Trugowie to lud, zamieszkujący tereny północno-zachodniego wybrzeża Morza Słonego. Pierwotnie koczownicy, obecnie większość osiadła. Przybyli na obecne ziemie w czasie Okresu Migracji - podczas upadku Cesarstwa Qin. Truski watażka Tárolaùgr I założył Państwo Truskie, które przez długi czas dominowało w obszarze północnego Morza Słonego.
Podziały etniczne
Trugowie dzielą się na trzy najważniejsze podgrupy: Trugo-Liktów, Trugów-rolników i Trugów-koczowników. W Państwie Truskim dominująca jest grupa Trugo-Liktyjska, natomiast pozostałe grupy są marginalizowane, a Trugowie-koczownicy asymilują się do swoich krewniaków Brotów.
Trugo-Liktowie
Trugo-Liktowie, zwani też Trugami-żeglarzami, są najważniejszą grupą w Państwie Truskim. Powstali nad Jeziorem Słonecznym poprzez zmieszanie się ludności truskiej z liktyjską, także pod względem kulturowym. Historycznie zajmowali się rybołóstwem, a często i piractwem, z czego stali się sławni. Najeżdżali całe wybrzeże Jeziora Słonecznego, a także zapuszczali się za Deltę, na ziemie Qin oraz Poitów.
Grupa ta zawsze była najbardziej kosmopolityczna spośród wszystkich Trugów, chętnie asymilowali imigrantów i mniejszości. Po powstaniu Państwa Truskiego, stali się dominującą elitą kulturową, ale w miarę upływu czasu, wzrastało znaczenie Trugów-rolników, które zakończyło się ich dominacją w państwie nowotruskim.
Trugowie-rolnicy
Trugowie, którzy osiedli w dolinie Wielkiej Rzeki, nazywani są Trugami-rolnikami. Zajmują się przede wszystkim rolnictwem, a także rybołóstwem, w mniejszym stopniu hodowlą zwierząt. Miasta znajdują się głównie nad rzekami, które są głównymi szlakami handlowymi w górnym Państwie Truskim, ale te są zamieszkane głównie przez Trugo-Liktów, oraz mniejszości pojckie i qińskie.
Trugowie-koczownicy
Niewielka część Trugów została na stepie, zachowując obyczaje przodków. Historycznie była to dość duża grupa, za pierwszych hegemonów najważniejsza po Żeglarzach, ale powoli malało ich znaczenie, zwłaszcza po wojnach domowych okresu bezkrólewia. Stepy odpadły wtedy od Państwa Truskiego, a razem z nim Trugowie-koczownicy. Później, część z nich została odzyskana, ale Trugowie-koczownicy nigdy już nie odzyskali wpływu na Państwo Truskie. Ich liczebność wciąż spada, bo asymilują się do bliskich im kulturowo Brotów.
Trugowie wyznawali wiele różnych religii - głównie religię truską, ale również inne religie - pojcką, bohenizm, i inne kulty napływowe. Nawet sama religia truska była niejednorodna, kult państwowy, trugo-liktyjski, różnił się od bardziej surowych i archaicznych kultów z Górnej Trugii. Pierwotna religia truska, oparta o opozycję pierwiastków męskich i żeńskich, zmieszała się z dualizmem pojckim, dając podwójny dualizm państwowej religii truskiej.
Truskie klany stanowią podstawową jednostkę społeczną, polityczną i wojskową w Państwie Truskim. Są to wielopokoleniowe wspólnoty rodzinne (zwykle 150–300 osób), zarządzane przez starszyznę, posiadające własne ziemie, prawa i siły zbrojne. Większość klanów funkcjonuje dziedzicznie, przekazując dobra i obowiązki kolejnym pokoleniom.
Ziemia w klanach jest własnością wspólnoty, choć w większych jednostkach bywa rozdzielana między rodziny. Klany pasterskie częściej praktykują wspólne zarządzanie. Klanowe wojsko służy do obrony lokalnej, ale także zasilało armię centralną. Tylko członkowie klanów mieli pełnię praw obywatelskich, co czyniło z nich filar truskiego społeczeństwa.
Z czasem niektóre klany – jak klan Hegemona – uzyskały dominującą pozycję, inne zaś uległy marginalizacji. Procesy centralizacji, a później rozkładu władzy doprowadziły do wzrostu autonomii klanów, co przyczyniło się do osłabienia państwa i jego upadku. Mimo to struktury klanowe przetrwały i nadal odgrywają istotną rolę w życiu Trugów.
Role płciowe a sztuka i nauka
W kulturze Trugów działalność artystyczna, w szczególności zdobnictwo, złotnictwo oraz jubilerstwo, należy wyłącznie do domeny kobiet. Mężczyźni nie mają społecznego przyzwolenia na uprawianie tych form rzemiosła – ich rola koncentruje się na wojnie, hodowli, rybołówstwie oraz rolnictwie, w tej kolejności pod względem prestiżu. Dozwolone są również rzemiosła ściśle praktyczne, takie jak płatnerstwo, szkutnictwo, kowalstwo czy budownictwo, jednakże z zastrzeżeniem, że wytwarzane przedmioty nie mogą być zdobione. Na przykład brązownik może wykonywać kotły i narzędzia, lecz nie rzeźby ani ornamentów; podobnie płatnerz może wyrabiać broń, ale nie wolno mu jej inkrustować czy grawerować.
