Jetáwá
Czytasz artykuł z serii: Surandral वेटौ षोहोङ् Wecó Šooñ |
Języki:
Główne miasta: Nawatal · Talszkawan · Waliha · Meã · Holask · Pinkut · Žoin
Religie: Ngelizm · Suryzm · Pharhi · Rümayi
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jetawa (sur. रेतावा Jetáwá /ˈjɛtɐvɐ/, lec. ऱेतोव Zetowa /ˈzɛtʰɔwa/) — surandralskie miasto w rejencji Mevat, liczące w roku wspólnym 3183 mieszkańców.
Pierwotna Jetawa stanowiła jedną z najstarszych leckich osad w Mewacie, a przez znaczy okres czasu była stolicą Państwa Lecajskiego, została jednak kompletnie zburzona podczas podboju kejreńskiego w 6296 EK . Kilka lat po tym wydarzeniu w pobliżu ruin wyrosła wieś o tej samej nazwie i przez wiele lat stanowiła niewielką osadę rolniczą. Otrzymała prawa miejskie w 8412 EK .
Nazwa
Nazwa surandralska i lecka mają to same pochodzenie, składając się ze rekonstruowanych słów *rjäj „leśna polana” oraz *tāwa „punkt handlowy”. Drugi człon był nierzadko dołączany do ważnych handlowo punktów w Mewacie jako sufiks, stąd nazwy m.in. miasto Kontowá czy osada Lhixtáwá. Nazwy te więc znaczą „punkt handlowy na leśnej polanie”, co oddaje pierwotną lokację miasta.
Nazwy w innych językach
| język | nazwa | ||
|---|---|---|---|
| języki ziemskie | |||
| polski | Jetawa | ||
| angielski | Yetawa | ||
| niemiecki | Jetau | ||
| norweski | Jetava | ||
| języki kyońskie | |||
| surandralski | रेतावा Jetáwá [ˈjɛtɐvɐ] | ||
| starosurandralski | राताव Ryǟtāwa [rʲæːtɑːwɑ] | ||
| lecajski | ऱेतोव Zetowa [ˈzɛtʰɔwa] | ||
| starolecajski | ऱािताव Řätāwa [ʑæːtɑːwa] | ||
| kejreński | |||
| ołłuch | Rêtôwė [ˈrɛtɔwi] | ||
| habecki | రెతొఇఫ్ Retöf [ˈrètø̀f] | ||
Historia
Stara Jetawa
Osada stanowi jedną z najstarszych założonych przez przodków Lecajów w Mewacie, między innymi z Fuddą, Koñtową czy Xozbamem. Wokół niej ukształtowało się plemię Zetowaše. Jetawa w odróżnieniu od wielu mewackich miast była dobrze zaprojektowaną osadą, mającym układ kratownicy i pod względem ładu być może tylko Lecja była bardziej udana. Zapewne to bogactwo wynikało ówczas z ważnej funkcji osady w handlu. Z czasem, wraz z rozwojem okolicy, osada przekształciła się w miasto.
Jetawa została zajęta siłą przez Państwo Lecajskie dopiero w 5902 EK . Wtedy była już rozwiniętym miastem i strategicznym punktem na mapie handlowej Gór Żelaznych. Wraz z początkiem kampanii wecoszońskiej w 5921 EK na Państwo Lecajskie, przez bogactwo miasta oraz odległość od granicy przeniesiono do niej stolicę z Pinkutu. Mimo zwycięstwa w wojnie Jetawa pozostała siedzibą władcy aż do 6196 EK , a ponieważ od 5921 EK do 6204 EK przypadały czasy bezwzględnej dominacji Lecajów w Górach Żelaznych istniejące wtedy państwo nazywa się w tym okresie także Imperium Jetawskim. W tym okresie Jetawa stała się jednym z najbogatszych, jeśli nie najbogatszym, miastem w Górach Żelaznych, ważnym centrum handlowym oraz rozwijającym się ośrodkiem kulturalnym, konkurencyjnym dla tradycyjnej Lecji. Miasto mogło się poszczycić ludnością ok. 25. tys., niemniej obecnie uważa się tą liczbę za nieco zawyżoną.
