{{IPA|'sifː}}]<br> "my" | ||
Linia 144: | Linia 157: | ||
| ōs <br>[{{IPA|'oːs}}]<br> "wy" | | ōs <br>[{{IPA|'oːs}}]<br> "wy" | ||
| ôłł <br>[{{IPA|'ɔɮ}}]<br> "wy" | | ôłł <br>[{{IPA|'ɔɮ}}]<br> "wy" | ||
+ | | óslâ <br>[{{IPA|'ɔsʎɨ}}]<br> "wy" | ||
| úl <br>[{{IPA|'uːl}}]<br> "wy" | | úl <br>[{{IPA|'uːl}}]<br> "wy" | ||
| aus <br>[{{IPA|'aʊ̯s}}] <br> "wy" | | aus <br>[{{IPA|'aʊ̯s}}] <br> "wy" | ||
Linia 152: | Linia 166: | ||
| ha<br>[{{IPA|'ha}}] <br> "oni" | | ha<br>[{{IPA|'ha}}] <br> "oni" | ||
| ta<br>[{{IPA|'ta}}] <br> "oni" | | ta<br>[{{IPA|'ta}}] <br> "oni" | ||
+ | | ha<br>[{{IPA|'hʌ}}] <br> "oni" | ||
| ŝa<br>[{{IPA|'ʂɑ}}] <br> "oni" | | ŝa<br>[{{IPA|'ʂɑ}}] <br> "oni" | ||
| ha <br>[{{IPA|'ha}}] <br> "oni" | | ha <br>[{{IPA|'ha}}] <br> "oni" | ||
Linia 160: | Linia 175: | ||
| pau<br>[{{IPA|'paʊ̯}}] <br> "mężczyzna" | | pau<br>[{{IPA|'paʊ̯}}] <br> "mężczyzna" | ||
| pała<br>[{{IPA|'paɫa}}] <br> "mężczyzna" | | pała<br>[{{IPA|'paɫa}}] <br> "mężczyzna" | ||
+ | | pâła<br>[{{IPA|'pɨɫʌ}}] <br> "mężczyzna" | ||
| pár<br>[{{IPA|'pɑːr}}] <br> "mężczyzna" | | pár<br>[{{IPA|'pɑːr}}] <br> "mężczyzna" | ||
| pau <br>[{{IPA|'paʊ̯}}] <br> "mężczyzna" | | pau <br>[{{IPA|'paʊ̯}}] <br> "mężczyzna" | ||
Linia 168: | Linia 184: | ||
| ipfo<br>[{{IPA|'ip͡fo}}] <br> "kobieta" | | ipfo<br>[{{IPA|'ip͡fo}}] <br> "kobieta" | ||
| ipfô<br>[{{IPA|'ip͡fɔ}}] <br> "kobieta" | | ipfô<br>[{{IPA|'ip͡fɔ}}] <br> "kobieta" | ||
+ | | jipfo<br>[{{IPA|'jip͡fɔ}}] <br> "kobieta" | ||
| ipfo<br>[{{IPA|'ip͡fɔ}}] <br> "kobieta" | | ipfo<br>[{{IPA|'ip͡fɔ}}] <br> "kobieta" | ||
| iffu <br>[{{IPA|'ifːu}}] <br> "kobieta" | | iffu <br>[{{IPA|'ifːu}}] <br> "kobieta" | ||
Linia 176: | Linia 193: | ||
| þaje<br>[{{IPA|'θaje}}] <br> "ojciec" | | þaje<br>[{{IPA|'θaje}}] <br> "ojciec" | ||
| sagê<br>[{{IPA|'saɣɛ}}] <br> "ojciec" | | sagê<br>[{{IPA|'saɣɛ}}] <br> "ojciec" | ||
+ | | swâ<br>[{{IPA|'swɨ}}] <br> "ojciec" | ||
| sé<br>[{{IPA|'sɛː}}] <br> "ojciec" | | sé<br>[{{IPA|'sɛː}}] <br> "ojciec" | ||
| þaji <br>[{{IPA|'θaji}}] <br> "ojciec" | | þaji <br>[{{IPA|'θaji}}] <br> "ojciec" | ||
Linia 184: | Linia 202: | ||
| ðaslăx<br>[{{IPA|'ðaslɐk͡x}}] <br> "matka" | | ðaslăx<br>[{{IPA|'ðaslɐk͡x}}] <br> "matka" | ||
| ðałłach<br>[{{IPA|'ðaɮax}}] <br> "matka" | | ðałłach<br>[{{IPA|'ðaɮax}}] <br> "matka" | ||
