Kalendarze Kyonu
K Y O N Czytasz artykuł z serii Kyon. |
Astronomia: Kyon i Space Engine · układ planetarny Kynografia: Projekt Kyon (Rozszerzenia i alternatywy) · Planeta Kyon · Paleokynologia · Klimat Kyonu (Wielbłąd i Rekin) · biologia · historia (Wielka linia czasu) · Nazewnictwo chronologiczne Listy: państw (analogie do Ziemi) · języków · imion · miejsc · regionów · ludów · topograficzne · miast · cywilizacji · religii · ras · kontrowersji Cywilizacja: nauka i technika · systemy miar · historia po 8973 · historia piśmiennictwa · kalendarze · kyońska twórczość · ciekawostki Najlepiej opisane państwa: Tangia · Ajdynir · Państwo Neszów · Siedmiomieście · Monarchia Olsów · Erutia · Tarum · Muria · Szur |
Tu będą opisane sposoby liczenia dat przez poszczególne narody Kyonu.
Kalendarze stosowane
Kalendarz Qin
Naliczanie lat sposobem Qin stało się podstawą wspólnego kalendarza, dlatego rok 1 w historiografii tej cywilizacji, oznaczający proklamację Jian, zwanego Pierwszym Cesarstwem, jest także pierwszym rokiem w kalendarzu wspólnym – wydarzenie to miało miejsce około 3350 ziemskich lat temu.
Rok kalendarzowy rozpoczyna się u Qin w dzień przesilenia letniego (夏至 luánghè [lwɐŋ˦˥hɛː˥˩]) i dzieli się na cztery cykle, odpowiadające okresom pomiędzy kolejnymi równonocami i przesileniami, nazywane tak samo jak te dni, ale inaczej zapisywanymi. Dni przestępne doliczane są do poszczególnych okresów w zgodzie z obserwacjami astronomicznymi i stanowią w obszarze kulturowym Qin wielkie święta.
Okres | Nazwa cyklu | Odpowiadające święto |
---|---|---|
od przesilenia letniego do równonocy jesiennej | 夏典 luánghè [lɯ̯ɐŋ˦˥hɛː˥˩] | 夏至 luánghè [lɯ̯ɐŋ˦˥hɛː˥˩] |
od równonocy jesiennej do przesilenia zimowego | 秋典 qiàshēng [t͡ɕʰɑː˥˩ʃɛːŋ˧] | 秋分 qiàshēng [t͡ɕʰɑː˥˩ʃɛːŋ˧] |
od przesilenia zimowego do równonocy wiosennej | 冬典 bùthè [pʊt˥˩hɛː˥˩] | 冬至 bùthè [pʊt˥˩hɛː˥˩] |
od równonocy wiosennej do przesilenia letniego | 春典 nâoshēng [nɑːo̯˧˦˧ʃɛːŋ˧] | 春分 nâoshēng [nɑːo̯˧˦˧ʃɛːŋ˧] |
W periodyzacji Qin istotny jest także podział na Ery (世 shì [ʃiː˥˩]), z którego bierze się podwójna numeracja lat. Daty w lokalnych kronikach podawane są według następującego wzoru:
rok od założenia Jian (skrócona nazwa Ery i rok Ery) dzień i nazwa cyklu
W codziennym uzusie powszechne jest podawanie wyłącznie roku Ery. Poszczególne dni nie mają swoich nazw, nie funkcjonuje też żaden odpowiednik ziemskiego cyklu tygodniowego.
