Ziemlia

Ziemlia - sztuczny świat stworzony przez Henryka Pruthenię. Jest to sztuczny świat, którego akcja toczy się na pewnej planecie o nieokreślonym położeniu w Wszechświecie. Stworzone zostały dla niego języki, ludy, kraje, państwa, religie, historia, mapa, a także różniąca się w wielu miejsach (ale oparta o ziemską) fauna i flora.

Historia projektu

Datę można ustalić na rok 2009. Wtedy to pod wpływem prozy A. Sapkowskiego oraz stworzonego przezeń świata zrodził się zamysł stworzenia dzieła analogicznego. Początkowo zaczerpnięte zostały ułożenia mas lądowych i oceanicznych, magia i rasy. Do teraźniejszości pozostało niewiele z tego okresu:

• masy lądowe zostały wielokrotnie powiększone a świat rozszerzony. Linia brzegowa jednak przeżyła tylko kosmetyczne poprawki i w zdecydowanej większości kontury obszaru początkowego nie uległy zmianie;
• magia aż do zeszłego roku miała być jednym z ważniejszych elementów świata, aktualnie jednak została ograniczona do minimum, i czary spod znaku "Magii i Miecza" zostały zarzucone na rzecz realizmu, oraz elementów mistycznych i religijnych (oczywiście odnoszenia tylko wewnątrz świata), czyli świat ma w założeniach ma się charakteryzować tylko cudotwornością i niesamowitością pewnych zjawisk, gdy same ramy świata mają być jak najbardziej realistyczne;
• rasy zostały całkowicie zreformowane, zostały odrzucone wszystkie fantastyczne potwory a ich miejsce zajmują pseudoewolucyjne istoty.

Z pierwszego okresu do czasów teraźniejszych dotrwała tylko koncepcje:

• języka aczmackiego (język spokrewniony z językami bałtosłowiańskimi),
• języków osiedleńczych (co aktualnie najbardziej zaburza realistyczność świata), mających być albo dalekimi córkami języka polskiego, albo w teraźniejszych zamiarach dalekimi córkami języka prasłowiańskiego, która ta opcja jest coraz bardziej prawdopodobna),
• mapy świata, której pierwsza wersja została narysowana w 2009 roku, po czym wielokrotnie przerysowywana (przy minimalnej zmianie granic), aż około 2011 roku została przerysowana na komputer i aktualnie zostaje powoli zmieniana w mapę hipsometryczną i jest w ciągłym stanie uszczegółowiania.

Spis języków wg rodzin

Języki ewijsko-tlaspertyjskie

• języki ewijsko-tlaspertyjskie
  • języki tlaspertyjskie
    • język tlaspertyjski
  • języki ewijsko-satryjskie
    • języki ewijskie
      • języki irszyjskie
        • języki wschodnioirszyjskie
          • język sateński (wyspy Sateńskie)
          • język kermijski (Górale Kermu)
        • języki zachodnioirszyjskie
          • język staroirszyjski † (stara Irszia)
          • język irszyjski (Irszia)
          • język bedoński † (dawne miasta Bedonów)
      • języki wettyjsko-eszerkłaldzkie
        • języki eszerkłaldzkie
          • język eszerkłaldzki (Eszerkłald)
        • języki wettyjskie
          • języki północnowettyjskie
            • język starowettyjski † (dawne państwa Wettów)
            • język wettyjski (dzisiejsi Wettowie w ramach Rabawanu)
            • język transrabawański † (słabo zbadany, dzisiejszy Walermor)
          • języki południowowettyjskie
            • język paahi (Niziołkowie)
    • język satryjski †

Języki osiedleńcze

• języki osiedleńcze
  • języki dolnoosiedleńcze
    • język staroaczmacki †
    • język aczmacki
    • język warhacki
    • język spokrewniony z aczmackim
  • języki górnoosiedleńcze
    • język starorabawański †
    • język rabawański
    • język górnorabawański
    • język X

Języki kasycko-tahosko-hamickie

• języki kasycko-tahosko-hamickie
  • języki kasycko-tahoskie
    • języki kasycko-ormeońskie
      • języki ormeońskie
        • język ormeoński
      • języki kasyckie
        • język kasycki †
        • język morgijski
        • język zemgijski
    • języki tahoskie
      • język tahoski †
      • język ibryjski
  • języki hamickie
    • język starohamicki † (Stary Hamidż)
    • język nowohamicki (Nowy Hamidź)
    • język teberski (Teber)