+ | | daslak<br>[{{IPA|'dʌsʎʌk}}] <br> "matka" | ||
| vâlaçh<br>[{{IPA|vʌː'lɑxː}}] <br> "matka" | | vâlaçh<br>[{{IPA|vʌː'lɑxː}}] <br> "matka" | ||
| ðālch <br>[{{IPA|'ðaːlx}}] <br> "matka" | | ðālch <br>[{{IPA|'ðaːlx}}] <br> "matka" | ||
Linia 192: | Linia 211: | ||
| łoğău<br>[{{IPA|'ʟoɣɐʊ̯}}] <br> "mąż" | | łoğău<br>[{{IPA|'ʟoɣɐʊ̯}}] <br> "mąż" | ||
| łohał<br>[{{IPA|'ɫohaɫ}}] <br> "mąż" | | łohał<br>[{{IPA|'ɫohaɫ}}] <br> "mąż" | ||
+ | | łoł<br>[{{IPA|'ɫoɫ}}] <br> "mąż" | ||
| ló<br>[{{IPA|'lɔː}}] <br> "mąż" | | ló<br>[{{IPA|'lɔː}}] <br> "mąż" | ||
| loğau <br>[{{IPA|'loɣaʊ̯}}] <br> "mąż" | | loğau <br>[{{IPA|'loɣaʊ̯}}] <br> "mąż" | ||
Linia 200: | Linia 220: | ||
| libĭ<br>[{{IPA|'libɪ}}] <br> "żona" | | libĭ<br>[{{IPA|'libɪ}}] <br> "żona" | ||
| ľebi<br>[{{IPA|'jebi}}] <br> "żona" | | ľebi<br>[{{IPA|'jebi}}] <br> "żona" | ||
+ | | libi<br>[{{IPA|'ʎibi}}] <br> "żona" | ||
| ĺib<br>[{{IPA|'ʎib}}] <br> "żona" | | ĺib<br>[{{IPA|'ʎib}}] <br> "żona" | ||
| libh <br>[{{IPA|'lib͡v}}] <br> "żona" | | libh <br>[{{IPA|'lib͡v}}] <br> "żona" | ||
Linia 208: | Linia 229: | ||
| ğã<br>[{{IPA|'ɣãː}}] <br> "syn" | | ğã<br>[{{IPA|'ɣãː}}] <br> "syn" | ||
| gahan<br>[{{IPA|'ɣahan}}] <br> "syn" | | gahan<br>[{{IPA|'ɣahan}}] <br> "syn" | ||
+ | | ğan<br>[{{IPA|'ɣʌn}}] <br> "syn" | ||
| gân<br>[{{IPA|'gʌːn}}] <br> "syn" | | gân<br>[{{IPA|'gʌːn}}] <br> "syn" | ||
| gāñ <br>[{{IPA|'gaːŋ}}] <br> "syn" | | gāñ <br>[{{IPA|'gaːŋ}}] <br> "syn" | ||
Linia 216: | Linia 238: | ||
| ēisu<br>[{{IPA|'eːɪ̯su}}] <br> "córka" | | ēisu<br>[{{IPA|'eːɪ̯su}}] <br> "córka" | ||
| êjuszu<br>[{{IPA|'ɛjyzy}}] <br> "córka" | | êjuszu<br>[{{IPA|'ɛjyzy}}] <br> "córka" | ||
+ | | jějzu<br>[{{IPA|'jɛjzu}}] <br> "córka" | ||
| jűz<br>[{{IPA|'jyːz}}] <br> "córka" | | jűz<br>[{{IPA|'jyːz}}] <br> "córka" | ||
| eisu <br>[{{IPA|'eɪ̯su}}] <br> "córka" | | eisu <br>[{{IPA|'eɪ̯su}}] <br> "córka" | ||
Linia 224: | Linia 247: | ||
| þēal<br>[{{IPA|'θeːɐ̯l}}] <br> "brat" | | þēal<br>[{{IPA|'θeːɐ̯l}}] <br> "brat" | ||
| sêtałł<br>[{{IPA|'sɛtaɮ}}] <br> "brat" | | sêtałł<br>[{{IPA|'sɛtaɮ}}] <br> "brat" | ||
+ | | sjěslâ<br>[{{IPA|'sjɛsʎɨ}}] <br> "brat" | ||
| seŝŝâl<br>[{{IPA|sɛ'ʂːʌːl}}] <br> "brat" | | seŝŝâl<br>[{{IPA|sɛ'ʂːʌːl}}] <br> "brat" | ||