Ery Qin
Od | Nazwa | Skrót | Do | Uwagi |
---|---|---|---|---|
Era Zacienionej Drogi 樾落後世 xiâo wóhēng shì [ɕɑːo̯˦˥ wɔː˦˥həŋ˧ ʃiː˥˩] |
樾 xiâo |
-1 | W tej Erze lata liczone są ujemnie. | |
1 | Era Dynastii Jian 朝扽世 dá jiân shì [tɑː˦˥ t͡ɕɐn˧˦˧ ʃiː˥˩] |
扽 jiân |
445 | |
445 | Era Dynastii Long 朝冏世 dá lōng shì [tɑː˦˥ lɵŋ˧ ʃiː˥˩] |
冏 lōng |
1050 | |
1050 | Era Ośmiu Królów 王八世 héi tò shì [hɘɪ̯˦˥ tʰɔː˥˩ ʃiː˥˩] |
八 tò |
1246 | |
1246 | Era Dynastii Hua 朝蛺世 dá huá shì [tɑː˦˥ hɯ̯ɑː˦˥ ʃiː˥˩] |
蛺 huá |
2077 | |
2077 | Era Cichej Śmierci 終睦世 buēyún shì [pɯ̯ɛː˧juːn˦˥ ʃiː˥˩] |
睦 yún |
2149 | |
2149 | Era Dynastii Guang 朝光世 dá guàng shì [tɑː˦˥ kɯ̯ɐŋ˥˩ ʃiː˥˩] |
光 guàng |
3503 | |
3503 | Era Zamkniętych Wrót 关闭门世 tàpqià nìn shì [tʰɐp˥˩t͡ɕʰɑː˥˩ niːn˥˩ ʃiː˥˩] |
关 tàp |
3811 | |
3811 | Era Nowej Dynastii Guang 朝异光世 dá sínguàng shì [tɑː˦˥ siːn˦˥kɯ̯ɐŋ˥˩ ʃiː˥˩] |
异 sín |
4186 | |
4186 | Era Jednego Qin 民一世 qînwèn shì [t͡ɕiːnwɛːn˥˩ ʃiː˥˩] |
一 wèn |
4470 | |
4470 | Era Siedmiu Masek 假七世 lèklāng shì [lək˥˩lɑːŋ˧ ʃiː˥˩] |
假 lèk |
4862 | |
4862 | Era Obcej Władzy 番规世 làiyé shì [lɐɪ̯˥˩jɛː˦˥ ʃiː˥˩] |
番 lài |
5762 | |
5762 | Era Powtórzonego Porządku 井又世 zhōng hàpxiâ shì [t͡ʃɔːŋ˧ hɑːp˥˩ɕɑː˧˦˧ ʃiː˥˩] |
井 zhōng |
7274 | |
7274 | Era Chana Tarolaugra 牛汗世 táluó'èr bêi shì [tʰɐ˦˥lɯ̯ɵ˦˥ʔɛːr˥˩ bɘɪ̯˧˦˧ ʃiː˥˩] |
牛 tá |
7402 | |
7402 | Era Wschodzącego Słońca 日出世 shàyōu shì [ʃɑː˥˩jɵʊ̯˧ ʃiː˥˩] |
日 shà |
7629 | |
7629 | Era Nowej Unii 异会一世 sín nīngwèn shì [siːn˦˥ niːŋ˧wɛːn˥˩ ʃiː˥˩] |
会 nīng |
8074 | |
8074 | Era Przebudzenia 稣世 tuōluòní shì [tʰɯ̯ɵ˧lɯ̯ɔː˥˩niː˦˥ ʃiː˥˩] |
稣 tuō |
Trwająca obecnie Era. |
Kalendarz Miteński
Kalendarz Neszyjski
Kalendarz Sechtoński
Kalendarz Olseski
Kalendarz olseski liczy się od 6280 roku wspólnego kalendarza. Pierwszy dzień roku wypada w równonoc wiosenną, a dni przestępne występują co 5 lat (1 dzień dodatkowy) i 150 lat (2 dni dodatkowe). Lata liczy się od początku ery olseskiej (przejęcie władzy przez Sefriego, 1005 lat ziemskich temu). Kalendarz olseski ma 5 miesięcy (Rúhehĭn, Túhĭn, Pynohĭn, Xelhĭn, Paxahĭn). Miesiąc dzieli się na 3 tygodnie (rojăseb, téb, lodeb), zaś każdy tydzień ma 5 dni (fíjan, otón, huorá, faudva, jedér). Dodatkowe okresy przestępne nazywają się odpowiednio: sáuh síkpsy̆g oraz sáuh fokpsy̆g. Czasami na nazwę tego jednego, lub dwóch dni spotyka się nazwę miesiąca Kĭn psy̆g.
Kalendarz Ajdyniriański
- Główny artykuł: Vezdāŝaular
Współczesny kalendarz ajdyniriański określa się jako Vezdāŝaular [vɛzdaɬau'lar]. Wywodzi się on z ajniadańskiej spuścizny Starożytnego Wschodu. Historia podzielona jest na kilka Er, w których lata liczone są od 1 wzwyż. Po zakończeniu każdej Ery lata zerują się a kolejna rozpoczyna się na powrót od roku 1. Za symboliczny początek obecnej Ery uznaje się tradycyjną datę założenia miasta Djyazhoar. Rok wspólny, to znaczy rok 8973 wspólnego kalendarza kyońskiego, przypada na rok 5360 Czwartej Ery według kalendarza Vezdāŝaular.