Języki bendyjskie

• języki bendyjsko-eteosateńskie
  • języki bendyjskie
    • języki starobendyjskie
      • język bendyjski †
    • języki narokańskie
      • język narokański
      • język walemorski †
  • języki eteosateńskie
    • język staroeteosateński †
    • język wschodniosateński
    • język zachodniosateński † ?
    • język górali Sateńskich

Język barski

• język barski †

Języki ikanejskie

• języki ikanejskie
  • język ikanejski †
  • język nowoerefeński †
  • język neoikanejski †

Języki karckie

• języki karckie
  • język karcki †
  • języki północnokarckie
    • ?
    • ?
  • języki południowokarckie
    • języki diaspory
    • główne języki południowokarckie

Języki kimbryjskie

• języki kimbryjskie
  • język kimbryjski
  • język terteński †

Języki heterokerskie

• języki heterokerskie
  • języki eteoheterokerskie
    • język martwych ciem †
  • języki lamhańskie
    • lamhańskie kontinuum dialektalne

Język mattitu

• język mattitu

Język najisański

• język najisański

Języki nerusko-kertańskie

• języki nerusko-noarskie
  • języki neruskie
    • język neru
  • języki noarskie
    • języki noarskie kontynentalne
      • język struchturski
      • język hifijski (Hifowie)
      • język pasański
    • języki noarskie wyspiarskie
      • staronoarski
      • język noarski klasyczny
      • język neonoarski
      • języj ligeański
• języki kertańskie
  • język kertański

Języki oszyryjskie

• języki oszyryjskie
  • język oszyryjski
  • ?

Język eteoerefeński

• język eteoerefeński

Język opejnański

• język opejnański

Język pellanlański

• język pellanlański

Język telubu

• język telubu

Język winański

• język winański

Język nesdotirski

• język nesdotirski

Język parambiri

• język parambiri

Język assum

• język assum

Układ planetarny

Układ planetarny składa się z 7 planet krążących wokół żółtego karła. Oto ich lista (w nawiasie podany rodzaj):

• Lug (m)
• Brig (f)
• Eriu (f)
• Ziemlia
• Macha (f)
• Dagda (m)
• Morrigan (f)

Słońce

Jest to żółty karzeł o masie, promieniu i wieku analogicznego do naszego Słońca.

Lug

Mała, najbliższa od Słońca planeta. Zwrócona do Słońca ciągle tą samą stroną.

Brig

Planeta wielkości Marsa, szczątkowa atmosfera.

Eriu

Planeta wielkości Księżyca, aktywna geologicznie. Posiadająca atmosferę. Woda w stanie ciekłym występuje tylko w okolicach podbiegunowych.

Ziemlia

Posiada dwa księżyce.

Macha

Skalista, pokryta lodem planeta. Pozbawiona księżyców. Aktywna wulkanicznie. Obecna atmosfera.

Dagda

Wielka, Jowiszopodobna planeta, okrążana przez dużą ilość księżyców.

Morrigan

Daleka, zamarznięta planeta. Posiada atmosferę.

Klimat

Na Ziemli występują te same zjawiska atmosferyczne i klimatyczne, co w naszym świecie. Inne rozłożenie mas lądowych sprawia jednak, że klimat występujący na danej szerokości geograficznej różni się od tej znanej z naszego świata.

Fauna i flora i wcześniejsze życie na Ziemli

Znajdziesz tu linki dla poszczególnych podrozdziałów:

Dla bardziej szczegółowego opisu fauny zajrzyj tutaj: Fauna Ziemli.

Dla bardziej szczegółowego opisu fauny zajrzyj tutaj: Flora Ziemli.

Dla bardziej szczegółowego opisu floroidów zajrzyj tutaj: Floroidy.

Dla bardziej szczegółowego opisu zoidów zajrzyj tutaj: Zoidy.

Dla bardziej szczegółowego opisu fungoidów zajrzyj tutaj: Fungoidy.

Dla bardziej szczegółowego opisu bakterioidów zajrzyj tutaj: Bakterioidy.