| þjāl <br>[{{IPA|'θjaːl}}] <br> "brat" | | þjāl <br>[{{IPA|'θjaːl}}] <br> "brat" | ||
Linia 232: | Linia 256: | ||
| šeux<br>[{{IPA|'ʃeʊ̯k͡x}}] <br> "siostra" | | šeux<br>[{{IPA|'ʃeʊ̯k͡x}}] <br> "siostra" | ||
| ḱełach<br>[{{IPA|'çeɫax}}] <br> "siostra" | | ḱełach<br>[{{IPA|'çeɫax}}] <br> "siostra" | ||
+ | | chełak<br>[{{IPA|'xeɫʌk}}] <br> "siostra" | ||
| šeiraçh <br>[{{IPA|'ʃeɪ̯rɑxː}}] <br> "siostra" | | šeiraçh <br>[{{IPA|'ʃeɪ̯rɑxː}}] <br> "siostra" | ||
| šeuçh <br>[{{IPA|'ʃeʊ̯xː}}] <br> "siostra" | | šeuçh <br>[{{IPA|'ʃeʊ̯xː}}] <br> "siostra" | ||
Linia 240: | Linia 265: | ||
| husepf<br>[{{IPA|'husep͡f}}] <br> "wuj" | | husepf<br>[{{IPA|'husep͡f}}] <br> "wuj" | ||
| uszê<br>[{{IPA|'yzɛ}}] <br> "wuj" | | uszê<br>[{{IPA|'yzɛ}}] <br> "wuj" | ||
+ | | wuzje<br>[{{IPA|'wuzjɛ}}] <br> "wuj" | ||
| üzé<br>[{{IPA|y'zɛː}}] <br> "wuj" | | üzé<br>[{{IPA|y'zɛː}}] <br> "wuj" | ||
| huseff <br>[{{IPA|'husefː}}] <br> "wuj" | | huseff <br>[{{IPA|'husefː}}] <br> "wuj" | ||
Linia 248: | Linia 274: | ||
| vēnă<br>[{{IPA|'veːnɐ}}] <br> "ciotka" | | vēnă<br>[{{IPA|'veːnɐ}}] <br> "ciotka" | ||
| wêra<br>[{{IPA|'wɛra}}] <br> "ciotka" | | wêra<br>[{{IPA|'wɛra}}] <br> "ciotka" | ||
+ | | waura<br>[{{IPA|'wʌwrʌ}}] <br> "ciotka" | ||
| wér<br>[{{IPA|'wɛːr}}] <br> "ciotka" | | wér<br>[{{IPA|'wɛːr}}] <br> "ciotka" | ||
| bēn <br>[{{IPA|'beːn}}] <br> "ciotka" | | bēn <br>[{{IPA|'beːn}}] <br> "ciotka" | ||
Linia 256: | Linia 283: | ||
| ğabă<br>[{{IPA|'ɣabɐ}}] <br> "człowiek" | | ğabă<br>[{{IPA|'ɣabɐ}}] <br> "człowiek" | ||
| gaba<br>[{{IPA|'ɣaba}}] <br> "człowiek" | | gaba<br>[{{IPA|'ɣaba}}] <br> "człowiek" | ||
+ | | ğabǎ<br>[{{IPA|'ɣʌbɨ}}] <br> "człowiek" | ||
| gáv<br>[{{IPA|'gɑːv}}] <br> "człowiek" | | gáv<br>[{{IPA|'gɑːv}}] <br> "człowiek" | ||
| ğabh<br>[{{IPA|'ɣab͡v}}] <br> "człowiek" | | ğabh<br>[{{IPA|'ɣab͡v}}] <br> "człowiek" | ||
Linia 264: | Linia 292: | ||
| siþłă<br>[{{IPA|'siθɫã}}] <br> "kapłan" | | siþłă<br>[{{IPA|'siθɫã}}] <br> "kapłan" | ||
| isłä<br>[{{IPA|'isɫæ}}] <br> "kapłan" | | isłä<br>[{{IPA|'isɫæ}}] <br> "kapłan" | ||
+ | | jisłě<br>[{{IPA|'jisɫɛ}}] <br> "kapłan" | ||
| íl<br>[{{IPA|'iːl}}] <br> "kapłan" | | íl<br>[{{IPA|'iːl}}] <br> "kapłan" | ||
| silþ<br>[{{IPA|'silθ}}] <br> "kapłan" | | silþ<br>[{{IPA|'silθ}}] <br> "kapłan" |
Aktualna wersja na dzień 18:23, 29 mar 2024