Zgodnie z prawem i obyczajem, zdobienia mogą być wykonywane i noszone wyłącznie przez kobiety. Mężczyznom nie wolno nosić ozdób ani używać przedmiotów dekoracyjnych. Kobiety natomiast nie mogą wytwarzać ani nosić broni (z wyjątkiem środków służących samoobronie). Na tym gruncie rozwinął się rozbudowany dział prawa regulujący kwestie estetyki i funkcjonalności przedmiotów w społeczeństwie truskim.
Choć w zasadzie uzbrojenie, odzież oraz uprząż wojenna nie mogą być zdobione, dopuszczalne są pewne formy upiększenia, o ile mają charakter praktyczny. Przykładowo, zbroja łuskowa może być wykonana z łusek w różnych barwach, ułożonych w geometryczny wzór; wzory przedstawiające istoty żywe są jednak tabu. Odzież musi być tkana bez wzorów, lecz guziki, pasy i inne funkcjonalne elementy mogą być dekoracyjne w formie. Kształt miecza lub szabli może mieć ozdobny charakter, o ile nie narusza funkcjonalności broni. Jedynym formalnym wyjątkiem od zakazu zdobień są rodowe i osobiste tamgi – znaki identyfikacyjne, które mogą być umieszczane na uzbrojeniu i domostwach w sposób dyskretny.
Analogiczny podział obowiązuje w sferze nauczania. Podobnie jak zdobnictwo, przekazywanie wiedzy (w tym medycyny, legend czy umiejętności językowych) jest domeną kobiet. Mężczyźni mogą nauczać jedynie czynności praktycznych, takich jak wojaczka, rolnictwo, polowanie, żeglarstwo czy budownictwo. Truskie szkoły zatem mają charakter przede wszystkim techniczny – skupiają się na sztuce wojennej, praktycznej inżynierii oraz matematyce w zakresie niezbędnym do konstrukcji i planowania. Matematyce jako dziedzinie przysługuje pewien specjalny status: dopuszcza się w niej rozwijanie idei o teoretycznym zastosowaniu, o ile istnieje perspektywa ich przyszłego wykorzystania w praktyce.
Literatura może być tworzona zarówno przez kobiety, jak i mężczyzn, i stanowi jedną z nielicznych dziedzin, w których panuje względna swoboda twórcza. W praktyce jednak treść i forma literatury są silnie zróżnicowane ze względu na płeć autora. Niektórzy badacze sugerują, że względna otwartość literatury na udział obu płci może wynikać z jej ambiwalentnego statusu – jako sztuki, ale niekoniecznie dekoracyjnej, oraz jako nauki, lecz niekoniecznie praktycznej. Literatura truska, choć ściśle zrytualizowana, pełni funkcje edukacyjne, tożsamościowe i pamięciowe. Istnieją spekulacje, że literatura była pierwotnie domeną kobiecą, a dopiero rozwój pisarstwa wojennego i rocznikarskiego pozwolił mężczyznom na włączenie się w ten obszar.
Należy przy tym pamiętać, że w religii Trugów istnieje instytucja rytualnej zmiany płci. Osoba pełniąca społeczną funkcję kobiety nie musi być biologiczną kobietą, lecz może nią się stać poprzez wybór rytualnej roli i odwrotnie. W niektórych społecznościach truskich zaleca się nawet, aby każda osoba przeszła taką rytualną zmianę przynajmniej raz w życiu.
Przepisy dotyczące rozdziału ról płciowych w zakresie zdobnictwa i nauczania mają zastosowanie wyłącznie do obywateli, tj. osób należących do jednego z uznanych klanów truskich. Cudzoziemcy, niewolnicy oraz osoby żyjące poza strukturą klanową (tzw. bezklanowcy) nie podlegają tym samym regulacjom, choć w praktyce często są przymuszani do ich przestrzegania z przyczyn społecznych lub religijnych. W społecznościach granicznych oraz wśród elit spotyka się przypadki obchodzenia tych zakazów — przykładowo poprzez formalne zlecanie zdobienia kobiecie będącej figurantką, rytualną zmianę płci w celu uzyskania dostępu do określonych przywilejów, lub reinterpretację funkcji dekoracyjnych jako praktycznych. Dopuszczalne formy ekspresji estetycznej bywają również celowo rozciągane — np. przez rozwijanie symboliki tamg, geometrycznych wzorów uzbrojenia czy złożonej kolorystyki pasów. Takie przypadki są zazwyczaj tolerowane, o ile nie kwestionują otwarcie struktury płci rytualnej ani porządku społecznego, oraz zwłaszcza jeśli dotyczą osób o wysokim statusie społecznym.