Periodyzacja

Eon	Era	Okres	Epoka	Wiek	Lata	Opis
	Neowiw	Eksytat	Telentajon	Młodszy	0,009 mln	Po chłodniejszym okresie doszło do końcowego ukształtowania się poziomu oceanu (lustro wody podniosło się o trzy metry) do czasów współczesnych. Występują lodowce górskie, daleka północ pokryta jest lodem.
				Starszy	0,013 mln	Doszło do krótkotrwałego silnego ochłodzenia, po czym klimat ustabilizował się na trochę niższym poziomie niż wcześniej a poziom oceanu obniżył się o dwanaście metrów.
					0,037 mln	Doszło do pełnego ukształtowania się ekosystemów na całym świecie.
					0,356 mln	Pojawili się ludzie. Klimat stabilny i ciepły. Poziom oceanu był około siedmiu metrów wyższy niż teraz.
					0,878 mln	Zostały introdukowane duże zwierzęta typu ziemskiego.
		Eksanimen			0,97 mln	Zostały introdukowane mniejsze zwierzęta typu ziemskiego.
			Floren		1.1 mln	Zostały introdukowane rośliny typu ziemskiego.
			Oksenon		1,3 mln	Doszło do nagłego wzrostu ilości tlenu w atmosferze niespowodowanego czynnikami biologicznymi.
	Emorton	Deoksen	Deserton		97 mln	Jest to okres charakteryzujący się stabilnym klimatem, brakiem zlodowaceń. Doszło do dalszej wędrówki kontynentu, powstał też nowy kontynent połączony łukiem lądowym od północy. Jednocześnie po zamknięciu mas wodnych od południa doszło od odparowania znajdującego się wewnątrz oceanu. Ułożenie lądu ukształtowało się do stanu znanego obecnie.
			Weron		174 mln	W tym okresie doszło do powolnego ocieplania klimatu w wyniku nagromadzenia w atmosferze dużej ilości dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych. Także przesunięcie mas lądowych na południe oraz rozmrożenie dna zamarzniętych oceanów. Na powierzchni lądolodu powstawały liczne jeziora i rzeki, a Lodowe Góry powoli topniały, często zapadając się i krusząc. Dodatkowo doszło do odsłonięcia okolic równikowych spod lądolodu, a dalej do stopnienia się całej pokrywy lodowej na świecie.
			Ofocen		237 mln	Coraz mniejsza ilość tlenu w wodzie oraz dalsze lodowacenie oceanów doprowadziło do dalszego wymierania kolejnych organizmów i do wymarcia wszystkich form żywych z wyjątkiem nielicznych nietlenowych ekstremofilów nagromodzonych wokół kominów hydrotermalnych. Wraz z wygaszeniem poszczególnych kominów dochodziło do sukcesywnego wymierania organizmów żywych na coraz większych obszarach. Okres też przeżyło tylko parę gatunków ekstremofilów. Oceany zamarzły praktycznie do dna. W wyniku ruchów płyt tektonicznych doszło do powstania tzw. Lodowych Gór, to jest mas lodu, wzniesionych do góry, zderzających się. Tworzyły one liczne wybrzuszenia i pęknięcia.
		Oksen	Glacen		306 mln	Średnia temperatura globu stopniowo obniża się. Lądolód zajmuje coraz większe obszary lądu, tworzy się także skorupa lodu na powierzchni oceanu. Praktycznie wszystkie floroidy lądowe z wyjątkiem floroidów typu D oraz fungoidów żyjących w symbiozie z floroidami, które są najlepiej przystosowane do panujących warunków. Na świecie żyje bardzo mało zoidów lądowych, choć w oceanie zoidy wciąż są mocno zróżnicowane. W krótkim czasie lądolód posuwa się coraz bardziej na południe, floroidy typu D wymierają, a tylko na pojedynczych skałach odsłoniętych os śniegu żyją fungoidy żyjące w symbiozie z floroidami oraz jeden z bardziej prymitywnych zoidów lądowych. Dalej dochodzi do kompletnego zlodowacenia planety, praktycznie wszystkie formy życia na powierzchni wymierają, w wyniku czego dochodzi także do praktycznego wymarcia organizmów zdolnych do fotosyntezy. Niektóre prymitywne floroidy oraz fungoidy żyjące w symbiozie z floroidami żyją przy pęknięciach pokrywy lodowej w okolicach równikowych. Jednak, gdy średnia temperatura obniża się do -20°C nawet tam nie ma możliwości rozwoju tych organizmów. Floroidy przez co praktycznie wymarły. W oceanie zaczynają dominować fungoidy, oraz filtrujące wodę zoidy osiadłe, a inne zoidy zajmowały się polowaniem na nie. .