Języki zongepajckie to podrodzina językiw gammajskich wywodząca się z starozongepajszczyzny. Charakteryzują się przynależnością do grupy peryferyjnej (brak zmiany [ɣ] > [ŋ]), slotacyzmem, przesuwką spółgłosek i szykiem SOV. Na języki te mocny wpływ miały Języki darkajskie.
Cechy charakterystyczne
- slotacyzm, czyli zamiana pgm. *r na *łł i potem zazwyczaj na *sl;
- przesuwka spółgłoskowa - bezdźwięczne szczelinowe stają się afrykatami, bezdźwięczne zwarte się spirantyzują zaś dźwięczne zwarte tracą dźwięczność. Jest to nieco podobna zmiana do tej w lejhamskim;
- częsta utrata pragammajskiego imperatywu - jego obecność wykazują tylko zachodnie dialekty. Inne tworzyły nowy tryb rozkazujący na różne sposoby;
- zamiana szyku SVO na SOV pod wpływem darkajskim;
- mocne zachowanie pragammajskiej harmonii;
- silne wpływy języków darkajskich we wszystkich płaszczyznach. Prócz zmiany szyku SVO na SOV można wymienić takie cechy jak częste użycie czasowników posiłkowych, powstanie głoski /ɫ/, mocno zachowany system przypadków miejsca czy długie przymiotniki. Oczywiście tym wpływom towarzyszyły zapożyczenia.
Języki zongepajckie posiadają liczne afrykaty. Praktycznie wszystkie posiadają afrykaty przedniojęzykowe typu /ts/ lub /dʒ/. Dosyć częsta jest też afrykata wargowa /pf/. Niektóre języki posiadają też afrykatę welarną /kx/, ale ta często była poddawana lenicji lub mieszana z przydechowym /kʰ/.
Rodzina języków zongepajckich
Języki zongepajckie mimo używania w większości na dosyć małym obszarze stanowią bardzo liczną, bogatą rodzinę, co jest spowodowane tym, że większość odmian rozwijała się w trudnym, górskim terenie. Są również problemy w ustaleniu, co jest językiem, a co tylko dialektem. Proponuje się wiele grup, ale najbardziej uznany podział to:
- starozongepajcki †
- średniozongepajcki †
- zongepajcki klasyczny †
- zongepajcki ludowy
- wschodniozongepajckie
- prazachodniozongepajcki †
- wysokozongepajcki †
- języki wysokozongepajckie
- starochwadeński
- języki chwadeńskie
- wysokozongepajcki †
- średniozongepajcki †
Uwagi:
- † oznacza, że dany język jest wymarły lub jest to dawne stadium rozwoju
- †* oznacza, że język nie jest już używany w codziennej mowie, ale jest używany w celach państwowych, religijnych i rytualnych.