Nieznana jest przyczyna przeniesienia stolicy z powrotem do Pinkutu przy takim rozwinięciu Jetawy. Historycy wecoszońscy uważają głównie, że Pinkut miał lepszą pozycje do przeładunków transportu dzięki dostępowi do Khutu i sieci rzecznej serca Surandralu. Natomiast uczeni leccy twierdzą, że powrót do Pinkutu miał być wyrazem zainteresowania terenami wecoszońskimi. Mimo to, to Jetawa pozostała najbogatszym miastem w kraju i miała dużo do powiedzenia.
Zniszczenie Jetawy
W czasie kejreńskiego podboju Państwa Lecajskiego Jetawa, będąc dość daleko od granic, nie była teatrem żadnych walk. Dodatkowo, w mieście, by sytuacja wyglądała na spokojną, nie stacjonowały tam żadne wojska. Handel w mieście nadal był stabilny. Wojska Arewa do miasta weszły dopiero w 6296 EK .
Zaraz po zajęciu wojska kejreńskie zdecydowały się zniszczyć to znaczące miasto. Było to zupełnie zaskakujące jak na pozycje miasta, które było ważnym punktem handlowym, a później mogło być dobrym punktem do utrzymania pobliskich terenów przez Kejren. Ekonomicznie i strategicznie ten ruch zupełnie nie miał sensu, ale mimo to zdecydowano się na to głównie ze względów emocjonalnych i w strachu przed ewentualnym buntem. Bogate miasto mogło być źródłem jakiejś późniejszej rewolty, a samo było daleko od kejreńskiego serca, jeszcze w niedogodnym terenie. Na pewno dużą rolę miały czynniki emocjonalne, gdyż wojska leckie w czasie podboju skutecznie działały w kilku miejscach, powodując podbój Państwa Lecajskiego dość trudny. Wojska więc mogły zdecydować się na wyburzenie miasta w ramach zemsty lub wyładowania emocji, zwłaszcza że Jetawa uchodziła za symbol dawnej potęgi leckiej. Niektórzy uważają, że decyzja o wyburzeniu zaszła zupełnie spontanicznie pod wpływem używek i zniszczenie Jetawy miało być swoistą zabawą integracyjną.
Miasto zostało podpalone, a wojska kejreńskie celowo próbowały zwiększyć i podtrzymać pożar. Po zniknięciu ognia miasto przeorano i posypaną solą, by nie pozostał po nim żaden ślad. Jetawa była prawdopodobnie jedynym aż takiej wielkości miejscem, które zostało tak brutalnie potraktowane przez wojska kejreńskie w czasie panowania Arewa Wielkiego. W wyniku wyburzenia Jetawy zginęło co najmniej jej 1/3 mieszkańców, a reszta została pojmana lub zdążyła uciec.
Nowa Jetawa
Kilka lat po tych wydarzeniach, już pod panowaniem kejreńskim, kilka rodzin z sąsiednich wsi zdecydowała się w pobliżu przeoranych ruin (nieco na wschód) założyć nową wioskę w celu eksploatacji tutejszej ziemi uprawnej. Założona przez nich osada szybko przejęła nazwę dawnego miasta. Była zupełnie nowym organizmem, co potwierdza brak praw miejskich (w odróżnieniu do chociażby Pinkutu).
Przez wiele lat Nowa Jetawa była niewielką wioską, gdzie zajmowano się głównie ścinką drewna oraz uprawą jęczmienia. Taki stan trwał aż do lat 8000 EK, kiedy to doszło utworzenia (a właściwe reaktywacji) szlaku handlowego z Talszkawanu do Habecji, a wieś Jetawa, tak jak dawne miasto, znalazła się na jego trasie, co doprowadziło do jej ożywienia. W osadzie zaczęły się pojawiać obiekty dla wędrujących kupców, typu karczmy czy magazyny.
Jetawa pojawia się jako jedna z niewielu wsi w spisie 8206 EK , co potwierdza tylko jej powrót znaczenia. W wiosce znajdowały się z typowo miejskiej infrastruktury trzy karczmy, dwa magazyny oraz kilka punktów rzemieślniczych. Wykształcił się nawet samoczynnie punkt handlowy w postaci szerokiej ulicy. Sama wieś miała liczyć ~500 mieszkańców, więcej niż niejedno surandralskie miasto. Jetawa zdobyła prawa miejskie w 8412 EK od Haka Põxdë II, co przyśpieszyło jej rozwój. Obecnie jest ważnym punktem handlowym na habeckiej odnodze Szlaku Gór.