	Eteowiw	Sylwen	Defluon		309 mln	Dochodzi do dużych wahań klimatycznych. W krótkich odcinkach czasu średnia temperatura świata waha się od 8°C do 17°C, dochodzi do wymarcia wielu floroidów na większych szerokościach. W obszarach równikowych dalej dominują floroidy typu C i D, jednak są one już nieokazałe. Koniec końców średnia temperatura stabilizuje się na poziomie 7,5°C, na większości globu wymierają lądowe zoidy, a dominują fungoidy żyjące w symbiozie z floroidami oraz wymiera większość floroidów lądowych.
			Karbonogen		316 mln	Floroidy typu C i D dominują na świecie. Tworzą się nowe, największe, złoża węgla. Zoidy kolonizują coraz więcej ekosystemów. Fungoidy żyjące w symbiozie z floridami kolonizują obszary wysokogórskie.
					329 mln	Dochodzi do krótkotrwałego ochłodzenia klimatu, w wyniku czego powstają floroidy typu D lepiej przystosowane do chłodniejszego klimatu. Jednak w cieplejszych obszarach globu dalej dominują floroidy typu C. Dochodzi do dalszego rozwoju złóż węgla. Zoidy na lądzie coraz bardziej różnicują się.
					347 mln	Powstają floroidy typu C, dochodzi do powstania złóż węgla. Panujący ciepły klimat sprzyja rozwojowi wszystkich floroidów na całej planecie. Zoidy oddzielnopłciowe wychodzą na ląd, rozmnażanie jednak dalej zachodzi w morzu.
					398 mln	Od floroidów typu A powstają floroidy typu B. One właśnie dominują w lasach i doprowadzają do wymarcia wielu innych floroidów lądowych. Pierwsze zoidy swobodnie pływające kolonizują ląd, jednak forma dorosła musi rozwijać się w wodzie.
					444 mln	Pojawiają się lądowe floridy typu A. Rozwijają się one od floroidów niepączkujących. Są one dużo lepiej przystosowane do życia na lądzie. Zoidy dalej rozwijają się.
					498 mln	Dochodzi do gwałtownego rozwoju floroidów lądowych, które tworzą pierwsze lasy. Rozpada się Neopatria. Niektóre fungoidy wchodzą w symbiozę z floroidammi. Zoidy dalej różnicują się, tworząc coraz więcej rozgałęzień, zamieszkują one coraz więcej nisz morskich.
		Palen			518 mln	Neopatria zaczyna powoli się rozpadać, płytkie Morze Atrydzkie wysycha tworząc rozległe bagienne równiny. Floroidy zaczynają kolonizować ląd, przy czym są i tak floroidy niepączkujące, jak i prymitywniejsze osiadłe floroidy. Początkowo jest to tylko w dobrze nawodnionych obszarach, ale floroidy coraz bardziej wchodzą w głąb lądu. Fungoidy podążają za floroidami i zajmują się rozkładaniem materii organicznej także na suchym lądzie. Zoidy oddzielnopłciowe podlegają radiacji adaptacyjnej, wytwarza się ich wiele nowych rzędów zarówno floroidożernych, tak i zoidożernych. Wśród zoidów osiadłych tworzą się formy swobodnie pływające zajmujące się filtrowaniem z wody planktonu. Zoidy swobodnie pływające ograniczają się do paru ważniejszych linii, które zajmują się polowaniem na mniejsze przydenne organizmy, są floridożerne, bądź w rzadszych przypadkach polują aktywnie w toni morskiej.