Porównanie języków zongepajckich
Starozongepajcki | Zongepajcki klasyczny |
Prazachodniozongepajcki | Ołłuch | Zypfyjski | Onigammajski | Wysokozongepajcki (dialekt północny) |
Starochwadeński |
---|---|---|---|---|---|---|---|
hażłłu ['hɑzɮu] "jeden" |
haszsolu ['hɐzsolu] "jeden" |
assĭ ['asːɪ] "jeden" |
haszłłu ['hazɮy] "jeden" |
hâslu ['hɨsʎu] "jeden" |
asel ['ɑsɛl] "jeden" el [ɛl] przedimek nieokreślony |
æss ['æsː] "jeden" |
jashé ['jæ.ʂə] "jeden" |
þałłu ['θɑɮu] "dwa" |
zaslu ['t͡sɐslu] "dwa" |
ƶaslĭ ['t͡θaslɪ] "dwa" |
ƶałłu ['t͡θaɮy] "dwa" |
þaslu ['θʌsʎu] "dwa" |
câl ['t͡sʌːl] "dwa" |
ƶæsl ['t͡θæsl] "dwa" |
țashlé ['tʼæʂ.lə] "dwa" |
ðinnu ['ðinːu] "trzy" |
džidu ['d͡ʒidu] "trzy" |
ðidĭ ['ðidɪ] "trzy" |
džiðu ['d͡ʒiðy] "trzy" |
ʒîdu ['d͡zɨdu] "trzy" |
džid ['d͡ʒid] "trzy" |
ðidh ['ðid͡ð] "trzy" |
zidé ['zi.də] "trzy" |
áso ['ɞso] "cztery" |
ězo ['ɛt͡so] "cztery" |
jază ['jat͡sɐ] "cztery" |
äzȯ ['æt͡su] "cztery" |
jěco ['jɛt͡sɔ] "cztery" |
äcou [æ't͡soʊ̯] "cztery" |
jaz ['jat͡s] "cztery" |
jashjé ['jæʂ.jə] "cztery" |
kałłga ['kɑɮɣɑ] "pięć" |
chasloga ['xɐsloɣɐ] "pięć" |
chassğă ['xasːɣɐ] "pięć" |
kałłga ['kaɮɣa] "pięć" |
chaslâ ['xʌsʎɨ] "pięć" |
kálâ [kɑː'lʌː] "pięć" |
chażż ['xazː] "pięć" |
jasshé ['jæ.ʂːə] "pięć" |
abág ['ɑbɞɣ] "dziesięć" |
apěg ['ɐpɛɣ}] "dziesięć" |
apĭu ['apɪʊ̯] "dziesięć" |
afäg ['afæɣ] "dziesięć" |
hapeğ ['hʌpɛɣ] "dziesięć" |
pa̋ ['pæː] "dziesięć" |
æbju ['æbju] "dziesięć" |
japé ['jæ.pə] "dziesięć" |
þáfjałł ['θɞfjɑɮ] "sto" |
zěpfjaslo ['t͡sɛp͡fjɐslo] "sto" |
ƶapfjai ['t͡θap͡fjaɪ̯] "sto" |
ƶäšałł ['t͡sæʃaɮ] "sto" |
þěuslâ ['θɛwsʎɨ] "sto" |
cäšâl [t͡sæ'ʃʌːl] "sto" |
ƶaffja ['t͡θafːja] "sto" |
țavjé ['tʼæv.jə] "sto" |
ðanko ['ðɑnko] "tysiąc" |
ðancho ['ðɐnxo] "tysiąc" |
ðąchă ['ðãxɐ] "tysiąc" |
ðankȯ ['ðanku] "tysiąc" |
dancho ['dʌnxɔ] "tysiąc" |
vankou [vɑn'xoʊ̯] "tysiąc" |
dāch ['daːx] "tysiąc" |
zō'é ['zøː.ə] "tysiąc" |
go ['ɣo] "ja" |
go ['ɣo] "ja" |
jo ['jo] "ja" |
go ['ɣo] "ja" |
ğo ['ɣo] "ja" |
gou ['goʊ̯] "ja" |
jo, ja[1] ['jo], ['ja] "ja" |
jo ['jø] "ja" |
łei ['ɫeɪ̯] "ty" |
łai ['ɫaɪ̯] "ty" |
le ['le] "ty" |
łê ['ɫɛ] "ty" |
łě ['ɫɛ] "ty" |
le ['lɛ] "ty" |
le ['le] "ty" |
le ['ʎi] "ty" |
be? ['be] "on" |
pe ['pe] "on" |
pe ['pe] "on" |
pe ['pe] "on" |
pe ['pe] "on" |
pei ['peɪ̯] "on" |
pe ['pe] "on" |
phy ['pħɘ] "on" |
żifa ['zifɑ] "my" |
šzipfa ['ʒip͡fɐ] "my" |
sipf ['sip͡f] "my" |
šzipfa ['ʒip͡fa] "my" |
zipfâ ['ʒip͡fɨ] "my" |
žipf ['ʒip͡f] "my" |
siff ['sifː] "my" |
siw ['siw] "my" |
oułł ['oʊ̯ɮ] "wy" |
auslo ['aʊ̯slo] "wy" |
ōs ['oːs] "wy" |
ôłł ['ɔɮ] "wy" |
óslâ ['ɔsʎɨ] "wy" |
úl ['uːl] "wy" |
aus ['aʊ̯s] "wy" |
wōs ['wøːs] "wy" |
qa ['qɑ] "oni" |
kha ['χɐ] "oni" |
ha ['ha] "oni" |
ta ['ta] "oni" |
ha ['hʌ] "oni" |
ŝa ['ʂɑ] "oni" |
ha ['ha] "oni" |
ja ['jæ] "oni" |
bała ['bɑɫɑ] "mężczyzna" |
pała ['pɐɫɐ] "mężczyzna" |
pau ['paʊ̯] "mężczyzna" |
pała ['paɫa] "mężczyzna" |
pâła ['pɨɫʌ] "mężczyzna" |
pár ['pɑːr] "mężczyzna" |
pau ['paʊ̯] "mężczyzna" |
pau ['pæy̯] "mężczyzna" |
ifou ['ip͡foʊ̯] "kobieta" |
ipfau ['ip͡faʊ̯] "kobieta" |
ipfo ['ip͡fo] "kobieta" |
ipfô ['ip͡fɔ] "kobieta" |
jipfo ['jip͡fɔ] "kobieta" |
ipfo ['ip͡fɔ] "kobieta" |
iffu ['ifːu] "kobieta" |
ivo ['i.vø] "dziwka" |
tagei ['tɑɣeɪ̯] "ojciec" |
sagai ['sɐɣaɪ̯] "ojciec" |
þaje ['θaje] "ojciec" |
sagê ['saɣɛ] "ojciec" |
swâ ['swɨ] "ojciec" |
sé ['sɛː] "ojciec" |
þaji ['θaji] "ojciec" |
saja ['sæ.jæ] "ojciec" |
ðałłach ['ðɑɮɑx] "matka" |
ðaslax ['ðɐslɐk͡x] "matka" |
ðaslăx ['ðaslɐk͡x] "matka" |
ðałłach ['ðaɮax] "matka" |
daslak ['dʌsʎʌk] "matka" |
vâlaçh [vʌː'lɑxː] "matka" |
ðālch ['ðaːlx] "matka" |
zashléh ['zæʂ.ləħ] "kobieta" zasha ['zæ.ʂæ] "matka" |
łogał ['ɫoɣɑɫ] "mąż" |
łogał ['ɫoɣɐɫ] "mąż" |
łoğău ['ʟoɣɐʊ̯] "mąż" |
łohał ['ɫohaɫ] "mąż" |
łoł ['ɫoɫ] "mąż" |
ló ['lɔː] "mąż" |