					536 mln	Tworzy się nowy superkontynent, Neopatria, znajdujący się na półkuli północnej. Południowa jego część sięga okolic okołorównikowych, gdzie tworzy się szerokie, ale za to płytkie Morze Atrydzkie. Znajdujące się na północy masy lądowe są ograniczone górami, przez co tworzą się tam liczne rzeki bagna i ciepłe jeziora. Zamieszkuje je nowy rodzaj osiadłych floroidów: floroidy niepączkujące, które tworzą wielkie wodne lasy, a także przybrzeżne morskie i bagienne łąki. Część z nich jest przystosowana do okresowego wysychania zbiorników wodnych, czy przypływów i odpływów. Fungoidy jako pierwsze większe organizmy zasiedlają ląd, gdzie rozkładają wyrzucane na brzeg szczątki organiczne. Tworzą się zoidy oddzielnopłciowe od zoidów swobodnie pływających. Ich sposób rozmnażania polega na tym, że larwy nie przetwarzają się w całości do osobników zdolnych do rozmnażania jak to było u ich przodków, ale wytwarzają one specjalny organ, który wraz z odpowiednim zapasem energii oddziela się od organizmu i tam dochodzi do produkcji komórek płciowych i zapłodnienia.
					596 mln	Osiadłe floroidy zasiedlają ciepłe morza tworząc tzw. maty roślinne. Pośród nich pojawiają się pierwsze zoidy (organizmy funkcjonalnie przypominające nasze zwierzęta). Prowadziły one osiadły tryb życia oraz filtrowały mikroorganizmy z wody. Szybko podzieliły się na dwie podgrupy: zoidy osiadłe i zoidy swobodnie pływające. Larwy zoidów osiadłych przytwierdzają się szybko do podłoża i tam rozwijają, gdy larwy zoidów swobodnie pływających unoszą się w wodzie. Wśród larw zoidów swobodnie pływających dochodzi do coraz większego różnicowania się, w wyniku czego powstają nawet larwy drapieżne, mimo, że rozwój płciowy dalej zachodzi dopiero po przywarciu do podłoża i zmianie w organizm dorosły, częstokroć mniejszy niż larwa.
		Amplon			618 mln	Pojawiają się pierwsze osiadłe floroidy. Zasiedlają one w szybkim czasie większość den wód przybrzeżnych a także śródlądowych. Pojawiają się fungoidy - organizmy żyjące w symbiozie z bakteriami, zajmujące się rozkładem martwej materii organicznej osiadającej na dno, a także wyrzucanej przez morze na brzeg.
					965 mln	Zaistniały pierwsze floroidy (organizmy przypominające nasze rośliny). Małe krążki unoszące się w wodzie, posiadające wici służące do poruszania się i pobierania wielu substancji z środowiska. Szybki ich rozwój oraz radiacja adaptacyjna.
		Strenwon			1200 mln	Pojawiają się pierwsze organizmy wielokomórkowe. Dochodzi do pierwszego zlodowacenia w historii planety, tworzy się pierwszy superkontynent - Panpatria. Wraz z rozpadem kontynentu kończy się zlodowacenie. Średnia temperatura na świecie wynosiła około 11°C.
					1750 mln	Doszło do dalszej ewolucji organizmów, powszechne jest oddychanie tlenowe, organizmy nietlenowe nie zajmują więcej żadnych ważniejszych miejsc ekosystemu.
			Kaston		2150 mln	Doszło do dalszego rozwoju organizmów, wydajność fotosyntezy się znacznie poprawiła, w wyniku czego doszło do zwiększenia ilości tlenu w atmosferze. Większość organizmów nietolerujących tlen wymarło.
					2900 mln	Pojawiają się pierwsze organizmy przeprowadzające fotosyntezę. Ten proces jest o wiele bardziej niewydolny niż u organizmów typu ziemskiego. Powolny wzrost ilości tlenu w atmosferze.
					3700 mln	W morzu pojawiają się pierwsze prymitywne organizmy, oparte na związkach węgla (typu ziemskiego).
Infernon
					4600 mln	Powstanie planety

Historia polityczna

Tu są przedstawione linki do historii politycznej krajów Ziemli.

Starożytny Wschód

• Kraj Ciem

Ziemia Wschodnia

• Państwo Oszyryjskie
• Aczmat
• Warhat
• Państwo Wettów
• Państwo Tlaspertów
• Wielki Rabawan
• Mały Rabawan
• Państwo Irszów
• Eszerdkłald
• Państwa Niziołków
• Państwa Bedonów
• Vallemore
• Państwa i Domy Kartów
• Plemiona Wębrz
• Gnomy i ich Domy

Starożytny Zachód

• Kraj Barów

Stary Zachód

• Kasykowie
• Morgia
• Zemgia
• Ormeonowie
• Tahożowie