loğau ['loɣaʊ̯] "mąż" |
lojō ['lø.jøː] "mąż" |
limmi ['limːi] "żona" |
ľibi ['ʎibi] "żona" |
libĭ ['libɪ] "żona" |
ľebi ['jebi] "żona" |
libi ['ʎibi] "żona" |
ĺib ['ʎib] "żona" |
libh ['lib͡v] "żona" |
libé ['ʎi.bə] "żona" |
gahan ['ɣɑhɑn] "syn" |
gahan ['ɣɐhɐn] "syn" |
ğã ['ɣãː] "syn" |
gahan ['ɣahan] "syn" |
ğan ['ɣʌn] "syn" |
gân ['gʌːn] "syn" |
gāñ ['gaːŋ] "syn" |
jō ['jøː] "syn" |
eijużu ['eɪ̯juzu] "córka" |
aijuszu ['aɪ̯juzu] "córka" |
ēisu ['eːɪ̯su] "córka" |
êjuszu ['ɛjyzy] "córka" |
jějzu ['jɛjzu] "córka" |
jűz ['jyːz] "córka" |
eisu ['eɪ̯su] "córka" |
ēsu ['iːsy] "córka" |
teiqałł ['teɪ̯qɑɮ] "brat" |
saikhaslo ['saɪ̯χɐslo] "brat" |
þēal ['θeːɐ̯l] "brat" |
sêtałł ['sɛtaɮ] "brat" |
sjěslâ ['sjɛsʎɨ] "brat" |
seŝŝâl [sɛ'ʂːʌːl] "brat" |
þjāl ['θjaːl] "brat" |
sējl ['siːʎ] "brat" |
kełach ['keɫɑx] "siostra" |
chełax ['xeɫɐk͡x] "siostra" |
šeux ['ʃeʊ̯k͡x] "siostra" |
ḱełach ['çeɫax] "siostra" |
chełak ['xeɫʌk] "siostra" |
šeiraçh ['ʃeɪ̯rɑxː] "siostra" |
šeuçh ['ʃeʊ̯xː] "siostra" |
shēh ['ʂiːħ] "siostra" |
użeif ['uzeɪ̯f] "wuj" |
uszaipf ['uzaɪ̯p͡f] "wuj" |
husepf ['husep͡f] "wuj" |
uszê ['yzɛ] "wuj" |
wuzje ['wuzjɛ] "wuj" |
üzé [y'zɛː] "wuj" |
huseff ['husefː] "wuj" |
wusiw ['wy.siw] "wuj" |
weina ['weɪ̯nɑ] "ciotka" |
waina ['waɪ̯nɐ] "ciotka" |
vēnă ['veːnɐ] "ciotka" |
wêra ['wɛra] "ciotka" |
waura ['wʌwrʌ] "ciotka" |
wér ['wɛːr] "ciotka" |
bēn ['beːn] "ciotka" |
vēné ['viː.nə] "ciotka" |
gamma ['ɣɑmːɑ] "człowiek" |
gaba ['ɣɐbɐ] "człowiek" |
ğabă ['ɣabɐ] "człowiek" |
gaba ['ɣaba] "człowiek" |
ğabǎ ['ɣʌbɨ] "człowiek" |
gáv ['gɑːv] "człowiek" |
ğabh ['ɣab͡v] "człowiek" |
jabé ['jæ.bə] "człowiek" |
citłá ['çitɫɞ] "kapłan" |
jisłě ['iːsɫɛ] "kapłan" |
siþłă ['siθɫã] "kapłan" |
isłä ['isɫæ] "kapłan" |
jisłě ['jisɫɛ] "kapłan" |
íl ['iːl] "kapłan" |
silþ ['silθ] "kapłan" |
sishléh ['siʂ.ləħ] "kapłan" sisha ['si.ʂæ] "pan" |
Przypisy
- ↑ wariant nieakcentowany